„Tak tedy patří mě, neboť já jsem na ně myslel první.“

「じゃあ、わたしのものだ。さいしょにおもいついたんだから。」

„A to stačí?“

「それでいいの？」

„Ovšem. Když najdeš diamant, který nikomu nepatří, je tvůj. Když najdeš ostrov, který nikomu nepatří, je tvůj. Když máš první nějaký nápad, dáš si ho patentovat: je tvůj. A mně patří hvězdy, protože nikdy nikoho přede mnou nenapadlo, že by mu mohly patřit.“

「もちろん。たとえば、きみが、だれのものでもないダイヤを見つけたら、それはきみのものになる。だれのものでもない島を見つけたら、それはきみのもの。さいしょになにかをおもいついたら、〈とっきょ〉がとれる。きみのものだ。だから、わたしは星をじぶんのものにする。なぜなら、わたしよりさきに、だれひとりも、そんなことをおもいつかなかったからだ。」

„To je pravda,“ řekl malý princ. „A co s nimi děláš?“

「うん、なるほど。」と王子くんはいった。「で、それをどうするの？」

„Spravuji je. Počítám a přepočítávám je,“ vysvětloval byznysmen. „Není to zrovna snadné. Ale já jsem vážný člověk!“

「とりあつかう。かぞえて、かぞえなおす。」と、しごとにんげんはいった。「むずかしいぞ。だが、わたしは、ちゃんとしたにんげんなんだ！」

Malému princi to ještě nestačilo:

王子くんは、まだなっとくできなかった。

„Patří-li vám hedvábný šátek, mohu si ho dát na krk a odnést si ho. Patří-li mi květina, mohu ji utrhnout a odnést. Ale ty nemůžeš utrhnout hvězdy.“

「ぼくは、スカーフいちまい、ぼくのものだったら、首のまわりにまきつけて、おでかけする。ぼくは、花が１りん、ぼくのものだったら、花をつんでもっていく。でも、きみ、星はつめないよね！」

„Ne, ovšem mohu je dát do banky.“

「そうだ。だが、ぎんこうにあずけられる。」

„Co to znamená?“

「それってどういうこと？」

„To znamená, že napíšu na papírek počet svých hvězd. A potom zamknu ten papír do zásuvky.“

「じぶんの星のかずを、ちいさな紙きれにかきとめるってことだ。そうしたら、その紙を、ひきだしにしまって、カギをかける。」

„A nic víc?“

「それだけ？」

„To stačí!“

「それでいいんだ！」

To je zábavné, pomyslil si malý princ. Je to dost poetické, ale ne moc seriózní.

王子くんはおもった。『おもしろいし、それなりにかっこいい。でも、ぜんぜんちゃんとしてない！』

Malý princ měl o vážných věcech představy hodně odlišné od představ, jaké mají dospělí.

王子くんは、ちゃんとしたことについて、おとなのひとと、ちがったかんがえをもっていたんだ。

„Já mám květinu,“ řekl ještě, „a každý den ji zalévám. Mám tři sopky a ty vymetám každý týden. Vymetám totiž i tu vyhaslou. Člověk nikdy neví. Pro mé sopky i pro mou květinu je užitečné, že mi patří. Ale ty nejsi hvězdám užitečný…“

「ぼく。」と、その子はことばをつづける。「花が１りん、ぼくのもので、まいにち水をやります。火山がみっつ、ぼくのもので、まいしゅう、ススはらいをします。それに、火がきえてるのも、ススはらいします。まんがいちがあるから。火山のためにも、花のためにもなってます、ぼくのものにしてるってことが。でも、きみは星のためにはなってません……」

Byznysmen otevřel ústa překvapením, nevěděl však, co odpovědět. A malý princ zmizel.

しごとにんげんは、口もとをひらいたけど、かえすことばが、みつからなかった。王子くんは、そこをあとにした。

Dospělí jsou rozhodně podivní, řekl si jen v duchu cestou.

おとなのひとって、やっぱりただのへんてこりんだ、とだけ、その子は心のなかでおもいつつ、たびはつづく。

XIV — LAMPÁŘ

14

Pátá planeta byla velmi zvláštní. A ze všech nejmenší. Bylo tu právě tak dost místa, aby se sem vešla pouliční svítilna a lampář.

