小王子当时气得脸色发白。

Маленькi прынц нават збялеў ад гневу.

“几百万年以来花儿都在制造着刺，几百万年以来羊仍然在吃花。要搞清楚为什么花儿费那么大劲给自己制造没有什么用的刺，这难道不是正经事？难道羊和花之间的战争不重要？这难道不比那个大胖子红脸先生的帐目更重要？

— Мiльёны гадоў у кветак растуць калючкi. I мiльёны гадоў баранчыкi ўсё-такi ядуць кветкi. I гэта не сур’ёзна — знайсцi адказ, зразумець, навошта кветкi гэтак сiляцца выпусцiць калючкi, калi ад гэтых калючак нiякага толку? Гэта не важна — вайна баранчыкаў i кветак? Гэта не сур’ёзней i не важней вылiчэнняў надзьмутага пунсовага Пана?

如果我认识一朵人世间唯一的花，只有我的星球上有它，别的地方都不存在，而一只小羊胡里胡涂就这样把它一下子毁掉了，这难道不重要？”

I калi я ведаю адзiную ў свеце кветку, якая iснуе толькi на маёй планеце, а нейкi баранчык як-небудзь наранку, бяздумна, у iмгненне вока можа загубiць яе — гэта зусiм не важна?

他的脸气得发红，然后又接着说道：

Ён пачырванеў, але гаварыў далей:

“如果有人爱上了在这亿万颗星星中独一无二的一株花，当他看着这些星星的时候，这就足以使他感到幸福。他可以自言自语地说：‘我的那朵花就在其中的一颗星星上……’，但是如果羊吃掉了这朵花，对他来说，好象所有的星星一下子全都熄灭了一样！这难道也不重要吗？！”

— Калi любiш кветку — адзiную, якой больш няма нi на адной з мiльёнаў i мiльёнаў зорак, гэтага дастаткова: глядзiш на неба i адчуваеш сябе шчаслiвым… I думаеш: «Недзе там жыве мая кветка…» А калi баранчык з’есць кветку, то гэта будзе тое самае, як бы раптоўна згаслi ўсе зоркi! I гэта, па-твойму, зусiм не важна?

他无法再说下去了，突然泣不成声。夜幕已经降临。我放下手中的工具。我把锤子、螺钉、饥渴、死亡，全都抛在脑后。在一颗星球上，在一颗行星上，在我的行星上，在地球上有一个小王子需要安慰！我把他抱在怀里。我摇着他，对他说：

Нечаканае рыданне абарвала яго словы. На пустыню ўжо апусцiўся вечар. Я адкiнуў свае iнструменты. Якiмi недарэчнымi выглядалi цяпер i малаток, i вiнт, i смага, i сама смерць!.. На адной з зорак, на адной з планет, на маёй Зямлi горка плакаў Маленькi прынц, i яго трэба было суцешыць. Я ўзяў яго на рукi i пачаў калыхаць. Я казаў яму:

“你爱的那朵花没有危险……我给你的小羊画一个罩子……我给你的花画一副盔甲……我……”

«Кветцы, якую ты любiш, нiчога не пагражае… Я намалюю твайму баранчыку аброцьку… Я намалюю агароджу для тваёй кветкi… Я…»

我也不太知道该说些什么。我觉得自己太笨拙。我不知道怎样才能达到他的境界，怎样才能再进入他的境界……唉，泪水的世界是多么神秘啊！

Я не надта ведаў, што казаць, i адчуваў сябе дужа няёмка. Я не ведаў, як дайсцi да яго сэрца, чым крануць яго… Краiна слёз такая таемная…

VIII

РАЗДЗЕЛ VIII

很快我就进一步了解了这朵花儿。在小王子的星球上，过去一直都生长着一些只有一层花瓣的很简单的花。这些花非常小，一点也不占地方，从来也不会去打搅任何人。她们早晨在草丛中开放，晚上就凋谢了。

Неўзабаве я ўжо добра ведаў, што гэта за кветка. На планеце Маленькага прынца адвеку раслi звычайныя, сцiплыя краскi ў адзiн венчык пялёсткаў, якiя амаль не займалi месца i нiкому не замiналi. Уранку яны ўсходзiлi ў траве, увечары прападалi.

