他却不回答我的问题，只是对我说：

Але Маленькi прынц не адказаў на маё пытанне.

“水对心也是有益处的……”

— Вада бывае неабходная i сэрцу… — проста сказаў ён.

我不懂他的话是什么意思，可我也不做声……我知道不应该去问他。

Я не зразумеў яго адказу, але прамаўчаў… Я добра ведаў, што не варта яго распытваць.

他累了，他坐下来。我在他身旁坐下。沉默了一会，他又说道：

Ён стамiўся i сеў на пясок. Я прымасцiўся побач. Праз якую хвiлiну маўчання ён вымавiў:

“星星是很美的，因为有一朵人们看不到的花……”

— Зоркi вельмi прыгожыя таму, што недзе там ёсць кветка, хоць яе i не вiдно…

我回答道：“当然。”而我默默地看着月光下沙漠的褶皱。

Я згадзiўся з iм i моўчкi глядзеў на залiтыя месячным святлом пясчаныя хвалi.

“沙漠是美的。”他又说道。

— Прыгожа ў пустынi, — дадаў ён.

确实如此。我一直很喜欢沙漠。坐在一个沙丘上，什么也看不见、听不见。但是，却有一种说不出的东西在默默地放着光芒……

Што праўда, то праўда. Я заўсёды любiў пустыню. Сядзеш на бархан. Нiчога не вiдно. Шчога не чутно. I толькi нешта зiхацiць у цiшы…

“使沙漠更加美丽的，就是在某个角落里，藏着一口井……”

— I надае хараство пустынi тое, — сказаў Маленькi прынц, — што дзесьцi ў ёй хаваюцца крынiцы…

我很惊讶，突然明白了为什么沙漠放着光芒。当我还是一个小孩子的时候，我住在一座古老的房子里，而且传说，这个房子里埋藏着一个宝贝。当然，从来没有任何人能发现这个宝贝，可能，甚至也没有人去寻找过。但是，这个宝贝使整个房子着了魔似的。我家的房子在它的心灵深处隐藏着一个秘密……

I раптам я зразумеў гэтае варожкае ззянне пяску. У маленстве я жыў у вельмi старым доме. Расказвалi, што ў iм быў схаваны нейкi скарб. Вядома, нiхто так i не змог адшукаць таго скарбу, а можа яго нават i не шукалi. Але ён зачароўваў усю сялiбу. Глыбока ў сэрцы хаваў дом неспазнаную таямнiцу…

我对小王子说道：“是的，无论是房子，星星，或是沙漠，使它们美丽的东西是看不见的！”

— Гэта праўда, — згадзiўся я. — Вазьмi ты дом, цi зоркi, цi пустынi, тое, што надае iм сапраўднае хараство, не ўбачыш вокам.

“我真高兴，你和我的狐狸的看法一样。”小王子说。

— Я рады, што ты згодзен з маiм Лiсам, — адказаў Маленькi прынц.

小王子睡觉了，我就把他抱在怀里，又重新上路了。我很激动。就好象抱着一个脆弱的宝贝。就好象在地球上没有比这更脆弱的了。

Маленькi прынц задрамаў. Я ўзяў яго на рукi i пайшоў далей. Я быў усхваляваны. Мне здавалася, што я нясу далiкатны скарб. Здавалася нават, што на ўсёй Зямлi няма нiчога болей кволага.

我借着月光看着这惨白的面额，这双紧闭的眼睛，这随风飘动的绺绺头发，这时我对自己说道：“我所看到的仅仅是外表。最重要的是看不见的……”

Нас амывала месячнае святло, i я глядзеў на бледны лоб маленькага прынца, на яго заплюшчаныя вочы, на пасмачкi валасоў, якiя паварушваў лёгкi ветрык, i я думаў: тое, што я зараз бачу, толькi абалонка. Сама галоўнае — тое, чаго не ўбачыш вачыма…

由于看到他稍稍张开的嘴唇露出一丝微笑，我又自言自语地说：“在这个熟睡了的小王子身上，使我非常感动的，是他对他那朵花的忠诚，是在他心中闪烁的那朵玫瑰花的形象。这朵玫瑰花，即使在小王子睡着了的时候，也象一盏灯的火焰一样在他身上闪耀着光辉……”这时，我就感觉到他更加脆弱。应该保护灯焰：一阵风就可能把它吹灭……

