— Янартау һүнгәнме юҡмы, быныһы беҙҙең, географтар, өсөн, әһәмиткә эйә түгел, — тине географ. — Шуныһы мөһим: тау. Ул үҙгәрмәй.

“അഗ്നിപർവതങ്ങൾ സജീവേമാ അല്ലാെതേയാ ആക െട്ട, ഞങ്ങൾക്കു് അെതാരുേപാെലയാണു്,: ഭൗമശാസ്ത്ര ജ്ഞൻ പറഞ്ഞു. “ഞങ്ങളുെട പരിഗണനയിൽ വരുന്ന തു് മലകളാണു്. അവയ്ക്കു മാറ്റവുമില്ല.”

— Ә нимә ул «ваҡытлыса»? — тип һораны, бер һорау биреп яуап алмайынса тынысланмаған, Бәләкәй шаһзат.

“പേക്ഷ, ൈനമിഷികം—എന്നു പറഞ്ഞാൽ?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ആവർത്തിച്ചു; ഒരു േചാദ്യം േചാദിച്ചാൽ അതി നുത്തരം കിട്ടാെത അവൻ വിടില്ലേല്ലാ.

— Тимәк: тиҙҙән юҡҡа сығырға тейешле нәмә.

“ൈനമിഷികം എന്നു പറഞ്ഞാൽ ഏതു നിമിഷവും മറ ഞ്ഞുേപാകാവുന്നതു് എന്നർത്ഥം.”

— Минең сәскәм дә тиҙҙән юҡҡа сығырға тейешме?

“എങ്കിൽ എെന്റ പൂവും ഏതു നിമിഷവും മറഞ്ഞുേപാ കുേമാ?”

— Әлбиттә.

“സംശയെമന്താ!”

«Минең матурлығым һәм һөйөнөсөм мәңгелек түгел, — тине үҙенә Бәләкәй шаһзат, — һәм ул донъянан һаҡлана алмай, ни бары тик дүрт энәһе генә бар. Ә мин уны ташлап киттем, һәм ул минең ҡауҡбымда япа-яңғыҙы ҡалды!»

“എെന്റ പൂവു് ൈനമിഷികമാണു്,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് സ്വ യം പറഞ്ഞു. “േലാകേത്താടു െപാരുതിനില്ക്കാൻ അവൾ ക്കുള്ളേതാ, നാലു മുള്ളുകളും. ഞാനവെള അവിെട ഒറ്റയ്ക്കു വിട്ടിട്ടു േപാരുകയും െചയ്തു!”

Тәүге тапҡыр ул ҡалдырып киткән сәскәһе тураһында үкенде. Тик шул уҡ мәлдә уның ҡыйыулығы кире ҡайтты.

ഇതാദ്യമായി അവനു് കുറ്റേബാധം േതാന്നുകയായിരുന്നു. പേക്ഷ, െപെട്ടന്നു തെന്ന അവൻ ൈധര്യം വീെണ്ടടുക്കു കയും െചയ്തു.

— Ҡайҙа юл тоторға кәңәш итер инегеҙ? — тип һораны ул географтан.

“ഇനി ഞാൻ എേങ്ങാട്ടു േപാകണെമന്നാണു് താങ്കൾ പറയുക?” അവൻ േചാദിച്ചു.

— Ер ҡауҡабына барып сыҡ, — яуапланы географ. — Ул яҡшы яҡтан билдәле…

“ഭൂമിയിേലക്കു െപാേയ്ക്കാ,” അേദ്ദഹം പറഞ്ഞു, “വളെര പ്രസിദ്ധമാണതു്.”

Һәм Бәләкәй шаһзат юлға сыҡты, тик уйҙары уның ҡалдырып киткән сәскәһе хаҡында ине.

തെന്റ പൂവിെനക്കുറിേച്ചാർത്തുെകാണ്ടു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് അവിെട നിന്നു യാത്ര തിരിച്ചു.

XVI

പതിനാറു്

Шулай итеп, ул күргән етенсе ҡауҡаб, Ер ине.

അങ്ങെന ഏഴാമെത്ത ഗ്രഹം ഭൂമിയായിരുന്നു.

Ер — ябай ҡауҡаб түгел! Унда йөҙ ҙә ун батша (шул иҫәптән, әлбиттә, негрҙарҙыҡылар ҙа), ете мең географ, туғыҙйөҙ мең эшҡыуар, ете миллион ярым эскесе, өс йөҙ мең шөһрәт һөйөүсе, һәм ике миллиардҡа яҡын өлкәндәр иҫәпләнә ине.

