Бәләкәй шаһзат асыуынан хатта төҫөн юғалтты.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ മുഖം േരാഷം െകാണ്ടു വിളർത്തിരുന്നു.

— Миллион йылдар буйы сәскәлҙең энәләре үҫә. Һәм миллион йылдар буйы бәрәстәр сәскәлрҙе ашайҙар бит инде. Һуң ни өсөн сәскәләр бар көстәрен һалып, бер файҙаһы булмаған энәләр үҫтерергә тырышҡандарын аңлау етди эш түгелме инде? Мөһим түгелме ни бәрәстәр һәм сәскәләр бер береһе менән көрәшә икәнлеге? Һуң әллә быныһы теге ҡыҙыл йөҙлө әфәнденең хисаптарынан да мөһим һәм етди түгелме икән?

“പൂക്കൾക്കു മുള്ളുകളുണ്ടായിട്ടു് ലക്ഷക്കണക്കിനു വർഷ ങ്ങളായി. എന്നിട്ടും ലക്ഷക്കണക്കിനു വർഷങ്ങളായി ആടുകൾ അവ തിെന്നാടുക്കുന്നു. പ്രേയാജനമിെല്ലങ്കി ലും എന്തിനാണു പൂക്കൾക്കു മുള്ളുകൾ വളരുന്നെതന്നു മനസ്സിലാക്കാൻ ശ്രമിക്കുക പ്രധാനെപ്പട്ട കാര്യമേല്ല? ആടുകളും പൂക്കളും തമ്മിലുള്ള നിരന്തരയുദ്ധം, അതു പ്ര ധാനെപ്പട്ട കാര്യമേല്ല? ഒരു തുടുത്തു െകാഴുത്ത മനുഷ്യൻ കൂട്ടിക്കൂട്ടി വയ്ക്കുന്ന അക്കങ്ങേളക്കാൾ പ്രധാനെപ്പട്ട കാ ര്യമേല്ല അതു്?

Ә әгәр ҙә мин донъяла берҙән бер сәскә беләм икән, ул минең ҡауҡабта ғына үҫә, һәм уның кеүек гөл башҡа бер ерҙә лә юҡ, һәм бәләкәй бәрәс шуны бер матур иртә менән ашап, ни ҡылғанын да белмәй ҡалһа, ә? Һинеңсә бының барыһы мөһим түгелме?

ഈ പ്രപഞ്ചത്തിൽ മെറ്റങ്ങുമില്ലാത്ത ഒര പൂർവ്വപുഷ്പം എെന്റ ഗ്രഹത്തിലുെണ്ടന്നു് എനിക്കറിയാെമ ന്നു വയ്ക്കുക; എന്നിെട്ടാരു പ്രഭാതത്തിൽ ഒരു കുഞ്ഞാടു്, താെനന്താണു െചയ്യുന്നെതന്നറിയാെത, ഒറ്റക്കടി െകാ ണ്ടു് ആ പൂവിെന ഇല്ലാതാക്കിയാൽ—അതു പ്രധാനെപ്പട്ട കാര്യമേല്ല?”

Ул ныҡ ҡына ҡыҙҙарҙы. Һуңынан дауам итте:

അവെന്റ മുഖത്തു് വിളർച്ച മാറി തുടുപ്പായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു.

— Әгәр ҙә сәскәне яратаһың икән — берҙән бер, башҡа миллион йондоҙҙарҙың береһендә лә булмаған сәскәне, быныһы етәрлек: күккә ҡарайһың да, үҙеңде бәхетле итеп тойаһың. Үҙеңә: «Ҡайҙалыр шунда минең гөлөм йәшәй…» — тип әйтәһең. Ә әгәр ҙә уны бәрәс ашап ҡуйһа, ул бар йондоҙҙар бер ыңғайы һүнеүенә тиң! Һәм быныһы, һинеңсә, мөһим түгел!

“ഒരാൾ ഒരു പൂവിെന േസ്നഹിക്കുന്നുെണ്ടങ്കിൽ, േകാടാ നുേകാടികളായ നക്ഷത്രങ്ങളിൽ അെതാന്നു മാത്രേമയു ള്ളുെവങ്കിൽ, അതു േപാേര നക്ഷത്രങ്ങെള േനാക്കിനില്ക്കു േമ്പാൾ അയാൾക്കു സേന്താഷം േതാന്നാൻ? അയാൾ സ്വയം പറയുകയാണു്, ‘എെന്റ പൂവു് അവിെടവിെടേയാ ഉണ്ടു്…’ പേക്ഷ, ഒരാടു് ആ പൂവു തിന്നുകയാെണങ്കിൽ അയാെള സംബന്ധിച്ചിടേത്താളം െപാടുന്നേന നക്ഷത്ര ങ്ങെളാന്നാെക െകട്ടണഞ്ഞുേപാവുകയാണു്… അതു നി ങ്ങൾക്കു പ്രധാനെപ്പട്ട കാര്യമല്ല?”

Ул башҡа һөйләшә алмай ине. Ҡапыл ярһып илап ебәрҙе. Ҡараңғы төштө. Мин эшемде ташланым. Миңә бәләле болт менән сүкеш, сарсау һәм үлем мәғәнәһеҙ булып күренделәр. Йондоҙҙа, ҡауҡабта — минең, Ер Шары тип аталған, ҡауҡабымда — Бәләкәй шаһзат илай ине, һәм миңә уны йыуатырға кәрәк ине. Мин уны ҡулыма алып бәүелтә башланым. Мин уға:

അവനു പിെന്ന മെറ്റാന്നും പറയാൻ പറ്റാെതയായി. വി ങ്ങിെപ്പാട്ടിവന്ന കരച്ചിൽ കാരണം വാക്കുകൾ അവെന്റ െതാണ്ടയിൽ കുടുങ്ങി. ഇരുട്ടായിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഞാൻ പണിയായുധങ്ങൾ താെഴയിട്ടു. ഈ നിമിഷത്തിൽ ചുറ്റികയും േബാൾട്ടുെമാ െക്ക എനിെക്കന്തു്? ദാഹെത്തയും മരണെത്തയും കുറി ച്ചു ഞാെനന്തിനുത്കണ്ഠെപ്പടണം? ഒരു നക്ഷത്രത്തിൽ, ഒരു ഗ്രഹത്തിൽ, എെന്റ ഗ്രഹത്തിൽ, ഈ ഭൂമിയിൽ ഒരു കുഞ്ഞുരാജകുമാരനു് സാന്ത്വനം േവണം. ഞാനവ െന ൈകകളിെലടുത്തു താരാട്ടി. ഞാൻ പറഞ്ഞു:

«Һин яратҡан гөлгә бер ни янамай… Мин бәрәсеңә морондоҡ төшөрөп бирәм… Сәскәң өсөн ҡояҡ һүрәтләрмен… Мин…»

“നീ േസ്നഹിക്കുന്ന ആ പൂവിനു് ഒരപകടവും പറ്റില്ല. ഞാൻ നിെന്റ ആടിനു് ഒരു വായ്പൂട്ടു വരച്ചിടാം. നിെന്റ പൂവിനു ചു റ്റും ഞാെനാരു േവലി വരയ്ക്കാം. ഞാൻ…”

Уның ни һөйләгәнен мин насар аңлай инем. Мин үҙемде ипһеҙ һәм килбәтһеҙ тип хис иттем. Уға, мине ишетһен өсөн, нисек өндөшергә икәнен, уның, минән алыҫлашып барған, күңелен нисек ҡыуып етергә икәнен, бин белмәй инем… Һуң күҙ йәштәре донъяһы шул тиклем серле һәм билгеһеҙ бит ул.