不知从哪里来了一颗种子，忽然一天这种子发了芽。小王子特别仔细地监视着这棵与众不同的小苗：这玩艺说不定是一种新的猴面包树。

Але аднойчы з насенiнкi, занесенай невядома адкуль, паказаўся парастак, зусiм не падобны на iншыя былiнкi. Маленькi прынц вельмi сачыў за iм. А раптам гэта якая-небудзь новая разнавiднасць баабабу?!

但是，这小苗不久就不再长了，而且开始孕育着一个花朵。看到在这棵苗上长出了一个很大很大的花蕾，小王子感觉到从这个花苞中一定会出现一个奇迹。然而这朵花藏在它那绿茵茵的房间中用了很长的时间来打扮自己。

Але кусцiк хутка перастаў расцi i пачаў рыхтаваць кветку. Маленькi прынц, якi ўбачыў вялiкi бутон, адчуваў, што ў iм нейкi цуд, але кветка ўсё прыхарошвалася i прыхарошвалася ў прытулку сваёй зялёнай святлiцы.

她精心选择着她将来的颜色，慢慢腾腾地妆饰着，一片片地搭配着她的花瓣，她不愿象虞美人那样一出世就满脸皱纹。她要让自己带着光艳夺目的丽姿来到世间。是的，她是非常爱俏的。

Яна няспешна апраналася, адзiн за адным прымервала пялёсткi. Яна нё хацела з’яўляцца на свет ускудлачанай, як нейкi там мак-самасейка. Ёй хацелася паказацца ў поўным бляску свайго хараства. Гэта была страшэнная какетка!

她用好些好些日子天仙般地梳妆打扮。然后，在一天的早晨，恰好在太阳升起的时候，她开放了。

Дзень за днём яна рыхтавалася да выхаду ў свет. I вось аднойчы ранiцай, якраз на ўзыходзе сонца, бутон раскрыўся.

她已经精细地做了那么长的准备工作，却打着哈欠说道：

I кветка, якая столькi сiлы выклала, рыхтуючыся да гэтай хвiлiны, з позяхам вымавiла:

“我刚刚睡醒，真对不起，瞧我的头发还是乱蓬蓬的……”

— Ах! Ледзьве прачнулася… Прашу прабачэння… Я яшчэ такая ўскудлачаная…

小王子这时再也控制不住自己的爱慕心情：

Маленькi прынц не змог стрымаць свайго захаплення:

“你是多么美丽啊！”

— Якая вы прыгожая!

花儿悠然自得地说：
“是吧，我是与太阳同时出生的……”

— А што, праўда? — мякка падхапiла кветка. — Я нарадзiлася разам з сонцам…

小王子看出了这花儿不太谦虚，可是她确实丽姿动人。

Маленькi прынц яшчэ тады падумаў, што кветка не дужа сцiплая, але яна была такая чароўная!

她随后又说道：“现在该是吃早点的时候了吧，请你也想着给我准备一点……”

— Калi не памыляюся, якраз час снедаць, — хутка дадала яна. — Будзьце ласкавы, паклапацiцеся пра мяне…

小王子很有些不好意思，于是就拿着喷壶，打来了一壶清清的凉水，浇灌着花儿。

Збянтэжаны Маленькi прынц схапiў лейку з крынiчнай вадой i палiў кветку.

于是，就这样，这朵花儿就以她那有点敏感多疑的虚荣心折磨着小王子。例如，有一天，她向小王子讲起她身上长的四根刺：

Неўзабаве яна лiтаральна замучыла яго сваёй трошкi крыўдлiвай пыхлiвасцю. Аднойчы, да прыкладу, у размове пра свае чатыры калючкi, яна сказала Маленькаму прынцу:

“老虎，让它张着爪子来吧！”

— Сюды могуць прыйсцi тыгры, i ў iх такiя кiпцюры!

