— ¿Tienes sed, tú también? —le pregunté.

— Vadinasi, ir tu ištroškęs?

Pero no respondió a mi pregunta, diciéndome simplemente:

Tačiau į mano klausimą jis neatsakė. Tik paprastai tarė:

— El agua puede ser buena también para el corazón…

— Vanduo gali būti ir atgaiva širdžiai…

No comprendí sus palabras, pero me callé; sabía muy bien que no había que interrogarlo.

Nesupratau jo žodžių, bet tylėjau… Puikiai žinojau, kad nereikia klausinėti.

El principito estaba cansado y se sentó; yo me senté a su lado y después de un silencio me dijo:

Jis buvo pavargęs ir atsisėdo. Aš atsisėdau šalia. Kiek patylėjęs jis tarė:

— Las estrellas son hermosas, por una flor que no se ve…

— Žvaigždės gražios, nes kažkur auga gėlė, kurios nematyti…

Respondí “seguramente” y miré sin hablar los pliegues que la arena formaba bajo la luna.

Atsakiau „žinoma“ ir tylėdamas žiūrėjau į mėnulio apšviestas smėlio vilnis.

— El desierto es bello —añadió el principito.

— Dykuma graži, — pridūrė jis.

Era verdad; siempre me ha gustado el desierto. Puede uno sentarse en una duna, nada se ve, nada se oye y sin embargo, algo resplandece en el silencio…

Tai buvo tiesa. Dykuma man visada patiko. Sėdi ant smėlio kopos. Nieko nematai. Nieko negirdi. Ir vis dėlto tyla tarsi spinduliuoja…

— Lo que más embellece al desierto —dijo el principito— es el pozo que oculta en algún sitio…

— Dykuma atrodo graži dar ir dėl to, — paaiškino mažasis princas, — kad kažkur slepia šulinį…

Me quedé sorprendido al comprender súbitamente ese misterioso resplandor de la arena. Cuando yo era niño vivía en una casa antigua en la que, según la leyenda, había un tesoro escondido. Sin duda que nadie supo jamás descubrirlo y quizás nadie lo buscó, pero parecía toda encantada por ese tesoro. Mi casa ocultaba un secreto en el fondo de su corazón…

Nustebau staiga supratęs, kodėl taip paslaptingai švyti smėlis. Kai buvau mažas berniukas, gyvenau sename name, ir žmonės pasakojo, kad jame paslėptas lobis. Žinoma, niekas niekada jo nerado, gal nė neieškojo. Tačiau jis tarsi užbūrė visą namą. Savo širdyje mano namas slėpė paslaptį…

— Sí —le dije al principito— ya se trate de la casa, de las estrellas o del desierto, lo que les embellece es invisible.

— Taip, — pasakiau mažajam princui, — nesvarbu, ar tai namas, ar žvaigždės, ar dykuma, bet jų grožio šaltinis nematomas!

— Me gusta —dijo el principito— que estés de acuerdo con mi zorro.

— Aš labai džiaugiuosi, kad tu sutinki su mano drauge lape.

Como el principito se dormía, lo tomé en mis brazos y me puse nuevamente en camino. Me sentía emocionado llevando aquel frágil tesoro, y me parecía que nada más frágil había sobre la Tierra.

Paskui mažasis princas užmigo, aš paėmiau jį ant rankų ir leidausi į kelią. Buvau susijaudinęs. Man atrodė, kad nešu trapų lobį. Regėjosi, Žemėje nėra nieko trapesnio.

Miraba a la luz de la luna aquella frente pálida, aquellos ojos cerrados, los cabellos agitados por el viento y me decía: “lo que veo es sólo la corteza; lo más importante es invisible… ”

Mėnulio šviesoje žiūrėjau į blyškią kaktą, į užmerktas akis, į vėjyje virpčiojančias plaukų sruogeles ir mąsčiau: „Tai, ką aš matau, tėra žievė. Svarbiausio nematyti…“

Como sus labios entreabiertos esbozaron una sonrisa, me dije: “Lo que más me emociona de este principito dormido es su fidelidad a una flor, es la imagen de la rosa que resplandece en él como la llama de una lámpara, incluso cuando duerme… ” Y lo sentí más frágil aún. Pensaba que a las lámparas hay que protegerlas: una racha de viento puede apagarlas…

Jo pravertos lūpos šyptelėjo, ir aš pagalvojau: „Kai žiūriu į šį miegantį princą, mane labiausiai jaudina jo ištikimybė gėlei, rožės paveikslas, kuris švyti jame tarsi žibinto liepsna net tada, kai jis miega…“ Ir supratau, kad jis kur kas trapesnis, nei atrodo. Žibintus reikia rūpestingai saugoti: vėjo gūsis juos gali užpūsti… Taip žingsniuodamas auštant priėjau šulinį.

