എെന്റ േചാദ്യത്തിനു് അവൻ ഉത്തരം പറഞ്ഞില്ല. അവൻ ഇത്രമാത്രം പറഞ്ഞു:

Бірақ ол менің сұрағыма жауап қатпады. Ол маған жай ғана былай деді:

“െവള്ളം ഹൃദയത്തിനും നല്ലതായിരിക്കും…”

— Су жүрекке де пайдалы…

ആ മറുപടി എനിക്കു മനസ്സിലായിെല്ലങ്കിലും ഞാൻ തിരി െച്ചാന്നും പറഞ്ഞില്ല. അവേനാടു തിരിച്ചു േചാദിച്ചിട്ടു ഫല മിെല്ലന്നു് എനിക്കറിയാമായിരുന്നു.

Мен оның айтқанын түсінбесем де, үндемедім… Оған сұрақ қоюдың пайдасы жоқ екенін білетінмін.

അവൻ ക്ഷീണിച്ചിരുന്നു. അവൻ താെഴയിരുന്നു. ഞാൻ അവനരികിലിരുന്നു. അല്പേനരെത്ത മൗനത്തിനു േശ ഷം അവൻ പറഞ്ഞു:

Ол шаршаған еді. Жерге отыра кетті. Мен қасына жайғастым. Біразға созылған созылған үнсіздіктен соң ол былай деді:

“ഒരദൃശ്യപുഷ്പം ഉള്ളിലുള്ളതിനാൽ നക്ഷത്രങ്ങൾ മേനാ ഹരമാണു്.”

— Көзге ілінбейтін бір гүлдің әсерінен жұлдыздар әдемі болып тұрғаны…

ഞാൻ പറഞ്ഞു, “അെത, അതു ശരിയാണു്.” പിെന്ന മെറ്റാന്നും പറയാെത നിലാവത്തു പരന്നുപരന്നു കിട ക്കുന്ന മണൽത്തിട്ടകളിേലക്കു ഞാൻ കണ്ണയച്ചു.

Мен «Әрине» дедім де, үндеместен ай сәулесіне малынған құм толқындарына қарап отыра бердім.

“മരുഭൂമി മേനാഹരമാണു്,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് കൂട്ടിേച്ചർത്തു.

— Шөл дала қандай әдемі, — деп қосып қойды ол.

അതു സത്യമായിരുന്നു. മരുഭൂമികൾ എനിെക്കന്നും പ്രി യെപ്പട്ടതായിരുന്നു. നിങ്ങൾ മരുഭൂമിയിെല മണല്ക്കൂന േമൽ ഇരിക്കുകയാണു്; നിങ്ങൾ യാെതാന്നും കാണു ന്നില്ല, യാെതാന്നും േകൾക്കുന്നില്ല. ആ നിശ്ശബ്ദതയിലും എേന്താ തിളങ്ങുന്നു, ഒരു സംഗീതം സ്പന്ദിക്കുന്നു…

Онысы рас еді. Мен шөл даланы ұнатамын. Құм төбешікте отырасың. Көзге еш нәрсе түспейді. Еш дыбыс естілмейді. Сол кезде бір нәрсе сәулеленді…

“മരുഭൂമി മേനാഹരമാവുന്നതു്,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു, “എവിെടേയാ അെതാരു കിണർ ഒളിപ്പിച്ചു വച്ചിരിക്കുന്നു എന്നതിനാലാണു്.”

— Шөл даланың көркін келтіретін нәрсе, — деді Кішкентай ханзада, — ол — ойламаған бір жерінде құдықтың тығылып жататыны…

മരുഭൂമിയുെട നിഗൂഢമായ ആ ദീപ്തിയ്ക്കു് െപെട്ടെന്നാരർ ത്ഥം ൈകവന്നതായി എനിക്കനുഭവെപ്പട്ടു. കുഞ്ഞാ യിരിക്കുേമ്പാൾ പഴെയാരു വീട്ടിലാണു് ഞാൻ താമ സിച്ചിരുന്നതു്. അതിനുള്ളിൽ എവിെടേയാ ഒരു നിധി കുഴിച്ചിട്ടിട്ടുെണ്ടന്നു് ആളുകൾ പറഞ്ഞിരുന്നു. അെത, അതു കെണ്ടത്താനുള്ള വഴി ആർക്കുമറിയില്ലായിരുന്നു, അതിനാരും ശ്രമിച്ചിട്ടു തെന്നയില്ലായിരുന്നു. പേക്ഷ, ആ വീടിനു് അെതാരു മാന്ത്രികപരിേവഷം നല്കിയിരുന്നു. എെന്റ വീടു് അതിെന്റ ഹൃദയത്തിെലവിെടേയാ ഒരു രഹ സ്യം ഒളിപ്പിച്ചു വച്ചിരിക്കുന്നു…

Кенет менің есіме құмнан шашыраған осы жұмбақ сәуленің не екені сап ете түсті. Мен бала шағымда көне бір үйде тұрғанмын. Халықтың айтуы бойынша сол үйде тығулы қазына бар екен дейтін еді. Әрине, ешкім оны тапқан емес, мүмкін іздемеген де болар. Бірақ ол жайт сол үйді қуанышқа кенелтетін. Менің үйім құпия бір сырды жаырғандай сезілетін…

“അെത,” ഞാൻ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിേനാടു പറഞ്ഞു, “വീടു്, നക്ഷത്രങ്ങൾ, മരുഭൂമി—അവയ്ക്കവയുെട സൗന്ദര്യം നല്കുന്നതു് പുറേമക്കദൃശ്യമായ െതേന്താ ആണു്.”

