നാലു്

IV

അങ്ങെനയാണു് സുപ്രധാനമായ രണ്ടാമെതാരു വസ്തുത ഞാൻ മനസ്സിലാക്കുന്നതു്: ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ സ്വേദശ മായ ഗ്രഹത്തിനു് ഒരു വീടിനുള്ളത്ര വലിപ്പേമയുള്ളു!

Осылайша, мен екінші бір маңызды жаңалықтың бетін аштым: баланың тұратын планетасы үйден сәл ғана үлкен екен.

അതു പേക്ഷ, എെന്ന അത്രയ്ക്കങ്ങു വിസ്മയിപ്പിച്ചു എന്നു പറയാനുമില്ല. നാം േപരിട്ടു വിളിക്കുന്ന ഭൂമി, വ്യാഴം, െചാ വ്വ, െവള്ളി തുടങ്ങിയ മഹാഗ്രഹങ്ങൾെക്കാപ്പം േവെറയും നൂറു കണക്കിനു ഗ്രഹങ്ങളുെണ്ടന്നു് എനിക്കറിയാമായി രുന്നു; അവയിൽ ചിലതാകെട്ട, ദൂരദർശിനിയിൽക്കൂടി േനാക്കിയാേല്പാലും കണ്ണിൽ െപടാത്തവയും.

Бұл жайт мені онша таң қалдыра қойған жоқ. Аттары Жер, Юпитер, Марс, Шолпан сияқты ірі планеталардан басқа да жүздеген, кейде майда болғандары сонщалық, қуатты дүрбімен көзге әрең шалынатын жұлдыздар да бар екенін жақсы білетінмін.

അവയി െലാന്നിെന കണ്ടുപിടിച്ചാൽ വാനശാസ്ത്രജ്ഞൻ അവയ്ക്കു നല്കുന്നതു് േപരല്ല, ഒരു നമ്പരാണു്. അയാൾ അതിെന, ഒരുദാഹരണം പറഞ്ഞാൽ, ‘ഛിന്നഗ്രഹം 325’ എന്നാ യിരിക്കും വിളിക്കുക.

Астроном осындай бір жұлдыз таба қалған жағдайда, оған ат қоймай нөмірлей салатын. Мысалы, «3251 астероид» деп атай салады.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് വന്നതു് ബി-612 എന്നറിയെപ്പടുന്ന ഛിന്നഗ്രഹത്തിൽ നിന്നാെണന്നു് എനിക്കു ബലമായ സംശയമുണ്ടു്.

Кішкентай ханзада «Б-612 астероид» деп аталатын планетадан келген деп жорамалдауына нақты себеп бар.

ഈ ഛിന്നഗ്രഹെത്ത ഒരിക്കൽ മാത്രേമ ദൂരദർശിനിയി ല്ക്കൂടി കണ്ടിട്ടുള്ളു. 1909-ൽ തുർക്കിക്കാരനായ ഒരു വാന നിരീക്ഷകനാണു് അതിെന കെണ്ടത്തിയതു്.

Бұл жұлдызды тек бір мәрте ғана, 1909 жылы түрік астрономы қуатты дүрбі арқылы байқап қалған.

േജ്യാതിശാസ്ത്രജ്ഞന്മാരുെട അന്താരാഷ്ട്രസംഘടനയ്ക്കു മുന്നിൽ എല്ലാ െതളിവുകേളാെടയും അേദ്ദഹം തെന്റ കണ്ടുപിടുത്തം അവതരിപ്പിച്ചുെവങ്കിലും ആരും അതു വി ശ്വസിക്കാൻ തയാറായില്ല; കാരണം അേദ്ദഹം ധരിച്ചിരു ന്നതു് തുർക്കിക്കാരുെട േവഷമായിരുന്നു. മുതിർന്നവർ അങ്ങെനയാണു്…

Ғалым өзінің ашқан жаңалығын Халықаралық астрономиялық конгрессте дүние жүзіне паш етеді. Бірақ оған ешкім сенбеген, өйткені ол ұлттық түрік киімін киіп шыққан екен. Үлкендер — осындай халық!

പേക്ഷ, ഛിന്നഗ്രഹം ബി-612െന്റ ഭാഗ്യത്തിനു് പിന്നീ ടു തുർക്കി ഭരിച്ച ഒരു േസ്വച്ഛാധിപതി ജീവൻ േവണ െമങ്കിൽ സർവരും യൂേറാപ്യൻ േവഷത്തിേലക്കു മാറി േക്കാളണെമന്നു് ഉത്തരവിട്ടു.

Бір тәуірі, түрік сұлтаны Б-612 жұлдызының атын сақтап қалу үшін, өз халқын еуропалықтарша киінуге мәжбүр еткен. Көнбегендерді өлім жазасымен қорқытқан.

അങ്ങെന 1920-ൽ നമ്മുെട വാനനിരീക്ഷകൻ േകാട്ടും സൂട്ടും ൈടയുെമാെക്കയായി രണ്ടാമതും തെന്റ കണ്ടുപിടുത്തം അവതരിപ്പിച്ചു. എല്ലാവ രും അേദ്ദഹത്തിെന്റ റിേപ്പാർട്ട് ൈകയടിച്ചു സ്വീകരിക്കു കയും െചയ്തു.

1920 жылы сәнге сәйкес әдемі киінген астроном өзінің жаңалығы жайында тағы бір баян етеді. Бұл жолы барша жұрт оның айтқанын құптайды.

ആ ഛിന്നഗ്രഹെത്തക്കുറിച്ചു് ഇത്രയും വിശദാംശങ്ങൾ ഞാൻ പറഞ്ഞതും അതിെന്റ നമ്പറിെനക്കുറിച്ചു പ്രേത്യ കം പരാമർശിച്ചതും മുതിർന്നവരുെട സ്വഭാവം മനസ്സിൽ വച്ചുെകാണ്ടാണു്.

Менің сіздерге Б-612 жұлдызы жайлы тәптіштеп айтып, оның нөміріне шейін атап жатқаныма үлкендер кінәлі. Үлкендер есеп-сандарды ұнатады.

ഒരു പുതിയ കൂട്ടുകാരെന കിട്ടിെയന്നു് നിങ്ങൾ െചന്നു പറയുേമ്പാൾ അവെനക്കുറിച്ചുള്ള പ്ര ധാനെപ്പട്ട കാര്യങ്ങെളാന്നുമല്ല അവർക്കറിേയണ്ടതു്. “അവെന്റ ശബ്ദം േകൾക്കാെനങ്ങെന? ഏതു കളിയാണു് അവനു് ഏറ്റവും ഇഷ്ടം? അവൻ പൂമ്പാറ്റകെള േശഖരി ക്കാറുേണ്ടാ” എെന്നാന്നും അവർ േചാദിക്കില്ല.

