“火山是熄灭了的也好，苏醒的也好，这对我们这些人来讲都是一回事。” 地理学家说，“对我们来说，重要的是山。山是不会变换位置的。”

— Патух вулкан цi дзейнiчае — гэта для нас, географаў, не мае анiякага значэння, — сказаў географ. — Для нас важна адно: сама гара. Яна заўсёды нязменная.

“但是，‘短暂’是什么意思？”小王子再三地问道。他一旦提出一个问题是从不放过的。

— Але што такое — «эфемерны»? — паўтарыў Маленькi прынц, якi нiколi не супакойваўся, пакуль не атрымлiваў адказу на сваё пытанне.

“意思就是：有很快就会消失的危险。”

— Гэта «тое, што можа знiкнуць у блiжэйшы час».

“我的花是很快就会消失的吗？”

— Мая кветка можа знiкнуць у блiжэйшы час?

“那当然。”

— Безумоўна.

小王子自言自语地说：“我的花是短暂的，而且她只有四根刺来防御外侮！可我还把她独自留在家里！”

«Мая кветка эфемерная, — падумаў Маленькi прынц, — i ў яе ўсяго чатыры калючкi, каб абаранiць сябе ў гэтым свеце! А я пакiнуў яе зусiм адну на планеце!»

这是他第一次产生了后悔，但他又重新振作起来：

Упершыню ён пашкадаваў, што пакiнуў сваю красуню. Але ён усё-такi ўзяў сябе ў рукi i спытаў:

“您是否能建议我去看些什么？”小王子问道。

— Што б вы параiлi мне наведаць?

“地球这颗行星，”地理学家回答他说，“它的名望很高……”

— Планету Зямля, — адказаў яму географ. — Пра яе ходзiць добрая слава…

于是小王子就走了，他一边走一边想着他的花。

I Маленькi прынц рушыў у дарогу, але думкi яго былi пра самотную кветку…

XVI

РАЗДЗЕЛ ХVI

第七个行星，于是就是地球了。

Такiм чынам, сёмай планетай была Зямля.

地球可不是一颗普通的行星！它上面有一百一十一个国王（当然，没有漏掉黑人国王），七千个地理学家，九十万个实业家，七百五十万个酒鬼，三亿一千一百万个爱虚荣的人，也就是说，大约有二十亿的大人。

Зямля не простая планета! Тут налiчваецца сто адзiнаццаць каралёў (i негрыцянскiх, вядома), сем тысяч географаў, дзевяцьсот тысяч дзялкоў, сем з палавiнай мiльёнаў п’янiц, трыста адзiнаццаць мiльёнаў славалюбаў, — усяго каля двух мiльярдаў дарослых.

为了使你们对地球的大小有一个概念，我想要告诉你们：在发明电之前，在六的大洲上，为了点路灯，需要维持一支为数四十六万二千五百一十一人的真正大军。

Каб вы маглi ўявiць памеры Зямлi, дастаткова сказаць, што да адкрыцця электрычнасцi тут трэба было трымаць на ўсiх шасцi кантынентах цэлую армiю лiхтаршчыкаў з чатырохсот шасцiдзесяцi дзвюх тысяч пяцiсот адзiнаццацi чалавек.

从稍远的地方看过去，它给人以一种壮丽辉煌的印象。这支军队的行动就象歌剧院的芭蕾舞动作一样，那么有条不紊。

Калi паглядзець збоку, гэта было незабыўнае вiдовiшча. Рухi гэтай армii падпарадкоўвалiся дакладнаму рытму, зусiм як у балеце.

首先出现的是新西兰和澳大利亚的点灯人。点着了灯，随后他们就去睡觉了。于是就轮到中国和西伯利亚的点灯人走上舞台。随后，他们也藏到幕布后面去了。

Спачатку выступалi лiхтаршчыкi Новай Зеландыi i Аўстралii. Яны запальвалi свае лiхтары i iшлi спаць. Потым наступала чарга лiхтаршчыкаў Кiтая i Сiбiры. Яны выконвалi свой танец i таксама непрыкметна знiкалi за кулiсамi.