Continué caminando y al rayar el alba descubrí el pozo.

Jis nusijuokė, palietė virvę, ėmė sukti skridinį

XXV

XXV

— Los hombres —dijo el principito— se meten en los rápidos pero no saben dónde van ni lo que quieren… Entonces se agitan y dan vueltas…

— Žmonės, — tarė mažasis princas, — grūdasi į greituosius traukinius nežinodami, ko ieško. Todėl jie blaškosi ir sukasi ratu…

Y añadió:

Paskui pridūrė:

— ¡No vale la pena!…

— Ir visiškai veltui…

El pozo que habíamos encontrado no se parecía en nada a los pozos saharianos. Estos pozos son simples agujeros que se abren en la arena. El que teníamos ante nosotros parecía el pozo de un pueblo; pero por allí no había ningún pueblo y me parecía estar soñando.

Šulinys, kurį priėjome, buvo ne toks kaip kiti Sacharos šuliniai. Sacharos šuliniai — tiesiog duobės, išraustos smėlyje. Mūsiškis panėšėjo į kaimo šulinį. Tačiau čia nebuvo jokio kaimo ir aš pamaniau, kad sapnuoju.

— ¡Es extraño! —le dije al principito—. Todo está a punto: la roldana, el balde y la cuerda…

— Keista, — tariau mažajam princui, — čia viskas po ranka: ir skridinys, ir kibiras, ir virvė…

Se rió y tocó la cuerda; hizo mover la roldana. Y la roldana gimió como una vieja veleta cuando el viento ha dormido mucho.

Jis nusijuokė, palietė virvę, ėmė sukti skridinį. Ir skridinys sugirgždėjo, kaip girgžda sena vėtrungė, kai ją pagaliau pajudina užsimiegojęs vėjas.

— ¿Oyes? —dijo el principito—. Hemos despertado al pozo y canta.

— Girdi? — paklausė mažasis princas. — Mes pažadinome šulinį, ir jis uždainavo.

No quería que el principito hiciera el menor esfuerzo y le dije:

Nenorėjau, kad jis pavargtų.

— Déjame a mí, es demasiado pesado para ti.

— Leisk man, — tariau. — Tau per sunku.

Lentamente subí el cubo hasta el brocal donde lo dejé bien seguro. En mis oídos sonaba aún el canto de la roldana y veía temblar al sol en el agua agitada.

Lėtai ištraukiau kibirą ir pastačiau ant šulinio krašto. Mano ausyse tebeskambėjo girgždančio skri93 dinio giesmė, kibire raibuliavo vanduo, jo paviršiuje žaidė saulės zuikučiai.

— Tengo sed de esta agua —dijo el principito—, dame de beber…

— Noriu gurkštelėti šito vandens, — tarė mažasis princas. — Leisk man atsigerti…

¡Comprendí entonces lo que él había buscado!

Ir tada aš supratau, ko jis ieškojo!

Levanté el balde hasta sus labios y el principito bebió con los ojos cerrados. Todo era bello como una fiesta. Aquella agua era algo más que un alimento. Había nacido del caminar bajo las estrellas, del canto de la roldana, del esfuerzo de mis brazos. Era como un regalo para el corazón.

Pakėliau kibirą jam prie lūpų. Jis atsigėrė užsimerkęs. Tai buvo panašu į šventės vaišes. Šis vanduo buvo ne tik gėrimas. Jis radosi iš ilgos kelionės po žvaigždėm, iš skridinio giesmės, iš mano rankų pastangų. Jis buvo atgaiva širdžiai, tarsi dovana.