Сіз оларға жаңа дос таптым десеңіз, олар ең басты нәрсе жайлы сұрамайды. Олар сізден: «Досыңның даусы қандай екен? Ол қандай ойынды ұнатады? Көбелектер жинай ма екен?» деп ешқашан сұрамайды.

പകരം അവർ ആവശ്യെപ്പടുകയാണു്: “എന്താണവെന്റ പ്രാ യം? അവനു് എത്ര േചട്ടാനിയന്മാരുണ്ടു്? അവെന്റ ഭാര െമന്തു്? അവെന്റ അച്ഛൻ എത്ര കാശുണ്ടാക്കുന്നു?” ഈ തരം േചാദ്യങ്ങൾക്കുത്തരമായിക്കിട്ടുന്ന അക്കങ്ങളിലൂ െടയാണു് തങ്ങൾ അവെനക്കുറിച്ചു മനസ്സിലാക്കുന്നതു് എന്നാണവരുെട ഭാവം.

Үлкендер сізге: «Жасы қаншада? Қанша ағайынды екен? Салмағы қанша? Әкесі қанша табады екен?» деген сұрақтар қояды. Сонда ғана үлкендер ол адамды жақсы білеміз деп ойлайды.

മുതിർന്നവേരാടു് നിങ്ങൾ ഇങ്ങെനെയാന്നു പറയുകയാ െണന്നിരിക്കെട്ട: “ഇളംചുവപ്പുനിറത്തിലൂള്ള ഇഷ്ടിക െകാണ്ടു െകട്ടിയതും ജനാലപ്പടികളിൽ ജേറനിയം െച ടികളും േമല്ക്കൂരയിൽ മാടപ്രാവുകളുമുള്ള മേനാഹരമായ ഒരു വീടു ഞാൻ കണ്ടു.” ആ വീടിെനക്കുറിച്ചു് ഒരു ധാരണ യും അവർക്കു കിട്ടില്ല. “20000 േഡാളർ മതിപ്പുള്ള ഒരു വീടു ഞാൻ കണ്ടു.” എന്നു നിങ്ങൾ അവേരാടു പറയണം. അേപ്പാൾ അവർ ഇങ്ങെന അത്ഭുതം കൂറും: “ഹാ, എത്ര സുന്ദരമാെയാരു വീടാണതു്!”

Егерде сіз үлкен кісілерге: «Мен қызыл кірпіштен салынған әдемі үй көрдім, терезесінде гүл өсіп, шатырдың үстінде көгершіндер ұшып жүр десеңіз, олар сол үйді көз алдарына елестете алмайды. Сол үшін оларға былай түсіндіру керек: «Мен жүз мың франк тұратын үйді көрдім». Сонда ғана олар: «Қандай тамаша!» деп тамсанады.

അേതപ്രകാരം, നിങ്ങൾ അവേരാടു പറഞ്ഞുെവന്നു വയ്ക്കുക: “ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് എെന്നാരാൾ ഉണ്ടായിരുന്നു എന്നതി നു െതളിവു് അവൻ സുന്ദരനായിരുന്നു, അവെന്റ ചിരി മേനാഹരമായിരുന്നു, അവൻ ഒരാടിെന അേന്വഷിച്ചു നടന്നിരുന്നു എന്നതാണു്. ഒരാൾക്കു െചമ്മരിയാടിെന േവണെമന്നു് ആഗ്രഹം േതാന്നിയാൽ അതു മതി, അങ്ങ െനെയാരാൾ ഉെണ്ടന്നതിനു െതളിവായി.” ഇതു പേക്ഷ, അവേരാടു പറഞ്ഞിെട്ടന്തു പ്രേയാജനം കിട്ടാൻ? അവർ േതാളു െവട്ടിക്കുകേയയുള്ളു; നിങ്ങൾ െവറും ശിശുവാെണ ന്നും അവർ പറയും.

Осы сияқты сіз үлкендерге: «Кішкентай ханзаданың осы өмірде шынымен болғанына, оның сүйкімді жүзі, күлкісі немесе қошақан сұрағаны дәлел бола алады» немесе «Қошақаным болсын деп тілеген баланың осы дүниеде бар екеніне күмәніңіз бар ма?» десеңіз, үлкендер иықтарын қусырып, сізді былдырлаған жас балаға теңейді!

അേത സമയം “ഛിന്നഗ്രഹം നമ്പർ ബി-612ൽ നിന്നാണു് അവൻ വന്നതു്” എന്നു പറഞ്ഞു േനാക്കൂ; അവർക്കേപ്പാൾ എല്ലാം േബാദ്ധ്യമായിക്കഴി ഞ്ഞു; അവർ പിെന്ന േചാദ്യങ്ങളുമായി നിങ്ങെള അല ട്ടാൻ വരികയുമില്ല. അവർ അങ്ങെനയാണു്. എന്നുവച്ചു് നിങ്ങളതു മനസ്സിൽ െകാണ്ടുനടക്കുകയും േവണ്ട. മുതിർന്നവരേല്ല എന്നു കരു തി അതങ്ങു ക്ഷമിച്ചുെകാടുേത്തക്കുക.

Ал егер сіз оларға «Ханзада Б-612 жұлдызынан ұшып келген» десеңіз, олар сізге сеніп, өз сұрақтарымен мазаңызды алмайды. Міне, үлкендер осындай. Оларға ашуланудың қажеті жоқ. Балалар үлкендерге мейірімділікпен қарап, олардың кемшіліктерін кешіре білулері керек.

എന്നാൽ ജീവിതം എെന്തന്നറിയാവുന്ന നാം അക്ക ങ്ങെള കാര്യമായിെട്ടടുക്കുേന്നയില്ല. ഈ കഥ യക്ഷി ക്കഥകളുെട മട്ടിൽ പറഞ്ഞുതുടങ്ങാനായിരുന്നു എനി ക്കിഷ്ടം. എങ്ങെനെയന്നാൽ:

Өмір дегеннің не екенін жақсы білетін біз, әрине, нөмірлерге пысқырып та қарамаймыз! Мен бұл оқиғамды ғажайып ертегідегідей етіп бастаушы едім. Анықтап айтсақ, былай деп бастар едім:

“ഒരിക്കൽ ഒരിടത്തു് ഒരു ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഉണ്ടായിരുന്നു; അവേനാളം േപാലുമി ല്ലാത്ത ഒരു ഗ്രഹത്തിലാണു് അവൻ താമസിച്ചിരുന്ന തു്; ഒരു െചമ്മരിയാടു് അവെന്റ വലിെയാരു ആഗ്രഹ മായിരുന്നു…” അങ്ങെനെയാരു തുടക്കം നല്കിയിരുെന്നങ്കിൽ ജീവിതം എെന്തന്നു മനസ്സിലാകുന്നവർക്കു് എെന്റ കഥയുെട യാ ഥാർത്ഥ്യം ഒന്നുകൂടി േബാദ്ധ്യെപ്പടുമായിരുന്നു.