于是就又轮到俄罗斯和印度的点灯人了。然后就是非洲和欧洲的。接着是南美的，再就是北美的。

Пасля прыходзiла чарга лiхтаршчыкаў Расii i Iндыi. Пасля — лiхтаршчыкаў Афрыкi i Эўропы. Пасля Паўднёвай Амерыкi. А там — Паўночнай Амерыкi.

他们从来也不会搞错他们上场的次序。真了不起。

I нiколi яны не блыталi парадку выхаду на сцэну. Гэта было проста грандыёзна.

北极仅有一盏路灯，南极也只有一盏；唯独北极的点灯人和他南极的同行，过着闲逸、懒散的生活：他们每年只工作两次。

I толькi лiхтаршчык адзiнага лiхтара на Паўночным полюсе i яго калега на Паўднёвым полюсе вялi жыццё ў гультайстве i бесклапотнасцi: iм даводзiлася запальваць свае лiхтары ўсяго двойчы ў год.

XVII

РАЗДЗЕЛ ХVII

当人们想要说得俏皮些的时候，说话就可能会不大实在。在给你们讲点灯人的时候，我就不那么忠实，很可能给不了解我们这个星球的人们造成一个错误的概念。在地球上，人们所占的位置非常小。

Калi чалавек сiлiцца паказаць сваю дасцiпнасць, ён мiжволi трошкi прыхлусiць. Гэтак сталася i са мной, калi я казаў вам пра лiхтаршчыкаў. Баюся, што ў тых, хто не ведае нашай планеты, створыцца няправiльнае ўяўленне пра яе. Людзi займаюць вельмi мала месца на зямлi.

如果住在地球上的二十亿居民全站着，并且象开大会一样靠得紧些，那么就可以从容地站在一个二十海里见方的广场上。也就是说可以把整个人类集中在太平洋中一个最小的岛屿上。

Калi б два мiльярды жыхароў, якiя насяляюць зямлю, шчыльна, як на мiтынгу, пасталi адзiн каля аднаго, яны б свабодна ўмясцiлiся на прасторнай плошчы ў дваццаць мiль даўжынёй i дваццаць шырынёй. Усё чалавецтва можна было б размясцiць на сама маленькiм астраўку Цiхага акiяна.

当然，大人们是不会相信你们的。他们自以为要占很大地方，他们把自己看得象猴面包树那样大得了不起。你们可以建议他们计算一下。这样会使他们很高兴，因为他们非常喜欢数目字。可是你们无须浪费时间去做这种乏味的连篇累牍的演算。这没有必要。你们可以完全相信我。

Дарослыя, канечне, не павераць у гэта. Яны думаюць, што займаюць вельмi шмат месца. Яны здаюцца самi сабе велiчнымi, як баабабы. А вы парайце iм зрабiць дакладны разлiк. Гэта прыйдзецца iм даспадобы, яны ж без памяцi ад лiчбаў. А вы лепей не марнуйце часу на гэтую нудную работу. Яна нi да чаго. Вы i без таго мне верыце.

小王子到了地球上感到非常奇怪，他一个人也没有看到，他正担心自己跑错了星球。这时，在沙地上有一个月光色的圆环在蠕动。

Маленькi прынц, трапiўшы на Зямлю, быў дужа здзiўлены, што нiкога не ўбачыў. Ён ужо засумняваўся, цi не памылiўся часам планетай, як тут у пяску заварушылася нейкае колца колеру месячнага святла.

小王子毫无把握地随便说了声：“晚安。”

— Добры вечар, — на ўсякi выпадак прывiтаўся Маленькi прынц.

“晚安。”蛇说道。

— Вечар добры, — адказала змяя.

“我落在什么行星上？”小王子问道。

— На якую планету я трапiў?

“在地球上，在非洲。”蛇回答道。

— На Зямлю, — адказала змяя. — У Афрыку.

“啊！……怎么，难道说地球上没有人吗？”

— А!.. А што, на Зямлi няма людзей?

“这里是沙漠，沙漠中没有人。地球是很大的。”蛇说。

— Тут пустыня. А ў пустынi нiхто не жыве. Зямля вялiкая, — растлумачыла змяя.

小王子坐在一块石头上，抬眼望着天空，说道：

Маленькi прынц сеў на камень i ўзняў вочы да неба.

“我捉摸这些星星闪闪发亮是否为了让每个人将来有一天都能重新找到自己的星球。看，我那颗行星。它恰好在我们头顶上……可是，它离我们好远哟！”

— Хацеў бы я ведаць, — вымавiў ён, для чаго свецяць зоркi? Цi не для таго, каб рана цi позна кожны мог адшукаць сваю зорку? Глянь, вунь мая планета якраз над вамi… Але як далёка да яе!

“它很美。”蛇说，“你到这里来干什么呢？”

— Прыгожая, — ухвалiла змяя. — А што ты будзеш рабiць тут, на Зямлi?

“我和一朵花闹了别扭。”小王子说。

— Я пасварыўся са сваёй кветкай, — прызнаўся Маленькi прынц.

“啊！”蛇说道。

— А, вось яно што…

于是他们都沉默下来。

I яны змоўклi.

“人在什么地方？”小王子终于又开了腔。“在沙漠上，真有点孤独……”

— А дзе ж людзi? — зноў загаварыў нарэшце Маленькi прынц. — Нейк самотна ў гэтай пустынi…

“到了有人的地方，也一样孤独。”蛇说。

— I мiж людзей таксама самотна, — заўважыла змяя.

小王子长时间地看着蛇。

Маленькi прынц дапытлiва паглядзеў на яе.

“你是个奇怪的动物，细得象个手指头……。”小王子终于说道。

— Дзiўная ты iстота, — нарэшце прамовiў ён, — тонкая, як палец.

“但我比一个国王的手指更有威力。”蛇说道。

— Затое магутней пальца караля, — сказала змяя.

小王子微笑着说：

Маленькi прынц усмiхнуўся:

“你并不那么有威力……你连脚都没有……你甚至都不能旅行……”

— Якая ж ты магутная… У цябе нават ног няма… Ты нават падарожнiчаць не можаш…

“我可以把你带到很远的地方去，比一只船能去的地方还要远。”蛇说道。

— Я магу даставiць цябе далей, чым якi карабель, — сказала змяя.

蛇就盘结在小王子的脚腕子上，象一只金镯子。

Яна, як залаты бранзалет, абвiлася вакол шчыкалаткi Маленькага прынца.

“被我碰触的人，我就把他送回老家去。”蛇还说，“可是你是纯洁的，而且是从另一个星球上来的……”

— Кожнага, каго я крану, я вяртаю зямлi, з якой ён выйшаў, — дадала яна. Але ты чысты i прыляцеў з зоркi…

小王子什么也没有回答。

Маленькi прынц прамаўчаў.

“在这个花岗石的地球上，你这么弱小，我很可怜你。如果你非常怀念你的星球，那时我可以帮助你。我可以……”

— Мне шкада цябе, ты такi бездапаможны на гэтай камянiстай Зямлi. Я змагу дапамагчы табе, калi ты моцна знудзiшся па сваёй планеце. Я магу…

“啊！我很明白你的意思。”小王子说，“但是你为什么说话总是象让人猜谜语似的？”

— Я цудоўна зразумеў цябе, — сказаў Маленькi прынц. — Але чаму ты ўвесь час гаворыш загадкамi?

“这些谜语我都能解开的。”蛇说。

— Я рашаю ўсе загадкi, — сказала змяя.

于是他们又都沉默起来。

I яны змоўклi.

XVIII

РАЗДЗЕЛ ХVIII

小王子穿过沙漠。他只见过一朵花，一个有着三枚花瓣的花朵，一朵很不起眼的小花……

Маленькi прынц прайшоў усю пустыню i не сустрэў нiводнай жывой душы. За ўвесь час яму трапiлася толькi адна-адзiная кветка, кволенькая, непрыкметная кветачка ў тры пялёсткi.

“你好。”小王子说。

— Добры дзень, — павiтаўся Маленькi прынц.

“你好。”花说。

— Дзень добры, — адказала кветка.

“人在什么地方？”小王子有礼貌地问道。

— А дзе людзi? — ветлiва спытаў Маленькi прынц.

有一天，花曾看见一支骆驼商队走过：

Кветка аднойчы бачыла, як мiма iшоў караван.

“人吗？我想大约有六七个人，几年前，我瞅见过他们。可是，从来不知道到什么地方去找他们。风吹着他们到处跑。他们没有根，这对他们来说是很不方便的。”

— Людзi? Ды iх, па-мойму, усяго шасцёра цi сямёра. Я бачыла iх некалькi гадоў назад. Але хто iх ведае, дзе iх шукаць. Iх носiць ветрам. У iх няма каранёў, гэта надае iм безлiч турбот.

“再见了。”小王子说。

— Бывай, — развiтаўся Маленькi прынц.

“再见。”花说。

— Бывай, — адказала кветка.

XIX

РАЗДЗЕЛ ХIХ

小王子爬上一座高山。过去他所见过的山就是那三座只有他膝盖那么高的火山，并且他把那座熄灭了的火山就当作凳子。小王子自言自语地说道：“从这么高的山上，我一眼可以看到整个星球，以及所有的人。”可是，他所看到的只是一些非常锋利的悬崖峭壁。

Маленькi прынц падняўся на нейкую высокую гару. Адзiныя горы, якiя ён ведаў у сваiм жыццi, былi тры вулканы, якiя былi яму па калена. Патухлы вулкан служыў яму табурэтам. «З такой высачэзнай гары, — падумаў ён, — я адразу ўбачу i ўсю планету i ўсiх людзей…» Але наўкол перад яго вачыма тырчалi адны вострыя вяршынi скал.

“你好。”小王子试探地问道。

— Добры дзень, — павiтаўся ён на ўсякi выпадак.

“你好……你好……你好……”回音在回答道。

— Добры дзень… дзень… дзень… — адгукнулася рэха.

“你们是什么人？”小王子问。

— Хто вы? — спытаў Маленькi прынц.

“你们是什么人……你们是什么人……你们是什么人……”回音又回答道。

— Хто вы… хто вы… хто вы… — адгукнулася рэха.

“请你们做我的朋友吧，我很孤独。”他说。

— Будзьце маiмi сябрамi, я зусiм адзiн, — сказаў ён.

“我很孤独……我很孤独……我很孤独……”回音又回答着。

— Адзiн… адзiн… адзiн… — адгукнулася рэха.

小王子想道：“这颗行星真奇怪！它上面全是干巴巴的，而且又尖利又咸涩，

«Якая дзiўная планета! — падумаў Маленькi прынц. — Сухая-сухая, i ўся ў ражнах, i салёная нейкая.

人们一点想象力都没有。他们只是重复别人对他们说的话……在我的家乡，我有一朵花。她总是自己先说话……”

А людзям бракуе ўяўлення. Яны толькi паўтараюць тое, што iм кажуць… Дома ў мяне была кветка: тая заўсёды загаворвала першая…»

XX

РАЗДЗЕЛ ХХ

在沙漠、岩石、雪地上行走了很长的时间以后，小王子终于发现了一条大路。所有的大路都是通往人住的地方的。

Доўга блукаў Маленькi прынц па пясках, снягах ды скалах i натрапiў нарэшце на нейкую дарогу. А ўсе дарогi вядуць да людзей.

“你们好。”小王子说。

— Добры дзень, — сказаў ён.

这是一个玫瑰盛开的花园。

Перад iм рассцiлаўся сад, у якiм квiтнела мноства ружаў.

“你好。”玫瑰花说道。

— Добры дзень, — азвалiся ружы.

小王子瞅着这些花，它们全都和他的那朵花一样。

Маленькi прынц не мог паверыць сваiм вачам. Усе яны былi так падобны да яго кветкi!

“你们是什么花？”小王子惊奇地问。

— Хто вы? — уражаны, спытаў ён.

“我们是玫瑰花。”花儿们说道。

— Мы ружы, — адказалi ружы.

“啊！”小王子说……。

— Вось як… — прамовiў Маленькi прынц.

他感到自己非常不幸。他的那朵花曾对他说她是整个宇宙中独一无二的一种花。可是，仅在这一座花园里就有五千朵完全一样的这种花朵！

I ён адчуў сябе вельмi-вельмi няшчасным. Яго красуня казала, што яна адзiная такая ў сусвеце. I вось — калi ласка! У адным толькi садзе iх цэлых пяць тысяч, як на падбор.

小王子自言自语地说：“如果她看到这些，她是一定会很恼火……她会咳嗽得更厉害，并且为避免让人耻笑，她会佯装死去。那么，我还得装着去护理她，因为如果不这样的话，她为了使我难堪，她可能会真的死去……”

«Яна вельмi раззлавалася б, калi б убачыла iх, — падумаў ён. — Яна страшэнна закашляла б i прыкiнулася, што канае, толькi б не паказацца смешнай. I я быў бы вымушаны рабiць выгляд, што ратую яе, бо iначай яна сапраўды памерла б, каб толькi прынiзiць мяне…»

接着他又说道：“我还以为我有一朵独一无二的花呢，我有的仅是一朵普通的花。这朵花，再加上三座只有我膝盖那么高的火山，而且其中一座还可能是永远熄灭了的，这一切不会使我成为一个了不起的王子……”

А потым ён падумаў: «А я ж яшчэ думаў, што валодаю адзiнай у свеце кветкай, а цяпер аказалася, што гэта звычайная ружа. Усяго i было ў мяне звычайная ружа ды тры вулканы вышынёй мне па калена, адзiн з якiх, мабыць, назаўсёды патух… Якi ж я пасля ўсяго гэтага прынц?..»

于是，他躺在草丛中哭泣起来。

I ён уткнуўся тварам у траву i заплакаў.

XXI

РАЗДЗЕЛ ХХI

就在这当儿，跑来了一只狐狸。

У гэты момант i з’явiўся Лiс.

“你好。”狐狸说。

— Добры дзень, — сказаў ён.

“你好。”小王子很有礼貌地回答道。他转过身来，但什么也没有看到。

— Добры дзень, — ветлiва азваўся Маленькi прынц, абярнуўся на голас, але нiкога не ўбачыў.

“我在这儿，在苹果树下。”那声音说。

— Я тут, — данёсся голас. — Пад яблыняй…

“你是谁？”小王子说，“你很漂亮。”

— Хто ты? — спытаў Маленькi прынц. — Якi ты прыгожы!

“我是一只狐狸。”狐狸说。

— Я — Лiс, — сказаў Лiс.

“来和我一起玩吧，”小王子建议道，“我很苦恼……”

— Пагуляй са мной, — папрасiў Маленькi прынц. — Мне так сумотна.

“我不能和你一起玩，”狐狸说，“我还没有被驯服呢。”

— Не магу я гуляць з табою, — сказаў Лiс. — Я не прыручаны.

“啊！真对不起。”小王子说。

— Ах, прабач, — сумеўся Маленькi прынц.