「もし、しょうぐんに花から花へチョウチョみたいにとべ、であるとか、かなしい話を書け、であるとか、海鳥になれ、であるとかいいつけて、しょうぐんが、いわれたことをできなかったとしよう。なら、そいつか、この王か、どちらがまちがってると、そちはおもう？」

— Jeśli rozkażę generałowi, aby jak motyl przeleciał z jednego kwiatka na drugi, albo rozkażę mu napisać tragedię, albo zmienić się w morskiego ptaka, a generał nie wykona otrzymanego rozkazu, kto z nas nie będzie miał racji: ja czy on?

「王さまのほうです。」と王子くんはきっぱりいった。

— Jego Królewska Mość — odpowiedział stanowczo Mały Książę.

「そのとおり。それぞれには、それぞれのできることをまかせねばならぬ。ものごとがわかって、はじめて力がある。もし、こくみんに海へとびこめといいつけようものなら、国がひっくりかえる。そのようにせよ、といってもいいのは、そもそも、ものごとをわきまえて、いいつけるからである。」

— Słusznie. Należy wymagać tego, co można otrzymać. Autorytet opiera się na rozsądku. Jeśli rozkażesz twemu ludowi rzucić się do morza, lud się zbuntuje. Ja mam prawo żądać posłuszeństwa, ponieważ moje rozkazy są rozsądne.

「じゃあ、ぼくの夕ぐれは？」と王子くんはせまった。なぜなら王子くん、いちどきいたことは、ぜったいにわすれない。

— Więc jak jest z moim zachodem słońca? — przypomniał Mały Książę, który nigdy nie porzucał postawionego pytania.

「そちの夕ぐれなら、見られるぞ。いいつけよう。だが、まとう。うまくおさめるためにも、いいころあいになるまでは。」

— Będziesz miał twój zachód słońca. Zarządzę go. Lecz zaczekam, w mądrości rządzenia, aż warunki będą przychylne.

「それはいつ？」と王子くんはたずねる。

— Kiedy to będzie? — informował się Mały Książę.

「むむむ！」と王さまはいって、ぶあつい〈こよみ〉をしらべた。「むむむ！　そうだな……だい……たい……ごご７じ40ぷんくらいである！　さすれば、いうとおりになるのがわかるだろう。」

— Hm, hm! — zamruczał Król, badając gruby kalendarz. — Hm, hm, to będzie około… około… to będzie dziś wieczorem o godzinie 19.40.I zobaczysz, jaki mam posłuch.

王子くんはあくびをした。夕ぐれにあえなくて、ざんねんだった。それに、ちょっともううんざりだった。

Mały Książę ziewnął. Żałował straconego zachodu słońca, a poza tym już się trochę nudził.

「ここですることは、もうないから。」と王子くんは王さまにいった。「そろそろ行くよ！」

— Nie mam tu nic do roboty. Odejdę.

「行ってはならん。」と王さまはいった。けらいができて、それだけうれしかったんだ。「行ってはならん、そちを、だいじんにしてやるぞ！」

— Nie odchodź — odpowiedział Król, który był tak dumny z posiadania poddanego. — Nie odchodź, mianuję cię ministrem.

「それで、なにをするの？」

— Ministrem czego?

「む……ひとをさばくであるぞ！」

— Hm… sprawiedliwości!

「でも、さばくにしても、ひとがいないよ！」

— Ależ tu nie ma kogo sądzić!

「それはわからん。まだこの王国をぐるりとまわってみたことがない。年をとったし、大きな馬車ばしゃをおくばしょもない。あるいてまわるのは、くたびれるんでな。」

— Nie wiadomo — rzekł Król. — Jeszcze nie zwiedziłem mego królestwa. Jestem bardzo stary, nie mam miejsca na karocę, a chodzenie mnie męczy.