«Ерте, ерте, ертеде кішкентай бір ханзада болыпты. Ол өзінен сәл ғана үлкен планетада тұрып, досқа өте зәру болыпты…». Өмірді жақсы түсінетіндер үшін бұл күмән келтірмейтін шындық.

എെന്റ പുസ്തകം അലക്ഷ്യമായി വായിക്കെപ്പടരുെതന്നാ ണു് എെന്റ ആഗ്രഹം. ഈ ഓർമ്മകൾ പകർത്തി വയ്ക്കാ നായി കണക്കിലധികം മനഃേക്ലശം ഞാൻ അനുഭവി ച്ചുകഴിഞ്ഞു. എെന്റ ചങ്ങാതി തെന്റ െചമ്മരിയാടുമായി എെന്ന പിരിഞ്ഞുേപായിട്ടു് ആറു െകാല്ലം കഴിഞ്ഞിരിക്കു ന്നു. ഇന്നു് ഞാൻ ഈ കഥ വിവരിക്കുന്നതു് ഞാൻ അവ െന മറക്കില്ല എന്നുറപ്പു വരുത്താനാണു്.

Мұны айтып жатқан себебім, менің кітабымды тек ермек үшін жеңіл-желпі оқығанын қаламаймын. Бұл оқиғаны баяндап беру оңайға түспес. Менің досым қошақанымен бірге мені тастап кеткеніне мінеки алты жыл толды. Сондықтан досымды ұмытпау үшін, ол туралы сыр шертпекпін.

ഒരു േസ്നഹിത െന മറക്കുക എന്നു പറഞ്ഞാൽ എത്ര േഖദകരമാണതു്. എല്ലാവർക്കും േസ്നഹിതന്മാെര കിട്ടിേക്കാളണെമന്നുമി ല്ല. ഞാൻ അവെന മറക്കുക എന്നു വന്നാൽ അക്കങ്ങ ളിലല്ലാെത മെറ്റാന്നിലും താല്പര്യമില്ലാത്ത മുതിർന്നവെര േപ്പാെലയായി ഞാനും എന്നാണു് അതിനർത്ഥം…

Досты ұмытқан деген — көңілсіз нәрсе. Досы бар адамдар аз. Мен де тек сандарға ғана қызығатын ересектерге ұқсап кетуім мүмкін еді ғой.

അങ്ങെനെയാരുേദ്ദശ്യം മനസ്സിൽ വച്ചുെകാണ്ടാണു് ഞാൻ േപായി ഒരു െപട്ടി ചായവും കുേറ െപൻസിലും വാങ്ങിയതു്. എെന്റ പ്രായത്തിൽ വരയ്ക്കാൻ തുടങ്ങുക എന്നതു് വളെര ദുഷ്കരമായ കാര്യമാണു്; ആറു വയസ്സുള്ള േപ്പാൾ െപരുമ്പാമ്പിെന്റ അകവും പുറവും വരച്ചതല്ലാെത മുൻപരിചയവും എനിക്കില്ലേല്ലാ.

Солай болып кетпеу үшін, мен бір қорап түрлі-түсті қарындаштар мен бояулар сатып алдым. Мүмкін, менің жасымда суретпен айналысу қиындау болар. Оның үстіне мен алты жасымда айдаһар жыланның ішкі және сыртқы кейпін бейнелегеннен басқамен айналыспадым ғой.

എന്നാല്ക്കൂടി കഴിയുന്ന ത്ര വിശ്വസ്തമായി എെന്റ ദൗത്യം നിർവഹിക്കാൻ ഞാൻ ശ്രമിക്കാം. അതിൽ വിജയം കാണുെമന്നു് എനിക്കത്ര വലിയ ഉറപ്പുമില്ല. ഒരു ചിത്രം കുേറെയാെക്ക േഭദമായി രുന്നു; രണ്ടാമെതാന്നു വരച്ചതാകെട്ട, വിഷയവുമായി ഒരു സാദൃശ്യവുമില്ലാെതേപായി.

Әрине, барынша ұқсатып бағуға тырыстым. Бірақ та ойлағанымдай болатынына көзім жетпейді. Бір суретте пішіні шықса, екіншісінде тіптен ұқсамайды.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ഉയരത്തിെന്റ കാര്യത്തിലും എനിക്കു പിശകു പറ്റുന്നു: ഒന്നിൽ െപാക്കം കൂടുതലാെണങ്കിൽ മെറ്റാന്നിൽ അവ നു െപാക്കം തീെര കുറഞ്ഞുേപാകുന്നു. അവെന്റ േവഷ ത്തിെന്റ നിറത്തിലും എനിക്കു ചില സംശയങ്ങളുണ്ടു്. അതിനാൽ എെന്നെക്കാണ്ടാവുന്നത്ര ഭംഗിയായി, ചില േപ്പാൾ നന്നായും ചിലേപ്പാൾ േമാശമായും, തപ്പിത്തട ഞ്ഞു ഞാൻ മുേന്നാട്ടു േപാകുന്നു…

Бойын да дұрстап ұқсата алмадым. Мынаусында кішкентай ханзаданың бойы биік болып шықса, екіншісінде тым аласа. Киімінің түсін де ұмытыңқырап қалыппын. Олай да, былай да салғансыдым.

സുപ്രധാനമായ മറ്റു ചില വിശദാംശങ്ങളിലും ഞാൻ പി ശകുകൾ വരുത്തുന്നുണ്ടു്. അതു പേക്ഷ, എെന്റ പിഴ െകാ ണ്ടല്ല. എെന്റ േസ്നഹിതൻ യാെതാന്നും എനിക്കു വിശ ദീകരിച്ചു തന്നിരുന്നില്ല. ഞാൻ അവെനേപ്പാെല തെന്ന യാെണന്നു് അവൻ വിചാരിച്ചിരുന്നിരിക്കണം. എനിക്കു േണ്ടാ െപട്ടികളുെട തുളകളിലൂെട േനാക്കി ഉള്ളിലുള്ള െചമ്മരിയാടിെന കാണാനറിയുന്നു! ഞാനും കുേറേശ്ശ മു തിർന്നവെരേപ്പാെലയായിട്ടുണ്ടാവും. എനിക്കും പ്രായം കൂടിവരികയേല്ല.