На яго вуснах мiльгнула ледзь прыкметная ўсмешка, i мне зноў падумалася: «Што мацней за ўсё хвалюе мяне ў гэтым сонным прынцы, дык гэта яго вернасць кветцы, гэта вобраз ружы, якi, як агеньчык каганца, свецiцца ў iм, нават калi ён спiць…» I ён здаўся мне яшчэ болей кволым. Трэба вельмi старанна ахоўваць каганцы: дзьмухнi вецер — i яны могуць патухнуць…

于是，就这样走着，我在黎明时发现了水井。

Так я iшоў ды iшоў, пакуль на досвiтку не наткнуўся на калодзеж.

XXV

РАЗДЗЕЛ ХХV

“那些人们，他们往快车里拥挤，但是他们却不知道要寻找什么。于是，他们就忙忙碌碌，来回转圈子……”小王子说道。

— Людзi ўплiшчваюцца ў хуткiя цягнiкi, але яны i самi не разумеюць, чаго шукаюць, — сказаў Маленькi прынц. — I апаноўвае людзей трывога, i пачынаюць яны кiдацца то ў адзiн, то ў другi бок…

他接着又说：

Маленькi прынц памаўчаў, потым дадаў:

“这没有必要……”

— I ўсё дарэмна…

我们终于找到的这口井，不同于撒哈拉的那些井。撒哈拉的井只是沙漠中挖的洞。这口井则很象村子中的井。可是，那里又没有任何村庄，我还以为是在做梦呢。

Калодзеж, да якога мы дайшлi, не быў падобны на сахарскiя калодзежы. Сахарскiя калодзежы — гэта звычайныя ямкi, выкапаныя ў пяску. Гэты ж нагадваў сама сапраўдны вясковы калодзеж. Але нiдзе паблiзу не было нiводнай вёсачкi, i я падумаў, што трызню.

“真怪，”我对小王子说：“一切都是现成的：辘轳、水桶、绳子……”

— Як дзiўна, — сказаў я Маленькаму прынцу, — тут усё прыгатавана: i калаўрот, i вядро, i вяроўка…

他笑了，拿着绳子，转动着辘轳。辘轳就象是一个长期没有风来吹动的旧风标一样，吱吱作响。

Ён засмяяўся, узяў вяроўку, пачаў раскручваць калаўрот. I калаўрот зарыпеў, нiбы стары флюгер, якi доўга ржавеў у бязветры.

“你听，”小王子说：“我们唤醒了这口井，它现在唱起歌来了……”

— Чуеш? — сказаў Маленькi прынц. — Мы разбудзiлi калодзеж, i ён заспяваў…

我不愿让他费劲。

Я не хацеў, каб ён высiльваўся:

我对他说：
“让我来干吧。这活对你太重了。”

— Дай сюды, я сам. Гэта зацяжка для цябе.

我慢慢地把水桶提到井栏上。我把它稳稳地放在那里。我的耳朵里还响着辘轳的歌声。依然还在晃荡的水面上，我看见太阳的影子在跳动。

Я павольна падцягнуў поўнае вядро да краю калодзежа. Трывала паставiў яго на зрубе. У вушах усё яшчэ звiнела песня калаўрота, на яшчэ не супакоенай вадзе трымцела сонца.

“我正需要喝这种水。”小王子说：“给我喝点……”

— Мне хочацца глынуць гэтай вады, — сказаў Маленькi прынц, — дай папiць…

这时我才明白了他所要寻找的是什么！

I я зразумеў, чаго ён шукаў!

我把水桶提到他的嘴边。他闭着眼睛喝水。就象节日一般舒适愉快。这水远不只是一种饮料，它是披星戴月走了许多路才找到的，是在辘轳的歌声中，经过我双臂的努力得来的。它象是一件礼品慰藉着心田。

Я паднёс вядро да яго вуснаў. Ён заплюшчыў вочы i пачаў пiць. Было так хораша, нiбы ў свята. Гэтая вада была не проста спажыўны прадукт, гэта было нешта куды большае. Яна нарадзiлася з хадзьбы пад зоркамi, з песнi калаўрота, з намаганняў маiх рук. Яна была прыемнай сэрцу, нiбы падарунак.