— Иә, — дедім мен Кішкентай ханзадаға, үй болсын, асыпандағы жұлдыз немесе шөл дала болсын, оларды әдемі ететін нәрсені көзбен көре алмайсың!

“എെന്റ കുറുക്കൻ പറഞ്ഞതിേനാടു് നിങ്ങളും േയാജി ക്കുന്നുെവന്നതിൽ എനിക്കു സേന്താഷമുണ്ടു്,” അവൻ പറഞ്ഞു.

— Түлкімнің айтқанын қостайтыныыңа мен қуаныыштымын, — деді ол.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിനു് ഉറക്കം വരുന്നുണ്ടായിരുന്നു; ഞാൻ അവെന ൈകകളിൽ േകാരിെയടുത്തു് വീണ്ടും നടന്നു. എെന്റ ഹൃദയം ഇളകിമറിയുകയായിരുന്നു. െതാട്ടാൽ െപാട്ടുന്ന ഒരു നിധിയാണു് ഞാൻ എടുത്തുെകാണ്ടു നട ക്കുന്നെതന്നു് എനിക്കു േതാന്നി. ഇത്ര േലാലമായ മെറ്റാ ന്നു് ഈ േലാകത്തിെല്ലന്നുേപാലും എനിക്കു േതാന്നി േപ്പായി.

Кішкентай ханзада ұйықтап бара жатқан соң, оны көтеріп алдым да, жолға шықтым. Көңілім толқып кетті. Үлбіреген нәзік асыл қазынаны көтеріп келе жатқандай болдым. Жер бетінде бұдан асқан нәзік зат болмағандай көрінді.

നിലാവിെന്റ െവളിച്ചത്തിൽ ആ വിളറിയ െനറ്റി ത്തടവും അടഞ്ഞ കണ്ണുകളും ഇളംകാറ്റത്തിളകുന്ന മുടിച്ചു രുളുകളും കണ്ടേപ്പാൾ ഞാൻ സ്വയം പറഞ്ഞു: “ഞാനി േപ്പാൾ കാണുന്നതു് പുറേന്താടു മാത്രമാണു്, സുപ്രധാന മായിട്ടുള്ളതു് അദൃശ്യമാണു്…”

Айдың сәулесі түскен осы бір бозғылт маңдайына, жұмулы көздеріне, желмен желбіреген кекіл шаштарына қарап келе жатып терең ойға баттым: «Менің мына көріп тұрғаным тек сырт кейпі ғана. Ең маңызды қасиеті көзге көрінбейді…»

ഒരർദ്ധമന്ദസ്മിതത്തിൽ അവെന്റ ചുണ്ടുകൾ പാതി വിടർ ന്നേപ്പാൾ ഞാൻ എെന്റ ആത്മഗതം തുടർന്നു: “ഈ കുഞ്ഞിെന എെന്റ ഹൃദയേത്താടത്ര അടുപ്പിക്കുന്നതു് ഒരു പൂവിേനാടുള്ള അവെന്റ ആത്മാർത്ഥതയാണു്—ഉറങ്ങുേമ്പാൾേപ്പാലും ഒരു പൂവിെന്റ ഓർമ്മ വിളക്കിൽ നാളം േപാെല അവെന്റയുള്ളിൽ െതളിഞ്ഞു നില്ക്കുന്നു…” ഞാൻ കരുതിയതിലും േലാലമാണവെനന്നു് എനിക്കേപ്പാൾ േതാന്നി. വിളക്കുകൾ അനാഥമാകരുതു്; ഒന്നു കാറ്റൂതിയാൽ മതി, അവ െകട്ടുേപാകാൻ.

Оның болар-болмас ашық тұрған еріндерінен күлкі жүгіріп өткендей болған кезінде, мен тағы да іштей былай деп ойладым: «Осы Кішкентай ханзаданың көңілімді қатты елжіретер қасиеті — ол оның бір гүлге деген адалдығы, тіпті ұйықтап жатса да сол гүлдің бейнесі оған шырақтың жалынындай сәуле шашып тұратындығы…» Маған ол бұрынғыдан бетер нәзік жан болып көрінді. Шырақтарды қорғау керек: желдің лебі өшіріп тастауы мүмкін…

അങ്ങ െന നടന്നുനടന്നു്, പുലർച്ചേയാടടുക്കുേമ്പാൾ ഞാൻ കി ണറു കണ്ടു.

Осылайша тоқтамай жүріп отырып, таң ата мен құдық тауып алдым.

ഇരുപത്തിയഞ്ചു്

XXV

“മനുഷ്യർ,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു, “എക്സ്പ്രസ്സ് െട്ര യിനുകളിൽ കയറി യാത്ര പുറെപ്പടും; പേക്ഷ, തങ്ങൾ എന്തേന്വഷിച്ചാണിറങ്ങിയിരിക്കുന്നെതന്നു് അവർേക്കാർ മ്മയുണ്ടാവില്ല. ഒടുവിൽ എന്തു െചയ്യണെമന്നറിയാെത, പ്രക്ഷുബ്ധചിത്തരായി ഒരു വൃത്തത്തിനുള്ളിെലന്നേപാെല അവർ ഉഴറിപ്പാഞ്ഞു നടക്കും…

— Адамдар жүрдек пойызға қысыла-қымтырыла мініп алады екен, — деді Кіщкентай ханзада, — бірақ не іздеп жүргендерін өздері білмейді. Сонда олар бір жерде тыныш отыра алмай, ары-бері сапырылысады…

Сосын ол сөзін сабақтап:

ഫലമില്ലാത്ത കാര്യമാ ണതു്.”