Cuando yo era niño, las luces del árbol de Navidad, la música de la misa de medianoche, la dulzura de las sonrisas, daban su resplandor a mi regalo de Navidad.

Kai buvau mažas berniukas, taip man švytėdavo Kalėdų dovanos: Kalėdų eglutės šviesa, vidurnakčio mišių muzika, švelnūs šypsantys veidai.

— Los hombres de tu tierra —dijo el principito— cultivan cinco mil rosas en un jardín y no encuentran lo que buscan.

— Tavo planetoje, — tarė mažasis princas, — viename sode žmonės augina penkis tūkstančius rožių… ir neranda, ko ieško…

— No lo encuentran nunca —le respondí.

— Neranda, — atsakiau.

— Y sin embargo, lo que buscan podrían encontrarlo en una sola rosa o en un poco de agua…

— O juk tai, ko jie ieško, būtų galima rasti vienoje rožėje ar gurkšnyje vandens…

— Sin duda, respondí.

— Žinoma, — atsakiau.

Y el principito añadió:

Mažasis princas pridūrė:

— Pero los ojos son ciegos. Hay que buscar con el corazón.

— Bet akys aklos. Reikia ieškoti širdimi.

Yo había bebido y me encontraba bien. La arena, al alba, era color de miel, del que gozaba hasta sentirme dichoso. ¿Por qué había de sentirme triste?

Atsigėriau vandens. Kvėpuoti buvo lengva. Auštant smėlis atrodo medaus spalvos. Ir ši medaus spalva mane džiugino. Bet kodėl man buvo taip liūdna?..

— Es necesario que cumplas tu promesa —dijo dulcemente el principito que nuevamente se había sentado junto a mí.

— Tu privalai tesėti savo pažadą, — švelniai tarė mažasis princas, vėl atsisėdęs šalia manęs.

— ¿Qué promesa?

— Kokį pažadą?

— Ya sabes… el bozal para mi cordero… soy responsable de mi flor.

— Tu žinai… antsnukį mano avelei… Juk aš atsakingas už tą gėlę!

Saqué del bolsillo mis esbozos de dibujo. El principito los miró y dijo riendo:

Išsiėmiau iš kišenės piešinių eskizus. Mažasis princas juos pastebėjo ir nusijuokė.

— Tus baobabs parecen repollos…

— Tavo baobabai truputį panašūs į kopūstus…

— ¡Oh! ¡Y yo que estaba tan orgulloso de mis baobabs!

— Nejau?
O aš taip didžiavausi savo baobabais!

— Tu zorro tiene orejas que parecen cuernos; son demasiado largas.

— O tavo lapė… jos ausys… truputį panašios į ragus… Jos per ilgos!

Y volvió a reír.

Jis ir vėl nusijuokė.

— Eres injusto, muchachito; yo no sabía dibujar más que boas cerradas y boas abiertas.

— Tu neteisus, mažyli. Aš juk nieko ir nemokėjau piešti, tik smauglius iš išorės ir iš vidaus.

— ¡Oh, todo se arreglará! —dijo el principito—. Los niños entienden.

— Tiek to, bus gerai, — tarė jis. — Vaikai supras.

Bosquejé, pues, un bozal y se lo alargué con el corazón oprimido:

Taigi aš nupiešiau antsnukį. Ir kai atidaviau jį mažajam princui, man suspaudė širdį.

— Tú tienes proyectos que yo ignoro…

— Tu kažką sumanei, bet man nesakai…

Pero no me respondió.

Tačiau jis neatsakė.

— ¿Sabes? —me dijo—. Mañana hace un año de mi caída en la Tierra…

— Žinai, — tarė jis, — rytoj sukanka metai, kai aš nukritau į Žemę…

Y después de un silencio, añadió:

Paskui patylėjęs pridūrė:

— Caí muy cerca de aquí…

— Nukritau visai netoli šios vietos…

El principito se sonrojó.

Ir paraudo.

Y nuevamente, sin comprender por qué, experimenté una extraña tristeza.

Ir vėl, nesuprasdamas kodėl, pajutau keistą graudulį.