在我小的时候，圣诞树的灯光，午夜的弥撒的音乐，甜蜜的微笑，这一切都使圣诞节时我收到的礼品辉映着幸福的光彩。

Нiбы навагоднi падарунак, якi я атрымлiваў у маленстве пад зiхаценне елкi, пад арганную музыку паўночнай iмшы, пад пяшчоту ўсмешак.

“你这里的人在同一个花园中种植着五千朵玫瑰。”小王子说：“可是，他们却不能从中找到自己所要寻找的东西……”

— На тваёй планеце, — сказаў Маленькi прынц, — людзi вырошчваюць пяць тысяч ружаў у адным толькi садзе… I не знаходзяць таго, чаго шукаюць…

“他们是找不到的。”我回答道。

— Не знаходзяць… — згадзiўся я.

“然而，他们所寻找的东西却是可以从一朵玫瑰花或一点儿水中找到的……”

— А тое, што яны шукаюць, можна знансцi ў адной толькi ружы, — альбо ў глытку вады…

“一点不错。”我回答道。

— Безумоўна, — згадзiўся я.

小王子又加了一句：

А Маленькi прынц дадаў:

“眼睛是什么也看不见的。应该用心去寻找。”

— Вочы сляпыя. Шукаць трэба сэрцам.

我喝了水。我痛快地呼吸着空气。沙漠在晨曦中泛出蜂蜜的光泽。这蜂蜜般的光泽也使我感到幸福。为什么我要难过……

Я напiўся. Мне лёгка дыхалася. Пясок на дасвеццi адлiваў мёдам. I гэты мядовы колер таксама напаўняў мяне шчасцем. Чаго б мне было гараваць?

小王子又重新在我的身边坐下。他温柔地对我说：“你应该实践你的诺言。”

— Ты павiнен стрымаць сваё абяцанне, — мякка нагадаў Маленькi прынц, якi зноў усеўся поруч са мной.

“什么诺言？”

— Якое абяцанне?

“你知道……给我的小羊一个嘴套子……我要对我的花负责的呀！”

— Памятаеш… напыснiчак майму баранчыку… Я ж у адказе за сваю кветку!

我从口袋中拿出我的画稿。小王子瞅见了，笑着说：

Я дастаў з кiшэнi накiды малюнкаў. Маленькi прынц глянуў на iх i засмяяўся:

“你画的猴面包树，有点象白菜……”
“啊！”

— Твае баабабы трошкi падобныя на капусту…

我还为我画的猴面包树感到骄傲呢！

— Ну вось!.. А я так ганарыўся сваiмi баабабамi!

“你画的狐狸……它那双耳朵……有点象犄角……而且又太长了！”

— А якiя вушы ў тваёй лiсiцы… Як рогi… Ды якiя доўгiя!..

这时，他又笑了。

I ён зноў засмяяўся.

“小家伙，你太不公正了。我过去只会画开着肚皮和闭着肚皮的巨蟒。”

— Ты несправядлiвы, малыш, я ж не ўмею маляваць, хiба толькi ўдаваў звонку ды знутры.

“啊！这就行了。”他说：“孩子们认得出来。”

— Нiчога. I так добра будзе, — супакоiў ён мяне, — дзецi зразумеюць.

我就用铅笔勾画了一个嘴套。当我把它递给小王子时，我心里很难受：

Я ўзяў аловак i намаляваў напыснiчак. Сэрца маё сцiснулася, калi я аддаваў малюнак Маленькаму прынцу:

“你的打算，我一点也不知道……”

— Ты нешта ўтойваеш ад мяне…

但是，他不回答我，他对我说：

Але ён адказаў:

“你知道，我落在地球上……到明天就一周年了……”

— Ведаеш… заўтра будзе якраз гадавiна, як я трапiў да вас на Зямлю…

接着，沉默了一会儿，他又说道：

Ён змоўк. Потым дадаў:

“我就落在这附近……”

— Я прызямлiўся побач, зусiм недалёка адгэтуль…

此时，他的面颊绯红。

I пачырванеў.

我不知为什么，又感到一阵莫名其妙的心酸。

I зноў, я сам не разумеў чаму, але мяне агарнула дзiўная туга.