— Бекер нәрсе, — деді.

ഞങ്ങൾ കണ്ട കിണർ സഹാറായിെല മെറ്റാരു കിണ റു േപാെലയുമായിരുന്നില്ല. സഹാറായിെല കിണറുകെള മണലിൽ കുഴിച്ച കുഴികെളേന്ന വിേശഷിപ്പിക്കാനുള്ളു. പേക്ഷ, ഈ കിണർ ഗ്രാമത്തിെല കിണറു േപാലിരു ന്നു. എന്നാൽ ഗ്രാമെമാന്നും അവിെട കാണാനുമില്ല. ഞാൻ സ്വപ്നം കാണുകയാെണന്നു് എനിക്കു േതാന്നി േപ്പായി…

Біз жеткен құдық сахаралық құдықтарға ұқсамайтын. Сахаралық құдықтар құмда қазылған жай шұңқыр ғана. Ал мынау ауылдың құдығы тәріздес. Алайда жан-жағымызда бірде-бір ауыл жоқ-ты, сондықтан мен түс көріп тұрғандай болдым.

“ഇതു വളെര വിചിത്രമായിരിക്കുന്നേല്ലാ,” ഞാൻ ലി റ്റിൽ പ്രിൻസിേനാടു പറഞ്ഞു. “നമുക്കു േവണ്ടി എല്ലാം തയാറാക്കി വച്ചിരിക്കുന്ന േപാെലയാണു്: കപ്പി, കയറു്, െതാട്ടി…”

— Бұл ақылға қонбайтын нәрсе, — дедім мен Кіщкентай ханзадаға, — бәрі дайын тұр: шығыршығын ойнатып көрді.

അവൻ ചിരിച്ചുെകാണ്ടു് കയറിൽ പിടിച്ചു് െതാട്ടി കിണറ്റി േലക്കിറക്കി. കാറ്റു മറന്ന കാറ്റുകാട്ടി േപാെല ആ പഴയ കപ്പി ഞരങ്ങി.

Шығыршық жел айналдырмағалы көп болған ескі жел-қақпадай шиқылдап қоя берді.

“േകട്ടുേവാ?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിച്ചു. “കിണറിെന നാം ഉറക്കത്തിൽ നിന്നുണർത്തിയിരിക്കുന്നു. അതു പാ ടുകയാണു്…”

— Естіп тұрмысың? — деді Кішкентай ханзада, — біз бұл құдықты оятып жібергендіктен, ол әнге басты.

അവെന അധികം ക്ഷീണിപ്പിക്കാൻ എനിക്കു മനസ്സു വന്നില്ല.

Мен оның күш жұмсағанын қаламай:

“ഇങ്ങു തരൂ,” ഞാൻ പറഞ്ഞു. “നിനക്കതു താ ങ്ങാൻ പറ്റില്ല.”

— Әкел, өзім істейін, — дедім оған, бұл сен үшін тым ауыр болады.

ഞാൻ െവള്ളം നിറഞ്ഞ െതാട്ടി പതുെക്ക ഉയർത്തി ആൾമറേമൽ വച്ചു. കപ്പിയുെട സംഗീതം എെന്റ കാതു കളിൽ നിന്നു മാഞ്ഞിരുന്നില്ല. അലയടങ്ങാത്ത െവള്ള ത്തിൽ െവയിലു തിളങ്ങുന്നതു ഞാൻ കണ്ടു.

Мен шелекті жайлап құдықтың ернеуіне дейін тартып шығардым. Оны жақсылап тұрып құдық шетіне орналастырып қойдым. Құлағымда шығыршықтың шиқылы қалып қойыпты. Ал әлі щайқалып тұрған судың бетінде күннің бейнесі діріл қаққандай болды.

“ആ െവള്ളത്തിെനനിക്കു ദാഹിക്കുന്നു,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു. “എനിക്കതു കുറച്ചു കുടിക്കാൻ തരൂ…”

— Мына суды көріп, шөлдеп кеттім, — деді Кішкентай ханзада, — маған су берші…

അവൻ േതടിനടന്നെതന്തായിരുന്നുെവന്നു് എനിക്ക േപ്പാൾ മനസ്സിലായി!

Оның не іздегенін енді ғана ұқтым.

ഞാൻ െവള്ളെത്താട്ടി അവെന്റ ചുണ്ടിേലക്കുയർത്തി. അവൻ കണ്ണടച്ചുപിടിച്ചുെകാണ്ടു് െവള്ളം കുടിച്ചു. ഒരു വി രുന്നിെന്റ മാധുര്യം അതിനുണ്ടായിരുന്നു. ആ ജലം െവറു െമാരു പാനീയമായിരുന്നില്ല. ആ മധുരം അതിനു കിട്ടി യതു് നക്ഷത്രങ്ങൾക്കടിയിെല ഞങ്ങളുെട നടത്തയിൽ നിന്നാണു്, കപ്പിയുെട സംഗീതത്തിൽ നിന്നാണു്, എെന്റ ൈകകളുെട അദ്ധ്വാനത്തിൽ നിന്നാണു്. അതു് ഹൃദയ ത്തിനുേന്മഷദായകമായിരുന്നു, ഒരുപഹാരം േപാെല.