いつつめの星は、すごくふしぎなところだった。ほかのどれよりも、ちいさかった。ほんのぎりぎり、あかりと、あかりつけの入るばしょがあるだけだった。

Malý princ si nedovedl vysvětlit, k čemu může být někde na planetě bez domů a bez lidí svítilna a lampář. Přesto si v duchu řekl:

王子くんは、どうやってもわからなかった。空のこんなばしょで、星に家もないし、人もいないのに、あかりとあかりつけがいて、なんのためになるんだろうか。それでも、その子は、心のなかでこうおもった。

Možná je ten člověk zbytečný. A přece je méně zbytečný než král, než domýšlivec, než byznysmen a než pijan. Jeho práce má alespoň smysl. Když rozsvítí svítilnu, jako by se zrodilo o hvězdu nebo o květinu víc. Když zhasne květinu, jako by květina nebo hvězda šly spát. Je to moc hezké zaměstnání. A opravdu užitečné, protože je hezké.

『このひとは、ばかばかしいかもしれない。でも、王さま、みえっぱり、しごとにんげんやのんだくれなんかよりは、ばかばかしくない。そうだとしても、このひとのやってることには、いみがある。あかりをつけるってことは、たとえるなら、星とか花とかが、ひとつあたらしくうまれるってこと。だから、あかりをけすのは、星とか花をおやすみさせるってこと。とってもすてきなおつとめ。すてきだから、ほんとうに、だれかのためになる。』

Když přišel na planetu, pozdravil uctivě lampáře:

その子は星にちかづくと、あかりつけにうやうやしくあいさつをした。

„Dobrý den. Proč jsi právě zhasl svítilnu?“

「こんにちは。どうして、いま、あかりをけしたの？」

„To je příkaz,“ odpověděl lampář. „Dobrý den.“

「しなさいっていわれてるから。」と、あかりつけはこたえた。「こんにちは。」

„Co to znamená příkaz?“

「しなさいって、なにを？」

„No, to znamená, že musím zhasnout svítilnu. Dobrý večer.“

「このあかりをけせって。こんばんは。」

A zase ji rozsvítil.

と、そのひとは、またつけた。

„Ale proč jsi ji právě rozžal?“

「えっ、どうして、いま、またつけたの？」

„To je příkaz,“ odpověděl lampář.

「しなさいっていわれてるから。」と、あかりつけはこたえた。

„Nerozumím,“ odvětil malý princ.

「よくわかんない。」と王子くんはいった。

„Není čemu rozumět,“ řekl lampář. „Příkaz je příkaz. Dobrý den.“

「わかんなくていいよ。」と、あかりつけはいった。「しなさいは、しなさいだ。こんにちは。」

A zhasl svítilnu.

と、あかりをけした。

Potom si otřel čelo červeně kostkovaným kapesníkem.

それから、おでこを赤いチェックのハンカチでふいた。

„Je to hrozné zaměstnání. Kdysi to vyhovovalo. Zhášel jsem ráno a rozžínal večer. Zbývající část dne jsem si mohl odpočinout a zbytek noci spát…“

「それこそ、ひどいしごとだよ。むかしは、ものがわかってた。あさけして、夜つける。ひるのあまったじかんをやすんで、夜のあまったじかんは、ねる……」

„A od té doby se příkaz změnil?“

「じゃあ、そのころとは、べつのことをしなさいって？」

„Příkaz se nezměnil,“ řekl lampář. „To je právě to strašné! Planeta se rok od roku točila rychleji, a příkaz se nezměnil!“

「おなじことをしなさいって。」と、あかりつけはいった。「それがほんっと、ひどい話なんだ！　この星は年々、まわるのがどんどん早くなるのに、おなじことをしなさいって！」

„No a?“ divil se malý princ.