Sin embargo, se me ocurrió preguntar:
— Entonces no te encontré por azar hace ocho días, cuando paseabas por estos lugares, a mil millas de distancia del lugar habitado más próximo. ¿Es que volvías al punto de tu caída?

Vis dėlto man šovė į galvą vienas klausimas:
— Vadinasi, prieš savaitę, tą rytą, kai mudu susipažinome, tu ne šiaip sau vaikštinėjai visiškai vienas už tūkstančio mylių nuo žmonių gyvenamų vietų? Tu ėjai į tą vietą, kur nukritai?

El principito enrojeció nuevamente.

Mažasis princas vėl paraudo.

Y añadí vacilante.

Aš neryžtingai pridūriau:

— ¿Quizás por el aniversario?

— Gal dėl metinių?..

El principito se ruborizó una vez más. Aunque nunca respondía a las preguntas, su rubor significaba una respuesta afirmativa.

Mažasis princas vėl išraudo. Jis niekad neatsakinėdavo į klausimus, bet kai išrausti, tai reiškia „taip“, ar ne?

— ¡Ah! —le dije— tengo miedo.

— Ak, — pradėjau, — aš bijau…

Pero él me respondió:

Bet jis atsakė:

— Tú debes trabajar ahora; vuelve, pues, junto a tu máquina, que yo te espero aquí. Vuelve mañana por la tarde.

— Dabar tau reikia dirbti. Eik prie savo mašinos. Aš lauksiu tavęs čia. Grįžk rytoj vakare…

Pero yo no estaba tranquilo y me acordaba del zorro. Si se deja uno domesticar, se expone a llorar un poco…

Bet man buvo neramu. Prisiminiau lapę. Kai leidiesi prijaukinamas, gali tekti ir paverkti…

XXVI

XXVI

Al lado del pozo había una ruina de un viejo muro de piedras. Cuando volví de mi trabajo al día siguiente por la tarde, vi desde lejos al principito sentado en lo alto con las piernas colgando. Lo oí que hablaba.

Šalia šulinio stūksojo senos akmeninės sienos griuvėsiai. Kitą vakarą baigęs darbą grįžau ten ir jau iš tolo pamačiau, kad mažasis princas sėdi ant sienos nukoręs kojas. Išgirdau jo balsą:

— ¿No te acuerdas? ¡No es aquí con exactitud!

— Argi tu neprisimeni? — kalbėjo jis. — Tai buvo visai ne čia!

Alguien le respondió sin duda, porque él replicó:

Tikriausiai kažkas jam atsakė, nes jis paprieštaravo:

— ¡Sí, sí; es el día, pero no es este el lugar!

— Taip, taip, diena ta pati, bet vieta kita…

Proseguí mi marcha hacia el muro, pero no veía ni oía a nadie. Y sin embargo, el principito replicó de nuevo.

Toliau tebežingsniavau prie sienos, bet vis dar nieko nemačiau ir negirdėjau. O mažasis princas ir vėl kažkam atsakė:

— ¡Claro! Ya verás dónde comienza mi huella en la arena. No tienes más que esperarme, que allí estaré yo esta noche.

— …Na, žinoma. Pamatysi, kur smėlyje prasideda mano pėdos. Palauk manęs ten. Šiąnakt aš ateisiu.

Yo estaba a veinte metros y continuaba sin distinguir nada.

Jau buvau apie dvidešimt metrų nuo sienos, bet vis dar nieko nemačiau.

El principito, después de un silencio, dijo aún:

Kiek patylėjęs, mažasis princas vėl prašneko:

— ¿Tienes un buen veneno? ¿Estás segura de no hacerme sufrir mucho?

— O ar tavo nuodai geri? Ar tu tikra, kad man nereikės ilgai kankintis?

Me detuve con el corazón oprimido, siempre sin comprender.

Suspausta širdim sustojau, bet vis dar nesupratau.

— ¡Ahora vete —dijo el principito—, quiero volver a bajarme!

— Dabar eik šalin… — tarė jis. — Aš noriu nulipti!

Dirigí la mirada hacia el pie del muro e instintivamente di un brinco. Una serpiente de esas amarillas que matan a una persona en menos de treinta segundos, se erguía en dirección al principito.