ഭൂമി എന്നു പറയുന്നതു് െവറുെമാരു സാധാരണ ഗ്രഹമല്ല. നൂ റ്റിപ്പതിെനാന്നു രാജാക്കന്മാരും (ഇവരിൽ ആഫ്രിക്കൻ രാജാക്കന്മാരുമുേണ്ട) ഏഴായിരം ഭൗമശാസ്ത്രജ്ഞന്മാരും ഒമ്പതു ലക്ഷം ബിസിനസ്സുകാരും എഴുപത്തഞ്ചു ലക്ഷം കുടിയന്മാരും മുപ്പെത്താന്നു േകാടി പത്തു ലക്ഷം െപാങ്ങ ച്ചക്കാരും ഉൾെക്കാള്ളുന്നതാണതു്; എന്നു പറഞ്ഞാൽ ഏകേദശം ഇരുന്നൂറു േകാടി മുതിർന്നവർ.

Ерҙең ни тиклем ҙур булыуы хаҡында һеҙгә төшөнсә бирер өсөн, электр утын уйлап сығарғансыға тиклем, барлыҡ алты ҡитғала дүрт йөҙ ҙә алтмыш ике мең биш йөҙ ун бер кешенән торған яҡтыртыусылар сафтарын тоторға кәрәк булғанлығын ғына әйтә алам.

ഭൂമിയുെട വലിപ്പെത്തക്കുറിച്ചു് നിങ്ങൾെക്കാരു ധാരണ കിട്ടാൻ േവണ്ടി പറയുകയാണു്: ൈവദ്യുതി കണ്ടുപിടിക്കു ന്നതിനു മുമ്പു് ആറു ഭൂഖണ്ഡങ്ങളിെലയും െതരുവുവിളക്കു കൾ െകാളുത്തുന്നതിനു് നാലു ലക്ഷത്തി അറുപത്തീരാ യിരത്തിയഞ്ഞൂറ്റിപ്പതിെനാന്നു േപരുെട േസവനം േവ ണ്ടിവന്നിരുന്നു.

Ситтән ҡарағанда был зиннәтле күренеш ине. Был сафтарҙың хәрәкәттәре төҙгә ҡатҡан ритмға бойһона ине, тап балетта кеүек.

അല്പം ദൂെര നിന്നു േനാക്കിയാൽ അതു മേനാഹരമാ െയാരു കാഴ്ച തെന്നയായിരുന്നു. ഓെപ്പറായിെല നൃ ത്തരംഗം ചിട്ടെപ്പടുത്തിയിരിക്കുന്നതു േപാെല േതാന്നും.

Беренселәрҙән булып Яңы Зеландия һәм Австралия яҡтыртыусылары сыға ине. Үҙ уттарын тоҡандырып, улар йоҡларға киткәндәр. Уларҙан һуң Ҡытай яҡтыртыусыларының сираты килеп етә ине. Бейеүҙәрен башҡарып улар ҙа шарашау артына боҫҡандар.

ആദ്യെത്ത ഊഴം ന്യൂസിലാന്റിെലയും ഓേസ്ട്രലിയായി െലയും വിളക്കു െകാളുത്തലുകാരുേടതാണു്. തങ്ങളുെട ഭാഗെത്ത വിളക്കുകൾ െതളിച്ചുകഴിഞ്ഞാൽ അവർ േപാ യിക്കിടന്നുറങ്ങും. തുടർന്നു് ൈചനയിെലയും ൈസബീരി യയിെലയും വിളക്കുകാർ തങ്ങളുെട നൃത്തച്ചുവടുകളുമായി കടന്നു വരികയായി; അവരും പിെന്ന ഇരുവശങ്ങളിലൂ െട അണിയറയിേലക്കു മടങ്ങുന്നു.

Һуңынан Рәсәй һәм Һиндостан яҡтыртыусыларының мәле еткән булған. Аҙаҡтан — Африкала һәм Европала. Һуңынан Көнъяҡ Америкала, артабан Төнъяҡ Америкала.

അതും കഴിഞ്ഞാൽ റഷ്യയിെലയും ഇന്ത്യയിെലയും വിളക്കുകാരുെട ഊഴ മാണു്; പിെന്ന ആഫ്രിക്കയിെലയും യൂേറാപ്പിെലയും; പി െന്ന െതേക്ക അേമരിക്കക്കാർ; പിെന്ന വടേക്ക അേമരി ക്കക്കാർ.

Һәм бер ҡасан улар яңлышмаған, бер кем дә сәхнәгә ваҡытһыҙ сыҡмаған. Эйе, был таң ҡалдырырлыҡ ине.

അരങ്ങേത്തക്കുള്ള അവരുെട വരവിൽ ക്രമം െതറ്റുക എന്നതുണ്ടാവില്ല. അത്ഭുതാദരങ്ങൾ ജനിപ്പിക്കു ന്ന കാഴ്ച തെന്നയാണതു്!

Тик, Төнъяҡ ҡотопта берҙән бер яҡтыртҡысты тоҡандыра торған яҡтыртыусыға, һәм уның Көнъяҡ ҡотоптағы иптәшенә, — был икәүгә йәшәү еңел һәм вайымһыҙ ине: уларға эштәрен йылына ике тапҡыр ғына үтәргә кәрәк ине.