这时，我产生了一个问题：
“一星期以前，我认识你的那天早上，你单独一个人在这旷无人烟的地方走着；这么说，这并不是偶然的了？你是要回到你降落的地方去是吗！”

I ўсё ж я спытаў:
— Значыць, ты зусiм невыпадкова прагульваўся тут у дзень нашага знаёмства, тыдзень назад, такi адзiнокi, тут, за тысячу мiль ад людскога селiшча! Ты вяртаўся на тое месца, дзе прызямлiўся?

小王子的脸又红了。

Маленькi прынц зноў пачырванеў.

我犹豫不定地又说了一句：

[Bilinguator: А я дадаў нерашуча:]

“可能是因为周年纪念吧？……”

— Мабыць таму, што спаўняецца год?.. — нерашуча працягваў я.

小王子脸又红了。他从来也不回答这些问题，但是，脸红，就等于说“是的”，是吧？

Маленькi прынц зноў пачырванеў. Ён нiколi не адказваў на пытаннi, але калi ён чырванеў, гэта значыла «так», цi ж няпраўда?

“啊！”我对他说：“我有点怕……”

— Ах, — вырвалася ў мяне, — баюся, што…

但他却回答我说：

Але ён не даў мне дагаварыць:

“你现在该工作了。你应该回到你的机器那里去。我在这里等你。你明天晚上再来……”

— Пара табе ўжо ўзяцца за работу. Iдзi да сваёй машыны. Я буду чакаць цябе тут. Вяртайся ўвечары.

但是，我放心不下。我想起了狐狸的话。如果被人驯服了，就可能会要哭的……

Я вагаўся. Мне ўзгадаўся Лiс. Нялёгка стрымаць слёзы, калi дазволiш, каб цябе прыручылi…

XXVI

РАЗДЗЕЛ ХХVI

在井旁边有一堵残缺的石墙。第二天晚上我工作回来的时候，我远远地看见了小王子耷拉着双腿坐在墙上。我听见他在说话：

Непадалёку ад калодзежа грувасцiлiся руiны старажытнай каменнай сцяны. На другi вечар я вяртаўся сюды ад самалёта i яшчэ здалёк заўважыў Маленькага прынца, якi сядзеў на сцяне i матляў нагамi. Да мяне данёсся яго голас:

“你怎么不记得了呢？”他说，“绝不是在这儿。”

— Хiба ты не памятаеш? — казаў ён. — Але не тут!

大概还有另一个声音在回答他，因为他答着腔说道：

Нехта, безумоўна, падтрымаў гамонку, бо Маленькi прынц запярэчыў:

“没错，没错，日子是对的；但地点不是这里……”

— Ну так, так! Гэта было роўна год назад, дзень у дзень, толькi ў iншым месцы…

我继续朝墙走去。我还是看不到，也听不见任何别人。可是小王子又回答道：

Я наблiжаўся да сцяны. Як i раней, нiкога не бачыў i не чуў. Аднак Маленькi прынц зноў запярэчыў:

“……那当然。你会在沙上看到我的脚印是从什么地方开始的。你在那里等着我就行了。今天夜里我去那里。”

— Ну безумоўна. Ты знойдзеш мяне па слядах на пяску. Чакай. Сёння ўночы я прыйду туды.

我离墙约有二十米远，可我依然什么也没有看见。

Я быў за дваццаць метраў ад развалiн i па-ранейшаму нiкога не бачыў.

小王子沉默了一会又说：

Маленькi прынц памаўчаў, потым спытаў:

“你的毒液管用吗？你保证不会使我长时间地痛苦吗？”

— А ў цябе добрая атрута? Ты ўпэўнены, што я не буду доўга пакутаваць?

我焦虑地赶上前去，但我仍然不明白是怎么回事。

Я спынiўся як укопаны, сэрца маё сцiснулася, але я ўсё роўна нiчога не разумеў.

“现在你去吧，我要下来了！……”小王子说。

— А цяпер iдзi, — сказаў ён. — Я хачу злезцi!

于是，我也朝墙脚下看去，我吓了一跳。就在那里，一条黄蛇直起身子冲着小王子。这种黄蛇半分钟就能结果你的性命。

Я апусцiў вочы долу i — аж адскочыў! Там, каля сцяны, выцягнуўшы да Маленькага прынца агiдную пляскатую галаву, пакалыхвалася ядавiтая змяя такiя змеi ў трыццаць секунд здольны адправiць чалавека на той свет.