എന്തു പറയ ണെമന്നു് എനിക്കറിയാെതയായി. ഞാനാെക പതറി. എങ്ങെനയാണു് അവനിേലെക്കത്തുക എന്നു്, എവിെട യാണവെന കെണ്ടത്തുക എന്നു് എനിക്കു പിടികിട്ടിയില്ല. വളെര നിഗൂഢമായ ഒരിടമാണതു്, കണ്ണീരിെന്റ േദശം.

VIII

എട്ടു്

Тиҙҙән мин был сәскәне яҡшыраҡ белдем. Бәләкәй шаһзаттың ҡауҡабында гел ябай ғына сәскәләр үҫә ине — уларҙың таждары ла әҙ ине һәм улар бик әҙ урын алып бер кемде лә борсомай ине. Улар иртәнсәк үлән араһында асылып, кискә шиңәләр ине.

ൈവകാെത ഈ പൂവിെനക്കുറിച്ചു കൂടുതലായി ഞാനറി ഞ്ഞു. ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ഗ്രഹത്തിൽ പൂക്കൾ സരള സൗന്ദര്യമുള്ളവയായിരുന്നു. ഇതളുകൾ ഒരടുേക്ക ഉണ്ടാ വൂ; അവയ്ക്കു നില്ക്കാൻ അല്പമിടേമ േവണ്ടൂ; ആർക്കും അവ ഒരു ശല്യമായതുമില്ല. ഒരു പ്രഭാതത്തിൽ അവ പുൽത്ത ട്ടിൽ പ്രത്യക്ഷെപ്പടുന്നതു കാണാം; സന്ധ്യയാവുന്നേതാ െട അവ വാടിവീഴുകയും െചയ്യും.

Ә быныһы, ҡайҙандыр осоп килеп, орлоҡтан үҫеп сыҡҡан, һәм Бәләкәй шаһзат, башҡа бер үҫенте менән һабаҡтарға оҡшамаған ваҡ шытымға, күҙен айырмай ҡараған. Ә әгәр ҙә был баобабтарҙың бер яңы төрө булып ҡуйһа?

പേക്ഷ, ഒരു ദിവസം, എവിെട നിന്നു പാറിവന്നുെവന്നറിയാത്ത ഒരു വിത്തിൽ നിന്നു് ഒരു െചടി നാെമ്പടുത്തു; ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ആ കു ഞ്ഞുനാമ്പിെന്റ വളർച്ച ശ്രദ്ധാപൂർവം നിരീക്ഷിച്ചുെകാ ണ്ടിരുന്നു. അവെന്റ ഗ്രഹത്തിെല മേറ്റതു െചടിയും േപാ െലയായിരുന്നില്ല അതു്; അതു പുതിെയാരു തരം ബേയാ ബാബ് ആേയക്കാനും മതി.

Ләкин ҡыуаҡ өҫкә үҫеңенән тиҙ генә туҡтаны һәм уның башында сәскә бөрөһө барлыҡҡа килде. Бәләкәй шаһзат бындай ҙур бөрөләрҙе күргәне юҡ ине әле, һәм мөғжизә күрәсәген һиҙемләне. Ә билдәһеҙ ҡунаҡ, әле үҙенең йәшел бүлмәһендә йәшенеп эй әҙерләнә, эй ҡупшылана ине.

െചടിയുെട വളർച്ച െപെട്ടന്നുതെന്ന നിലച്ചു; അതു പൂവി ടാനുള്ള ലക്ഷണങ്ങൾ കാണിച്ചു തുടങ്ങി. ആ മുഴുത്ത െമാട്ടിെന്റ വികാസം കണ്ടുനിന്ന െകാച്ചുരാജകുമാരനു് അത്ഭുതകരമായ ഒരു മായാരൂപമാണു് അതിൽ നിന്നു പുറത്തു വരിക എന്നു േതാന്നിേപ്പായി. പേക്ഷ, അതി െനാരു തിടുക്കവുമുണ്ടായില്ല; തെന്റ പച്ചിലയറയുെട മറ യിൽ അവൾ തെന്റ ചമയങ്ങൾ ഒെന്നാന്നായി എടുത്ത ണിഞ്ഞുെകാണ്ടിരുന്നു.

Ул хәстәр менән буяуҙар һайлай ине. Ул ашыҡмай, бер бер артлы таж япраҡтарын кейеп ҡарап, биҙәнә ине. Ул ниндәйҙер мәк кеүек ялбыр килеш донъяға килергә теләмәй ине. Ул матурлығының бар сағыулығы менән күренергә теләй ине. Эйе, был хәтәр ҡыйпанлаҡ ине!

എത്ര ശ്രദ്ധേയാെടയാണവൾ തെന്റ നിറങ്ങൾ തിരെഞ്ഞടുത്തതു്, എത്ര സാവകാശ മാണവൾ തെന്റ പുടവകെളടുത്തുടുത്തതു്, ഇതളുകെളാ െന്നാന്നായി നിരത്തിവച്ചതു്! പാടെത്ത േപാപ്പിപ്പൂക്കെള േപ്പാെല ചുളുങ്ങിക്കൂടി േലാകേത്തക്കു വരാൻ അവൾക്കി ഷ്ടമുണ്ടായിരുന്നില്ല. തെന്റ സൗന്ദര്യത്തിെന്റ പൂർണ്ണദീപ്തി േയാെട തെന്ന േവണം അവൾക്കു േലാകത്തിനു മുന്നിൽ പ്രത്യക്ഷെപ്പടാൻ. അെത, അവെളാരു െപാങ്ങച്ചക്കാരി പ്പൂവായിരുന്നു!