ഉത്തരധ്രുവത്തിൽ ആെകയുള്ള ഒരു െതരുവുവിളക്കു െകാളുത്തുന്നയാൾക്കും അതുേപാെല ദക്ഷിണധ്രുവത്തി െല ഒറ്റവിളക്കു െകാളുത്തുന്നയാൾക്കും മാത്രേമ അല്ലല റിയാെത, അലസമായി ജീവിക്കാനുള്ള ഭാഗ്യം കിട്ടിയു ള്ളു. അവർക്കു് െകാല്ലത്തിൽ രണ്ടു വട്ടം മാത്രം വിളക്കു കത്തിച്ചാൽ മതി.

ХVII

പതിേനഴു്

Бигерәк йор һүҙ әйтергә теләгән мәлдә, ҡайһы саҡта ирекһеҙҙән алдаштырып та ҡуяһың. Яҡтыртыусылар тураһында һөйләгәндә, мин хәҡиҡәткә бер ҡат ҡаршы барҙым. Беҙҙең ҡауҡаб тураһында белмәгәндәрҙең, уның турала ялған төшөнсә барлыҡҡа килеүенән ҡурҡам. Кешеләр Ерҙә әллә ни күп урын биләмәй.

രസിപ്പിക്കാൻ േനാക്കുേമ്പാൾ നാം ചിലേപ്പാൾ േനരിൽ നിന്നകന്നു േപാെയന്നു വരാം. വിളക്കു െകാളുത്തലുകാ െരക്കുറിച്ചു് ഞാൻ ഇേപ്പാൾ പറഞ്ഞതു മുഴുവൻ സത്യമാ കണെമന്നില്ല. നമ്മുെട ഗ്രഹെത്തക്കുറിച്ചറിയാത്തവർ ക്കു് െതറ്റായ ഒരു ധാരണയാണു് ഞാൻ നല്കിയെതന്നും വരാം. ഭൂമിയുെട വളെരെച്ചറിെയാരു ഭാഗേത്ത മനുഷ്യൻ വസിക്കുന്നുള്ളു.

Әгәр ҙә уның ике миллиард йәшәүсеһе йыйылышып, митингыла кеүек, бер өйөргә тупланһа, уларҙың барыһы ла бер мәшәҡәтһеҙ оҙонлоғо һәм киңлеге егерме саҡрым булған аралыҡҡа һыйырҙар ине. Бар инсаниятты Тымыҡ дарьяның иң бәләкәй утрауында иңгә иң терәп ҡуйғанда ла була.

ഭൂമുഖത്തുള്ള ഇരുന്നൂറു േകാടി മനുഷ്യെര ഒരുമിച്ചു നിർത്തിയാൽ ഇരുപതു ൈമൽ നീളവും ഇരുപ തു ൈമൽ വീതിയുമുള്ള ഒരു ൈമതാനെത്താതുങ്ങാേനയു ണ്ടാവൂ. മെറ്റാരു വിധത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ മനുഷ്യെര െമാ ത്തം പസിഫിക് സമുദ്രത്തിെല ഒരു െചറിയ ദ്വീപിേലക്കു് ആട്ടിക്കയറ്റാം!

Өлкәндәр һеҙгә, әлбиттә, ышанмаясаҡ. Улар бик күп урын биләй тип уйлаған булалар. Улар үҙҙәренә бөйөк булып күренәләр, баобабтар кеүек. Ә һеҙ уларға дөрөҫ иҫәп эшләргә кәңәш итегеҙ. Уларға был оҡшаясаҡ, улар бит һандарҙы үлеп яраталар. Ә үҙегеҙ был иҫәп-хисапҡа ваҡыт сарыф итмәгеҙ. Һеҙгә бының кәрәге юҡ. Һеҙ унһыҙ ҙа миңә ышанаһығыҙ.

മുതിർന്നവർക്കു പേക്ഷ, ഇതു പറഞ്ഞാൽ വിശ്വാസമാ വില്ല. ഒരുപാടിടത്തു നിറഞ്ഞിരിക്കുകയാണു തങ്ങെള ന്നാണു് അവരുെട ധാരണ. തങ്ങൾ ബേയാബാബുക െളേപ്പാെലയാെണന്നാണു് അവരുെട വിചാരം. അതി നാൽ സ്വയം കണക്കു കൂട്ടി േബാദ്ധ്യെപ്പടാൻ അവെര ഉപേദശിക്കുക—കണക്കുകളാണു് അവർക്കിഷ്ടം; അവർ അഭിരമിക്കുന്നതതിലാണു്. പേക്ഷ, നിങ്ങൾ അതിനു േവ ണ്ടി സമയം കളയണെമന്നില്ല. ഞാൻ പറയുന്നതു് നി ങ്ങൾക്കു വിശ്വാസമാെണന്നു് എനിക്കറിയാം.