Шелекті көтеріп, ерніне тақадым. Ол көзін жұмған күйінше судан ішті. Тамаша мерекедей еді. Бұл су басқа сусындардан өзгеше болатын. Бұл — жұлдызды аспан астындағы ұзақ жүрген сапардан, шығыршықтың үнінен, менің қолымның күшінен жаратылған су еді. Сыйлық тәрізді жүрекке жайлы тиетін.

ഇതു േപാെലയാണു് െകാച്ചുകുട്ടിയായിരിക്കുേമ്പാൾ ക്രി സ്തുമസ് മരത്തിെല വിളക്കുകളും പാതിരാകുർബാനയുെട സംഗീതവും ചിരിക്കുന്ന മുഖങ്ങളുെട സൗമ്യതയുെമാെക്ക ക്കൂടി എനിക്കു കിട്ടിയ ക്രിസ്തുമസ് സമ്മാനെത്ത ദീപ്തമാ ക്കിയിരുന്നതും.

Мен кішкене бала кезімде жаңа жыл шыршасының жарығы, шіркеудің түн ортасындағы месса кезіндегі әуені, жүрек жылытар күлкілер маған сыйлаған сыйлықтардың нұр шашуына септігін тигізетін.

“നിങ്ങളുെട നാട്ടിെല ആൾക്കാർ,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറ ഞ്ഞു, “ഒേര േതാട്ടത്തിൽ അയ്യായിരം േറാസാപ്പൂക്കൾ നട്ടുവളർത്തും; എന്നാൽ തങ്ങൾ േതടുന്നതു് അവർ അതിൽ കാണുകയുമില്ല.”

— Сенің планетаңның адамдары, — деді Кішкентай ханзада, — бір бақтың өзінде бес мыңдап раушан гүлін өсіреді екен… сондықтан, олар оның ішінен өздерінің іздеген жалғыз нәрсесін таба алмайды…

“അവരതു കാണുന്നില്ല,” ഞാൻ പറഞ്ഞു.

— Таба алмайды, — деп құптадыым мен оны…

“അേത സമയം തങ്ങൾ േതടുന്നതു് ഒെരാറ്റ േറാസാപ്പൂവി േലാ ഒരല്പം െവള്ളത്തിേലാ അവർക്കു കെണ്ടടുക്കാവുന്ന േതയുള്ളു.”

— Әйтсе де, іздегендерін жалғыз бір гүлден немесе азғана судың көмегімен табуға болар еді ғой…

“അെത, അതു സത്യമാണു്,” ഞാൻ സമ്മതിച്ചു.

— Әрине, — деп жауап қаттым мен.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഇതും കൂടി പറഞ്ഞു:

Сосын Кішкентай ханзада сөзін былай деп жалғады:

“എന്നാൽ കണ്ണുകൾ അന്ധമാണു്. ഹൃദയം െകാണ്ടു േവ ണം േനാക്കാൻ…”

— Бірақ, өз соқыр. Жүрекпен іздеу керек.

ഞാൻ െവള്ളം കുടിച്ചു കഴിഞ്ഞിരുന്നു. എനിക്കിേപ്പാൾ ശ്വാസം അയച്ചുവിടാെമന്നായിരിക്കുന്നു. സൂേര്യാദയസമ യത്തു് മണലിനു േതനിെന്റ നിറമാണു്. ആ നിറം എെന്റ ഹൃദയത്തിനു സേന്താഷം പകരുകയുമായിരുന്നു. എന്നി ട്ടും ഈ വിഷാദം എനിെക്കവിടുന്നു വന്നു?

Мен судан іштім. Терең дем алдым. Құм болса, алаулап атқан таң шапағымен бал тәрізді алтын түске бояялды. Бұл да мені бақытқа кенелткендей болды. Мен не үшін қиналуым керек еді…

“നിങ്ങൾ പറഞ്ഞ വാഗ്ദാനം പാലിക്കണം,” വീണ്ടും എനി ക്കരികിൽ വന്നിരുന്നുെകാണ്ടു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു.

— Сен өзіңнің уәдеңе тұруың керек, — деді маған биязы үнмен Кішкентай ханзада, қайтып менің қасыма жайғасқан соң.

“ഏതു വാഗ്ദാനം?”

— Қандай уәде?

“ഓർമ്മയിേല്ല… എെന്റ ആടിെനാരു വായ്പൂട്ടു്; എെന്റ പൂ വിെന്റ ഉത്തരവാദിത്വം എനിക്കേല്ല…”

— Есіңде ме… менің қошақаныма тұмылдырық беремін дегенсің… мен гүлім үшін жауаптымын!

ഞാൻ േപാക്കറ്റിൽ നിന്നു് എെന്റ ചിത്രങ്ങൾ പുറെത്ത ടുത്തു. ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് അവ ഓേരാന്നായി േനാക്കിയിട്ടു് ചിരിച്ചുെകാണ്ടു പറഞ്ഞു:

Қалтамнан салған суреттерімді алып шықтым. Оларды байқап қалған Кішкентай ханзада күліп жіберді:

“നിങ്ങളുെട ബേയാബാബുകൾ കണ്ടിട്ടു് കാേബജു േപാ ലിരിക്കുന്നു.”