小王子顶了她一句：“在我这个星球上没有老虎，而且，老虎是不会吃草的”。

— На маёй планеце няма тыграў, — сказаў Маленькi прынц, — ды тыгры i не ядуць травы.

花儿轻声说道：“我并不是草。”

— Я не трава, — мякка запярэчыла кветка.

“真对不起。”

— Прашу прабачэння…

“我并不怕什么老虎，可我讨厌穿堂风。你没有屏风？”

— Мяне нiколечкi не палохаюць тыгры, але я страшэнна баюся скразнякоў. У вас часам не знойдзецца парасона?

小王子思忖着：“讨厌穿堂风……这对一株植物来说，真不走运，这朵花儿真不大好伺候……”

«Раслiна, а баiцца скразнякоў… Як дзiўна… — падумаў Маленькi прынц. Якi складаны характар у гэтай кветкi…»

“晚上您得把我保护好。你这地方太冷。在这里住得不好，我原来住的那个地方……”

— Нанач мяне трэба накрываць шкляным каўпаком. Тут так холадна, няўтульна. Там, адкуль я прыйшла…

但她没有说下去。她来的时候是粒种子。她哪里见过什么别的世界。她叫人发现她是在凑一个如此不太高明的谎话，她有点羞怒，咳嗽了两三声。她的这一招是要小王子处于有过失的地位，她说道：

Але яна змоўкла. Яна прыйшла насенiнкай i нiчога не магла ведаць пра iншы свет. Прысаромленая, што так вiдавочна хацела зманiць, ды не выйшла, яна разы два-тры кашлянула, каб Маленькi прынц адчуў, як ён вiнаваты перад ёю.

“屏风呢？”

— То як з парасонам?..

“我这就去拿。可你刚才说的是……”

— Я хацеў iсцi па яго, але ж вы гаварылi са мной!

于是花儿放开嗓门咳嗽了几声，依然要使小王子后悔自己的过失。

Яна зноў знарок закашляла, каб дадаць яму пакуты.

尽管小王子本来诚心诚意地喜欢这朵花，可是，这一来，却使他马上对她产生了怀疑。小王子对一些无关紧要的话看得太认真，结果使自己很苦恼。

I Маленькi прынц, хоць i вельмi палюбiў кветку, хутка перастаў верыць ёй. Ён усур’ёз прымаў яе пустаслоўе i адчуваў сябе вельмi няшчасным…

有一天他告诉我说：“我不该听信她的话，绝不该听信那些花儿的话，看看花，闻闻它就得了。我的那朵花使我的星球芳香四溢，可我不会享受它。关于老虎爪子的事，本应该使我产生同情，却反而使我恼火……”

— Дарэмна я слухаў яе, — неяк прызнаўся ён мне, — нiколi не варта слухаць, што кажуць кветкi. Трэба толькi любавацца iмi ды дыхаць iх водарам. Ад маёй красунi па ўсёй планеце iшоў цудоўны пах, але я не ўмеў яму радавацца. Трэба было замiлавацца гэтай байкай пра калючкi, а яна так засмуцiла мяне…

他还告诉我说：

Маленькi прынц замаўчаў, потым дадаў:

“我那时什么也不懂！我应该根据她的行为，而不是根据她的话来判断她。她使我的生活芬芳多彩，我真不该离开她跑出来。我本应该猜出在她那令人爱怜的花招后面所隐藏的温情。花是多么自相矛盾！我当时太年青，还不懂得爱她。”

— Нiчога я тады не разумеў! Трэба было судзiць яе па ўчынках, а не па словах. Яна была мне як гаючыя лекi, як святло. Не трэба было мне ўцякаць! Я павiнен быў разгледзець яе пяшчотнае сэрца за гэтымi няўдалымi хiтрыкамi. Кветкi такiя супярэчлiвыя! Але я быў надта юны, каб умець любiць.