Шулай итеп, ергә килеп эләккәс, Бәләкәй шаһзат бер тере йән күрмәне һәм бик аптыраны. Ул хатта яңлышып, ниндәйҙер икенсе ҡауҡабҡа осоп килгән, тип уйлап ҡуйҙы. Тик ошо мәлдә ҡомда ай нуры төҫөндәге йөҙөк ҡыбырланы.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഭൂമിയിൽ വന്നിറങ്ങിയേപ്പാൾ ആെക അമ്പരന്നുേപായി; കാരണം, എങ്ങും ഒരു മനുഷ്യേനയും കാണാനില്ല. താൻ വന്ന ഗ്രഹം മാറിേപ്പാേയാ എന്നു് ലി റ്റിൽ പ്രിൻസിനു സംശയം േതാന്നിത്തുടങ്ങുേമ്പാഴാണു് മുന്നിൽ പൂഴിമണ്ണിൽ നിലാവിെന്റ നിറമുള്ള ഒരു വളയം ചുരുളഴിയുന്നതു കാണുന്നതു്.

— Хәйерле кис, — тине Бәләкәй шаһзат ул-был хәлгә.

“ഗുഡ് ഈവനിംഗ്,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഉപചാരേത്താെട പറഞ്ഞു.

— Хәйерле кис, — яуапланы йылан.

“ഗുഡ് ഈവനിംഗ്,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

— Мин ниндәй ҡауҡабҡа килеп эләктем ул?

“ഇേതതു ഗ്രഹത്തിലാണു് ഞാൻ വന്നിരിക്കുന്നതു്?” ലി റ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിച്ചു.

— Ергә, — тине йылан. — Африкаға.

“ഭൂമിയിൽ… ആഫ്രിക്കയിൽ…”

— Бына нисек. Ә һуң Ерҙә кешеләр юҡмы ни?

“അെതേയാ!… ഭൂമിയിൽ മനുഷ്യരാരുമിേല്ല?”

— Был сүллек. Сүллектәрҙә берәү ҙә йәшәмәй. Әммә Ер ҙур.

“ഇതു് മരുഭൂമിയാണു്. മരുഭൂമിയിൽ മനുഷ്യരില്ല. ഭൂമി വള െര വിശാലമേല്ല,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

Бәләкәй шаһзат ташҡа ултырҙы ла күҙҙәрен күккә ҡалҡытты.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഒരു കല്ലിേന്മലിരുന്നിട്ടു് ആകാശേത്ത ക്കു കണ്ണുയർത്തി.

— Йондоҙҙарҙың ниңә яҡтыртҡанын белергә теләр инем, — әйтте ул уйсан ғына. — Моғайын, ҡасан да һәр кем үҙенекен ҡабат тапһын өсөн. Ҡара, бына минең ҡауҡабым — тап беҙҙән өҫтә генә… Тик уға шул тиклем йыраҡ!

“ആകാശത്തു നക്ഷത്രങ്ങൾ െകാളുത്തി വച്ചിരിക്കുന്നതു് എെന്നങ്കിലുെമാരു നാൾ ഓേരാരുത്തരും അവനവെന്റ നക്ഷത്രെത്ത കെണ്ടടുക്കാൻ േവണ്ടിയാേണാ?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഓർത്തു. “എെന്റ നക്ഷത്രം േനാക്കൂ—േനേര മു കളിൽ തെന്നയുണ്ടു്. പേക്ഷ, എത്രയകെലയാണതു്!”

— Матур ҡауҡаб, — тине йылан. — Ә һин бында, Ерҙә, ни эшләйәсәкһең?

“മേനാഹരമായിട്ടുണ്ടു്,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു. “നീ എന്തിനാ ണു് ഭൂമിയിേലക്കു വന്നതു്?”

— Мин үҙемедең сәскәм менән талаштым, — асып әйтте Бәләкәй шаһзат.

“ഒരു പൂവും ഞാനും തമ്മിൽ ചില പ്രശ്നങ്ങളുണ്ടായി,” ലി റ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു.

— Ә, бына нимә икән…

“അേയ്യാ!” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

Һәм икеһе лә тымды.

രണ്ടു േപരും ഒന്നും മിണ്ടിയില്ല.

— Ә кешеләр ҡайҙа һуң? — ниһайәт һүҙ ҡушты Бәләкәй шаһзат. — Сүллектә шулай ҙа яңғыҙлы…

“മനുഷ്യെരാെക്ക എവിെടേപ്പായി?” ഒടുവിൽ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് സംഭാഷണം തുടർന്നു. “മരുഭൂമിയിൽ ഏകാ കിയായ േപാെല േതാന്നുന്നു.”

— Кешеләр араһында ла яңғыҙлы, — билдәләне йылан.

“മനുഷ്യർക്കിടയിലായാലും ഏകാകിയാവാം,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് കുേറ േനരം ആ പാമ്പിെന േനാക്കി നിന്നു.