「ふうん！　でもぼくはもう見たよ。」と、王子くんはかがんで、もういちど、ちらっと星のむこうがわを見た。「あっちには、ひとっこひとりいない……」

— Och! Ale ja już widziałem — powiedział Mały Książę, wychylając się, aby rzucić okiem na drugą stronę planety. — Tam także nie ma nikogo…

「なら、じぶんをさばくである。」と王さまはこたえた。「もっとむずかしいぞ。じぶんをさばくほうが、ひとをさばくよりも、はるかにむずかしい。うまくじぶんをさばくことができたなら、それは、しょうしんしょうめい、けんじゃのあかしだ。」

— Wobec tego będziesz sam siebie sądzić. To najtrudniejsze. Znacznie trudniej jest sądzić siebie niż bliźniego. Jeśli potrafisz dobrze siebie osądzić, będziesz naprawdę mądry.

すると王子くんはいった。「ぼく、どこにいたって、じぶんをさばけます。ここにすむひつようはありません。」

— Ja — powiedział Mały Książę — mogę się sądzić byle gdzie. Nie ma potrzeby, abym mieszkał tutaj.

「むむむ！　たしか、この星のどこかに、よぼよぼのネズミが１ぴきおる。夜、もの音がするからな。そのよぼよぼのネズミをさばけばよい。ときどき、死けいにするんである。そうすれば、そのいのちは、そちのさばきしだいである。だが、いつもゆるしてやることだ、だいじにせねば。１ぴきしかおらんのだ。」

— Hm, hm. Zdaje mi się, że gdzieś na mojej planecie jest stary szczur. Słyszę go nocą. Będziesz mógł od czasu do czasu sądzić tego starego szczura. Będziesz go mógł skazywać na śmierć. W ten sposób życie jego będzie zależne od twojej sprawiedliwości. Lecz za każdym razem ułaskawisz go, aby go oszczędzić. Bowiem jest tylko jeden.

また王子くんはへんじをする。「ぼく、死けいにするのきらいだし、もうさっさと行きたいんです。」

— Nie lubię skazywać na śmierć — odpowiedział Mały Książę — i już odchodzę.

「ならん。」と王さまはいう。

— Nie — rzekł Król.

もう、王子くんはいつでも行けたんだけど、年よりの王さまをしょんぼりさせたくなかった。

Mały Książę, który skończył już przygotowania do podróży, nie chciał martwić starego monarchy.

「もし、へいかが、いうとおりになるのをおのぞみなら、ものわかりのいいことを、いいつけられるはずです。いいつける、ほら、１ぷんいないにしゅっぱつせよ、とか。ぼくには、もう、いいころあいなんだとおもいます……」

— Jeżeli Wasza Królewska Mość chce, aby rozkazy były wykonywane natychmiast, proszę mi dać rozsądny rozkaz. Niech mi na przykład Wasza Królewska Mość rozkaże odejść stąd przed upływem jednej minuty. Zdaje mi się, że okoliczności są sprzyjające…

王さまはなにもいわなかった。王子くんはとりあえず、どうしようかとおもったけど、ためいきをついて、ついに星をあとにした……

Ponieważ Król nie odpowiedział, Mały Książę po chwili wahania wyruszył w drogę, wzdychając z ulgą.

「そちを、ほかの星へつかわせるぞ！」そのとき、王さまはあわてて、こういった。

— Mianuję cię moim ambasadorem! — wykrzyknął jeszcze Król.

まったくもってえらそうないいかただった。

Był bardzo pewny siebie.

おとなのひとって、そうとうかわってるな、と王子くんは心のなかでおもいつつ、たびはつづく。

„Dorośli są bardzo dziwni! — mówił sobie Mały Książę.

11

ROZDZIAŁ 11

ふたつめの星は、みえっぱりのすまいだった。

Drugą planetę zamieszkiwał Próżny.

「ふふん！　ファンのおでましか！」王子くんが見えるなり、みえっぱりはとおくから大ごえをあげた。

— Ach! Ach! Oto odwiedziny wielbiciela! — krzyknął, gdy tylko zauważył Małego Księcia.