Tada nudelbiau akis žemyn prie sienos papėdės, ir šokte pašokau! Pakėlusi galvą į mažąjį princą, ten buvo viena iš tų geltonų gyvačių, kurios gali nužudyti žmogų per pusę minutės.

Echando mano al bolsillo para sacar mi revólver, apreté el paso, pero, al ruido que hice, la serpiente se dejó deslizar suavemente por la arena como un surtidor que muere, y, sin apresurarse demasiado, se escurrió entre las piedras con un ligero ruido metálico.

Ieškodamas kišenėje revolverio bėgte pasileidau prie jos, bet išgirdusi mano žingsnius gyvatė tyliai nuvinguriavo smėliu tarsi mirštantis upeliukas ir skimbčiodama it metalas neskubėdama pasislėpė tarp akmenų.

Llegué junto al muro a tiempo de recibir en mis brazos a mi principito, que estaba blanco como la nieve.

Pribėgau prie sienos pačiu laiku ir pagavau į glėbį savo mažąjį princą. Jis buvo išblyškęs it drobė.

— ¿Pero qué historia es ésta? ¿De charla también con las serpientes?

— Ką tai reiškia? Kodėl tu kalbiesi su gyvatėmis?

Le quité su eterna bufanda de oro, le humedecí las sienes y le di de beber, sin atreverme a hacerle pregunta alguna. Me miró gravemente rodeándome el cuello con sus brazos. Sentí latir su corazón, como el de un pajarillo que muere a tiros de carabina.

„Dabar eik šalin… — tarė jis. — Aš noriu nulipti!“ Nuvyniojau jam nuo kaklo amžinąjį auksinį šaliką, sudrėkinau skruostus ir daviau truputėlį atsigerti vandens. Dabar nebedrįsau jo klausinėti. Jis rimtai pažvelgė į mane ir apsivijo man kaklą rankomis. Jutau, kaip daužosi jo širdelė — tarsi mirtinai pašauto paukščio. Jis tarė:

— Me alegra —dijo el principito— que hayas encontrado lo que faltaba a tu máquina. Así podrás volver a tu tierra…

— Džiaugiuosi, kad tu suradai, kas ten buvo atsitikę tavo mašinai. Dabar galėsi grįžti namo…

— ¿Cómo lo sabes?

— Iš kur žinai?

Precisamente venía a comunicarle que, a pesar de que no lo esperaba, había logrado terminar mi trabajo.

Kaip tik ketinau jam pasakyti, kad man visai netikėtai pavyko sutaisyti lėktuvą!

No respondió a mi pregunta, sino que añadió:

Jis neatsakė į mano klausimą, tik tarė:

— También yo vuelvo hoy a mi planeta…

— Šiandien aš irgi grįžtu namo…

Luego, con melancolía:

Ir liūdnai pridūrė:

— Es mucho más lejos… y más difícil…

— Tai kur kas toliau… ir daug sunkiau…

Me daba cuenta de que algo extraordinario pasaba en aquellos momentos. Estreché al principito entre mis brazos como sí fuera un niño pequeño, y no obstante, me pareció que descendía en picada hacia un abismo sin que fuera posible hacer nada para retenerlo.

Jutau, kad dedasi kažkas keista. Spaudžiau jį glėbyje tarsi kūdikį ir vis dėlto man atrodė, kad jis slysta žemyn į bedugnę ir aš nieko negaliu padaryti…

Su mirada, seria, estaba perdida en la lejanía.

Susirūpinusiu žvilgsniu jis žiūrėjo į tolį.

— Tengo tu cordero y la caja para el cordero. Y tengo también el bozal.

— Aš turiu tavo avelę. Ir dėžę avelei. Ir antsnukį…

Y sonreía melancólicamente.

Jis liūdnai nusišypsojo.

Esperé un buen rato. Sentía que volvía a entrar en calor poco a poco:

Aš ilgai laukiau. Jutau, kad jis pamažu atsigauna.

— Has tenido miedo, muchachito…

— Tu išsigandai, mažyli…

Lo había tenido, sin duda, pero sonrió con dulzura:

Žinoma, jis buvo išsigandęs! Bet tyliai nusijuokė:

— Esta noche voy a tener más miedo…

— Šį vakarą man bus daug baisiau…