— Сәйер зат һин, — тине ул. — Бармаҡтан да ҡалын түгел…

“നിെന്ന കാണാൻ വളെര വിചിത്രമായിരിക്കുന്നു,” ഒടു വിൽ അവൻ പറഞ്ഞു, “വിരലിെന്റ വണ്ണം േപാലുമില്ല.”

— Ә ҡеүәтем миндә батша бармағына ҡарағанда күберәк, — ҡаршы килде йылан.

“എന്നാൽ ഒരു രാജാവിെന്റ വിരലിെനക്കാൾ ശക്തി എനിക്കുണ്ടു്,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

Бәләкәй шаһзат йылмайҙы:

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിനു ചിരി വന്നു.

— Шул тиклем ҡеүәтлеһеңме инде һин? Һинең хатта боттарың да юҡ. Һин сәйәхәт итә лә алмайһың…

“നിനക്കത്ര ശക്തിെയാന്നുമില്ല… നിനക്കു കാലു േപാലു മില്ല. നിനക്കു ദൂരേത്തക്കു േപാകാൻ തെന്ന പറ്റില്ല.”

— Мин һине теләһә ниндәй караптан да йырағыраҡ илтә алам, — тине йылан.

“ഏതു കപ്പൽ െകാണ്ടുേപാകുന്നതിലുമകേലക്കു നിെന്ന ഞാൻ െകാണ്ടുേപാകാം,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

Һәм алтын беләҙектәй Бәләкәй шаһзаттың шайтанашығы тирәләй уралды.

എന്നിട്ടവൻ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ കണങ്കാലിൽ കയറിച്ചു റ്റി ഒരു സ്വർണ്ണത്തള േപാെല കിടന്നു.

— Мин ҡағылған һәр кемде, кире сыҡҡан еренә ҡайтарам, — тине ул. — Әммә һин сафһың һәм йондоҙҙан килгәнһең…

“ഞാൻ െതാടുന്ന ആെരയും അവരുെട സ്വേദശേത്തക്കു ഞാൻ യാത്രയാക്കും,” പാമ്പു് തുടർന്നു. “പേക്ഷ, പേക്ഷ, നീ നിർേദ്ദാഷിയാണു്. നീ വരുന്നെതാരു നക്ഷത്രത്തിൽ നിന്നാണു്…”

Бәләкәй шаһзат яуап ҡайтарманы.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് അതിനു മറുപടി പറഞ്ഞില്ല.

— Миңә һине йәл, — дауам итте йылан. — Һин шул тиклем көсһөҙ был, гранит кеүек ҡаты, Ерҙә. Үҙеңдең ташлап киткән ҡауҡабың тураһында әсенеп үкенгән көнөңдә мин һиңә ярҙам итә алырмын. Мин…

“എനിക്കു നിെന്ന കണ്ടിട്ടു സഹതാപം േതാന്നുന്നു… കല്ലു െകാണ്ടുള്ള ഈ ഭൂമിയിൽ എത്ര ദുർബലനാണു നീ…” പാമ്പു് പറഞ്ഞു. “എെന്നങ്കിലുെമാരിക്കൽ സ്വന്തം ഗ്രഹത്തിേലക്കു തിരിച്ചു േപാകാൻ നിനക്കാഗ്രഹം േതാ ന്നുേമ്പാൾ അന്നു ഞാൻ നിെന്ന സഹായിക്കാം…”

— Мин яҡшы аңланым, — тине Бәләкәй шаһзат. — Тик ниңә һин һәр ваҡыт йомаҡтар менән һөйләйһең?

“നീ പറഞ്ഞെതനിക്കു മനസ്സിലായി,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു. “പേക്ഷ, നീെയന്തിനാണിങ്ങെന കടംകഥക ളിലൂെട സംസാരിക്കുന്നതു്?”

— Мин бар йомаҡтарҙы сисәм, — тине йылан.

“എല്ലാ കടംകഥകൾക്കും ഞാൻ ഉത്തരം കെണ്ടത്തുന്നു മുണ്ടു്,” പാമ്പു് പറഞ്ഞു.

Һәм икеһе лә тымды.

പിെന്ന രണ്ടു േപരും നിശബ്ദരായി.

XVIII

പതിെനട്ടു്

Бәләкәй шаһзат сүллекте арҡыры киҫеп үтте тик бер кемде лә осратманы. Бөтә ваҡыт эсендә уға тик бер сәскә осраны — бәләкәй, килбәтһеҙ өс тажлы сәскә…

മരുഭൂമിയുെട ഒരറ്റം മുതൽ മേറ്റയറ്റം വെര നടന്നിട്ടും ഒരു പൂവിെന മാത്രേമ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് കണ്ടുള്ളു. മൂന്നിതളുള്ള ഒരു പൂവു്—കണക്കിൽ െപടുത്താനില്ലാെത്താരു പൂവു്.