Мен кейбір маңызды жайттарды сиапаттағанда қате жіберуім де мүмкін. Оным үшін кешірім өтінемін. Менің достым ештеңені тәптіштеп түсіндірген емес. Мүмкін, ол мені дәл өзіндей деп ойлаған шығар. Бірақ, өкінішке орай мен қошақанды жабық жәшіктен көре алмаймын. Мүмкін, мен аздап үлкендер сияқты шығармын. Сірә, мен қартайған болармын.

അഞ്ചു്

V

ഓേരാ ദിവസവും ഞങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഭാഷണങ്ങ ളിൽ നിന്നു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെനക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ എനിക്കു കിട്ടിത്തുടങ്ങി: അവെന്റ സ്വേദശമായ ഗ്രഹ െത്തക്കുറിച്ചു്, അവിെട നിന്നും അവൻ വിട്ടുേപാന്നതി െനക്കുറിച്ചു്, അവെന്റ യാത്രെയക്കുറിച്ചു്. അതു േപാലും പേക്ഷ, വളെര സാവധാനമാണു കിട്ടിയിരുന്നതു്. അങ്ങ െനയാണു് ബേയാബാബുകൾ വരുത്തിയ വിപത്തിെന ക്കുറിച്ചു് മൂന്നാം ദിവസം ഞാൻ അറിയുന്നതു്.

Әр күн сайын мен оның планетасы және сапарға аттанған кезі жайындағы хабарлардың шет-жағасын біліп отырумен болдым. Абайсызда айтылып қалған ой-пікірлер сол жұмбақтың шешуін табуға жол көрсеткендей болады. Осылайша мен бао-баб қасіреті туралы үшінші күні білдім.

ഇത്തവണയും ഞാൻ നന്ദി പറേയണ്ടതു് െചമ്മരിയാടി േനാടു തെന്നയാണു്. അന്നു െപെട്ടന്നാണു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻ സ് എേന്നാടു േചാദിക്കുന്നത്—എേന്താ ഗൗരവേമറിയ സംശയം തെന്ന പിടിച്ചുലച്ച േപാെല:

Бұл жолы да әңгіме сол қошақанның арқасында басталып кетті. Өйткені ханзада кенеттен күмәндана қалып, менен былай деп сұрады:

“െചമ്മരിയാടു കൾ കുറ്റിെച്ചടികൾ തിന്നുെമന്നുള്ളതു ശരിയേല്ല?”

— Айтшы, қойдың бұталарды жейтіні рас па?

“അെത, അതു ശരിയാണു്.”

— Иә, ол рас.

“ഹാവൂ! എനിക്കു സേന്താഷമായി!”

— О! Онысына ризамын.

െചമ്മരിയാടുകൾ കുറ്റിെച്ചടികൾ തിന്നുന്നതിൽ എന്താ ണിത്ര പ്രാധാന്യെമന്നു് എനിക്കു പിടി കിട്ടിയില്ല. അേപ്പാ ഴാണു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിക്കുന്നതു്:

Қойдың бұталарды жейтіні неге сонша маңызды екенін әлі түсіне қоймадым. Кішкентай ханзада оған қоса былай деді:

“എന്നു പറഞ്ഞാൽ അവ ബേയാബാബുകളും തിന്നിേല്ല?”

— Демек, қой баобабтарды да жейтін болғаны ғой?

ബേയാബാബുകൾ കുറ്റിെച്ചടികളല്ല, േകാട്ടകൾ േപാ ലെത്ത കൂറ്റൻ മരങ്ങളാെണന്നു് ഞാൻ അവനു പറ ഞ്ഞുെകാടുത്തു; ഇനി ഒരാനപ്പറ്റെത്തത്തെന്ന അവൻ കൂട്ടിെക്കാണ്ടു േപായാലും ഒെരാറ്റ ബേയാബാബു തി ന്നുതീർക്കാൻ അവയ്ക്കു കഴിയിെല്ലന്നും ഞാൻ പറഞ്ഞു മനസ്സിലാക്കി.

Мен баобабтың бұта емес, шіркеудің биіктігімен бірдей үлкен ағаш екенін, пілдердің бір үйірін жинап апарса да, баобабтың біреуін де жеп бітіре алмайтынын түсіндіріп бақтым.

ആനപ്പറ്റെത്തപ്പറ്റി പറഞ്ഞേപ്പാൾ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിനു ചിരി െപാട്ടി.

Пілдердің үйірі туралы естігенде, Кіщкентай ханзада күліп жіберді:

“അവെയ ഒന്നിനു മുകളിെലാന്നായി അടുക്കിവേയ്ക്കണ്ടി വരും,” അവൻ പറഞ്ഞു.

— Онда пілдерді бірінің үстіне бірін шығарып қою керек болар еді.

അേപ്പാഴാണു് അവെന്റ ബുദ്ധി പുറത്തു വരുന്നതു്:

Сосын данышпансыған түрмен:

“അത്ര വലുതായി വളരുന്നതിനു മുമ്പു് ബേയാബാബുകൾ കുഞ്ഞുൈതകളായിരിക്കുമേല്ലാ?”

— Баобаб ағашы биік болып өскенге дейін аласа бұта болмай ма?

“തികച്ചും ശരിയാണതു്,” ഞാൻ പറഞ്ഞു. “അല്ല, ആടു് നിെന്റ ബേയാബാബു ൈതകൾ തിന്നണെമന്നു നിനക്കു േതാന്നാെനന്താ കാരണം?”

— Дәл солай! Бірақ та неге сен қойдың жас баобаб бұталарын жегенін қалайсың?

അവെന്റ മറുപടി െപെട്ടന്നായിരുന്നു. “ഓ, അതു വിെട േന്ന!” അതിൽ കൂടുതൽ എന്തു വ്യക്തമാക്കാെനന്ന മട്ടിൽ അവൻ പറഞ്ഞു.

Екінің біріне белгілі жайт сияқты. «О не дегенің?!» — деп таңданды ол.

അവനിൽ നിെന്നാരു സഹായം കിട്ടിെല്ലന്നു വന്നേതാെട ആ പ്രശ്നത്തിനു തൃപ്തികരമായ ഒരുത്തരം കെണ്ടത്താൻ എനിക്കു മനസ്സു നല്ലവണ്ണം പ്ര വർത്തിപ്പിേക്കണ്ടി വന്നു.

Мәселенің не нәрседе екенін түсінгенше біраз бас қатыруыма тура келді.

മേറ്റതു ഗ്രഹത്തിലുെമന്ന േപാെല ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ഗ്രഹത്തിലും നല്ല െചടികളും ചീത്തെച്ചടികളുമുെണ്ടന്നു് ഞാൻ മനസ്സിലാക്കി. നല്ല െചടികളിൽ നിന്നു് നല്ല വി ത്തുകളും ചീത്തെച്ചടികളിൽ നിന്നു് ചീത്ത വിത്തുകളും ഉണ്ടാകണമേല്ലാ.