Серле әҙерләнеүҙәр көндән көн дауам итте. Һәм, ниһайәт, бер иртә менән, ҡояш саҡ ҡалҡҡан мәлдә, таждар асылды.

അവളുെടയാ നിഗൂഢമായ അണിെഞ്ഞാ രുങ്ങൽ ദിവസങ്ങൾ, ദിവസങ്ങൾ നീണ്ടു. അങ്ങെന ഒരു ദിവസം, കൃത്യം സൂര്യനുദിക്കുന്ന മുഹൂർത്ത ത്തിൽ അവൾ സ്വയം പ്രത്യക്ഷെപ്പടുത്തി.

Һәм, ошо мәлгә әҙерләнеп күп көс һалған һылыуҡай, иҫәнләй биреп әйтте:

ഇത്രയും സൂക്ഷ്മവും വിശദവുമായ ഒരുക്കം കഴിഞ്ഞിട്ടു് േകാട്ടുവായിട്ടുെകാണ്ടു് അവൾ പറയുകയാണു്:

— Ах, мин көскә уяндым… Ғәфү… Мин әле бигерәк йолҡош…

“ഹാവൂ! ഇനിയുെമെന്റ ഉറക്കം േപായിട്ടില്ല. ക്ഷമിക്ക േണ. എെന്റ ഇതളുകൾ ഇേപ്പാഴും ശരിെക്കാരടുക്കായി ട്ടില്ല.”

Бәләкәй шаһзат һоҡланыуын тота алмай ине:

പേക്ഷ, ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിനു് തെന്റ ആരാധന മറച്ചുവ യ്ക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല:

— Һеҙ шундай матур!

“െഹാ! എത്ര സുന്ദരിയാണു നീ!”

— Эйе, ысынмы? — шым яуап ҡайтарҙы. — Һәм иғтибар итегеҙ, мин ҡояш менән тыуҙым.

“ഞാൻ പിെന്ന അങ്ങെനയേല്ല?” െകാഞ്ചിെക്കാണ്ടു് പൂവു പറഞ്ഞു. “സൂര്യനുദിക്കുന്ന േനരത്തു തെന്നയാണു് ഞാനും ജനിച്ചതു്…”

Иҫ китерлек ҡунаҡ тыйнаҡлыҡ етмәүҙән ыҙаламағанына Бәләкәй шаһзат, әлбиттә, төшөндө, әммә ул шул тиклем матур ине, хатта тын ҡыҫыла ине!

അവളല്പം ഗർവുകാരിയാെണന്നൂഹിക്കാൻ െകാച്ചുരാജ കുമാരനു പ്രയാസമുണ്ടായില്ല; എന്നാലും എത്ര ഹൃദയ ഹാരിയാണവൾ!

Ә тиҙҙән ул:
— Иртәнге аш ваҡыты етте кеүек. Изгелегегеҙҙе күрһәтеп минең турала хәстәрләгеҙсе…

“പ്രാതലിനുള്ള േനരമാെയന്നു േതാന്നുന്നു,” അവൾ െപ െട്ടന്നു പറഞ്ഞു, “എെന്റ ആവശ്യങ്ങെളക്കുറിേച്ചാർക്കാൻ ദയവുണ്ടാകുെമങ്കിൽ…”

Бәләкәй шаһзат ныҡ ҡаушап китте, һыу һипкес табып, сәскәне шишмә һыуы менән ҡойондорҙо.

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ആെക നാണിച്ചുേപായി; അവൻ ഓടി േപ്പായി ഒരു പാത്രത്തിൽ െവള്ളം െകാണ്ടുവന്നു് െചടിയ്ക്കു നനച്ചുെകാടുത്തു.

Тиҙҙән һылыуҡайҙың ғорур һәм үсексән икенлеге асыҡланды, һәм Бәләкәй шаһзат уның менән бигерәк йонсоп бөттө. Уның дүрт сәнскәге бар ине, һәм бер мәл ул:

അധികം ൈവകാെത അവൾ തെന്റ െപാങ്ങച്ചവും ഗർ വും െകാണ്ടു് അവെന പീഡിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി—അതവെന വല്ലാെത കഷ്ടെപ്പടുത്തി എന്ന സത്യവും പറയണമേല്ലാ. ഉദാഹരണത്തിനു്, അെന്നാരു ദിവസം തെന്റ നാലു മു ള്ളുകെളക്കുറിച്ചു സംസാരിക്കുന്നതിനിടയിൽ അവൾ ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിേനാടു പറയുകയാണു്:

— Юлбарыҫтар килһен, мин уларҙың тырнаҡтарынан ҡурҡмайым! — тине.

“നഖങ്ങളും െകാണ്ടു് കടുവകൾ ഇേങ്ങാട്ടു വരെട്ട!”

— Минең ҡауҡабта юлбарыҫтар булмай, — тип ҡаршы килде Бәләкәй шаһзат. — Ә һуңынан, юлбарыҫтар үлән ашамай.

“എെന്റ ഗ്രഹത്തിൽ കടുവകളില്ല,” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പ്ര തിേഷധിച്ചു, “തെന്നയുമല്ല, കടുവകൾ പുല്ലു തിന്നാറുമില്ല.”

— Мин үлән түгел, — тип асыуын белдерҙе сәскә.

“അതിനു ഞാൻ പുെല്ലാന്നുമല്ലേല്ലാ,” പൂവു് മധുരമായി പറഞ്ഞു.

— Ғәфү итегеҙ…

“അല്ല, ഞാൻ പറഞ്ഞതു്…”

— Юҡ, юлбарыҫтар миңә ҡурҡыныс түгел, әммә мин үтә елдән бик ныҡ ҡурҡам. Һеҙҙең пәрҙәгеҙ юҡмы?

“എനിക്കു കടുവകെള ഒരു േപടിയുമില്ല,” അവൾ തുടർ ന്നു, “പേക്ഷ, എനിക്കു കാറ്റു തീെര പറ്റില്ല. അതു തടു ക്കാൻ ഒരു തട്ടി നിങ്ങളുെട ൈകയിൽ ഉണ്ടാവിെല്ലന്നു തെന്ന കരുതെട്ട?”

«Үҫмлек, ә үтә елдән ҡурҡа… бик сәйер… — тип уйланы Бәләкәй шаһзат. — Ҡайһылай һолҡо ҡатмарлы был сәскәнең».