— Һаумы, — тине Бәләкәй шаһзат.

“ഗുഡ് േമാണിംഗ്” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു.

— Һаумы, — яуапланы сәскә.

“ഗുഡ് േമാണിംഗ്,” പൂവു പറഞ്ഞു.

— Ә кешеләр ҡайҙа? — итәғәтле һораны Бәләкәй шаһзат.

“മനുഷ്യരുള്ളെതവിെടയാ?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് വളെര മര്യാദേയാെട േചാദിച്ചു.

Гөл бер тапҡыр, эргәһенән ҡарауан үткәнен күргәне булды.

ഒരു വർത്തകസംഘം കടന്നുേപാകുന്നതു് ഒരിക്കൽ ആ പൂവു കണ്ടിട്ടുണ്ടു്.

— Кешеләр? Ә, эйе… Улар бары ни алты әллә ете шикелле. Мин уларҙы күп йылдар элек күрҙем. Тик ҡайҙа уларҙы эҙләргә — билдәһеҙ. Уларҙы ел йөрөтә. Уларҙың тамырҙары юҡ — был бик уңайһыҙ.

“മനുഷ്യർ?” അവൾ ആവർത്തിച്ചു. “അവർ ആേറാ ഏേഴാ േപരുണ്ടായിരുന്നുെവന്നു േതാന്നുന്നു. വർഷങ്ങൾക്കു മു മ്പു് ഞാൻ അവെര കണ്ടിരുന്നു. പേക്ഷ, അവരിേപ്പാൾ എവിെടയാെണന്നു് ആർക്കറിയാം. കാറ്റവെര അടിച്ചുപ റത്തിെക്കാണ്ടു േപാവുകയാണു്. അവർക്കു േവരുകളില്ല, അതിെന്റ വിഷമം അവർ അനുഭവിക്കുന്നുമുണ്ടു്.”

— Хуш, — тине Бәләкәй шаһзат.

“ഗുഡ് ൈബ,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു.

— Хуш, — тине сәскә.

“ഗുഡ് ൈബ,” പൂവു് പറഞ്ഞു.

XIX

പെത്താൻപതു്

Бәләкәй шаһзат бейек тау башына менде. Быға тиклем ул бер ҡасан да, үҙенең тубығынан бейек булмаған өс янартауынан башҡа, тауҙар күргәне юҡ ине. Һүнгән янартау уға ултырғыс булып хеҙмәт итә ине. Ә хәҙер ул уйлап ҡуйҙы: «Бындай бейек тауҙан мин бер ыңғайы бар ҡауҡабты һәм булған кешеләрҙе күрәсәкмен». Әммә тик, энәләр кеүек, осло һәм нәҙек ҡаяларҙы ғына күрҙе.

പിെന്ന ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ഒരു വലിയ മലയുെട മുകളിൽ കയറി. അവനാെക പരിചയമുള്ളതു് മൂന്നഗ്നിപർവത ങ്ങൾ മാത്രമാണേല്ലാ; അവയാെണങ്കിൽ അവെന്റ മുേട്ടാളെമത്തുകയുമില്ല. െകട്ടുേപായ അഗ്നിപർവതം അവൻ തെന്റ കാലു വയ്ക്കാനുള്ള പീഠമായിട്ടാണുപേയാ ഗിച്ചിരുന്നതു്. “ഇത്രയും ഉയരമുള്ള ഒരു മലയ്ക്കു മുകളിൽ നിന്നു്,” അവൻ സ്വയം പറഞ്ഞു, “ഈ ഗ്രഹമാെകയും അതിലുള്ള മനുഷ്യെരയും ഒറ്റ േനാട്ടത്തിൽ എനിക്കു കാ ണാൻ പറ്റണം.” അവൻ ആെക കണ്ടതു പേക്ഷ, സൂചി േപാെല കൂർത്ത പാറക്കുന്നുകൾ മാത്രമാണു്.

— Хәйерле көн, — тине ул ул-был хәлгә.

“ഹേലാ,” അവൻ സൗമ്യമായി പറഞ്ഞു.

— Хәйерле көн… көн… көн… — яуапланы шаңдау.

“ഹേലാ… ഹേലാ… ഹേലാ…,”മാെറ്റാലി ഏറ്റുപറഞ്ഞു.

— Кем һеҙ? — тип һораны Бәләкәй шаһзат.

“നിങ്ങളാരാ?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിച്ചു.

— Кем һеҙ… кем һеҙ… кем һеҙ… — яуапланы шаңдау.

“നിങ്ങളാരാ… നിങ്ങളാരാ… നിങ്ങളാരാ…”മാെറ്റാലി ഏറ്റുപിടിച്ചു.

— Дуҫ булайыҡ, мин бөтөнләй яңғыҙ, — тине ул.