Шындығына келгенде, Кішкентай ханзаданың планетасында басқа жерлердегі сияқты пайдалы шөптер мен арам шөптер өседі екен. Ендеше жақсы ұрықтан құнарлы шөптің немесе зиянды ұрықтан арам шөптің өсетіні белгілі.

വിത്തുകൾ പേക്ഷ, അദൃശ്യമായിരി ക്കും. ഭൂഗർഭത്തിൽ അവ ഗാഢനിദ്രയിലായിരിക്കും; അേപ്പാഴാണു് അതിെലാന്നു് ഇനിയുണരാെമന്നു് െപ െട്ടന്നങ്ങു തീരുമാനിക്കുക. ആ കുഞ്ഞുവിത്തു് മൂരി നിവ രുന്നു, സൂര്യനു േനർക്കു പതുെക്ക ഒരു തളിരില നീട്ടുന്നു.

Алайда өсімдік ұрықтары көзге көрінбейді ғой. Олар жер қойнауында, біреуі қылтиып бой көтергенше, жата береді. Әуелі біреуі қылтиып шығып, күнге қарай талпынған, ешкімге зияны жоқ әдемі өсімдіктің сабағына айналады.

അെതാരു മുള്ളങ്കിയുെട മുളേയാ േറാസാെച്ചടിയുെട ൈതേയാ ആെണങ്കിൽ അതവിെട നിന്നു വളരേട്ടെയ േന്ന ആരും പറയൂ. മറിച്ചു് അെതാരു കളയാെണങ്കിൽ കഴിയുന്നത്ര േവഗം, കണ്ട നിമിഷം തെന്ന, അതിെന പറിെച്ചടുത്തു നശിപ്പിേക്കണ്ടതുമാകുന്നു.

Егерде шалғам немесе бір шоқ раушан гүлінің сабағы болса, өсіре беруге болады. Ал егер арам шөп екеніне көзің жетсе, ол өсімдікті тамырымен қоса сол мезетте жұлып тастау керек.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ഗ്രഹത്തിലും അമ്മാതിരി ചില അന്തകവിത്തുകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു; ബേയാബാബു മരങ്ങ ളുെട വിത്തുകളാണവ. ആ ഗ്രഹത്തിെല മണ്ണു നിറെയ അതായിരുന്നു.

Ал Кішкентай ханзаданың планетасында аса зор зиянды ұрықтар болған. Ол — баобабтың ұрықтары. Планета қойнауы осындай ұрықтарға толып кеткен.

ഇടെപടാൻ ൈവകിേപ്പായാൽ പിെന്ന കാര്യങ്ങൾ ൈക വിട്ടുേപാകുന്ന തരമാണു് ഈ ബേയാ ബാബ് മരം. ഗ്രഹം െമാത്തം അവ വളർന്നുപടരും. േവ രുകൾ െകാണ്ടതു തുളച്ചിറങ്ങും. ഗ്രഹം തീെരെച്ചറുതും ബേയാബാബുകൾ വളെരയധികവുമാെണങ്കിൽ അതു െപാട്ടിെത്തറിക്കുകയും െചയ്യും.

Егер уақытысында құртпасаң, баобабтан ешқашан да құтыла алмайсың. Ол бүкіл планетаны жаулап алады. Оның қойнауын тамырымен жарып шығады. Егер де планета тым кішкене, ал баобаб ағашы тым көп болса, олар планетаны жарып, бөлшектеп жібереді.

“അെതാരു നിഷ്ഠയുെട കാര്യമാണു്,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പിന്നീെടേന്നാടു പറഞ്ഞു. “പ്രഭാതത്തിൽ സ്വന്തം േദ ഹം വൃത്തിയാക്കിക്കഴിഞ്ഞാൽ പിെന്ന എെന്റ ഗ്രഹം വൃത്തിയാേക്കണ്ട േനരമാകുന്നു. കണ്ടാൽ േറാസാെച്ച ടിയുെട ൈത േപാലിരിക്കുന്ന ബേയാബാബുകൾ തല െപാക്കുന്ന നിമിഷം തെന്ന അവ പിഴുെതടുത്തു കള യണം. ക്ഷീണിപ്പിക്കുെമങ്കിലും എളുപ്പം െചയ്യാവുന്ന പണിയുമാണതു്.”

— Бұл әрине тәртіп мәселесі, — деді маған Кішкентай ханзада кейінірек. Таңертең ұйқыдан тұрып, жуынып-шайынып болған соң, планетаңды ретке келтіруге көшу керек. Баобаб пен раушан гүл бұтасы балауса шақтарында өте ұқсас. Сондықтан баобабты ажырата салысымен, күнделікті отап отыруға тиіссің. Бұл іш пыстыратын, бірақ еш қиыншылығы жоқ жұмыс.

പിെന്നാരിക്കൽ അവൻ എേന്നാടു പറയുകയാണു്: “നി ങ്ങൾ നെല്ലാരു ചിത്രം വരയ്ക്കണം; നിങ്ങൾ താമസിക്കു ന്നിടെത്ത കുട്ടികളും കാര്യം മനസ്സിലാക്കെട്ട.

Сосын, бір күні Кішкентай ханзада осыны балалардың миына жақсылап құйып қою үшін, маған әдемі бір сурет салып көруге кеңес берді.

എെന്നങ്കി ലും യാത്ര െചേയ്യണ്ടി വരികയാെണങ്കിൽ അവർക്കതു പേയാഗെപ്പടും. ഇന്നെത്ത േജാലി മെറ്റാരു ദിവസേത്ത ക്കു മാറ്റിവയ്ക്കുന്നതു് ചിലേപ്പാെഴാെക്ക സൗകര്യപ്രദമാ െണന്നു വരാം. ബേയാബാബുകളുെട കാര്യത്തിൽ അങ്ങ െന െചയ്യുന്നതു് ആപത്തു ക്ഷണിച്ചുവരുത്തുകയാണു്. ഒരു കുഴിമടിയൻ താമസിച്ചിരുന്ന ഒരു ഗ്രഹം എനിക്ക റിയാം. മൂന്നു കുറ്റിെച്ചടികൾ വളർന്നുവരുന്നതു് അയാൾ അത്ര കാര്യമാക്കിയില്ല…”

«Егер олар саяхатқа шықса, керектеріне жарар. Кейде істер ісіңді кейінге қалдырғаннан зиян нәрсе жоқ. Ал егер баобабқа ерік берсең, пәлеге душар боласың. Тұрғыны жалқау бір планетаны білуші едім. Ол дер кезінде үш бұтаға көңіл бөлмей, ақырында…»

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ വിവരണം അനുസരിച്ചു് ഞാൻ ആ ഗ്രഹത്തിെന്റ ഒരു ചിത്രം വരച്ചുണ്ടാക്കി. ഒരുപേദ ശിയുെട സ്വരത്തിൽ സംസാരിക്കാൻ എനിെക്കാട്ടും താല്പര്യമില്ല; എന്നാലും ഞാൻ പറയെട്ട, ബേയാബാബു കൾ ഉണ്ടാക്കുന്ന വിപത്തിെനക്കുറിച്ചു് ആരും ഇതു വെര േബാധവാന്മാരായിട്ടില്ല.