IX

РАЗДЗЕЛ IХ

我想小王子大概是利用一群候鸟迁徙的机会跑出来的。在他出发的那天早上，他把他的星球收拾得整整齐齐，把它上头的活火山打扫得干干净净。——他有两个活火山，早上热早点很方便。

Як я зразумеў, Маленькi прынц вырашыў вандраваць з пералётнымi птушкамi. Наранку ў дзень ад’езду ён, як нiколi старанна, прыбраў сваю планету. Клапатлiва прачысцiў дзейныя вулканы. У яго было два дзейныя вулканы. На iх вельмi ёмка разаграваць сняданкi.

他还有一座死火山，他也把它打扫干净。他想，说不定它还会活动呢！打扫干净了，它们就可以慢慢地有规律地燃烧，而不会突然爆发。火山爆发就象烟囱里的火焰一样。

Быў у яго i адзiн патухлы вулкан. Але, як ён казаў: «Да прыгоды не тры годы!» I ён прачысцiў i гэты. Калi вулканы добра прачышчаны, яны гараць цiха i раўнамерна, без вывяржэнняў. Вулканiчныя вывяржэннi — гэта як полымя ў печы.

当然，在我们地球上我们人太小，不能打扫火山，所以火山给我们带来很多很多麻烦。

Канечне, мы занадта малыя, каб чысцiць свае зямныя вулканы. З гэтай прычыны яны i прыносяць нам безлiч непрыемнасцей.

小王子还把剩下的最后几颗猴面包树苗全拔了。他有点忧伤。他以为他再也不会回来了。这天，这些家常活使他感到特别亲切。

Маленькi прынц задуменна павырываў апошнiя сцяблiнкi баабабу. Ён думаў, што ўжо нiколi болей не вернецца сюды. Усе гэтыя будзённыя клопаты здалiся яму ў той ранак надзвычай прыемнымi.

当他最后一次浇花时，准备把她好好珍藏起来。他发觉自己要哭出来。

I калi ён апошнi раз палiў кветку i намерыўся закрыць яе каўпаком, ледзь не заплакаў.

“再见了。”他对花儿说道。

— Бывай, — сказаў ён кветцы.

可是花儿没有回答他。

Але тая маўчала.

“再见了。”他又说了一遍。

— Бывай, — паўтарыў ён.

花儿咳嗽了一阵。但并不是由于感冒。

Кветка закашляла. Але не ад прастуды.

她终于对他说道：“我方才真蠢。请你原谅我。希望你能幸福。”

— Я была дурнiца, — прамовiла яна нарэшце, — Прабач мне… Пастарайся быць шчаслiвым.

花儿对他毫不抱怨，他感到很惊讶。他举着罩子，不知所措地伫立在那里。他不明白她为什么会这样温柔恬静。

I нiводнага папроку… Здзiўлены Маленькi прынц разгублена стаяў над ёю са шкляным каўпаком у руцэ. Ён не разумеў гэтай спакойнай пяшчоты.

“的确，我爱你。”花儿对他说道：“但由于我的过错，你一点也没有理会。这丝毫不重要。不过，你也和我一样的蠢。希望你今后能幸福。把罩子放在一边吧，我用不着它了。”

— Так, я люблю цябе, — сказала яму кветка. — Сама вiнавата, што ты не ведаў пра гэта. Цяпер гэта ўжо не мае нiякага значэння. Але i ты быў такi ж неразумны, як я. Пастарайся быць шчаслiвым… I кiнь ты гэты каўпак! Мне ён больш не патрэбен.

“要是风来了怎么办？”

— Але ж вецер…

“我的感冒并不那么重……夜晚的凉风对我倒有好处。我是一朵花。”

— Не гэткая ўжо я i далiкатная… Свежае начное паветра карысна мне. Я ж кветка.

“要是有虫子野兽呢？……”

— Але ж звяры…

“我要是想认识蝴蝶，经不起两三只尺蠖是不行的。据说这是很美的。不然还有谁来看我呢？你就要到远处去了。至于说大动物，我并不怕，我有爪子。”

— Нiчога страшнага, калi з’явяцца тут два-тры вусенi, калi хочаш пазнаёмiцца з матылькамi. Здаецца, яны вельмi прыгожыя. А то хто ж наведае мяне? Ты будзеш далёка. Што ж да вялiкiх звяроў, то я нiчога не баюся. У мяне таксама ёсць кiпцюры.