“നമുക്കു കൂട്ടുകാരാകാം. ഞാെനാറ്റയ്ക്കാണു്,” അവൻ പറഞ്ഞു.

— Яңғыҙ… яңғыҙ… яңғыҙ… — яуапланы шаңдау.

“ഞാെനാറ്റയ്ക്കാണു്… ഞാെനാറ്റയ്ക്കാണു്… ഞാെനാറ്റയ്ക്കാ ണു്…” മാെറ്റാലി ആവർത്തിച്ചു.

«Ниндәй сәйер ҡауҡаб! — уйланы Бәләкәй шаһзат. — Бөтөнләй ҡоро, тулыһынса энәләрҙән тора һәм тоҙло.

“എന്തു വിചിത്രമായ ഗ്രഹം!” അവൻ മനസ്സിൽ പറഞ്ഞു.

Һәм кешеләргә мөйрәнеш етешмәй. Уларға ни әйтәһең, шуны ғына ҡабатлайҙар… Өйҙә минең сәскәм бар ине, матурлығым һәм һөйөнөсөм, һәм ул гел беренсе булып һүҙ ҡуша ине».

“ആെക വരണ്ടും കല്ലിച്ചും കൂർത്തതും. ആളുകളാെണ ങ്കിൽ ഒരു ഭാവനയുമില്ലാത്തവരും. ഞാൻ പറയുന്നതാ വർത്തിക്കാേന അവർക്കറിയൂ. എെന്റ ഗ്രഹത്തിലാെണ ങ്കിൽ എനിെക്കാരു പൂവുണ്ടായിരുന്നു; ആദ്യം േകറി സം സാരിക്കുക അവളായിരിക്കും…”

ХX

ഇരുപതു്

Оҙаҡ ҡына ҡомдар, ҡаялар һәм ҡарҙар аша атланы Бәләкәй шаһзат, һәм, ниһайәт, юлға сыҡты. Ә бөтә юлдар кешеләргә илтә.

കുേറ േനരം മണലും മഞ്ഞും പാറയും താണ്ടി ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് െചെന്നത്തിയതു് ഒരു പാതയിലാണു്. ആളുകളു ള്ളിടേത്തക്കാണേല്ലാ പാതകൾ േപാവുക.

— Хәйерле көн, — тине ул.

“ഗുഡ് േമാണിംഗ്,” അവൻ പറഞ്ഞു.

Уның алдында розаларға тулған баҡса ине.

േറാസാപ്പൂക്കൾ വിടർന്നു നില്ക്കുന്ന ഒരു പൂേന്താട്ടത്തിനു മു ന്നിലാണു് അവൻ നില്ക്കുന്നതു്.

— Хәйерле көн, — яаупланы розалар.

“ഗുഡ് േമാണിംഗ്,” േറാസാപ്പൂക്കൾ പറഞ്ഞു.

Һәм Бәләкәй шаһзат уларҙың барыһы ла уның сәскәһенә оҡшағанлығын күреп ҡалды.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് അവെയ േനാക്കിനിന്നു. അവ കാണാൻ അവെന്റ പൂവിെനേപ്പാലിരുന്നു.

— Кем һеҙ? — һораны ул, ғәжәпләнеп.

“നിങ്ങളാരാ?” അമ്പരേപ്പാെട അവൻ േചാദിച്ചു.

— Беҙ — розалар, — яуапланы розалар.

“ഞങ്ങൾ േറാസാപ്പൂക്കൾ,” അവർ പറഞ്ഞു.

— Бына нисек… — әйтеп ҡалды Бәләкәй шаһзат.

Һәм үҙен бик-бик бәхетһеҙ тойҙо. Уның һылыуҡайы уҙенә оҡшаш бар ғаләмдә берәү ҙә юҡ тип әйтә ине. Һәм бына уның алдында бер баҡса эсендә нәҡ шундай уҡ биш мең сәскә!

അവനു വല്ലാത്ത സങ്കടം േതാന്നി. അവെന്റ പൂവു് അവ േനാടു പറഞ്ഞിരുന്നതു് ഈ പ്രപഞ്ചത്തിൽ തെന്നേപ്പാ െല താെനാരാൾ മാത്രേമയുള്ളുെവന്നാണു്. എന്നിട്ടിവി െടയിതാ, അവെളേപ്പാെല ഒരയ്യായിരം പൂക്കൾ, അതും ഒെരാറ്റ ഉദ്യാനത്തിൽ!