Кішкентай ханзаданың нұсқауы бойынща, осы планетаның суретін салдым. Елге ақыл айтқанды жаным жек көреді. Бірақ баобабтың қаншама қауіп төндіретінін екінің бірі біле бермегендіктен және астероид үшін бұл қатер өте қомақты болғандықтан, осы жолы әдеттегі ұстамдылығымнан бас тартуға бел будым.

അതിനാൽ കുട്ടികേള, ബേയാ ബാബുകെള കരുതിയിരിക്കുക. എെന്റ േസ്നഹിതന്മാരും എെന്നേപ്പാെല തെന്ന കുേറ ക്കാലം ഈ അപകടം കണ്ടിെല്ലന്നു നടിച്ചു നടന്നു. അതി നാൽ അവർക്കു േവണ്ടിയാണു് ഈ ചിത്രം ഇത്ര േക്ലശി ച്ചു ഞാൻ വരച്ചതു്. ഇതു വഴി ഞാൻ പകർന്നു നല്കാൻ ഉേദ്ദശിക്കുന്ന സേന്ദശം എെന്റ ബുദ്ധിമുട്ടിനു മതിയായ പ്രതിഫലമാെണന്നു ഞാൻ കരുതുന്നു.

«Балалар, баобабқа сақ болыңдар!» — деймін мен. Талайдан бері қасында төніп тұрған қауіпті байқамаған, өзім сияқты бейхабар болған достарымды сақтандырып қою үшін, бұл суретті салуға бар күшімді жұмсадым. Бермекші болған сабағым оған тұрарлықтай еді.

നിങ്ങൾ േചാദിേച്ചക്കും, “ബേയാബാബുകളുെട ചിത്രം േപാെല അത്ര ഗംഭീരവും മനസ്സിൽ തറയ്ക്കുന്നതുമായ േവ േറ ചിത്രങ്ങൾ പുസ്തകത്തിൽ കാണാത്തെതന്തുെകാ ണ്ടാണു്?” അതിനുള്ള മറുപടി ലളിതമാണു്. ഞാൻ ശ്രമിച്ചിരുന്നു. പേക്ഷ, മറ്റുള്ളവയുെട കാര്യത്തിൽ ഞാൻ അത്ര വിജയി ച്ചില്ല. എെന്റ കഴിവിനുമപ്പുറം ശ്രമിക്കാൻ എെന്ന േപ്രരി പ്പിച്ചതു് ഒരാവശ്യകതയുെട അടിയന്തിരപ്രാധാന്യമായി രുന്നു.

Мүмкін, сіз бұл кітапта баобаб бейнеленген суреттей тамаша салынған суреттер неге жоқ деп те ойларсыз? Жауабы өте оңай: мен тырысып-ақ бақтым, бірақ қолымнан мардымды нәрсе шықпады. Ал, баобабты салғанда, бұл суреттің кешіктіруге болмайтын маңызды хабар жеткізетіндігі маған үлкен шабыт берді.

ആറു്

VI

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ്! നിെന്റ ദാരുണമായ കുഞ്ഞുജീവിതത്തി െന്റ വിശദാംശങ്ങൾ ക്രേമണ ഞാൻ അറിഞ്ഞതു് ഈ വിധമായിരുന്നു. കുേറക്കാലേത്തക്കു് നിെന്റ ആെകയുള്ള വിേനാദം സൂര്യാസ്തമയം േനാക്കിയിരിക്കൽ മാത്രമായി രുന്നു. ഈ പുതിയ കാര്യം ഞാൻ അറിയുന്നതു് നാലാം ദിവസം കാലത്താണു്. അന്നു നീ പറഞ്ഞു:

Иә, Кішкентай ханзада! Сенің мұңды өміріңді біртіндеп, түсіне бастаған сияқтымын. Ұзақ уақыт бойына сенің көңіліңді аулап жүрген нәрсе тек күннің батқанын қызықтау ғана екен. Мен бұл жайында төртінші күні таңертең сен былай дегенде ғана білдім:

“അസ്തമയങ്ങൾ എനിക്കു വളെര ഇഷ്ടമാണു്. വരൂ, നമു െക്കാരസ്തമയം കാണാൻ േപാകാം.”

— Мен алаулап батқан күнді жақсы көремін. Жүр, күннің батқанын көрейік.

“പേക്ഷ, അതിനു സമയമാേവേണ്ട?” ഞാൻ േചാദിച്ചു.

— Қоя тұр, күте тұруға тура келеді.

“ഏതിനു്?”

— Нені күту керек?

“സൂര്യൻ അസ്തമിക്കാൻ.”

— Күннің батуын күту керек.

ആദ്യം നീ വല്ലാെത അമ്പരന്നതായി എനിക്കു േതാന്നി; പിെന്ന നീ െപാട്ടിച്ചിരിച്ചു. നീ പറഞ്ഞു:

Сен әуелі аң-таң болып қалдың да, сосын өзіңнен-өзің күліп жіберіп, маған былай дедің:

“ഞാൻ ഇേപ്പാഴും നാട്ടിലാെണന്നു വിചാരിച്ചുേപായി!”

— Мен өзімді үнемі өз үйімде жүргендей сезінемін!

അതിൽ െതറ്റില്ല. അേമരിക്കയിൽ നട്ടുച്ചയായിരിക്കു േമ്പാൾ ഫ്രാൻസിൽ അസ്തമയമായിരിക്കുെമന്നു് ആർ ക്കുമറിയാം. ഒറ്റ മിനുട്ടു െകാണ്ടു് ഫ്രാൻസിേലക്കു പറക്കാൻ പറ്റി യാൽ നട്ടുച്ചയിൽ നിന്നു നിങ്ങെളത്തുന്നതു് അസ്തമയ ത്തിേലക്കായിരിക്കും.