“കാറ്റു പറ്റില്ല—ഒരു െചടിയുെട കാര്യത്തിൽ അതത്ര നല്ല തല്ല” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് അഭിപ്രായെപ്പട്ടു. എന്നിട്ടവൻ തേന്നാടു തെന്ന പറഞ്ഞു, “ഈ പൂവു് ഒരല്പം കുഴപ്പം പിടി ച്ചതാണേല്ലാ…”

— Кис еткәс мине ҡалпаҡ менән ҡаплағыҙ. Һеҙҙә бында бигерәк һыуыҡ. Үтә йәмһеҙ ҡауҡаб. Ә бына мин килгән яҡтарҙа…

“രാത്രിയിൽ എെന്ന ഒരു സ്ഫടികേഗാളത്തിനുള്ളിൽ വേച്ചക്കണം. നിങ്ങളുെട നാട്ടിൽ എന്തു തണുപ്പാണു്-എനിെക്കാട്ടും സഹിക്കാൻ പറ്റുന്നില്ല. എെന്റ നാട്ടിലാ െണങ്കിൽ…”

Ул әйтеп бөтөрмәне. Уны бит бында ул бойҙай сағында ғына ниҙер елеп алып килгән ине. Ул башҡа донъялар тураһында бер ни белә алмай ине. Алдауың еңелдән фаш ителгәндә, алдау ахмаҡлыҡ! Һылыуҡай оялып китте, һуңынан, Бәләкәй шаһзат уның алдында ни тиклем ғәйепле икәнен һиҙһен өсөн, бер-ике йүткереп алды:

െപെട്ടന്നവൾ നിർത്തി. അവൾ ഇവിെട വന്നതു് ഒരു വി ത്തിെന്റ രൂപത്തിലാണു്. അേപ്പാൾപ്പിെന്ന മറ്റു േലാക ങ്ങെളക്കുറിച്ചു് അവൾെക്കന്തറിയാൻ? അങ്ങെനെയാരു പച്ചക്കള്ളം പറയാൻ േപായി പിടിക്കെപ്പട്ടതിെന്റ നാ ണേക്കടു മറയ്ക്കാനും ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ശ്രദ്ധ മാറ്റാനു മായി അവൾ ഒന്നുരണ്ടു വട്ടം ചുമച്ചു.

— Пәрҙә ҡайҙа һуң?

“തട്ടിയുെട കാര്യം?”

— Артынан барам ти инем дә, тик һеҙҙе тыңлап бөтмәй алмай инем!

“ഞാൻ അതു കിട്ടുേമാെയന്നു േനാക്കാൻ േപാകുേമ്പാഴാ ണു് നീ എേന്നാടു സംസാരിക്കാൻ തുടങ്ങിയതു്.”

Шул мәл ул нығыраҡ йүткереп ебәрҙе: шулай ҙа намыҫы ыҙалаһын әле бының!

എന്നാലും അവെനാരു കുറ്റേബാധം േതാന്നേട്ടെയന്നു വച്ചു് അവൾ ഒന്നു കൂടി ചുമച്ചു.

Бәләкәй шаһзат был гүзәл сәскәне яратып уға хеҙмәт күрһәтергә шат булһа ла, уның күңелендә тиҙҙән шикләнеүҙәр уянды. Буш һүҙҙәрҙе ул йөрәгенә яҡын алып үҙен бик бәхетһеҙ хис итә башланы.

ഇതു കാരണം അവേളാടു് അത്ര േസ്നഹവും സന്മേനാ ഭാവവും ഉണ്ടായിട്ടു കൂടി ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിനു് അവളുെട േമൽ സംശയമായിത്തുടങ്ങി. അവൾ പറഞ്ഞെതാെക്ക താെനന്തിനു കാര്യമായിെട്ടടുത്തു എന്നു് അവൻ സ്വയം പഴിച്ചു.

— Юҡҡа мин уны тыңлағанмын, — ышаныс менән әйтте ул миңә бер мәл. — Һис ҡасан гөлдәр ни тигәнен тыңларға кәрәкмәй. Уларға тик ҡарау һәм хуш еҫтәрен һулау кәрәк. Минең сәскәм ҡауҡабымды үҙенең тәмле еҫе менән туйындырҙы, ә мин уға ҡыуана белмәнем. Был юлбарыҫтар һәм тырнаҡтар тураһында һөйләшеүҙәр… Улар мине тәьҫирләндерергә тейеш ине, ә мин асыуландым…

“അവൾ പറഞ്ഞതു ഞാൻ േകൾക്കരുതായിരുന്നു,” രഹ സ്യം പറയുന്നേപാെല ഒരു ദിവസം അവൻ എേന്നാടു പറഞ്ഞു. “പൂക്കൾ പറയുന്നതു നാം ശ്രദ്ധിക്കാേന പാ ടില്ല. അവെയ േനാക്കിനില്ക്കുക, അവയുെട മണം നുക രുക—അത്ര മാത്രം. എെന്റ പൂവു് എെന്റ ഗ്രഹെമാന്നാ െക സുഗന്ധം പരത്തിയിരുന്നു. പേക്ഷ, അെതങ്ങെന ആസ്വദിക്കണെമന്നു് എനിക്കറിയാെതേപായി. ആ കടു വാക്കഥെയാെക്ക എെന്റ മനസ്സമാധാനം കളയുന്നതിനു പകരം എെന്റ മനസ്സിൽ അവേളാടുള്ള േസ്നഹവും കരു ണയും നിറേയ്ക്കണ്ടതായിരുന്നു…”

Өҫтәүенә ул асып әйтте:

അവൻ തെന്റ രഹസ്യംപറച്ചിൽ തുടരുകയായിരുന്നു:

— Мин ул саҡта бер ни аңламай инем! Һүҙҙәренә түгел, ә эшенә ҡарап һығымта яһарға ине. Ул миңә үҙенең хуш еҫен бүләк итте, минең тормошдо нурландыртты. Мин ҡасырға тейеш түгел инем. Был меҫкен хәйләләр һәм һылтауҙар артында мин нескәлекте танырға тейеш инем. Сәскәләр шул тиклем эҙмә-эҙлекһеҙҙәр! Тик мин бик йәш инем, мин әле ярата белмәй инем.