«Быларҙы күрһә, ҡайһылай асыуланыр ине ул! — уйланы Бәләкәй шаһзат. — Ул үтә ныҡ йүткереп, үлеп барғандай булыр ине, көлкөлө булып күренмәҫ өсөн генә. Ә миңә уны, ауырыуҙың артынан кеүек, ҡарап йөрөргә тура килер ине, юғиһә ул бит ысынында ла үлер ине, мине лә ҡуша кәмһетер өсөн генә…»

“ഇതു കണ്ടാൽ അവൾക്കു നീരസമാകും,” അവൻ സ്വയം പറഞ്ഞു. “താൻ അവെള കളിയാക്കാതിരിക്കാനായി അവൾ ഭയങ്കരമായി ചുമയ്ക്കും, മരിക്കാൻ േപാകുന്നതായി അഭിനയിക്കും. അവെള പരിചരിച്ചു് ജീവിതത്തിേലക്കു മടക്കിെക്കാണ്ടു വരുന്നതായി എനിക്കും അഭിനയിേക്ക ണ്ടി വരും; ഇെല്ലങ്കിൽ എെന്ന നാണം െകടുത്താനായി അവൾ ശരിക്കും മരിച്ചുെവന്നു വരാം.”

Ә аҙаҡ ул уйлап ҡуйҙы: «Ә мин эй уйлап килештергән булам, донъяла, башҡа бер кемедә лә һәм бер ерҙә лә булмаған, берҙән бер сәскә эйәһемен тип, ә был иң ябай роза булған. Бары булған нәмәм шул ябай роза сәскәһе һәм тубығымдан булған өс янартау, уларҙың да береһе һүнгән, бәлки, мәңгегә… бынан һуң ниндәй шаһзат булайым мин… »

അവെന്റ ചിന്തകൾ ഇങ്ങെന തുടർന്നു: “ഈ പ്രപഞ്ച ത്തിൽ മെറ്റങ്ങും കാണാത്ത ഒരു പൂവു സ്വന്തമായിട്ടുള്ള തിനാൽ ഞാെനെന്ന ഒരു സമ്പന്നനായി കരുതിയിരു ന്നു. അതു െവറുെമാരു സാധാരണ േറാസാപ്പൂവു മാത്രമാ യിരുന്നുെവന്നു് എനിക്കിേപ്പാൾ മനസ്സിലാകുന്നു. െവറു െമാരു േറാസാപ്പൂവും മുേട്ടാളമില്ലാത്ത മൂന്നു് അഗ്നിപർവ തങ്ങളും (അതിെലാന്നു് െകട്ടുേപായതുമാണു്)… ഇത്രയും െകാണ്ടു് ഞാെനങ്ങെന ഒരു രാജകുമാരനാവാൻ!”

Ул үләнгә ятты ла илап ебәрҙе.

അവൻ പുൽത്തട്ടിൽ കമിഴ്ന്നടിച്ചു വീണു് േതങ്ങിക്കരഞ്ഞു.

XXI

ഇരുപത്തിെയാന്നു്

Ошо мәлдә Төлкө килеп сыҡты ла инде.

ഈ സമയത്താണു് കുറുക്കെന്റ വരവു്.

— Һаумы, — тине Төлкө.

“ഗുഡ് േമാണിംഗ്,” കുറുക്കൻ പറഞ്ഞു.

— Һаумы, — итәғәтле яуап бирҙе Бәләкәй шаһзат һәм әйләнеп ҡараны, ләкин бер кемде лә күрмәне.

“ഗുഡ് േമാണിംഗ്,” തിരിഞ്ഞുേനാക്കിയേപ്പാൾ ആെര യും കണ്ടിെല്ലങ്കിലും ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് വിനയപൂർവം പറഞ്ഞു.

— Мин бында, — ишетелде тауыш. — Алмағас аҫтында…

“ഞാൻ ഇവിെടത്തെന്നയുണ്ടു്,” ആ ശബ്ദം പറഞ്ഞു, “ആപ്പിൾ മരത്തിനടിയിൽ.”

— Һин кем? — һораны Бәләкәй шаһзат. — Ҡайһылай һин матурһың!

“നീയാരാ?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിച്ചു. “നിെന്ന കാ ണാൻ നല്ല ചന്തമുണ്ടേല്ലാ.”

— Мин — Төлкө, — тине Төлкө.

“ഞാനാണു് കുറുക്കൻ,” കുറുക്കൻ പറഞ്ഞു.

— Минең менән уйна әле, — һораны Бәләкәй шаһзат. — Миңә шул тиклем күңелһеҙ…

“വാേയാ, നമുക്കു കളിക്കാം,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് നിർേദ്ദശം വച്ചു. “എനിക്കാെക സങ്കടം േതാന്നുന്നു.”

— Мин һинең менән уйнай алмайым, — тине Төлкө, — мин ҡулға өйрәтелмәгәнмен.

“എനിക്കു നിെന്റ കൂെട കളിക്കാൻ പറ്റില്ല,” കുറുക്കൻ പറ ഞ്ഞു. “ഞാൻ ഇണങ്ങിയിട്ടില്ല.”

— Уй, ғәфү ит, — тине Бәлкәй шаһзат.

“ഓ, എങ്കിൽ ഞാൻ പറഞ്ഞതു ക്ഷമിേച്ചക്കൂ,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു.