— Que los volcanes estén o no en actividad es igual para nosotros. Lo interesante es la montaña que nunca cambia.

— Ar ugnikalnis užgesęs, ar neužgesęs, mums, geografams, neturi reikšmės, — paaiškino geografas. — Mums svarbu kalnas. Jis nesikeičia.

— Pero, ¿qué significa “efímera”? —repitió el principito que en su vida había renunciado a una pregunta una vez formulada.

— Bet ką reiškia „efemeriškas“? — pakartojo mažasis princas, kuris niekada nepamiršdavo ko klausęs.

— Significa que está amenazado de próxima desaparición.

— Tai reiškia „tas, kuriam skirta greitai išnykti“.

— ¿Mi flor está amenazada de desaparecer próximamente?

— Vadinasi, mano gėlei skirta greitai išnykti?

— Indudablemente.

— Žinoma.

“Mi flor es efímera —se dijo el principito— y no tiene más que cuatro espinas para defenderse contra el mundo. ¡Y la he dejado allá sola en mi casa!”.

„Mano gėlė efemeriška, — pagalvojo mažasis princas, — ji turi vos keturis dyglius atsiginti nuo pasaulio! O aš palikau ją vienut vieną savo planetoje!“

Por primera vez se arrepintió de haber dejado su planeta, pero bien pronto recobró su valor.

Tai buvo pirmas kartas, kai jis pasigailėjo iškeliavęs. Bet vėl atgavo drąsą

— ¿Qué me aconseja usted que visite ahora? —preguntó.

ir paklausė:
— Ką jūs patartumėte man aplankyti?

— La Tierra —le contestó el geógrafo—. Tiene muy buena reputación…

— Planetą Žemę, — atsakė geografas. — Ji turi gerą reputaciją…

Y el principito partió pensando en su flor.

Ir mažasis princas leidosi į kelią galvodamas apie savo gėlę.

XVI

XVI

El séptimo planeta fue, por consiguiente, la Tierra.

Tad septintoji planeta buvo Žemė.

¡La Tierra no es un planeta cualquiera! Se cuentan en él ciento once reyes (sin olvidar, naturalmente, los reyes negros), siete mil geógrafos, novecientos mil hombres de negocios, siete millones y medio de borrachos, trescientos once millones de vanidosos, es decir, alrededor de dos mil millones de personas mayores.

Žemė — ne paprasta planeta! Joje yra šimtas vienuolika karalių (žinoma, kartu su karaliais negrais), septyni tūkstančiai geografų, devyni šimtai tūkstančių verslininkų, septyni su puse milijono girtuoklių, trys šimtai vienuolika milijonų garbėtroškų, — iš viso apie du milijardai suaugusiųjų.

Para darles una idea de las dimensiones de la Tierra yo les diría que antes de la invención de la electricidad había que mantener sobre el conjunto de los seis continentes un verdadero ejército de cuatrocientos sesenta y dos mil quinientos once faroleros.

Kad įsivaizduotumėte, kokia Žemė didelė, pasakysiu tik tiek, kad prieš išrandant elektrą visuose šešiuose žemynuose reikėjo išlaikyti visą armiją žibintininkų — keturis šimtus šešiasdešimt du tūkstančius penkis šimtus vienuolika žmonių.

Vistos desde lejos, hacían un espléndido efecto. Los movimientos de este ejército estaban regulados como los de un ballet de ópera.

Pažvelgus truputį iš toliau, įspūdis buvo nuostabus. Šios armijos judėjimas buvo tvarkomas kaip baleto šokėjų.

Primero venía el turno de los faroleros de Nueva Zelandia y de Australia. Encendían sus faroles y se iban a dormir. Después tocaba el turno en la danza a los faroleros de China y Siberia, que a su vez se perdían entre bastidores.

Pirmiausia ateidavo Naujosios Zelandijos ir Australijos žibintininkų eilė. Uždegę savo žibintus, jie eidavo miegoti. Po jų į šokį įsitraukdavo Kinijos ir Sibiro žibintininkai. Paskui ir jie dingdavo už kulisų.

Luego seguían los faroleros de Rusia y la India, después los de África y Europa y finalmente, los de América del Sur y América del Norte.

Tada savo žibintus uždegdavo Rusijos ir Indijos žibintininkai. Paskui Afrikos ir Europos. Tada Pietų Amerikos. Po jų Šiaurės Amerikos.

Nunca se equivocaban en su orden de entrada en escena. Era grandioso.

Ir jie niekada nesumaišydavo savo eilės, visada išeidavo į sceną laiku. Tai buvo nuostabu.

Solamente el farolero del único farol del polo norte y su colega del único farol del polo sur, llevaban una vida de ociosidad y descanso. No trabajaban más que dos veces al año.

Tik žibintininkas, turintis uždegti vienintelį žibintą Šiaurės ašigalyje, ir jo draugas, atsakingas už vienintelį žibintą Pietų ašigalyje, gyveno lengvai ir nerūpestingai: jie dirbdavo tik du kartus per metus.

XVII

XVII

Cuando se quiere ser ingenioso, sucede que se miente un poco. No he sido muy honesto al hablar de los faroleros y corro el riesgo de dar una falsa idea de nuestro planeta a los que no lo conocen. Los hombres ocupan muy poco lugar sobre la Tierra.

Kai nori pasirodyti sąmojingas, kartais mažumėlę apsimeluoji. Pasakodamas jums apie žibintininkus, buvau nelabai sąžiningas. Bijau, kad tie, kurie nepažįsta mūsų planetos, nesusidarytų apie ją neteisingos nuomonės. Žemėje žmonės užima labai mažai vietos.

Si los dos mil millones de habitantes que la pueblan se pusieran de pie y un poco apretados, como en un mitin, cabrían fácilmente en una plaza de veinte millas de largo por veinte de ancho. La humanidad podría amontonarse sobre el más pequeño islote del Pacífico.

Jeigu du milijardai žmonių, gyvenančių Žemėje, glaudžiai sustotų vienoje vietoje tarsi mitinge, jie lengvai tilptų dvidešimt mylių ilgio ir dvidešimt mylių pločio aikštėje. Visą žmoniją būtų galima sutalpinti mažiausioje Ramiojo vandenyno salelėje.

Las personas mayores no les creerán, seguramente, pues siempre se imaginan que ocupan mucho sitio. Se creen importantes como los baobabs. Les dirán, pues, que hagan el cálculo; eso les gustará ya que adoran las cifras. Pero no es necesario que pierdan el tiempo inútilmente, puesto que tienen confianza en mí.

Suaugusieji, žinoma, niekad jumis nepatikės. Jie įsivaizduoja, kad užima labai daug vietos. Mano esą tokie pat dideli kaip baobabai. Patarkit paskaičiuoti. Jiems patiks, nes jie dievina skaičius. Tačiau jūs tokiam nykiam darbui negaiškite laiko. Beprasmiška. Žinau, kad pasitikite manimi.

El principito, una vez que llegó a la Tierra, quedó sorprendido de no ver a nadie. Tenía miedo de haberse equivocado de planeta, cuando un anillo de color de luna se revolvió en la arena.

Tad atvykęs į Žemę mažasis princas labai nustebo neišvydęs nė vieno žmogaus. Net buvo pradėjęs baimintis patekęs ne į tą planetą, tačiau staiga smėlyje sujudėjo kažkokia mėnulio spalvos ringė.

— ¡Buenas noches! —dijo el principito.

— Labas vakaras, — dėl visa ko pasisveikino mažasis princas.

— ¡Buenas noches! —dijo la serpiente.

— Labas vakaras, — atsakė gyvatė.

— ¿Sobre qué planeta he caído? —preguntó el principito.

— Į kokią planetą aš patekau? — paklausė mažasis princas.

— Sobre la Tierra, en África —respondió la serpiente.

— Į Žemę, — atsakė gyvatė. — Į Afriką.

— ¡Ah! ¿Y no hay nadie sobre la Tierra?

— O!.. Argi Žemėje nėra žmonių?

— Esto es el desierto. En los desiertos no hay nadie. La Tierra es muy grande —dijo la serpiente.

— Čia dykuma. Dykumose žmonių nebūna. Žemė didelė, — paaiškino gyvatė.

El principito se sentó en una piedra y elevó los ojos al cielo.

Mažasis princas atsisėdo ant akmens ir pakėlė akis į dangų.

— Yo me pregunto —dijo— si las estrellas están encendidas para que cada cual pueda un día encontrar la suya. Mira mi planeta; está precisamente encima de nosotros… Pero… ¡qué lejos está!

— Įdomu, — tarė jis, — ar žvaigždės šviečia tam, kad kiekvienas kada nors galėtų susirasti savąją? Pažvelk į mano planetą. Ji tiesiai virš mūsų… Bet taip toli!

— Es muy bella —dijo la serpiente—. ¿Y qué vienes tú a hacer aquí?

— Ji graži, — pasakė gyvatė. — O ko tu čia atkeliavai?

— Tengo problemas con una flor —dijo el principito.

— Turiu keblumų su viena gėle, — prisipažino mažasis princas.

— ¡Ah!

— O! — nusistebėjo gyvatė.

Y se callaron.

Ir juodu nutilo.

— ¿Dónde están los hombres? —prosiguió por fin el principito. Se está un poco solo en el desierto…

— Kur žmonės? — galop vėl paklausė mažasis princas. — Dykumoje jautiesi truputį vienišas…

— También se está solo donde los hombres —afirmó la serpiente.

— Tarp žmonių taip pat jautiesi truputį vienišas, — tarė gyvatė.

El principito la miró largo rato y le dijo:

Mažasis princas įdėmiai pažvelgė į ją.

— Eres un bicho raro, delgado como un dedo…

— Keista tu, — pagaliau tarė jis. — Plonučiukė it pirštas…

— Pero soy más poderoso que el dedo de un rey —le interrumpió la serpiente.

— Bet galingesnė už karaliaus pirštą, — atsikirto gyvatė.

El principito sonrió:

— No me pareces muy poderoso… ni siquiera tienes patas… ni tan siquiera puedes viajar…

— Neatrodai labai galinga… net neturi letenų… ir net negali keliauti…

— Puedo llevarte más lejos que un navío —dijo la serpiente.

— Aš galiu tave nunešti toliau nei laivas, — tarė gyvatė.

Se enroscó alrededor del tobillo del principito como un brazalete de oro.

Ir apsivyniojo apie mažojo princo kulkšnį tarsi auksinė apyrankė.

— Al que yo toco, le hago volver a la tierra de donde salió. Pero tú eres puro y vienes de una estrella…

— Ką tik aš paliečiu, grąžinu į žemę, iš kurios jis radosi. Bet tu tyras ir atkeliavai iš žvaigždės…

El principito no respondió.

Mažasis princas nieko neatsakė.

— Me das lástima, tan débil sobre esta tierra de granito. Si algún día echas mucho de menos tu planeta, puedo ayudarte. Puedo…

— Man tavęs gaila. Tu toks silpnas šioje granito Žemėje. Galbūt vieną dieną galėsiu tau padėti, jeigu imsi labai ilgėtis savo planetos. Aš galiu…

— ¡Oh! —dijo el principito—. Te he comprendido. Pero ¿por qué hablas con enigmas?

— O, puikiai supratau, — pasakė mažasis princas. — Bet kodėl tu visą laiką kalbi mįslėmis?

— Yo los resuelvo todos —dijo la serpiente.

— Aš išsprendžiu visas mįsles, — atsakė gyvatė.

Y se callaron.

Ir juodu nutilo.

XVIII

XVIII

El principito atravesó el desierto en el que sólo encontró una flor de tres pétalos, una flor de nada.

Mažasis princas perėjo dykumą ir sutiko tik vieną gėlę. Mažą menkutę gėlytę trimis žiedlapiais.

— ¡Buenos días! —dijo el principito.

— Laba diena, — pasisveikino mažasis princas.

— ¡Buenos días! —dijo la flor.

— Laba diena, — atsakė gėlė.

— ¿Dónde están los hombres? —preguntó cortésmente el principito.

— Kur žmonės? — mandagiai pasiteiravo mažasis princas.

La flor, un día, había visto pasar una caravana.

Vieną dieną gėlė buvo mačiusi pro šalį žengiančią vilkstinę.

— ¿Los hombres? No existen más que seis o siete, me parece. Los he visto hace ya años y nunca se sabe dónde encontrarlos. El viento los pasea. Les faltan las raíces. Esto les molesta.

— Žmonės? Manau, jų tėra šeši ar septyni. Mačiau juos prieš daugelį metų. Tačiau niekas nežino, kur jų ieškoti. Juos blaško vėjas. Jie neturi šaknų, todėl jiems labai nepatogu.

— Adiós —dijo el principito.

— Sudie, — atsisveikino mažasis princas.

— Adiós —dijo la flor.

— Sudie, — atsakė gėlė.

XIX

XIX

El principito escaló hasta la cima de una alta montaña. Las únicas montañas que él había conocido eran los tres volcanes que le llegaban a la rodilla. El volcán extinguido lo utilizaba como taburete. “Desde una montaña tan alta como ésta, se había dicho, podré ver todo el planeta y a todos los hombres…” Pero no alcanzó a ver más que algunas puntas de rocas.

Mažasis princas užkopė į aukštą kalną. Jis niekad nebuvo matęs kalnų, tik tris ugnikalnius, kurie tesiekė jam kelius. Užgesusiu ugnikalniu jis naudojosi kaip taburete. „Nuo tokio aukšto kalno kaip šitas, — pagalvojo jis, — iškart pamatysiu visą planetą ir visus žmones“. Tačiau pamatė tik smailias it adatos uolų viršūnes.

— ¡Buenos días! —exclamó el principito al acaso.

— Laba diena, — tarė jis dėl visa ko.

— ¡Buenos días! ¡Buenos días! ¡Buenos días! —respondió el eco.

— Laba diena… diena… diena… — atsiliepė aidas.

— ¿Quién eres tú? —preguntó el principito.

— Kas jūs? — paklausė mažasis princas.

— ¿Quién eres tú?… ¿Quién eres tú?… ¿Quién eres tú?… —contestó el eco.

— Kas jūs… kas jūs… kas jūs… — atsišaukė aidas.

— Sed mis amigos, estoy solo —dijo el principito.

— Būkite mano draugai, aš esu vienas, — tarė jis.

— Estoy solo… estoy solo… estoy solo… —repitió el eco.

— Vienas… vienas… vienas… — atsakė aidas.

“¡Qué planeta más raro! —pensó entonces el principito—, es seco, puntiagudo y salado.

„Kokia keista planeta, — pagalvojo mažasis princas. — Visa išdžiūvusi, pilna smailių ir druskėta.

Y los hombres carecen de imaginación; no hacen más que repetir lo que se les dice… En mi tierra tenía una flor: hablaba siempre la primera… ”

O žmonėms trūksta vaizduotės. Jie tik kartoja, ką jiems pasakai… Savo planetoje aš turėjau gėlę: ji visada prabildavo pirma…“

XX

XX

Pero sucedió que el principito, habiendo atravesado arenas, rocas y nieves, descubrió finalmente un camino. Y los caminos llevan siempre a la morada de los hombres.

Bet taip jau atsitiko, kad mažasis princas, ilgai žingsniavęs per smėlynus, uolas ir sniegynus, galop rado kelią. O visi keliai veda pas žmones.

— ¡Buenos días! —dijo.

— Laba diena, — pasisveikino

Era un jardín cuajado de rosas.

priėjęs pilną rožių sodą.

— ¡Buenos días! —dijeran las rosas.

— Laba diena, — atsakė rožės.

El principito las miró. ¡Todas se parecían tanto a su flor!

Mažasis princas pažiūrėjo į jas ir pamatė, kad visos jos panašios į jo gėlę.

— ¿Quiénes son ustedes? —les preguntó estupefacto.

— Kas jūs? — suglumęs paklausė.

— Somos las rosas —respondieron éstas.

— Mes rožės, — atsakė rožės.

— ¡Ah! —exclamó el principito.

— O! — nustebo mažasis princas.

Y se sintió muy desgraciado. Su flor le había dicho que era la única de su especie en todo el universo. ¡Y ahora tenía ante sus ojos más de cinco mil todas semejantes, en un solo jardín!

Ir pasijuto labai nelaimingas. Jo gėlė jam sakė, kad ji tokia viena visatoje. Ir štai jam prieš akis penki tūkstančiai tokių gėlių viename sode!

“Si ella viese todo esto, se decía el principito, se sentiría vejada, tosería muchísimo y simularía morir para escapar al ridículo. Y yo tendría que fingirle cuidados, pues sería capaz de dejarse morir verdaderamente para humillarme a mí también… ”

„Kaip ji įsižeistų, jeigu jas pamatytų… — pagalvojo mažasis princas. — Imtų baisiausiai kosėti ir apsimestų mirštanti, kad tik nepasirodytų juokinga. O man reikėtų apsimesti, kad rūpinuosi ja kaip ligone, kitaip ji iš tikrųjų numirtų, kad ir mane pažemintų…“

Y luego continuó diciéndose: “Me creía rico con una flor única y resulta que no tengo más que una rosa ordinaria. Eso y mis tres volcanes que apenas me llegan a la rodilla y uno de los cuales acaso esté extinguido para siempre. Realmente no soy un gran príncipe… ”

Paskui dar pagalvojo: „Maniau, kad aš turtingas, nes turiu vienintelę pasaulyje gėlę, o pasirodo, ji tik paprasta rožė. Turiu tik ją ir tris iki kelių siekiančius ugnikalnius, kurių vienas tikriausiai amžinai užgesęs… Tai koks gi iš manęs princas…“

Y echándose sobre la hierba, el principito lloró.

Ir atsigulęs į žolę pravirko.

XXI

XXI

Entonces apareció el zorro:

Štai tada ir pasirodė lapė.

— ¡Buenos días! —dijo el zorro.

— Laba diena, — pasisveikino lapė.

— ¡Buenos días! —respondió cortésmente el principito que se volvió pero no vio nada.

— Laba diena, — mandagiai atsakė mažasis princas, nors atsigręžęs nieko nepamatė.

— Estoy aquí, bajo el manzano —dijo la voz.

— Aš čia, — tarė balsas. — Po obelim…

— ¿Quién eres tú? —preguntó el principito—. ¡Qué bonito eres!

— Kas tu? — paklausė mažasis princas. — Esi labai graži…

— Soy un zorro —dijo el zorro.

— Aš esu lapė, — atsakė lapė.

— Ven a jugar conmigo —le propuso el principito—, ¡estoy tan triste!

— Pažaisk su manim, — paprašė mažasis princas. — Man labai liūdna…

— No puedo jugar contigo —dijo el zorro—, no estoy domesticado.

— Negaliu žaisti su tavim, — tarė lapė. — Aš neprijaukinta.

— ¡Ah, perdón! —dijo el principito.

— Ak, atleisk, — atsiprašė mažasis princas.