“എനിക്കന്നു് യാെതാന്നും മനസ്സിലായിരുന്നില്ല എന്ന താണു വാസ്തവം. ഞാനവെള വിലയിരുേത്തണ്ടിയിരുന്ന തു് അവളുെട വാക്കുകൾ െകാണ്ടല്ല, പ്രവൃത്തികൾ െകാ ണ്ടായിരുന്നു. എെന്റ ഗ്രഹെത്ത അവൾ സുഗന്ധപൂരിത മാക്കി, എെന്റ ജീവിതെത്ത അവൾ പ്രകാശപൂർണ്ണവു മാക്കി. ഞാൻ അവെള വിട്ടു് ഓടിേപ്പാരരുതായിരുന്നു… അവളുെടയാ ബാലിശമായ നാട്യങ്ങൾക്കടിയിലുള്ള േസ്ന ഹം ഞാൻ മനസ്സിലാേക്കണ്ടതായിരുന്നു. പൂക്കൾ പുറ േമ കാണുേമ്പാെലയല്ല! പേക്ഷ, അെന്നനിക്കു തീെര െചറുപ്പമായിരുന്നു; എങ്ങെനയാണവെള േസ്നഹിേക്കണ്ട െതന്നു് ആ പ്രായത്തിൽ എനിക്കറിയില്ലായിരുന്നു…”

IX

ഒൻപതു്

Минең аңлауымса ул күсмә ҡоштар менән сәфәрҙәргә сығырға булған. Һуңғы иртәһендә ул ҡауҡабын ғәҙҙәти булмаған тырышлыҡ менән йыйыштырған. Хәстәрлек менән ғәмәлдәге янартауҙарҙы таҙартҡан. Уның ике янартауы булған. Уларҙа иртәнге ашты йылытыуы бик уңайлы.

ഒരു പറ്റം േദശാടനപ്പക്ഷികളുെട കുടിേയറ്റത്തിെന്റ മറ വിലാണു് അവൻ തെന്റ ഗ്രഹത്തിൽ നിന്നു പലായനം െചയ്തെതന്നു് എനിക്കു േതാന്നുന്നു. താൻ യാത്ര തിരി ക്കുന്നതിന്റന്നു കാലത്തു് അവൻ തെന്റ ഗ്രഹത്തിെല കാര്യങ്ങെളല്ലാം ചിട്ടയാക്കി വച്ചിരുന്നു. ജ്വലിച്ചു െകാണ്ടി രുന്ന അഗ്നിപർവതങ്ങൾ രണ്ടും അവൻ ശ്രദ്ധേയാെട വൃത്തിയാക്കിവച്ചു. രാവിലെത്ത ഭക്ഷണം ചൂടാക്കാൻ അവനതു വളെര സൗകര്യമായിരുന്നു.

Уларҙан тыш, уның бер һүнгән янартауы бар ине. Әммә, ни булырын кем белә тип уныһын да таҙалап ҡуйған. Янартауҙарҙы ваҡытлы таҙартҡанда улар, бер ниндәй урғылыуҙарһыҙ, тигеҙ һәм тыныс яналар. Янартау урғылыуы — мейес мөрйәһенең ҡоромо яныуына тиң.

അണഞ്ഞുേപായ ഒരഗ്നിപർവതം കൂടിയുണ്ടായിരുന്നു. പേക്ഷ, അവൻ പറ ഞ്ഞേപാെല “എന്തും സംഭവിക്കാമേല്ലാ!” അതിനാൽ അവൻ അതും കൂടി വൃത്തിയാക്കി. നന്നായി തുടച്ചു കരി കളഞ്ഞു വച്ചാൽ അഗ്നിപർവതങ്ങൾ െപാട്ടിെത്തറിക്ക െലാന്നുമില്ലാെത ഒേര നിലയ്ക്കു െതളിഞ്ഞു കത്തും. അഗ്നി പർവതേസ്ഫാടനങ്ങൾ ചിമ്മിനിയിെല തീപിടുത്തം േപാ െലയാണു്.

Әлбиттә беҙ, ерҙә йәшәүсе кешеләр, бигерәк бәләкәйбеҙ һәм үҙебеҙең янартауҙарҙы таҙарта алмайбыҙ. Шуға ла улар беҙгә күп кенә уңайһыҙлыҡтар килтерә.

ഭൂമിയിെല അഗ്നിപർവതങ്ങൾ തീർച്ചയാ യും നമുക്കു ചുരണ്ടി വൃത്തിയാക്കി വയ്ക്കാൻ പറ്റാത്തവയാ ണു്; അത്ര െചറിയ മനുഷ്യരാണു നമ്മൾ. അതുെകാണ്ടു തെന്നയാണു് അവ നമുക്കു് ഇത്ര ദുരിതം നല്കുന്നതും.

Бәләкәй шаһзаттың баобабтарҙың һуңғы шытымдарын да йолҡоп алыуын һағышһыҙ тимәҫһең. Ул һис ҡасан ҡайтмаҫ тип уйлаған. Был иртәлә күнгән эше уға айырыуса рәхәтлек килтерә ине.

േശഷിച്ച ബേയാബാബ് ൈതകൾ കൂടി ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പിഴുെതടുത്തു. താനിനി ഇവിേടയ്ക്കു മടങ്ങിവരാൻ േപാകു ന്നിെല്ലന്നു് അവനു േതാന്നി. പേക്ഷ, താൻ നിത്യവും െച യ്തിരുന്ന ആ പ്രവൃത്തികൾ ഇന്നവനു് അമൂല്യമായിരുന്നു; കാരണം ആ ഗ്രഹത്തിൽ അവെന്റ അവസാനെത്ത പ്ര ഭാതമാണതു്.

Ә һуңғы тапҡыр мөғжизәле сәскәһенә һыу һибеп уны ҡалпаҡ менән ҡапларға йыйынғанында уның хатта илағыһы килә ине.

ആ പൂവിനു് അവസാനമായി െവള്ളെമാഴി ക്കുേമ്പാൾ, സ്ഫടികേഗാളം െകാണ്ടു് അതിെന മൂടാൻ തുട ങ്ങുേമ്പാൾ താൻ കരച്ചിലിെന്റ വക്കെത്തത്തിയിരിക്കുന്നു െവന്നു് അവനു േബാദ്ധ്യമായി.

— Хушығыҙ, — тине ул.

“േപായി വരെട്ട,” അവൻ പൂവിേനാടു പറഞ്ഞു.

Һылыуҡай яуап бирмәне.

പേക്ഷ, അവൾ ഒന്നും മിണ്ടിയില്ല.

— Хушығыҙ, — тип ҡабатланы Бәләкәй шаһзат.

“േപായി വരെട്ട,” അവൻ ആവർത്തിച്ചു.

Ул йүткереп ебәрҙе. Тик һалҡындан түгел.

അവൾ ഒന്നു ചുമച്ചു. അതു പേക്ഷ, അവൾക്കു ജലേദാഷ മുള്ളതു െകാണ്ടായിരുന്നില്ല.

— Мин ахмаҡ инем, — тине ул ниһәйәт. — Ғәфү ит мине. Һәм бәхетле булырға тырыш.

“ഞാൻ െപാട്ടസ്വഭാവം കാണിച്ചു,” ഒടുവിൽ അവൾ പറ ഞ്ഞു. “എേന്നാടു ക്ഷമിക്കണം. അവിെട സേന്താഷമായി രിക്കാൻ േനാക്കൂ.”

Һәм һис бер шелтәле һүҙһеҙ. Бәләкәй шаһзат бик аптыраған ине. Ул, ҡулында ҡалпаҡ тотҡан килеш, ҡаушау һәм аптырау хистәрендә шаҡ ҡатып ҡалды. Ҡайҙан һуң бил шым нескәлек?

ശകാരങ്ങൾ ഒന്നുമുണ്ടായിെല്ലന്നതു് അവെന അത്ഭു തെപ്പടുത്തി. എന്തു െചയ്യണെമന്നറിയാെത, മൂടാെന ടുത്ത സ്ഫടികേഗാളം പാതിവഴിയിൽ ഉയർത്തിപ്പിടിച്ചു് അവൻ നിന്നുേപായി. അവളുെട സ്വഭാവത്തിൽ െപെട്ട ന്നുണ്ടായ ആ മാധുര്യം അവനു മനസ്സിലായില്ല.

— Эйе, эйе, мин яратам һине, — ишетте ул. — Һин быны белмәүҙә минең ғәйебем. Был мөһим дә түгел инде. Тик һин минең кеүек үк ахмаҡ инең. Бәхетле булырға тырыш… Ҡалдыр ҡалпығыңды, миңә уның башҡа кәрәге юҡ.

“ഞാൻ നിെന്ന േസ്നഹിച്ചിരുന്നുെവന്നതിൽ സംശയിക്കാനില്ല,” പൂവു പറഞ്ഞു. “ഇത്ര കാലം നിനക്കതു മനസ്സിലായിെല്ല ന്നതു് എെന്റ കുറ്റം െകാണ്ടു തെന്നയാണു്. അതു േപാ കെട്ട. പേക്ഷ, നീ… നീയും എെന്നേപ്പാെല െപാട്ടത്ത രം കാണിച്ചു. സേന്താഷമായിരിക്കാൻ ശ്രമിക്കൂ… ആ സ്ഫടികേഗാളം താെഴ വയ്ക്കൂ. ഇനിെയനിക്കു് അതിെന്റ ആവശ്യമില്ല.”

— Һуң бит ел…

“പേക്ഷ, കാറ്റു്…”

— Миңә ул тиклем һыуыҡ теймәне… Төнгө сафлыҡ миңә файҙаға булыр. Мин бит сәскә.

“എെന്റ ജലേദാഷം അത്രെയ്ക്കാന്നുമില്ല. രാത്രിയിെല തണുത്ത കാറ്റു് നല്ലതാണു്. ഞാൻ ഒരു പൂവാണേല്ലാ.”

— Ә йәнлектәр, бөжәктәр…

“പേക്ഷ, ജന്തുക്കൾ…”

— Күбәләктәр менән танышыр өсөн ике-өс ҡаршылауыҡты ғына түҙергә тейешмен бит инде. Улар һоҡланғыс булырға тейештәрҙер ул. Ә шунһыҙ кем миңә килеп йөрөр? Һин бит алыҫта буласаҡһың. Ә ҙур хайуандарҙан мин ҡурҡмайым. Минең дә тырнаҡтарым бар.

“പൂമ്പാറ്റകെള പരിചയെപ്പടണെമങ്കിൽ രണ്ടുമൂന്നു ശല ഭപ്പുഴുക്കെള സഹിക്കാെത പറ്റില്ല. പൂമ്പാറ്റകൾക്കു് നല്ല ഭംഗിയുെണ്ടന്നു േതാന്നുന്നു. തെന്നയുമല്ല, പൂമ്പാറ്റകളും പുഴുക്കളുമല്ലാെത മറ്റാരാണു് എെന്ന കാണാൻ വരിക? നീ അകെലയുമായിരിക്കും. പിെന്ന മൃഗങ്ങൾ… എനിക്ക വെയ േപടിെയാന്നുമില്ല. എനിക്കു നഖങ്ങളുണ്ടേല്ലാ.”

Һәм ул эскерһеҙ итеп үҙенең дүрт сәнсәген күрһәтте. Шунан:

അവൾ തെന്റ നാലു മുള്ളുകൾ എടുത്തുകാട്ടി. എന്നിട്ടു പറഞ്ഞു:

— Һуҙма инде, түҙерлек түгел! Китергә булғанһың икән — кит, — тип өҫтәне.

“െവറുെത ചുറ്റിത്തിരിഞ്ഞു് ഇങ്ങെന നിേല്ക്കണ്ട. എന്താ യാലും േപാകാൻ തീരുമാനിച്ചതേല്ല. െപാേയ്ക്കാളൂ.”

Ул үҙенең илағанын Бәләкәй шаһзатҡа күрһәтмәҫкә теләй ине. Был бик ғорур гөл ине…

താൻ കരയുന്നതു് അവൻ കാണുന്നതു് അവൾക്കിഷ്ടമാ യിരുന്നില്ല, അതാണു കാര്യം. അവൾ അത്രെയ്ക്കാരഭിമാ നിയായിരുന്നു…

X

പത്തു്

325-се, 326-сы, 327-се, 328-се, 329-сы һәм 330-сы һанлы йондоҙлаҡтар Бәләкәй шаһзаттың ҡауҡабына иң яҡындары ине. Шуға күрә ул тәү сиратта шуларҙы күрергә булды: ниндәйҙер шөғөл табырға, һәм дә нимәгәлер өйрәнергә кәрәк ине бит.

അവൻ എത്തിെപ്പട്ടതു് 325, 326, 327, 328, 329, 330 എന്നിങ്ങെന നമ്പരുള്ള ഛിന്നഗ്രഹങ്ങളുെട സമീപ ത്താണു്. അവെയക്കുറിച്ചു കൂടുതലറിയാനായി അവൻ അവേയാേരാന്നായി സന്ദർശിക്കാൻ തുടങ്ങി.

Беренсе йондоҙлаҡта батша йәшәй ине. Пурпурға һәм аҫ тиреһенә бөркәнгән ул, бик ябай һәм шулай ҙа мөһабәт, тәхеттә ултыра ине.

അവയിൽ ആദ്യേത്തതിൽ താമസിച്ചിരുന്നതു് ഒരു രാ ജാവാണു്. മൃദുേരാമക്കുപ്പായവും കടുംചുവപ്പായ അം ഗവസ്ത്രവുമണിഞ്ഞു് ലളിതെമങ്കിലും പ്രൗഢമായ ഒരു സിംഹാസനത്തിൽ ഉപവിഷ്ടനായിരിക്കുകയാണേദ്ദ ഹം.

— Ә, бына хакимаҫт! — тип ҡысҡырып ебәрҙе батша Бәләкәй шаһзатты күргәс.

“ആഹാ! എെന്റെയാരു പ്രജ ഇതാ വരുന്നു!” ലി റ്റിൽ പ്രിൻസ് െചല്ലുന്നതു കണ്ടേപ്പാൾ രാജാവു് ആഹ്ലാദ േത്താെട വിളിച്ചുപറഞ്ഞു.

«Ул мине нисек таныған икән? — тип уйланы Бәләкәй шаһзат. — Ул бит мине беренсегә күрә!»

ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് സ്വയം േചാദിച്ചു:
“മുെമ്പാരിക്കലും കണ്ടിട്ടില്ലാത്ത എെന്ന ഇേദ്ദഹം എങ്ങ െന തിരിച്ചറിഞ്ഞു?”

Ул батшаларҙың был донъяға ҡараштары ябай икәнен белмәй ине — улар өсөн бар кешеләр ҙә хакимаҫттар.

രാജാക്കന്മാർ േലാകെത്ത കാണുന്നതു് എത്ര ലഘൂകരി ച്ചിട്ടാെണന്നു് അവൻ അറിഞ്ഞിട്ടില്ല. അവർക്കു് എല്ലാ മനുഷ്യരും പ്രജകളാണു്.

— Яҡынла әле, һине ҡарап алғым килә, — тине ул, кемгәлер батша була алғанына ныҡ ғорурланып.

“അടുത്തു വരൂ, ഞാൻ നിെന്ന നന്നായിെട്ടാന്നു കാണ െട്ട,” ഒടുവിൽ തനിെക്കാരാെള ഭരിക്കാൻ കിട്ടി എന്നതി െന്റ അഭിമാനേത്താെട രാജാവു് അവെന ക്ഷണിച്ചു.

Бәләкәй шаһзат ултырыр урын эҙләп тирә яҡҡа ҡараны, тик аҫ тиреһенән булған мәнтлә бар ҡауҡабты ҡаплаған ине. Баҫып торорға тура килде, ә ул шул тиклем арыған ине… һәм ҡапыл иҫәнәп ебәрҙе.

ഇരിക്കാൻ ഒരു സ്ഥലത്തിനായി ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് ചുറ്റും േനാക്കി; പേക്ഷ, ആ ഗ്രഹെമാന്നാെക രാജാവിെന്റ ഉജ്ജ്വലമായ അംഗവസ്ത്രം നിറഞ്ഞുകിടക്കുകയാണു്. അതിനാൽ അവനു നില്ക്കുകയല്ലാെത വഴിയില്ല; ക്ഷീണം കാരണം അവൻ േകാട്ടുവായിടാനും തുടങ്ങി.

— Этикет монарх алдында иҫнәүҙе рөхсәт итмәй, — тине батша. — Мин һиңә иҫнәргә тыям.

“രാജാവിനു മുന്നിൽ വച്ചു് േകാട്ടുവായിടുന്നതു് ആചാരവി രുദ്ധമാണു്,” ചക്രവർത്തി കല്പിച്ചു. “അങ്ങെന െചയ്യരു െതന്നു നാം വിലക്കുന്നു.”

— Мин аңғармаҫтан, — тип яуап бирҙе Бәләкәй шаһзат бик ҡаушап ҡына. — Мин оҙаҡ юлда булдым һәм бөтөнләй ҙә йоҡламаным…

“എനിക്കതു തടുക്കാൻ പറ്റുന്നില്ല,” പരുങ്ങിെക്കാണ്ടു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു. “നീണ്ട യാത്ര കഴിഞ്ഞാണു് ഞാൻ വരുന്നതു്, ഉറങ്ങാനും പറ്റിയില്ല…”

— Улайһа, мин һиңә иҫнәргә бойорам, — тине батша. — Күп йылдар мин кемдеңдер булһа ла иҫнәгәнен күргәнем булманы. Миңә был хатта ҡыҙыҡ. Шулай итеп, иҫнә! Минең бойороғом шул.

“അങ്ങെനയാെണങ്കിൽ,” രാജാവു പറഞ്ഞു, “േകാട്ടുവാ യിടാൻ നിേന്നാടു നാം കല്പിക്കുന്നു. േകാട്ടുവായ എനി െക്കാരു പുതുമയാണു്. ഉം, ഒന്നു കൂടി േകാട്ടുവായിടൂ. ഇെതാ രു കല്പനയാണു്.”

— Мин шөрләйем… Мин башҡа иҫнәй алмайым… — тигән һүҙен әйтеп Бәләкәй шаһзат оялыуынан ҡыҙарып та китте.

“എനിക്കു േപടിയാവുന്നു… എനിക്കിേപ്പാൾ േകാട്ടുവാ വരുന്നില്ല…” ആെക പരിഭ്രമിച്ചുെകാണ്ടു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു.

— Һм, һм… Улайһа… Улайһа минең һиңә бойороғом йә иҫнәргә, йә…

“ശരി, ശരി!” അേപ്പാൾ രാജാവു് പറഞ്ഞു. “എങ്കിൽ ഞാൻ കല്പിക്കുന്നു—ചിലേപ്പാൾ നീ േകാട്ടുവായിടുക, മറ്റു ചിലേപ്പാൾ…”

Батша буталып китеп, әҙерәк асыуланған да кеүек булды.

രാജാവു് അതു പൂർത്തിയാക്കിയില്ല; ആൾ െക്കേന്താ മുഷിച്ചിലു േതാന്നിയിരിക്കുന്നു.

Батша өсөн бит иң мөһиме — башҡаларҙың уға ҡаршылыҡһыҙ бойһоноуы. Баш эймәүсәнлекте ул түҙмәҫ ине. Был сикләнмәгән монарх ине. Тик ул бик изге ине, шуға ла аңлайышлы бойороҡтар бирә ине.

രാജാവിനു േവണ്ടതിതാണു്: തെന്റ അധികാരം സർ വരാലും മാനിക്കെപ്പടണം. ഏകാധിപതിയായ താൻ ആജ്ഞാലംഘനം വകവച്ചു െകാടുക്കുന്ന പ്രശ്നമില്ല. പേക്ഷ, ആൾ നല്ലവനും കൂടിയായിരുന്നു; അതിനാൽ അേദ്ദഹത്തിെന്റ ആജ്ഞകൾക്കു് ഒരു മയവും ന്യായവും ഉണ്ടായിരുന്നു.

«Әгәр мин үҙ генералыма аҡсарлаҡҡа әүерелергә бойорһам, — әйтер булған ул, — һәм ул бойороҡто үтәмәһә, был уның ғәйебе түгел, ә минеке буласаҡ».

“ഞാൻ ഒരു ജനറലിേനാടു്,” ഉദാഹരണമായി അേദ്ദഹം പറഞ്ഞു, “ഞാൻ ഒരു ജനറലിേനാടു് താൻ ഒരു കടല്ക്കി ളിയാകാൻ കല്പിക്കുകയും ജനറൽ അതനുസരിക്കാതി രിക്കുകയും െചയ്താൽ അതു് ജനറലിെന്റ കുറ്റമാകുന്നില്ല; അെതെന്റ കുറ്റമാണു്.”

— Мин улытрһам буламы? — ҡыйыуһыҙ һораны Бәләкәй шаһзат.

“ഞാൻ ഒന്നിരുേന്നാെട്ട?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േപടിേയാെട േചാദിച്ചു.

— Бойорам: ултыр! — яуапланы батша һәм бөйөклөк менән аҫ тиреһенән булған япмаһының салғауын йыйып алды.

“നിേന്നാടു് ഇരിക്കാൻ ഞാൻ കല്പിക്കുന്നു,” തെന്റ അംഗ വസ്ത്രം ഒെന്നാതുക്കിെക്കാടുത്തുെകാണ്ടു് രാജാവു് പറഞ്ഞു.

Тик Бәләкәй шаһзат аптырашта ҡалды. Ҡауҡаб шул тиклем бәләкәй. Нимә менән идара итә икән был батша?

പേക്ഷ, ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന്റ ആേലാചന ഇതായിരുന്നു: ആ ഗ്രഹം തീെരെച്ചറുതാണു്. അേപ്പാൾ എന്തിനു േമലാ ണു് ശരിക്കും രാജാവിെന്റ രാജ്യഭാരം?

— Ғали йәнәптәре, — тип башланы ул, — мин һеҙҙән һорай аламмы…

“സർ…” ൈധര്യം സംഭരിച്ചുെകാണ്ടു് അവൻ േചാദിച്ചു, “ഒരു േചാദ്യം േചാദിക്കാൻ എെന്ന അനുവദിക്കുേമാ?”

— Бойорам: һора! — ашығып әйтте батша.

“എേന്നാെടാരു േചാദ്യം േചാദിക്കാൻ ഞാൻ നിേന്നാടു കല്പിക്കുന്നു,” രാജാവു് തിടുക്കേത്താെട പറഞ്ഞു.

— Ғали йәнәптәре… һеҙ нимә менән идара итәһегеҙ?

“സർ… അെങ്ങന്തിെനയാണു് ഭരിക്കുന്നതു്?”

— Бар нәмә менән дә, — ябай яуап бирҙе батша.

“സർവതിെനയും,” രാജാവിനു് രണ്ടാമെതാന്നു് ആേലാ ചിേക്കണ്ടി വന്നില്ല.

— Бар нәмә менән дә?

“സർവതിെനയും?”

Батша ҡулын йөрөтөп тыйнаҡ ҡына үҙ ҡауҡабына, һуңынан башҡа ҡауҡабтарға һәм йондоҙҙарға күрһәтте.

രാജാവു് ൈക െകാണ്ടു് ഒരു േചഷ്ട കാണിച്ചതിൽ ഈ ഗ്രഹവും മറ്റു ഗ്രഹങ്ങളും സർവ നക്ഷത്രങ്ങളും ഉൾെപ്പട്ടി രുന്നു.

— Һәм һеҙ барыһына ла баш булаһығыҙ? — тип ҡабаттан һораны Бәләкәй шаһзат.

“അതിെനെയാെക്ക?” ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിച്ചു.

— Эйе, — яуапланы батша.

“അതിെനെയാെക്ക…” രാജാവു് പറഞ്ഞു.

Ул ысынында ла тулы хакимиәтле батша булғас, бер ниндәй ҡырҙарҙы һәм сиктәрҙе белмәй ине.

എെന്തന്നാൽ അേദ്ദഹം ഏകാധിപതി മാത്രമല്ല, ഏകച്ഛ ത്രാധിപതി കൂടിയായിരുന്നു.

— Һәм йондоҙҙар һеҙгә бойһонамы? — тип һораны Бәләкәй шаһзат.

“നക്ഷത്രങ്ങൾ അങ്ങെയ അനുസരിക്കുന്നു?”

— Һуң әлбиттә, — яуапланы батша. — Йондоҙҙар шунда уҡ бойһона. Тыңламаусанлыҡты мин түҙмәйем.

“സംശയെമന്തു്?” രാജാവു് പറഞ്ഞു. “അവ തത്ക്ഷണം അനുസരിക്കുന്നു. അനുസരണേക്കടു് ഞാൻ വച്ചുെപാറു പ്പിക്കില്ല.”

Бәләкәй шаһзат хайран ҡалған ине. Бына уға шундай ҡеүәт көс булһа! Ул ҡояш байыуы менән көнөнә ҡырҡ дүрт тапҡыр түгел, ә етмеш ике тапҡыр һоҡланыр ине, ә бәлки йөҙ, йә ике йөҙ тапҡыр, һәм уға ултырғысын да урындан урынға күсереп йөрөргә кәрәкмәҫ ине!

ഇത്രെയ്ക്കാരു പരമാധികാരം െകാച്ചുരാജകുമാരനു സങ്ക ല്പിക്കാൻ കഴിയാത്തതായിരുന്നു. അങ്ങെനെയാരധി കാരം ൈകയാളാൻ കഴിഞ്ഞിരുെന്നകിൽ ഇരിക്കുന്ന കേസരയിൽ നിന്നിളകാെത തെന്ന ദിവസം നാല്പത്തി നാലല്ല, എഴുപത്തിരണ്ടല്ല, നൂേറാ ഇരുന്നൂേറാ തവണ സൂര്യാസ്തമയം കാണാൻ തനിക്കു കഴിയുമായിരുന്നു!

Бында ул ҡабат, үҙенең ҡалдырып киткән ҡауҡабын иҫкә алып, моңһоуланып китте, һәм ҡыйыулығын йыйып батшаға үтенде:

താൻ ഉേപക്ഷിച്ചു േപാന്ന തെന്റ െകാച്ചുഗ്രഹം അവന േപ്പാൾ ഓർമ്മ വന്നു; അതിെന്റ വിഷാദേത്താെട അവൻ രാജാവിേനാടു് ഒരു സഹായം േചാദിക്കാൻ ൈധര്യം കാണിച്ചു.

— Мин ҡояш байығанын күрергә теләр инем… Зинһар, рәхимлек күрһәтеп, ҡояшҡа батырға бойороғоҙ…

“എനിെക്കാരു സൂര്യാസ്തമയം കാണണെമ ന്നുണ്ടു്… അെങ്ങാരു സഹായം െചയ്യുേമാ?… സൂര്യേനാടു് അസ്തമിക്കാൻ ഒന്നാജ്ഞാപിക്കുേമാ?”