— Сенің баобабтарың аздап қырыққабаттарға ұқсайды екен…

“അേയ്യാ!” എെന്റ ബേയാബാബുകളുെട േപരിൽ ഞാ െനത്ര അഭിമാനിച്ചിരുന്നതാണു്!

— Немене?! Ал мен салған баобабтарымды мақтаныш тұтып жүрсем!

“നിങ്ങളുെട കുറുക്കൻ… അതിെന്റ െചവി കണ്ടിട്ടു് െകാമ്പു േപാലിരിക്കുന്നു… നീളവും കൂടിേപ്പായി.”

— Сенің түлкің… оның құлақтары… олар мүйізге ұқсап қалыпты ғой… құлақтары тіптен ұзын екен!

എന്നിട്ടവൻ പിെന്നയും ചിരിച്ചു.

Сосын ол тағы күлді.

“ഇതു ശരിയല്ല, ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ്,” ഞാൻ പറഞ്ഞു. “െപ രുമ്പാമ്പിെന്റ അകേമാ പുറേമാ വരയ്ക്കാെമന്നല്ലാെത എനിക്കു വര അറിയില്ല.”

— Сен тым қаталың, балақай, мен айдаһар жыланды ішкі және сыртқы кейпін бейнелеген басқа сурет салу қолымнан келмейді.

“ഓ, അതു സാരമില്ല,” അവൻ പറഞ്ഞു, “കുട്ടികൾക്കു മന സ്സിലാകും.”

— Жарайды, — деді ол, — балалар оны жақсы біледі.

ഞാൻ പിെന്ന െപൻസിൽ െകാണ്ടു് ഒരു വായ്പൂട്ടു വരച്ചു. അതവെന്റ ൈകയിൽ െകാടുക്കുേമ്പാൾ എെന്റ ഹൃദയം വിങ്ങുകയായിരുന്നു.

Сонымен, мен тұмылдырықтың суретін салып бердім. Оны ұсынып жатып жүрегім аузыма тығылғандай болды:

“നിെന്റ മനസ്സിലുള്ളെതന്താെണന്നു് എനിക്കു മനസ്സിലാ കുന്നില്ല,” ഞാൻ പറഞ്ഞു.

— Мен білмейтін жоспарың бар сияқты…

പേക്ഷ, അതിനവൻ മറുപടി പറഞ്ഞില്ല.

Бірақ ол жауап қатпады.

പകരം അവൻ ഇങ്ങെന പറഞ്ഞു: “ഞാൻ ഭൂമിയിൽ വന്നിട്ടു്… നാെള ഒരു വർഷമാകുന്നു…”

Сосын маған былай деді:
— Сен білесің бе, менің Жер бетіне түскеніме ертең бір жол толады…

അല്പേനരം ഒന്നും മിണ്ടാതിരുന്നിട്ടു് അവൻ പറഞ്ഞു:

Сосын біраз үнсіздіктен соң былай деді:

“ഇതിനു വളെരയടുെത്താരിടത്താണു് ഞാൻ വന്നിറങ്ങി യതു്.”

— Осы маңға таяу жерге түскенмін…

അവെന്റ മുഖം ചുവന്നു.

Сөйтті де, қыызарып кетті.

അേപ്പാഴും എന്തിെനന്നറിയാത്ത വല്ലാെത്താരു ദുഃഖം എെന്ന ബാധിച്ചു.

Тағы да, неге екенін білмеймін, мені бір түрлі уайым басып кетті.

എന്നാൽ എനിെക്കാരു േചാദ്യം േചാ ദിക്കാനുണ്ടായിരുന്നു:
“അേപ്പാൾ, എട്ടു ദിവസം മുമ്പു്, നിെന്ന ഞാൻ ആദ്യമാ യി കണ്ട പ്രഭാതത്തിൽ, മനുഷ്യവാസത്തിൽ നിെന്നാരാ യിരം ൈമൽ അകെല, ഒറ്റയ്ക്കു നീ നടന്നുേപായതു് യാദൃ ച്ഛികമായിരുന്നില്ല, അേല്ല? നീ ഭൂമിയിലിറങ്ങിയ സ്ഥല േത്തക്കു തിരിച്ചുേപാവുകയായിരുന്നു?”

Дегенмен, ойыма бір сұрақ сап ете түсті:
— Демек, сегіз күн бұрын мен сені адам мекенінен мыңдаған шақырым алшақта кездестірген кезімде, жападан-жалғыз кездейсоқ қыдырып жүрмеген болдың ғой? Сен құлаған жағыңа бе алып бара жатқан екенсің ғой?

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ മുഖം വീണ്ടും ചുവന്നു.

Кішкентай ханзада тағы да қызарып кетті.

ഒന്നറച്ചിട്ടു് ഞാൻ പറഞ്ഞു:

Ал мен күмілжи түсіп сөзімді былай деп жалғадым:

“ഒരു വർഷം കഴിഞ്ഞതു െകാണ്ടാേണാ അതു്?”

— Мүмкін, бір жыл толған шығар?