「つまり？」

„No a teď se otočí jednou za minutu a já nemám ani vteřinku klidu. Rozsvěcuji a zháším jednou za minutu.“

「つまり、いまでは、１ぷんでひとまわりするから、ぼくにはやすむひまが、すこしもありゃしない。１ぷんのあいだに、つけたりけしたり！」

„To je divné! Dny u tebe trvají minutu!“

「へんなの！　きみんちじゃ、１日が１ぷんだなんて！」

„To není vůbec divné,“ řekl lampář. „Už je tomu měsíc, co spolu hovoříme.“

「なにがへんだよ。」と、あかりつけがいった。「もう、ぼくらは１か月もいっしょにしゃべってるんだ。」

„Měsíc?“

「１か月？」

„Ano. Třicet minut. Třicet dní. Dobrý večer.“

「そう。30ぷん、30日！　こんばんは。」

A zase rozsvítil svou svítilnu.

と、またあかりをつけた。

Malý princ ho pozoroval a zamiloval si toho lampáře, který byl tolik věrný příkazu.

王子くんは、そのひとのことをじっと見た。しなさいっていわれたことを、こんなにもまじめにやる、このあかりつけのことが、すきになった。

Vzpomněl si na západy slunce, které kdysi pozoroval tak, že posunoval židli. Chtěl svému příteli pomoci:

その子は、夕ぐれを見たいとき、じぶんからイスをうごかしていたことを、おもいだした。その子は、この友だちをたすけたかった。

„Víš… já znám prostředek, jak si můžeš odpočinout, když budeš chtít.“

「ねえ……やすみたいときに、やすめるコツ、知ってるよ……」

„Samozřejmě že chci,“ řekl lampář.

「いつだってやすみたいよ。」と、あかりつけはいった。

Vždyť člověk může být věrný příkazu a přitom trošku pohodlný.

ひとっていうのは、まじめにやってても、なまけたいものなんだ。

Malý princ pokračoval:
„Tvá planeta je tak malá, že ji obejdeš třemi kroky. Stačí, když půjdeš dost pomalu, abys zůstával stále na slunci. Když si budeš chtít odpočinout, půjdeš… a den bude trvat tak dlouho, jak budeš chtít.“

王子くんは、ことばをつづけた。
「きみの星、ちいさいから、大またなら３ぽでひとまわりできるよね。ずっと日なたにいられるように、ゆっくりあるくだけでいいんだよ。やすみたくなったら、きみはあるく……すきなぶんだけ、おひるがずっとつづく。」

„To mi moc nepomůže,“ řekl lampář. „Já rád spím.“

「そんなの、たいしてかわらないよ。」と、あかりつけはいった。「ぼくがずっとねがってるのは、ねむることなんだ。」

「こまったね。」と王子くんがいった。

„To je smůla,“ řekl lampář. „Dobrý den.“

「こまったね。」と、あかりつけもいった。「こんにちは。」

A zhasl svítilnu.

と、あかりをけした。

Tímto člověkem by všichni pohrdali, král, domýšlivec, pijan a byznysmen, řekl si malý princ a šel dál svou cestou. A přece on jediný mi nepřipadá směšný. Snad proto, že se zabývá něčím jiným než sám sebou.

王子くんは、ずっととおくへたびをつづけながら、こんなふうにおもった。『あのひと、ほかのみんなから、ばかにされるだろうな。王さま、みえっぱり、のんだくれ、しごとにんげんから。でも、ぼくからしてみれば、たったひとり、あのひとだけは、へんだとおもわなかった。それっていうのも、もしかすると、あのひとが、じぶんじゃないことのために、あくせくしてたからかも。』

Lítostivě si povzdechl a řekl si ještě:

その子は、ざんねんそうにためいきをついて、さらにかんがえる。

Je to jediný člověk, s kterým bych se mohl spřátelit. Ale jeho planeta je opravdu moc malá. Není tam místo pro dva…

『たったひとり、あのひとだけ、ぼくは友だちになれるとおもった。でも、あのひとの星は、ほんとにちいさすぎて、ふたりも入らない……』

Malý princ se však neodvažoval přiznat si, že litoval této nešťastné planety zvláště pro těch tisíc čtyři sta čtyřicet západů slunce za dvacet čtyři hodiny!

ただ、王子くんとしては、そうとはおもいたくなかったんだけど、じつは、この星のことも、ざんねんにおもっていたんだ。だって、なんといっても、24じかんに1440回も夕ぐれが見られるっていう、めぐまれた星なんだから！

XV — ZEMĚPISEC

15

Šestá planeta byla desetkrát větší. Bydlil na ní starý pán a spisovatel obrovské knihy.

むっつめの星は、なん10ばいもひろい星だった。ぶあつい本をいくつも書いている、おじいさんのすまいだった。

„Ale hleďme, badatel!“ zvolal, když spatřil malého prince.

「おや、たんけん家じゃな。」王子くんが見えるなり、そのひとは大ごえをあげた。

Malý princ se posadil na stůl a byl trochu udýchán. Tolik se už nacestoval!

王子くんは、つくえの上にこしかけて、ちょっといきをついた。もうそれだけたびをしたんだ！

„Odkud přicházíš?“ zeptal se ho starý pán.

「どこから来たね？」と、おじいさんはいった。

„Co to je za tlustou knihu?“ řekl malý princ. „Co tu děláte?“

「なあに、そのぶあつい本？」と王子くんはいった。「ここでなにしてるの？」

„Jsem zeměpisec,“ odpověděl starý pán.

「わしは、ちりのはかせじゃ。」と、おじいさんはいった。

„Co je to zeměpisec?“

「なあに、そのちりのはかせっていうのは？」

„To je vědec, který ví, kde jsou moře, veletoky, města, hory a pouště.“

「ふむ、海、川、町、山、さばくのあるところをよくしっとる、もの知りのことじゃ。」

„Opravdu moc zajímavé,“ řekl malý princ. „Konečně opravdové zaměstnání!“

「けっこうおもしろそう。」と王子くんはいった。「やっと、ほんもののしごとにであえた！」

A rozhlédl se kolem sebe po zeměpiscově planetě. Ještě nikdy neviděl tak vznešenou planetu.

それからその子は、はかせの星をぐるりと見た。こんなにもでんとした星は、見たことがなかった。

„Vaše planeta je moc hezká. Jsou tu oceány?“

「とってもみごとですね、あなたの星は。大うなばらは、あるの？」

„To nemohu vědět,“ řekl zeměpisec.

「まったくもってわからん。」と、はかせはいった。

„Ach!“ (Malý princ byl zklamán.) „A hory?“

「えっ！（王子くんは、がっかりした。）じゃあ、山は？」

„To nemohu vědět,“ odpověděl zeměpisec.

「まったくもってわからん。」と、はかせはいった。

„A města a řeky a pouště?“

「じゃあ、町とか川とか、さばくとかは？」

„To také nemohu vědět,“ řekl zeměpisec.

「それも、まったくもってわからん。」と、はかせはいった。

„Vždyť jste zeměpisec!“

「でも、ちりのはかせなんでしょ！」

„Ovšem,“ řekl zeměpisec, „ale nejsem badatel. A nemám žádné badatele. Zeměpisec nikdy nepočítá města, řeky, hory, moře, oceány a pouště.

「さよう。」と、はかせはいった。「だが、たんけん家ではない。それに、わしの星にはたんけん家がおらん。ちりのはかせはな、町、川、山、海、大うなばらやさばくをかぞえに行くことはない。

Zeměpisec je příliš důležitý, než aby se mohl toulat… Neopouští svůj psací stůl, ale přijímá návštěvy badatelů. Vyptává se jich a zapisuje jejich vzpomínky. A když se zdají vzpomínky některého nich zajímavé, dá vyšetřit mravní úroveň toho badatele.“

はかせというのは、えらいひとだもんで、あるきまわったりはせん。じぶんのつくえを、はなれることはない。そのかわり、たんけん家を、むかえるんじゃ。はかせは、たんけん家にものをたずね、そのみやげ話をききとる。そやつらの話で、そそられるものがあったら、そこではかせは、そのたんけん家が、しょうじきものかどうかをしらべるんじゃ。」

„Nač to?“

「どうして？」

„Protože badatel, který by lhal, způsobil by v zeměpisných knihách hotové katastrofy. A také badatel, který by příliš pil.“

「というのもな、たんけん家がウソをつくと、ちりの本はめちゃくちゃになってしまう。のんだくれのたんけん家も、おなじだ。」

„Jak to?“ zeptal se malý princ.