というのも、みえっぱりにかかれば、だれもかれもみんなファンなんだ。

Albowiem według próżnych każdy spotkany człowiek jest ich wielbicielem.

「こんにちは。」と王子くんはいった。「へんなぼうしだね。」

— Dzień dobry — powiedział Mały Książę. — Pan ma zabawny kapelusz.

「あいさつできる。」と、みえっぱりはいう。「はくしゅされたら、これであいさつする。あいにく、ここをとおりすぎるひとなんていないわけだが。」

— Po to, aby się kłaniać — odpowiedział Próżny. — Aby się kłaniać, gdy mnie oklaskują. Niestety nikt tędy nie przejeżdża.

「うん？」王子くんは、なんのことかわからなかった。

— Ach tak? — powiedział Mały Książę, nic nie rozumiejąc.

「りょう手で、ぱちぱちとやってみな。」と、みえっぱりはその子にすすめた。

— Uderzaj dłonią w dłoń — poradził Próżny.

王子くんは、りょう手でぱちぱちとやった。みえっぱりは、ぼうしをちょっともち上げて、そっとあいさつをした。

Mały Książę uderzył dłonią w dłoń. Próżny ukłonił się skromnie, uchylając kapelusza.

「王さまのところよりもたのしいな。」と王子くんは心のなかでおもった。だからもういちど、りょう手でぽちぱちとやった。みえっぱりも、ぼうしをちょっともち上げて、もういちどあいさつをした。

„To jest jednak bardziej zajmujące niż odwiedziny u Króla” — powiedział sobie Mały Książę. I znów zaczął klaskać. Próżny znów kłaniał się, uchylając kapelusza.

５ふんつづけてみたけど、おなじことばかりなので、王子くんはこのあそびにもあきてしまった。

Po pięciu minutach zabawy Mały Książę zmęczył się jednostajnością gry.

「じゃあ、そのぼうしを下ろすには、どうしたらいいの？」と、その子はきいた。

— A co trzeba zrobić — spytał — aby kapelusz spadł?

でも、みえっぱりはきいてなかった。みえっぱりは、ほめことばにしか、ぜったい耳をかさない。

Lecz próżny nie usłyszał. Próżni słyszą tylko pochwały.

「おまえは、おれさまを心のそこから、たたえているか？」と、その男は王子くんにきいた。

— Czy ty mnie naprawdę bardzo uwielbiasz? — spytał Małego Księcia.

「たたえるって、どういうこと？」

— Co to znaczy uwielbiać?

「たたえるっていうのは、このおれさまが、この星でいちばんかっこよくて、いちばんおしゃれで、いちばん金もちで、いちばんかしこいんだって、みとめることだ。」

— Uwielbiać to znaczy uznać mnie za człowieka najpiękniejszego, najlepiej ubranego, najbogatszego i najmądrzejszego na planecie.

「でも、星にはきみしかいないよ！」

— Ależ poza tobą nikogo na planecie nie ma!

「おねがいだ、とにかくおれさまをたたえてくれ！」

— Zrób mi tę przyjemność: uwielbiaj mnie mimo wszystko.

「たたえるよ。」といって、王子くんは、かたをちょっとあげた。「でも、きみ、そんなことのどこがだいじなの？」

— Uwielbiam cię — powiedział Mały Książę, lekko wzruszając ramionami — ale co ci to daje?

そして王子くんは、そこをあとにした。

I ruszył w dalszą drogę.

おとなのひとって、やっぱりそうとうおかしいよ、とだけ、その子は心のなかで思いつつ、たびはつづく。

„Dorośli są zdecydowanie śmieszni” — powiedział sobie podczas podróży.

12

ROZDZIAŁ 12

つぎの星は、のんだくれのすまいだった。ほんのちょっとよっただけなのに、王子くんは、ずいぶん気もちがおちこんでしまった。

Następną planetę zajmował Pijak. Te odwiedziny trwały bardzo krótko, pogrążyły jednak Małego Księcia w głębokim smutku.