我一面赶紧掏口袋，拔出手枪，一面跑过去。可是一听到我的脚步声，蛇却象一股干涸了的水柱一样，慢慢钻进沙里去。它不慌不忙地在石头的缝隙中钻动着，发出轻轻的金属般的响声。

Я лiхаманкава сунуў руку ў кiшэню па рэвальвер i кiнуўся да яе, але на мой шум змяя мякка, нiбы памiраючы струмень вады, асунулася ў пясок i не надта паспешлiва, з лёгкiм металёвым шорхатам слiзганула пад каменне.

我到达墙边的时候，正好把我的这位小王子接在我的怀抱中。他的脸色雪一样惨白。

Я падбег да сцяны i падхапiў на рукi бледнага як палатно Маленькага прынца.

“这是搞的什么名堂！你怎么竟然和蛇也谈起心来了！”

— Гэта яшчэ што прыйшло табе ў галаву?! Ты гутарыш са змяёй?!

我解开了他一直带着的金黄色的围脖。我用水渍湿了他的太阳穴，让他喝了点水。这时，我什么也不敢再问他。他严肃地看着我，用双臂搂着我的脖子。我感到他的心就象一只被枪弹击中而濒于死亡的鸟的心脏一样在跳动着。他对我说：

Я разматаў яго вышываны золатам шалiк. Змачыў скронi вадой, даў папiць. Але я не мог болей нiчога выпытваць у яго. Ён сур’ёзна паглядзеў на мяне i абвiў маю шыю рукамi. Сэрца яго калацiлася, нiбы ў прыстрэленай птушкi.

“我很高兴，你找到了你的机器所缺少的东西。你不久就可以回家去了……”

— Я рады, што ты знайшоў непаладку ў сваёй машыне, — сказаў ён. — Цяпер ты зможаш вярнуцца на радзiму…

“你怎么知道的？”

— Адкуль табе гэта вядома?!.

我正是来告诉他，在没有任何希望的情况下，我成功地完成了修理工作。

Я ж якраз iшоў паведамiць яму, што зусiм неспадзявана я адрамантаваў самалёт!..

他不回答我的问题，却接着说道：

Маленькi прынц нiчога не адказаў на маё пытанне, але дадаў:

“我也一样，今天，要回家去了……”

— Сёння я таксама вярнуся дадому…

然后，他忧伤地说：

Потым, задуменна:

“我回家要远得多……要难得多……”

— Гэта значна далей… i значна цяжэй…

我清楚地感到发生了某种不寻常的事。我把他当作小孩一样紧紧抱在怀里，可是我感觉到他径直地向着一个无底深渊沉陷下去，我想法拉住他，却怎么也办不到……

Усё было неяк незразумела-дзiўна. Я сцiскаў яго ў абдымках, нiбы малое дзiця, але мне здавалася, што ён выслiзгвае з маiх рук, правальваецца ў бездань, а я не магу яго ўтрымаць…

他的眼神很严肃，望着遥远的地方。

Ён задуменна глядзеў некуды далёка-далёка.

“我有你画的羊，羊的箱子和羊的嘴套子……”

— У мяне застаецца твой баранчык. I напыснiчак…

他带着忧伤的神情微笑了。

I ён сумна ўсмiхнуўся.

我等了很长时间，才觉得他身子渐渐暖和起来。

Я доўга маўчаў. Ён нiбы зноў ажываў: я адчуваў, як ён паволi саграваўся.

“小家伙，你受惊了……”

— Хлапчанятка маё, як ты спалохаўся…

他害怕了，这是无疑的！他却温柔地笑着说：

Вядома, ён спалохаўся! Але ён мякка засмяяўся:

“今天晚上，我会怕得更厉害……”

— Сёння ўночы мне будзе яшчэ страшней…

我再度意识到要发生一件不可弥补的事。我觉得我的心一下子就凉了。这时我才明白：一想到再也不能听到这笑声，我就不能忍受。这笑声对我来说，就好象是沙漠中的甘泉一样。

Я зноў пахаладзеў ад прадчування нейкай непапраўнай бяды. Няўжо, няўжо я нiколi не пачую больш, як ён смяецца?.. Гэты смех для мяне — нiбы крынiца ў пустынi.