「どうして？」と王子くんはいった。

„Protože opilci vidí dvojmo. Zeměpisec by pak mohl zaznamenat dvě hory, kde je jen jedna.“

「というのもな、よっぱらいは、ものがだぶって見える。そうすると、はかせは、ひとつしかないのに、ふたつ山があるように、書きとめてしまうからの。」

„Znám někoho,“ řekl malý princ, „kdo by byl špatným badatelem.“

「たんけん家に、ふむきなひと、ぼく知ってるよ。」と王子くんはいった。

„To je možné. Když se tedy zdá mravní úroveň badatele dobrá, jeho objev se přezkouší.“

「いるじゃろな。ところで、そのたんけん家が、しょうじきそうだったら、はかせは、なにが見つかったのか、たしかめることになる。」

„Jde se tam někdo podívat?“

「見に行くの？」

„Ne, to je příliš složité. Ale požaduje se od badatele, aby podal důkazy. Objeví-li například nějakou velkou horu, musí odtamtud přinést velké kameny.“

「いや。それだと、あまりにめんどうじゃ。だから、はかせは、たんけん家に、それをしんじさせるだけのものを出せ、という。たとえば、大きな山を見つけたっていうんであれば、大きな石ころでももってこにゃならん。」

Zeměpisec se náhle rozohnil.

はかせは、ふいにわくわくしだした。

„Ale ty přicházíš zdaleka! Ty jsi badatel! Popiš mi svou planetu!“

「いやはや、きみはとおくから来たんだな！　たんけん家だ！　さあ、わしに、きみの星のことをしゃべってくれんか。」

A zeměpisec si rozevřel knihu záznamů a ořezal tužku. Vypravování badatelů se zaznamenávají nejprve tužkou. Inkoustem se zapíší, teprve až badatel podá důkazy.

そうやって、はかせはノートをひらいて、えんぴつをけずった。はかせというものは、たんけん家の話をまず、えんぴつで書きとめる。それから、たんけん家が、しんじられるだけのものを出してきたら、やっとインクで書きとめるんだ。

„Tak povídej!“ vyzval ho zeměpisec.

「それで？」と、はかせはたずねた。

„Ó, u mne doma to není moc zajímavé,“ řekl malý princ, „je to tam docela malinké. Mám tři sopky. Dvě jsou v činnosti a jedna je vyhaslá. Ale člověk nikdy neví.“

「えっと、ぼくんち。」と王子くんはいった。「あんまりおもしろくないし、すごくちいさいんだ。みっつ火山があって、ふたつは火がついていて、ひとつはきえてる。でも、まんがいちがあるかもしれない。」

„Člověk nikdy neví,“ opakoval zeměpisec.

「まんがいちがあるかもしれんな。」と、はかせはいった。

„Mám také květinu.“

「花もあるよ。」

„My nezaznamenáváme květiny,“ řekl zeměpisec.

「わしらは、花については書きとめん。」と、はかせはいった。

„A proč? To je to nejhezčí!“

「どうしてなの！　いちばんきれいだよ！」

„Protože květiny jsou pomíjející.“

「というのもな、花ははかないんじゃ。」

„Co to znamená pomíjející?“

「なに、その〈はかない〉って？」

„Zeměpisné knihy jsou nejcennější ze všech knih,“ řekl zeměpisec. „Nikdy nevyjdou z módy. Stane se velmi zřídka, aby hora změnila místo. Velmi zřídka také vyschne oceán. Píšeme o věcech trvajících věčně.“

「ちりの本はな、」と、はかせはいう。「すべての本のなかで、いちばんちゃんとしておる。ぜったい古くなったりせんからの。山がうごいたりするなんぞ、めったにない。大うなばらがひあがるなんぞ、めったにない。わしらは、かわらないものを書くんじゃ。」

„Ale vyhaslé sopky se mohou probudit k činnosti,“ přerušil ho malý princ. „Co to znamená pomíjející?“

「でも、きえた火山が目をさますかも。」と王子くんはわりこんだ。「なあに、その〈はかない〉って？」