Шынында да осылай. Америка Құрама Штаттарында шаңқай түс болғанда, Францияда күн бататыны барша жұртқа белгілі. Бір минутта Франциға жете алатын болсаң, күннің батқанын қызықтау мүмкін болар еді.

കഷ്ടകാലത്തിനു പേക്ഷ, ഫ്രാൻ സ് വളെര ദൂരത്തായിേപ്പായി. എന്നാൽ നിെന്റ ഗ്രഹ ത്തിൽ, ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ്, നിനക്കു കേസര രണ്ടുമൂന്നടി പിന്നിേലക്കു മാറ്റിയിട്ടാൽ മതി. ഇഷ്ടമുള്ളേപ്പാെഴാെക്ക പകലസ്തമിക്കുന്നതും കണ്ടു നിനക്കിരിക്കാം…

Өкінішке орай, Франция өте алыс. Ал сенің кішкентай планетаңда алаулап қызара батқан күнді қызықтау үшін орындықты бірнеше қадамға жылжытудың өзі де жеткілікті еді. Сөйтіп, сенің көңілің ауса болды, ымырт түсіп келе жатқан көкжиекке көз тігетінсің…

“അെന്നാരു ദിവസം ഞാൻ നാല്പത്തിനാലു് അസ്തമയ ങ്ങൾ കണ്ടു!”

— Бір күні мен күннің батқанын қырық үш рет тамашаладым!

അല്പേനരം കഴിഞ്ഞു നീ പറഞ്ഞു:

Біраздан соң сөзіңді былай деп жалғадың:

“മനസ്സു സങ്കടെപ്പടുേമ്പാഴാണു് അസ്തമയം മേനാഹരമാ വുക…”

— Сен білесің бе? Әбден мұңға батқан кезінде адамдар күннің ұясына барып қонғанына қарағанды жақсы көреді.

“നാല്പത്തിനാലു് അസ്തമയങ്ങൾ കണ്ട ദിവസം,” ഞാൻ േചാദിച്ചു, “നിെന്റ മനസ്സിൽ അത്ര സങ്കടമുണ്ടായിരുേന്നാ?”

— Ендеше күннің қырық үш рет батқанын көрген кезіңде көңілің тым жүдеу болған екен ғой?

പേക്ഷ, ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് അതിനു മറുപടി പറഞ്ഞില്ല.

Кішкентай ханзада жауап қайтармады.

ഏഴു്

VII

അഞ്ചാമെത്ത ദിവസം—ആ െചമ്മരിയാടാണു് ഇവിെട യും എെന്ന സഹായിച്ചതു്—ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ജീവി തത്തിെല മെറ്റാരു രഹസ്യം എനിക്കു െവളിെപ്പട്ടുകിട്ടി. െപെട്ടന്നു്, ഒരു മുഖവുരയുമില്ലാെത, ഏെറക്കാലെത്ത മൗ നധ്യാനത്തിനു വിേധയമാെയാരു പ്രശ്നത്തിൽ നിന്നുയർ ന്നു വന്നതാണെതന്ന േപാെല, അവൻ േചാദിച്ചു:

Бесінші күн тағы да қошақанның арқасында, Кішкентай ханзаданың өмірі жайлы мына бір құпия сыр ашылды. Ол үнсіз ойға шомып тұрды да, кенеттен ай-шай жоқ:

“െചമ്മരിയാടിനു് കുറ്റിെച്ചടികൾ തിന്നാെമങ്കിൽ അതിനു പൂക്കളും തിന്നുകൂേട?”

— Қошақан бұталарды жейтін болса, сірә, гүлдерді де жейтін болар? — деп сұрады.

“ആടുകൾ ൈകയിൽ കിട്ടുന്നെതന്തും കഴിക്കും,” ഞാൻ പറഞ്ഞു.

— Кездескенін жей береді.

“മുള്ളുള്ള പൂക്കളും?”

— Тікенегі бар гүлді де ме?

“അെത. മുള്ളുള്ള പൂക്കളും.”

— Иә, тікенегі бар гүлді де.

“അേപ്പാൾ പിെന്ന മുള്ളുകൾ െകാെണ്ടന്താ ഗുണം?”

— Сонда тікенектің не қажеті бар?

അെതനിക്കറിയില്ലായിരുന്നു. ആ സമയത്തു് ഞാൻ എഞ്ചിനിൽ നിന്നു് ഒരു േബാൾട്ട് ഊരിെയടുക്കാനുള്ള ശ്രമത്തിലായിരുന്നു. എെന്റ േവവലാതി കൂടിവരികയാ യിരുന്നു; കാരണം, എെന്റ വിമാനത്തിെന്റ തകരാറു് അത്രെയളുപ്പം പരിഹരിക്കാവുന്നതെല്ലന്നു് െതളിഞ്ഞു വരികയായിരുന്നു; ദാഹിച്ചു മരിേക്കണ്ടി വരുെമന്നുള്ള ഘട്ടത്തിേലക്കു ൈകയിലുള്ള െവള്ളം കുറയുകയും.

Мен онысын білмедім. Сол мезетте мен мотордың қатты бұралған бір бұрандасын босатудан қолым тимей жатқан еді. Ұшағымның бұзылғаны мені қатты қынжылта бастады. Өйткені, ақаудың жөнделуі қиындау көрінеді, оған қоса судың азайып бара жатқаны жақсылықпен бітпес деген алаңдаушылық туғызды.

“മുള്ളുകൾ െകാെണ്ടന്താ ഗുണം?”

— Тікенектер не үшін қажет?

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഒരു േചാദ്യം േചാദിച്ചാൽ അതിെനാ രുത്തരം കിട്ടാെത അവൻ വിടില്ല. ഞാനാെണങ്കിൽ ആ േബാൾട്ടിെന്റ കാര്യത്തിൽ െവറി പിടിച്ചു നില്ക്കുകയാ യിരുന്നു. അധികം ആേലാചിക്കാൻ നില്ക്കാെത ഞാൻ പറഞ്ഞു:

Кішкентай ханзада қойған сұрағына жауап алмай тынбайтын. Ұшақтың бұрандасы әбден титығыма тиген мен аузыма түскен нәрсені айта салдым:

“മുള്ളുകൾ െകാണ്ടു് ഒരുപേയാഗവുമില്ല. പൂക്കൾക്കു വി േദ്വഷം കാണിക്കാനുള്ള വഴിയാണതു്!”

— Тікенектердің ештеңеге керегі жоқ, гүлдер оларды тек долылықтан өсіріп шығарады!

“അേയ്യാ!”

— Солай де!

