でも、きいたことにはこたえず、その子はこういっただけだった。

Але Маленькi прынц не адказаў на маё пытанне.

「水は、心にもいいんだよ……」

— Вада бывае неабходная i сэрцу… — проста сказаў ён.

ぼくは、どういうことかわからなかったけど、なにもいわなかった……きかないほうがいいんだと、よくわかっていた。

Я не зразумеў яго адказу, але прамаўчаў… Я добра ведаў, што не варта яго распытваць.

その子はへとへとだった。すわりこむ。ぼくもその子のそばにすわりこむ。しーんとしたあと、その子はこうもいった。

Ён стамiўся i сеў на пясок. Я прымасцiўся побач. Праз якую хвiлiну маўчання ён вымавiў:

「星がきれいなのは、見えない花があるから……」

— Зоркi вельмi прыгожыя таму, што недзе там ёсць кветка, хоць яе i не вiдно…

ぼくは〈そうだね〉とへんじをして、月のもと、だんまり、すなのでこぼこをながめる。

Я згадзiўся з iм i моўчкi глядзеў на залiтыя месячным святлом пясчаныя хвалi.

「さばくは、うつくしい。」と、その子はことばをつづけた……

— Прыгожа ў пустынi, — дадаў ён.

まさに、そのとおりだった。ぼくはいつでも、さばくがこいしかった。なにも見えない。なにもきこえない。それでも、なにかが、しんとするなかにも、かがやいている……

Што праўда, то праўда. Я заўсёды любiў пустыню. Сядзеш на бархан. Нiчога не вiдно. Шчога не чутно. I толькi нешта зiхацiць у цiшы…

王子くんはいった。「さばくがうつくしいのは、どこかに井戸をかくしてるから……」

— I надае хараство пустынi тое, — сказаў Маленькi прынц, — што дзесьцi ў ёй хаваюцца крынiцы…

ぼくは、どきっとした。ふいに、なぜ、すながかがやいてるのか、そのなぞがとけたんだ。ぼくが、ちいさなおとこの子だったころ、古いやしきにすんでいた。そのやしきのいいつたえでは、たからものがどこかにかくされているらしい。もちろん、だれひとりとして、それを見つけてないし、きっと、さがすひとさえいなかった。でも、そのいいつたえのおかげで、その家まるごと、まほうにかかったんだ。その家に、かくされたひみつがある。どこか、おくそこに……

I раптам я зразумеў гэтае варожкае ззянне пяску. У маленстве я жыў у вельмi старым доме. Расказвалi, што ў iм быў схаваны нейкi скарб. Вядома, нiхто так i не змог адшукаць таго скарбу, а можа яго нават i не шукалi. Але ён зачароўваў усю сялiбу. Глыбока ў сэрцы хаваў дом неспазнаную таямнiцу…

「そうか。」と、ぼくは王子くんにいった。「あの家とか、あの星とか、あのさばくが気になるのは、そう、なにかをうつくしくするものは、目に見えないんだ！」

— Гэта праўда, — згадзiўся я. — Вазьмi ты дом, цi зоркi, цi пустынi, тое, што надае iм сапраўднае хараство, не ўбачыш вокам.

「うれしいよ。」と、その子はいった。「きみも、ぼくのキツネとおなじこといってる。」

— Я рады, што ты згодзен з маiм Лiсам, — адказаў Маленькi прынц.

王子くんがねつくと、ぼくはすぐさま、その子をだっこして、またあるきはじめた。ぼくは、むねがいっぱいだった。なんだか、こわれやすいたからものを、はこんでるみたいだ。きっと、これだけこわれやすいものは、ちきゅうのどこにもない、とさえかんじる。

Маленькi прынц задрамаў. Я ўзяў яго на рукi i пайшоў далей. Я быў усхваляваны. Мне здавалася, што я нясу далiкатны скарб. Здавалася нават, што на ўсёй Зямлi няма нiчога болей кволага.

ぼくは、月あかりのもと、じっと見た。その子の青白いおでこ、つむった目、風にゆれるふさふさのかみの毛。ぼくはこうおもう。ここで見ているのは、ただの〈から〉。いちばんだいじなものは、目に見えない……

Нас амывала месячнае святло, i я глядзеў на бледны лоб маленькага прынца, на яго заплюшчаныя вочы, на пасмачкi валасоў, якiя паварушваў лёгкi ветрык, i я думаў: тое, што я зараз бачу, толькi абалонка. Сама галоўнае — тое, чаго не ўбачыш вачыма…

ちょっとくちびるがあいて、その子がほほえみそうになった。そのとき、ぼくはつづけて、こうかんがえていた。『ねむってる王子くんに、こんなにもぐっとくるのは、この子が花にまっすぐだから。花のすがたが、この子のなかで、ねむってても、ランプのほのおみたく、きらきらしてるから……』そのとき、これこそ、もっともっとこわれやすいものなんだ、って気がついた。この火を、しっかりまもらなくちゃいけない。風がびゅんとふけば、それだけできえてしまう……

На яго вуснах мiльгнула ледзь прыкметная ўсмешка, i мне зноў падумалася: «Што мацней за ўсё хвалюе мяне ў гэтым сонным прынцы, дык гэта яго вернасць кветцы, гэта вобраз ружы, якi, як агеньчык каганца, свецiцца ў iм, нават калi ён спiць…» I ён здаўся мне яшчэ болей кволым. Трэба вельмi старанна ахоўваць каганцы: дзьмухнi вецер — i яны могуць патухнуць…

そうして、そんなふうにあるくうち、ぼくは井戸を見つけた。夜あけのことだった。

Так я iшоў ды iшоў, пакуль на досвiтку не наткнуўся на калодзеж.

25

РАЗДЗЕЛ ХХV

王子くんはいった。「ひとって、はやいきかんしゃにむちゅうだけど、じぶんのさがしものはわかってない。ということは、そわそわして、ぐるぐるまわってるだけ。」

— Людзi ўплiшчваюцца ў хуткiя цягнiкi, але яны i самi не разумеюць, чаго шукаюць, — сказаў Маленькi прынц. — I апаноўвае людзей трывога, i пачынаюць яны кiдацца то ў адзiн, то ў другi бок…

さらにつづける。

Маленькi прынц памаўчаў, потым дадаў:

「そんなことしなくていいのに……」

— I ўсё дарэмна…

ぼくたちが行きあたった井戸は、どうもサハラさばくの井戸っぽくはなかった。さばくの井戸っていうのは、さばくのなかで、かんたんな穴がぽこっとあいてるだけ。ここにあるのは、どうも村の井戸っぽい。でも、村なんてどこにもないし、ぼくは、ゆめかとおもった。

Калодзеж, да якога мы дайшлi, не быў падобны на сахарскiя калодзежы. Сахарскiя калодзежы — гэта звычайныя ямкi, выкапаныя ў пяску. Гэты ж нагадваў сама сапраўдны вясковы калодзеж. Але нiдзе паблiзу не было нiводнай вёсачкi, i я падумаў, што трызню.

「おかしい。」と、ぼくは王子くんにいった。「みんなそろってる。くるくる、おけ、ロープ……」

— Як дзiўна, — сказаў я Маленькаму прынцу, — тут усё прыгатавана: i калаўрот, i вядро, i вяроўка…

その子はわらって、ロープを手にとり、くるくるをまわした。するときぃきぃと音がした。風にごぶさたしてる、かざみどりみたいな音だった。

Ён засмяяўся, узяў вяроўку, пачаў раскручваць калаўрот. I калаўрот зарыпеў, нiбы стары флюгер, якi доўга ржавеў у бязветры.

「きこえるよね。」と王子くんはいった。「ぼくらのおかげで、この井戸がめざめて、うたをうたってる……」

— Чуеш? — сказаў Маленькi прынц. — Мы разбудзiлi калодзеж, i ён заспяваў…

ぼくは、その子にむりをさせたくなかった。

Я не хацеў, каб ён высiльваўся:

「かして。」と、ぼくはいった。「きみには、きつすぎる。」

— Дай сюды, я сам. Гэта зацяжка для цябе.

そろりそろり、ぼくは、おけをふちのところまでひっぱり上げて、たおれないよう、しっかりおいた。ぼくの耳では、くるくるがうたいつづけていて、まだゆらゆらしてる水の上では、お日さまがふるえて見えた。

Я павольна падцягнуў поўнае вядро да краю калодзежа. Трывала паставiў яго на зрубе. У вушах усё яшчэ звiнела песня калаўрота, на яшчэ не супакоенай вадзе трымцела сонца.

「この水がほしい。」と王子くんがいった。「のませてちょうだい……」

— Мне хочацца глынуць гэтай вады, — сказаў Маленькi прынц, — дай папiць…

そのとき、ぼくはわかった。その子のさがしものが！

I я зразумеў, чаго ён шукаў!

ぼくは、その子の口もとまで、おけをもちあげた。その子は、目をつむりながら、ごくっとのんだ。おいわいの日みたいに、気もちよかった。その水は、ただののみものとは、まったくべつのものだった。この水があるのは、星空のしたをあるいて、くるくるのうたがあって、ぼくがうでをふりしぼったからこそなんだ。この水は、心にいい。

Я паднёс вядро да яго вуснаў. Ён заплюшчыў вочы i пачаў пiць. Было так хораша, нiбы ў свята. Гэтая вада была не проста спажыўны прадукт, гэта было нешта куды большае. Яна нарадзiлася з хадзьбы пад зоркамi, з песнi калаўрота, з намаганняў маiх рук. Яна была прыемнай сэрцу, нiбы падарунак.

プレゼントみたいだ。ぼくが、ちいさなおとこの子だったころ。クリスマスツリーがきらきらしてて、夜ミサのおんがくがあって、みんな気もちよくにこにこしてたからこそ、ぼくのもらった、あのクリスマスプレゼントは、あんなふうに、きらきらかがやいていたんだ。

Нiбы навагоднi падарунак, якi я атрымлiваў у маленстве пад зiхаценне елкi, пад арганную музыку паўночнай iмшы, пад пяшчоту ўсмешак.

王子くんがいった。「きみんとこのひとは、5000本ものバラをひとつの庭でそだててる……で、さがしものは見つからない……」

— На тваёй планеце, — сказаў Маленькi прынц, — людзi вырошчваюць пяць тысяч ружаў у адным толькi садзе… I не знаходзяць таго, чаго шукаюць…

「見つからないね。」と、ぼくはうなずく……

— Не знаходзяць… — згадзiўся я.

「それなのに、さがしものは、なにか１りんのバラとか、ちょっとの水とかのなかに見つかったりする……」

— А тое, што яны шукаюць, можна знансцi ў адной толькi ружы, — альбо ў глытку вады…

「そのとおり。」と、ぼくはうなずく。

— Безумоўна, — згадзiўся я.

王子くんはつづける。

А Маленькi прынц дадаў:

「でも、目じゃまっくらだ。心でさがさなくちゃいけない。」

— Вочы сляпыя. Шукаць трэба сэрцам.

ぼくは水をのんだ。しんこきゅうする。さばくは、夜あけで、はちみつ色だった。ぼくもうれしかった、はちみつ色だったから。もう、むりをしなくてもいいんだ……

Я напiўся. Мне лёгка дыхалася. Пясок на дасвеццi адлiваў мёдам. I гэты мядовы колер таксама напаўняў мяне шчасцем. Чаго б мне было гараваць?

「ねぇ、やくそくをまもってよ。」と、王子くんはぽつりといって、もういちど、ぼくのそばにすわった。

— Ты павiнен стрымаць сваё абяцанне, — мякка нагадаў Маленькi прынц, якi зноў усеўся поруч са мной.

「なんのやくそく？」

— Якое абяцанне?

「ほら……ヒツジのくちわ……ぼくは、花におかえししなくちゃなんないんだ！」

— Памятаеш… напыснiчак майму баранчыку… Я ж у адказе за сваю кветку!

ぼくはポケットから、ためしにかいた絵をとりだした。王子くんはそれを見ると、わらいながら、こういった。

Я дастаў з кiшэнi накiды малюнкаў. Маленькi прынц глянуў на iх i засмяяўся:

「きみのバオバブ、ちょっとキャベツっぽい……」

— Твае баабабы трошкi падобныя на капусту…

「えっ！」
バオバブはいいできだとおもっていたのに！

— Ну вось!.. А я так ганарыўся сваiмi баабабамi!

「きみのキツネ……この耳……ちょっとツノっぽい……ながすぎるよ！」

— А якiя вушы ў тваёй лiсiцы… Як рогi… Ды якiя доўгiя!..

その子は、からからとわらった。

I ён зноў засмяяўся.

「そんなこといわないでよ、ぼうや。ぼくは、なかの見えないボアと、なかの見えるボアしか、絵ってものをしらないんだ。」

— Ты несправядлiвы, малыш, я ж не ўмею маляваць, хiба толькi ўдаваў звонку ды знутры.

「ううん、それでいいの。子どもはわかってる。」

— Нiчога. I так добра будзе, — супакоiў ён мяне, — дзецi зразумеюць.

そんなわけで、ぼくは、えんぴつでくちわをかいた。それで、その子にあげたんだけど、そのとき、なぜだか心がくるしくなった。

Я ўзяў аловак i намаляваў напыснiчак. Сэрца маё сцiснулася, калi я аддаваў малюнак Маленькаму прынцу:

「ねぇ、ぼくにかくれて、なにかしようとしてる……？」

— Ты нешта ўтойваеш ад мяне…

でも、その子はそれにこたえず、こう、ぼくにいった。

Але ён адказаў:

「ほら、ぼく、ちきゅうにおっこちて……あしたで１年になるんだ……」

— Ведаеш… заўтра будзе якраз гадавiна, як я трапiў да вас на Зямлю…

そのあと、だんまりしてから、

Ён змоўк. Потым дадаў:

「ここのちかくにおっこちたんだ……」

— Я прызямлiўся побач, зусiм недалёка адгэтуль…

といって、かおをまっ赤にした。

I пачырванеў.

そのとき、また、なぜだかわからないけど、へんにかなしい気もちになった。

I зноў, я сам не разумеў чаму, але мяне агарнула дзiўная туга.

それなのに、ぼくはきいてみたくなったんだ。
「じゃあ、１しゅうかんまえ、ぼくときみがであったあのあさ、きみがあんなふうに、ひとのすむところのはるかかなた、ひとりっきりであるいていたのは、たまたまじゃないってこと※(感嘆符疑問符、1-8-78)　きみは、おっこちたところに、もどってるんだね？」

I ўсё ж я спытаў:
— Значыць, ты зусiм невыпадкова прагульваўся тут у дзень нашага знаёмства, тыдзень назад, такi адзiнокi, тут, за тысячу мiль ад людскога селiшча! Ты вяртаўся на тое месца, дзе прызямлiўся?

王子くんは、もっと赤くなった。

Маленькi прынц зноў пачырванеў.

ぼくは、ためらいつつもつづけた。

[Bilinguator: А я дадаў нерашуча:]

「もしかして、１年たったら……？」

— Мабыць таму, што спаўняецца год?.. — нерашуча працягваў я.

王子くんは、またまたまっ赤になった。しつもんにはこたえなかったけど、でも、赤くなるってことは、〈うん〉っていってるのとおんなじってことだから、だから。

Маленькi прынц зноў пачырванеў. Ён нiколi не адказваў на пытаннi, але калi ён чырванеў, гэта значыла «так», цi ж няпраўда?

「ねぇ！」と、ぼくはいった。「だいじょうぶ……？」

— Ах, — вырвалася ў мяне, — баюся, што…

それでも、その子はこたえなかった。

Але ён не даў мне дагаварыць:

「きみは、もう、やることをやらなくちゃいけない。じぶんのからくりのところへかえらなきゃいけない。ぼくは、ここでまってる。あしたの夜、かえってきてよ……」

— Пара табе ўжо ўзяцца за работу. Iдзi да сваёй машыны. Я буду чакаць цябе тут. Вяртайся ўвечары.

どうしても、ぼくはおちつけなかった。キツネをおもいだしたんだ。だれであっても、なつけられたら、ちょっとないてしまうものなのかもしれない……

Я вагаўся. Мне ўзгадаўся Лiс. Нялёгка стрымаць слёзы, калi дазволiш, каб цябе прыручылi…

26

РАЗДЗЕЛ ХХVI

井戸のそばに、こわれた古い石のかべがあった。つぎの日の夕がた、ぼくがやることをやってもどってくると、とおくのほうに、王子くんがそのかべの上にすわって、足をぶらんとさせているのが見えた。その子のはなしごえもきこえてくる。

Непадалёку ад калодзежа грувасцiлiся руiны старажытнай каменнай сцяны. На другi вечар я вяртаўся сюды ад самалёта i яшчэ здалёк заўважыў Маленькага прынца, якi сядзеў на сцяне i матляў нагамi. Да мяне данёсся яго голас:

「じゃあ、きみはおぼえてないの？」と、その子はいった。「ちがうって、ここは！」

— Хiба ты не памятаеш? — казаў ён. — Але не тут!

その子のことばに、なにかがへんじをしているみたいだった。

Нехта, безумоўна, падтрымаў гамонку, бо Маленькi прынц запярэчыў:

「そうだけど！　そう、きょうなんだけど、ちがうんだって、ここじゃないんだ……」

— Ну так, так! Гэта было роўна год назад, дзень у дзень, толькi ў iншым месцы…

ぼくは、かべのほうへあるいていった。けれど、なにも見えないし、なにもきこえない。それでも、王子くんはまたことばをかえしていた。

Я наблiжаўся да сцяны. Як i раней, нiкога не бачыў i не чуў. Аднак Маленькi прынц зноў запярэчыў:

「……そうだよ。さばくについた、ぼくの足あとが、どこからはじまってるかわかるでしょ。きみはまつだけでいいの。ぼくは、きょうの夜、そこにいるから。」

— Ну безумоўна. Ты знойдзеш мяне па слядах на пяску. Чакай. Сёння ўночы я прыйду туды.

ぼくは、かべから20メートルのところまできたけど、まだなにも見えない。

Я быў за дваццаць метраў ад развалiн i па-ранейшаму нiкога не бачыў.

王子くんは、だんまりしたあと、もういちどいった。

Маленькi прынц памаўчаў, потым спытаў:

「きみのどくは、だいじょうぶなの？　ほんとに、じわじわくるしまなくてもいいんだよね？」

— А ў цябе добрая атрута? Ты ўпэўнены, што я не буду доўга пакутаваць?

ぼくは心がくるしくなって、たちどまったけれど、どうしてなのか、やっぱりわからなかった。

Я спынiўся як укопаны, сэрца маё сцiснулася, але я ўсё роўна нiчога не разумеў.

「とにかく、もう行ってよ。」と、その子はいった。「……ぼくは下りたいんだ！」

— А цяпер iдзi, — сказаў ён. — Я хачу злезцi!

そのとき、ぼくは気になって、かべの下のあたりをのぞきこんでみた。ぼくは、とびあがった。なんと、そこにいたのは、王子くんのほうへシャーっとかまえている、きいろいヘビが１ぴき。ひとを30びょうでころしてしまうやつだ。

Я апусцiў вочы долу i — аж адскочыў! Там, каля сцяны, выцягнуўшы да Маленькага прынца агiдную пляскатую галаву, пакалыхвалася ядавiтая змяя такiя змеi ў трыццаць секунд здольны адправiць чалавека на той свет.

ぼくはピストルをうとうと、けんめいにポケットのなかをさぐりながら、かけ足でむかった。だけど、ぼくのたてた音に気づいて、ヘビはすなのなかへ、ふんすいがやむみたいに、しゅるしゅるとひっこんでしまった。それからは、いそぐようでもなく、石のあいだをカシャカシャとかるい音をたてながら、すりぬけていった。

Я лiхаманкава сунуў руку ў кiшэню па рэвальвер i кiнуўся да яе, але на мой шум змяя мякка, нiбы памiраючы струмень вады, асунулася ў пясок i не надта паспешлiва, з лёгкiм металёвым шорхатам слiзганула пад каменне.

ぼくは、なんとかかべまでいって、かろうじてその子をうけとめた。ぼくのぼうや、ぼくの王子くん。かおが、雪のように青白い。

Я падбег да сцяны i падхапiў на рукi бледнага як палатно Маленькага прынца.

「いったいどういうこと！　さっき、きみ、ヘビとしゃべってたよね！」

— Гэта яшчэ што прыйшло табе ў галаву?! Ты гутарыш са змяёй?!

ぼくは、その子のいつもつけているマフラーをほどいた。こめかみをしめらせ、水をのませた。とにかく、ぼくはもうなにもきけなかった。その子は、おもいつめたようすで、ぼくのことをじっと見て、ぼくのくびにすがりついた。その子のしんぞうのどきどきがつたわってくる。てっぽうにうたれて死んでゆく鳥みたいに、よわよわしい。その子はいう。

Я разматаў яго вышываны золатам шалiк. Змачыў скронi вадой, даў папiць. Але я не мог болей нiчога выпытваць у яго. Ён сур’ёзна паглядзеў на мяне i абвiў маю шыю рукамi. Сэрца яго калацiлася, нiбы ў прыстрэленай птушкi.

「うれしいよ、きみは、じぶんのからくりにたりないものを見つけたんだね。もう、きみんちにかえってゆけるね……」

— Я рады, што ты знайшоў непаладку ў сваёй машыне, — сказаў ён. — Цяпер ты зможаш вярнуцца на радзiму…

「どうして、わかるの？」

— Адкуль табе гэта вядома?!.

ぼくは、ちょうど知らせにくるところだった。かんがえてたよりも、やるべきことがうまくいったんだ、って。

Я ж якраз iшоў паведамiць яму, што зусiм неспадзявана я адрамантаваў самалёт!..

その子は、ぼくのきいたことにはこたえなかったけど、こうつづけたんだ。

Маленькi прынц нiчога не адказаў на маё пытанне, але дадаў:

「ぼくもね、きょう、ぼくんちにかえるんだ……」

— Сёння я таксама вярнуся дадому…

それから、さみしそうに、

Потым, задуменна:

「はるかにずっととおいところ……はるかにずっとむずかしいけど……」

— Гэта значна далей… i значна цяжэй…

ぼくは、ひしひしとかんじた。なにか、とんでもないことがおころうとしている。ぼくは、その子をぎゅっとだきしめた。ちいさな子どもにするみたいに。なのに、それなのに、ぼくには、その子がするっとぬけでて、穴におちてしまうような気がした。ぼくには、それをとめる力もない……

Усё было неяк незразумела-дзiўна. Я сцiскаў яго ў абдымках, нiбы малое дзiця, але мне здавалася, што ён выслiзгвае з маiх рук, правальваецца ў бездань, а я не магу яго ўтрымаць…

その子は、とおい目で、なにかをちゃんと見ていた。

Ён задуменна глядзеў некуды далёка-далёка.

「きみのヒツジがあるし、ヒツジのためのはこもあるし、くちわもある……」

— У мяне застаецца твой баранчык. I напыснiчак…

そういって、その子は、さみしそうにほほえんだ。

I ён сумна ўсмiхнуўся.

ぼくは、ただじっとしていた。その子のからだが、ちょっとずつほてっていくのがわかった。

Я доўга маўчаў. Ён нiбы зноў ажываў: я адчуваў, як ён паволi саграваўся.

「ぼうや、こわいんだね……」

— Хлапчанятка маё, як ты спалохаўся…

こわいのは、あたりまえなのに！　でも、その子は、そっとわらって、

Вядома, ён спалохаўся! Але ён мякка засмяяўся:

「夜になれば、はるかにずっとこわくなる……」

— Сёння ўночы мне будзе яшчэ страшней…

もうどうしようもないんだっておもうと、ぼくはまた、ぞっとした。ぼくは、このわらいごえが、もうぜったいにきけないなんて、どうしても、うけいれることができなかった。このわらいごえが、ぼくにとって、さばくのなかの水くみ場のようなものだったんだ。

Я зноў пахаладзеў ад прадчування нейкай непапраўнай бяды. Няўжо, няўжо я нiколi не пачую больш, як ён смяецца?.. Гэты смех для мяне — нiбы крынiца ў пустынi.