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ മുഖം ആെക ചുവന്നു. അവൻ ഒരി ക്കലും േചാദ്യങ്ങൾക്കു മറുപടി പറഞ്ഞിരുന്നില്ല; പേക്ഷ, ഒരാളുെട മുഖം ചുവക്കുേമ്പാൾ അതിനർത്ഥം ‘അെത’ എന്നേല്ല?

Кішкентай ханзада қайта қызарды. Ол ешқашан сұраққа жауап бермейтін, бірақ адам бетінің қызарғаны «иә» деп құптағанын білдірмейтін емес пе еді. Солай емес пе?

“എനിെക്കേന്താ ഭയം േതാന്നുന്നു…” ഞാൻ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിേനാടു പറഞ്ഞു.

— Мен қорқып тұрмын, — дедім күрсініп.

ഞാൻ പറഞ്ഞുതീരും മുേമ്പ അവൻ പറഞ്ഞു:

Бірақ ол маған былай деп жауап қатты:

“ഇനി നിങ്ങളുെട േജാലി നടക്കെട്ട. നിങ്ങളുെട വിമാന ത്തിെന്റ എഞ്ചിൻ നന്നാക്കൂ. ഞാൻ ഇവിെട കാത്തിരി ക്കാം. നാെള രാത്രിയിൽ ഇവിെട വരൂ.”

— Сен енді жұмысқа кірісуге тиіссің. Ұшағыңа қайтып бар. Мен сені осы арада тосамын. Ертең кешкісін қайта орал…

എനിെക്കാരു ഉറപ്പു േതാന്നിയില്ല. ഞാൻ ആ കുറുക്കെന ഓർത്തു. ഇണക്കാൻ നിന്നുെകാടുത്താൽ കരേയണ്ടി വരും.

Дегенмен, менің көңілім саябыр таппады. Түлкі есіме түсіп кетті. Қолға үйретіп алуға жол берсең, кейін жылайтын кезге де душар болуың ықтимал.

ഇരുപത്തിയാറു്

XXVI

കിണറിനരികിലായി ഒരു െപാളിഞ്ഞ കന്മതിൽ ഉണ്ടാ യിരുന്നു. അടുത്ത ദിവസം സന്ധ്യക്കു് എഞ്ചിൻ പണി കഴിഞ്ഞു മടങ്ങുേമ്പാൾ ദൂെര നിേന്ന ഞാൻ എെന്റ ലി റ്റിൽ പ്രിൻസിെന കണ്ടു. മതിലിനു മുകളിൽ കയറി കാ ലും തൂക്കിയിട്ടിരിക്കുകയാണവൻ. അവൻ ഇങ്ങെന പറ യുന്നതു ഞാൻ േകട്ടു:

Құдықтың маңында қирап қалған ежелгі тас қабырғаның қалдығы бар еді. Келесі күні кешкісін жұмысынан қайтып келе жатқанда аяқтарын салбыратып тас қабырғаның үстінде отырған Кішкентай ханзадам алыстан көзіме түсті. Құлағым оның айтып жатқан сөзі шалынды:

“നിനേക്കാർമ്മയിേല്ല?” അവൻ ആേരാേടാ സംസാരി ക്കുകയാണു്. “പറഞ്ഞ സ്ഥലം ഇതല്ല.”

— Сонымен сенің есіңде қалғаны ма? — деп жатты ол. — Тіпті де бұл жер емес қой!

മെറ്റാരു ശബ്ദം അതിനു മറുപടി പറഞ്ഞതു െകാണ്ടാവ ണം, അവൻ പറയുന്നതു േകട്ടു:

Басқа бір дауыс жауап берген болар, өйткені ол былай деп тіл қатты:

“അെതയെത, ദിവസം ഇതു തെന്ന; പേക്ഷ, സ്ഥലം ഇതായിരുന്നില്ല.”

— Иә! Иә! Дәл сол күн, бірақ бұл жер емес…

ഞാൻ മതിലിനടുേത്തക്കു നടക്കുകയായിരുന്നു. മറ്റാെര യും ഞാൻ കണ്ടില്ല, മെറ്റാരു ശബ്ദവും ഞാൻ േകട്ടില്ല. പേക്ഷ, ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പിെന്നയും ആേരാേടാ മറുപടി പറയുകയാണു്:

Мен қабырғаға дейін жақындап келдім. Көзіме әлі ештеңе түспеді. Сонда да, Кішкентай ханзада тағы да былай деді:

“തീർച്ചയായും. മണലിൽ എെന്റ കാല്പാടുകൾ തുടങ്ങുന്ന തു നിനക്കു കാണാം. അവിെട എെന്ന കാത്തുനിന്നാൽ മതി. ഇന്നു രാത്രി ഞാൻ അവിെടയുണ്ടാവും.”

— …Әрине, Сен менің құмдағы ізім қай жерден басталатынын қара. Мені сол жерде күтсең болғаны. Бүгін түнде мен сонда боламын.

ഞാനേപ്പാൾ മതിലിൽ നിന്നു് ഇരുപതു മീറ്റർ മാത്രം അകെലയാണു്; എന്നിട്ടും ആരും എെന്റ കണ്ണിൽ െപട്ടില്ല.

Қабырғаға дейін жиырма қадам қалды, ал менің көзіме әлі ештеңе шалынбады.

അല്പേനരെത്ത മൗനത്തിനു േശഷം ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പി െന്നയും പറയുകയാണു്:

Кішкентай ханзада біраз үнсіздіктен соң тағы да былай деді:

“നിെന്റ വിഷം നല്ലതേല്ല? എനിെക്കാരുപാടു േനരം േവ ദനിേക്കണ്ടി വരിെല്ലന്നു നിനക്കു തീർച്ചയേല്ല?”

— Сенің уың күшті ме? Сен маған ұзақ азап шектірмейтініңе сенімдісің бе?

ഞാൻ സ്തംഭിച്ചു നിന്നുേപായി; എെന്റ ഹൃദയം പടപടാ ഇടിക്കുകയായിരുന്നു; പേക്ഷ, എന്നിട്ടും എനിെക്കാന്നും മനസ്സിലായിട്ടില്ല.

Мен тұрған жерімде қатып қалдым, ал жүрегім шым ете түсті. Бірақ әлі ештеңе түсінетін емеспін.

“ഇനി െപാേയ്ക്കാ,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു. “ഞാൻ ഈ മതിലിനു മുകളിൽ നിെന്നാന്നിറങ്ങെട്ട.”

— Енді кете бер, — деді ол… — Менің жерге түскім келіп тұр!

ഞാൻ മതിലിനു ചുവട്ടിേലക്കു കണ്ണു താഴ്ത്തി; ഞാൻ നിന്ന നില്പിൽ ഒന്നു ചാടിേപ്പായി! എെന്റ കണ്മുന്നിൽ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന േനാക്കി ചുരുട്ട യിട്ടു കിടക്കുകയാണു്, മുപ്പതു െസക്കന്റു െകാണ്ടു് ജീവെന ടുക്കുന്ന ആ മഞ്ഞപ്പാമ്പുകളിൽ ഒെരണ്ണം.

Аяқ астына еңкейіп қарағаным сол екен, тұрған орнымнан ыршып кеттім. Отыз секунд ішінде мерт ететін сары жыланның бірі Кішкентай ханзадаға оқтай қадалып тұрған еді.

േപാക്കറ്റിൽ നിന്നു റിേവാൾവെറടുക്കാനുള്ള ബദ്ധപ്പാടിൽ ഞാൻ ഒര ടി പിന്നിേലക്കു വച്ചു. പേക്ഷ, ആ ഒച്ച േകട്ടു് സർപ്പം പൂഴി ക്കു മുകളിലൂെട േനർെത്താരു നീർച്ചാലു േപാെല ഒഴുകി േപ്പായി; എന്നിെട്ടാരു തിടുക്കവുമില്ലാെത, ചിലമ്പിച്ച ഒച്ച േയാെട കല്ലുകൾക്കിടയിേലക്കിഴഞ്ഞുമറഞ്ഞു.

Қалтамды ақтарып, тапаншамды іздеген қалпымша жыланға қарай жүгірдім. Бірақ менің тысырымды естіп қалған жылан асығып — аптықпай, жай ғана құмға сіңіп бара жатқан бұлақтай баяу иреңдеп барып, жездей сыңғыр етті де, тастардың саңылауына кіріп кетті.

ഞാൻ മതിലിനടുേത്തേക്കാടിെച്ചന്നതും എെന്റ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് എെന്റ ൈകകളിേലക്കു വന്നുവീണതും ഒരുമി ച്ചായിരുന്നു; അവെന്റ മുഖം മഞ്ഞു േപാെല വിളറിെവളു ത്തിരുന്നു.

Мен түрі сұп-сұр болып кеткен Кішкентай ханзадамды қағып алу үшін, қабырға іргесіне дер кезінде жеттім.

“എന്താണിവിെട നടക്കുന്നതു്? നീയിേപ്പാൾ പാമ്പുകളു മായി സംസാരിക്കാൻ തുടങ്ങിേയാ?”

— Бұл не сұмдық! Сен енді жыландармен әңгімелесетін болғанбысың!

അവൻ എേപ്പാഴും കഴുത്തിൽ െകട്ടിയിരുന്ന സ്വർണ്ണനിറ ത്തിലുള്ള മഫ്ളർ ഞാൻ അയച്ചുെകട്ടി. അവെന്റ െനറ്റി നനച്ചിട്ടു് കുറച്ചു െവള്ളം കുടിപ്പിക്കുകയും െചയ്തു. അവ േനാടു പിെന്നെയാന്നും േചാദിക്കാൻ എനിക്കു ൈധ ര്യം വന്നില്ല. മുഖത്തു ഗൗരവം വരുത്തിെക്കാണ്ടു് അവൻ എെന്ന ഉറ്റുേനാക്കി; പിെന്ന എെന്റ കഴുത്തിൽ ൈക ചുറ്റി അവൻ എെന്ന െകട്ടിപ്പിടിച്ചു. അവെന്റ ഹൃദയം മി ടിക്കുന്നതു ഞാനറിഞ്ഞു, െവടി െകാണ്ട പക്ഷിയുെട മരി ക്കുന്ന ഹൃദയം േപാെല. അവൻ പറഞ്ഞു:

Мен оның өмірі тастамайтын алтын түстес сары бөкебайын шештім. Самайын сулап, су жұтқыздым. Оған сұрақ қоюға батылым жетпеді. Ол маған байыптап қарады да, қолымен мойнымды құшақтап алды. Мен оның жүрегі мылтықтың оғы тиіп мертіккен құс тәрізді әлсіз соғып тұрғанын байқадым. Ол маған:

“നിങ്ങളുെട എഞ്ചിെന്റ തകരാറു ശരിയായതിൽ എനി ക്കു സേന്താഷം േതാന്നുന്നു; ഇനി നിങ്ങൾക്കു നാട്ടിേല ക്കു പറക്കാമേല്ലാ…”

— Мен сенің ұшағыңның ақауын тапқаныңа қуаныштымын. Сен енді өз еліңе қайта аласың…

“അതു നിനെക്കങ്ങെന മനസ്സിലായി?”