ഒരു നിമിഷം അവൻ ഒന്നും മിണ്ടിയില്ല; എന്നി ട്ടവൻ ഒരുതരം അമർഷേത്താെട എെന്റ േനർക്കു് ആഞ്ഞ ടിച്ചു:

Ол біраз үндемей қалғаннан кейін барып даусынан әлдеқандай ренішті байқата былай деп салды:

“നിങ്ങൾ പറഞ്ഞതു ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നില്ല! പൂക്കൾ തീെര ദുർബലരാണു്. അവർ ശുദ്ധരുമാണു്. ആത്മവി ശ്വാസം കിട്ടാൻ േവണ്ടി അവർ ഓേരാ വഴി േനാക്കുന്നു െവേന്നയുള്ളു. തങ്ങളുെട മുള്ളുകൾ കണ്ടാൽ ആരും േപ ടിച്ചുേപാകുെമന്നാണു് അവർ കരുതുന്നതു്…”

— Мен саған сенбеймін! Гүлдер болса әлсіз. Әрі ақкөңіл. Олар қолдарынан келгенінше өздерін өздері жұбатады. Олар өздерін тікенектерінің арқасында үрейлі сезінеді.

ഞാൻ മറുപടിെയാന്നും പറഞ്ഞില്ല. ആ സമയം ഞാൻ മനസ്സിൽ പറയുകയായിരുന്നു: “ഇേപ്പാൾ ഈ േബാൾ ട്ട് ഊരിേപ്പാന്നിെല്ലങ്കിൽ ഞാനതു് ചുറ്റിക വച്ചു് അടിച്ചി ളക്കാൻ േപാവുകയാണു്.” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പിെന്നയും എെന്റ ചിന്തയ്ക്കു തടയിട്ടു:

Мен жауап қатпадым. Дәл сол мезетте: «Егер мына бұранда қатайған күйінде тұра берсе, балғамен бір ұрып сындырамын» деп ойлап тұрғанмын.

“നിങ്ങൾ ശരിക്കും വിശ്വസിക്കുന്നുേണ്ടാ, പൂക്കൾ…”

— Сонда сенің ойыңша гүлдер…

“അേയ്യാ, ഇല്ല!” ഞാൻ വിളിച്ചുപറഞ്ഞു. “ഇല്ല, ഇല്ല, ഇല്ല! ഞാൻ ഒന്നിലും വിശ്വസിക്കുന്നില്ല. മനസ്സിൽ അേപ്പാൾ വന്നതു ഞാൻ വിളിച്ചുപറഞ്ഞുെവേന്നയുള്ളു. ഞാൻ ഗൗരവമുള്ള ഒരു കാര്യം െചയ്യുകയാെണന്നു നിന ക്കു കണ്ടൂേട!”

— Жоқ! Жоқ! Мен түк те ойламаймын! Мен саған не болса соны айта салдым. Маңызды нәрсемен айналысып жатқанымды көріп тұрсың ғой!

അവൻ അമ്പരേപ്പാെട എെന്ന മിഴിച്ചുേനാക്കി.

Ол маған таңырқай қарады.

“ഗൗരവമുള്ള കാര്യം!”

— Маңызды нәрсемен!

ൈകയിൽ ഒരു ചുറ്റികയും ഗ്രീസു പുരണ്ട വിരലുകളുമായി, കാണാൻ ഭംഗിയില്ലാത്തെതന്നു് അവനു േതാന്നിയ ഒരു വസ്തുവിെന കുനിഞ്ഞു േനാക്കിെക്കാണ്ടു നില്ക്കുകയാണു ഞാൻ.

Ханзада қолымда балға, саусақтарым майдан қап-қара болып, түрлі сұрықсыз затқа үңіліп тұрған маған қарап тұрды да:

“മുതിർന്നവെരേപ്പാെലയാണു് നിങ്ങൾ സംസാരിക്കുന്നതു്!”

— Сен үлкендерше сөйлеп тұрсың! — деді.

അതു േകട്ടേപ്പാൾ ഞാെനാന്നു ചൂളി. പേക്ഷ, അവൻ വി ടുന്നില്ല:

Мен ұялыңқырап қалдым. Ал ол қатаң түрде сөзін қайта сабақтады:

“നിങ്ങൾ സകലതും കൂട്ടിക്കുഴയ്ക്കുകയാണു്… നിങ്ങൾക്കു് യാെതാന്നിെന്റയും വാലും തുമ്പും പിടി കിട്ടുന്നില്ല…”

— Сен бәрін шатастырып жібердің. Ештеңені түсініп тұрған жоқсың!

അവനു ശരിക്കും േകാപം വന്നിരിക്കയാണു്. അവെന്റ സ്വർണ്ണമുടി ഇളംകാറ്റിലിളകി.

Ол шынымен ызаланды. Алтын түсті шашы желмен желбіреп:

“മുഖം ചുവന്നുതുടുത്ത ഒരാൾ താമസിക്കുന്ന ഒരു ഗ്രഹം എനിക്കറിയാം. അയാൾ ഇേന്ന വെര ഒരു പൂവു മണ ത്തിട്ടില്ല, ഒരു നക്ഷത്രെത്ത കെണ്ണടുത്തു േനാക്കിയിട്ടി ല്ല, ഒരാെളയും േസ്നഹിച്ചിട്ടില്ല. കണക്കു കൂട്ടുകയല്ലാെത ജീവിതത്തിൽ ഒരു വസ്തു അയാൾ െചയ്തിട്ടില്ല. ദിവസം മുഴുവൻ അയാൾ പറഞ്ഞുെകാണ്ടിരിക്കുന്നതാകെട്ട, നി ങ്ങൾ ഇേപ്പാൾ പറഞ്ഞതു തെന്ന: ‘ഞാൻ ഗൗരവമുള്ള ഒരു കാര്യം െചയ്യുകയാണു്!’ എന്നിട്ടു് അഭിമാനം െകാ ണ്ടു് അയാൾ സ്വയം ഊതിവീർപ്പിക്കും. പേക്ഷ, ഞാൻ ഇപ്പറഞ്ഞയാൾ മനുഷ്യെനാന്നുമല്ല—ഒരു കൂൺ!”

— Мен қызыл қошқыл бетті кісі тұратын бір планетаны білемін. Ол адам өмірінде гүл иіскеп көрген емес. Ол ешқаншан жұлдызға қараған емес. Бірде-бір адамды жақсы көрмеген. Қолынан бар келгені есептеп қосу ғана. Сондағы күні бойы қайталап айтатыны дәл сен сияқты: «Мен ақылды адаммын! Мен ақылды адаммын!» Тәкаппарлықтан тіпті існіп кететін. Шындығына келгенде ол адам емес, ол — саңырауқұлақ!

“ഒരു എന്താെണന്നാ പറഞ്ഞതു്?”

— Немене?!

“ഒരു കൂൺ!”

— Саңырауқұлақ!