于是，她天真地显露出她那四根刺，随后又说道：

Яна наiўна паказала чатыры калючкi.

“别这么磨蹭了。真烦人！你既然决定离开这儿，那么，快走吧！”

— Толькi не марудзь, гэта нясцерпна! — дадала яна. — Вырашыў пайсцi адсюль — дык iдзi!

她是怕小王子看见她在哭。她是一朵非常骄傲的花……

Яна не хацела, каб ён бачыў яе слёзы. Такая ўжо гордая кветка…

X

РАЗДЗЕЛ Х

在附近的宇宙中，还有 325、326、327、328、329、330 等几颗小行星。他就开始访问这几颗星球，想在那里找点事干，并且学习学习。

Блiжэй усяго да планеты Маленькага прынца былi астэроiды 325, 326, 327, 328, 329 i 330. Вось ён i вырашыў для пачатку наведаць iх: трэба ж знайсцi сабе хоць якi занятак ды навучыцца чаму-небудзь.

第一颗星球上住着一个国王。国王穿着用紫红色和白底黑花的毛皮做成的大礼服，坐在一个很简单却又十分威严的宝座上。

На першай планеце жыў кароль. Увесь у пурпуры i гарнастаях, ён сядзеў на простым, але дужа велiчным троне.

当他看见小王子时，喊了起来：
“啊，来了一个臣民。”

— Ага! Вось i падданы! — усклiкнуў задаволены кароль, як толькi заўважыў Маленькага прынца.

小王子思量着：“他从来也没有见过我，怎么会认识我呢？”

«Як ён можа ведаць, хто я такi, калi нiколi не бачыў мяне?!» — падумаў Маленькi прынц.

他哪里知道，在那些国王的眼里，世界是非常简单的：所有的人都是臣民。

Ён не ведаў, што для каралёў свет надта спрошчаны. Усе людзi для iх падданыя.

国王十分骄傲，因为他终于成了某个人的国王，他对小王子说道：“靠近些，好让我好好看看你。”

— Падыдзi блiжэй, я хачу лепей разглядзець цябе, — загадаў яму кароль, страшэнна горды, што ён можа быць некаму каралём.

小王子看看四周，想找个地方坐下来，可是整个星球被国王华丽的白底黑花皮袍占满了。他只好站在那里，但是因为疲倦了，他打起哈欠来。

Маленькi прынц пашукаў вачыма, дзе б прысесцi, але ўся планета хавалася пад велiкапышнай каралеўскай мантыяй. Давялося стаяць, але ён быў моцна стомлены i пазяхнуў.

君王对他说：“在一个国王面前打哈欠是违反礼节的。我禁止你打哈欠。”

— Непрыстойна пазяхаць у прысутнасцi караля, — заўважыў яму манарх. — Я забараняю табе гэта.

小王子羞愧地说道：“我实在忍不住，我长途跋涉来到这里，还没有睡觉呢。”

— Нiяк не мог утрымацца, — адказаў збянтэжаны Маленькi прынц. — Я з доўгай дарогi, не выспаўся…

国王说：“那好吧，我命令你打哈欠。好些年来我没有看见过任何人打哈欠。对我来说，打哈欠倒是新奇的事。来吧，再打个哈欠！这是命令。”

— У такiм разе, — злiтаваўся кароль, — загадваю табе пазяхаць! Гадамi не бачу, каб хто пазяхаў. Мне гэта нават цiкава. Ну, пазяхнi яшчэ раз. Гэта загад.

“这倒叫我有点紧张……我打不出哈欠来了……”小王子红着脸说。

— Прабачце… Не магу больш… — вымавiў Маленькi прынц i залiўся чырванню.