— Оны қайдан білдің?

ഒരിക്കലും ശരിയാകിെല്ലന്നു േതാന്നിയ തകരാറു കണ്ടു പിടിച്ചുെവന്നു് അവേനാടു പറയാൻ വരികയായിരുന്നു ഞാൻ.

Мен оған жұмысымның оңға басқанын енді айтпақшы болып оқталып отыр едім.

എെന്റ േചാദ്യത്തിനു് മറുപടി പറയാെത അവൻ ഇങ്ങ െന പറഞ്ഞു:

Ол еш жауап қатпастан былай деп сөзін сабақтады:

“ഞാനും ഇന്നു് നാട്ടിേലക്കു മടങ്ങുകയാണു്.”

— Мен де бүгін үйіе қайтамын…

പിെന്ന വി ഷാദേത്താെട,

Сәлден кейін мұңға бата:

“പേക്ഷ, വളെരയകേലക്കാണതു്… കൂടു തൽ ദുഷ്കരവുമാണു്.”

— Ол анағұрлым алыс… анағұрлым қиын нәрсе.

അത്യസാധാരണമായെതേന്താ നടക്കുകയാെണന്നു് എനിക്കു മനസ്സിലായി. ഒരു കുഞ്ഞിെനെയന്ന േപാെല ഞാനവെന എെന്റ ൈകകളിൽ അടുക്കിപ്പിടിച്ചിരിക്കുക യായിരുന്നു; എന്നാൽ ഒരഗാധഗർത്തത്തിേലക്കു് തല കുത്തി വീഴുകയാണവെനന്നും അതു തടയാൻ ഞാൻ വി ചാരിച്ചാൽ കഴിയിെല്ലന്നും എനിക്കു േതാന്നിേപ്പായി…

Мен бір ғажайыптан тыс нәрсенің болып жатқанын сездім. Оны кішкене бөбекке ұқсатып, құшағыма алдым. Сонда да ол маған құшағымнан сытылып шығып, мен сақтап қала алмайтын құрдымға құлап бара жатқандай сезілді.

അവെന്റ മുഖം ഗൗരവം പൂണ്ടിരുന്നു; അവെന്റ േനാട്ടം അകെലെയേങ്ങാ അലയുകയായിരുന്നു.

Ол ұшы-қиырсыз алыста адасқандай көзқараспен қарады.

“നിങ്ങൾ തന്ന െചമ്മരിയാടു് എെന്റ ൈകയിലുണ്ടു്. അതി െന്റ കൂടു് ൈകയിലുണ്ടു്. അതിെന്റ വായ്പ്പൂട്ടുണ്ടു്…”

— Менде сенің қошақаның бар. Қошақан үшін жасалынған жәшкі те бар. Сосын оның тұмылдырығы бар…

വിഷാ ദം കലർന്ന പുഞ്ചിരിേയാെട അവൻ പറഞ്ഞു.

Сөйдеді де, мұңды түрмен күлімсіреді.

ഞാൻ ഏെറ േനരം കാത്തു. അവൻ പതുെക്കപ്പതുെക്ക സാധാരണ നില വീെണ്ടടുക്കുകയാണു്.

Мен ұзақ күттім. Бетіне қан жүгіріп, аздап жылына бастағандай болды.

“എെന്റ െപാന്നു ചങ്ങാതീ, തനിക്കു േപടി തട്ടിയതാ ണു്…” ഞാൻ പറഞ്ഞു.

— Балақай, сен үрейленіп қалғансың-ау деймін…

“അെത, അതിൽ സംശയമില്ല.” അവൻ ഒന്നു ചിരിച്ചു.

Әрине, тұла бойын қорқыныш билеген ғой. Алайда, ол жай ғана езу тартып:

“ഇന്നു രാത്രിയിൽ ഞാൻ വല്ലാെത േപടിക്കും…”

— Үрейдің көкесін бүгін кешке көрермін…

പരിഹാരമില്ലാത്തെതേന്താ നടക്കാൻ േപാകുന്നുെവന്ന േബാധം എെന്ന വീണ്ടും മരവിപ്പിക്കുന്നതു ഞാനറിഞ്ഞു. ആ ചിരി ഇനി ഒരിക്കലും േകൾക്കാൻ പറ്റിെല്ലന്ന ചിന്ത എനിക്കു താങ്ങാവുന്നതിലധികമാെണന്നും ഞാനറി ഞ്ഞു. മരുഭൂമിയിൽ ഒരു െതളിനീരുറവ േപാെലയായിരു ന്നു എനിക്കതു്.

Көмек беруге шамам келмейтін нәрсе боларын сезгендей тағы да тұла бойым түршігіп кетті. Бұл күлкіні ешқашан естімеуім мүмкін деген ойға төзе алмайтынымды түсіндім. Оның күлкісі мен үшін шөл даладағы сылдырап аққан бұлақтай еді.