“嗯！嗯！”国王回答道：“那么我……命令你忽而打哈欠，忽而……”

— Гм! Гм! — кашлянуў кароль. — У такiм разе, я… я загадваю табе то пазяхаць, то…

他嘟嘟囔囔，显出有点恼怒。

Ён заблытаўся i, здаецца, нават трошкi зазлаваў.

因为国王所要求的主要是保持他的威严受到尊敬。他不能容忍不听他的命令。他是一位绝对的君主。可是，他却很善良，他下的命令都是有理智的。

Бо каралю ж сама важнае — каб яму безагаворачна падпарадкоўвалiся. Ён не цярпеў непаслушэнства. Гэта быў абсалютны манарх. Але ён быў вельмi добры, таму i аддаваў толькi разумныя загады.

他常常说：“如果我叫一位将军变成一只海鸟，而这位将军不服从我的命令，那么这就不是将军的过错，而是我的过错。”

«Калi б я загадаў, — сцiпла тлумачыў ён, — калi б я загадаў якому-небудзь генералу перакiнуцца ў марскую птушку i калi б генерал не паслухаўся, вiнаваты быў бы не генерал. Вiнаваты быў бы я».

小王子腼腆地试探道：“我可以坐下吗？”

— Можна мне сесцi? — нясмела запытаў дазволу Маленькi прынц.

“我命令你坐下。”国王一边回答，一边庄重地把他那白底黑花皮袍大襟挪动了一下。

— Я загадваю табе сесцi, — адказаў кароль i велiчным рухам падабраў палу сваёй мантыi.

可是小王子感到很奇怪。这么小的行星，国王他对什么进行统治呢？

Але Маленькi прынц не пераставаў дзiвавацца. Планета была зусiм невялiчкая. Над чым жа пануе гэты кароль?

他对国王说：“陛下……请原谅，我想问您……”

— Пане, — сказаў ён, — дазвольце запытацца ў вас…

国王急忙抢着说道：“我命令你问我。”

— Загадваю: пытайся! — паспешна сказаў кароль.

“陛下……你统治什么呢？”

— Пане… над чым вы пануеце?

国王非常简单明了地说：“我统治一切。”

— Над усiм, — з невымоўнай прастатою адказаў кароль.

“一切？”

— Як — «над усiм»?

国王轻轻地用手指着他的行星和其他的行星，以及所有的星星。

Кароль сцiплым рухам абвёў сваю планету, паказаў на iншыя планеты i зоркi.

小王子说：“统治这一切？”

— Над усiм гэтым? — моцна ўразiўся Маленькi прынц.

“统治这一切。”

— Над усiм гэтым, — пацвердзiў кароль.

原来他不仅是一个绝对的君主，而且是整个宇宙的君主。

Бо гэта быў не проста абсалютны, а ўсеадзiны, нiчым не абмежаваны манарх.

“那么，星星都服从您吗？”

— I зоркi слухаюцца вас?

“那当然！”国王对他说，“它们立即就得服从。我是不允许无纪律的。”

— А як жа? — адказаў кароль. — Iменна слухаюцца. Я цярпець не магу непаслушэнства.

这样的权力使小王子惊叹不已。如果掌握了这样的权力，那么，他一天就不只是看到四十三次日落，而可以看到七十二次，甚至一百次，或是二百次日落，也不必要去挪动椅子了！

Такая ўсемагутнасць прывяла ў захапленне Маленькага прынца. От, калi б у яго была такая ўлада! Тады ён змог бы любавацца не толькi сарака чатырма, а сямiдзесяццю двума цi нават сотняй або двумастамi захадамi сонца ў адзiн дзень. I нiколi не перастаўляў бы свайго крэсла!

由于他想起了他那被遗弃的小星球，心里有点难过，他大胆地向国王提出了一个请求：

Успамiн пра сваю пакiнутую планету напоўнiў сумам сэрца Маленькага прынца, i ён асмелiўся звярнуцца да караля з просьбай:

“我想看日落，请求您……命令太阳落山吧……”

— Я хацеў бы ўбачыць захад сонца… Зрабiце такую ласку… Загадайце сонцу заходзiць…