「ここでなにしてるの？」王子くんは、のんだくれにいった。その子が見ると、その男は、からのビンひとそろい、なかみのはいったビンひとそろいをまえにして、だんまりすわっていた。

— Co ty tu robisz? — spytał Pijaka, którego zastał siedzącego w milczeniu przed baterią butelek pełnych i bateria butelek pustych.

「のんでんだ。」と、のんだくれは、しょんぼりとこたえた。

— Piję — odpowiedział ponuro Pijak.

「なんで、のむの？」と王子くんはたずねた。

— Dlaczego pijesz? — spytał Mały Książę.

「わすれたいんだ。」と、のんだくれはこたえた。

— Aby zapomnieć — odpowiedział Pijak.

「なにをわすれたいの？」と、王子くんは気のどくになってきて、さらにきいた。

— O czym zapomnieć? — zaniepokoił się Mały Książę, który już zaczął mu współczuć.

「はずかしいのをわすれたい。」と、のんだくれはうつむきながら、うちあけた。

— Aby zapomnieć, że się wstydzę — stwierdził Pijak, schylając głowę.

「なにがはずかしいの？」と、王子くんはたすけになりたくて、たずねてみた。

— Czego się wstydzisz? — dopytywał się Mały Książę, chcąc mu pomóc.

「のむのがはずかしい！」のんだくれは、そういったきり、とうとうだんまりをきめこんだ。

— Wstydzę się, że piję — zakończył Pijak rozmowę i pogrążył się w milczeniu.

どうしていいかわからず、王子くんは、そこをあとにした。

Mały Książę zakłopotany ruszył dalej.

おとなのひとって、やっぱりめちゃくちゃおかしい、とその子は心のなかで思いつつ、たびはつづく。

„Dorośli są naprawdę bardzo, bardzo śmieszni” — mówił sobie po drodze.

13

ROZDZIAŁ 13

よっつめの星は、しごとにんげんのものだった。このひとは、とってもいそがしいので、王子くんが来たときも、かおを上げなかった。

Czwarta planeta należała do Bankiera, który w chwili przybycia Małego Księcia tak był zajęty, że nawet nie podniósł głowy.

「こんにちは。」と、その子はいった。「たばこの火、きえてるよ。」

— Dzień dobry — powiedział Mały Książę. — Pański papieros zgasł.

「３＋２＝５。５＋７＝12。12＋３＝15。こんにちは。15＋７＝22。22＋６＝28。火をつけなおすひまなんてない。26＋５＝31。ふう。ごうけいが、５おく162まん2731。」

— Trzy plus dwa równa się pięć. Pięć plus siedem — dwanaście. Dwanaście i trzy — piętnaście. Dzień dobry. Piętnaście i siedem — dwadzieścia dwa. Dwadzieścia dwa i sześć — dwadzieścia osiem. Nie mam czasu zapalić. Dwadzieścia sześć i pięć — trzydzieści jeden. Och! To razem daje pięćset jeden milionów sześćset dwadzieścia dwa tysiące siedemset trzydzieści jeden.

「なに、その５おくって。」

— Pięćset jeden milionów czego?

「ん？　まだいたのか。５おく……もうわからん……やらなきゃいけないことがたくさんあるんだ！　ちゃんとしてるんだ、わたしは。むだ口たたいてるひまはない！　２＋５＝７……」

— Co? Jeszcze tu jesteś? Pięćset jeden milionów… Sam już nie wiem, czego… Tak ciężko pracowałem! Jestem człowiekiem poważnym, tak nie robię niedorzeczności, nie bawię się głupstwami. Dwa i pięć…

「なんなの、その５おく100まんっていうのは。」また王子くんはいった。なにがあっても、いちどしつもんをはじめたら、ぜったいにやめない。

— Pięćset jeden milionów czego? — powtórzył Mały Książę, który nigdy nie porzucał raz postawionego pytania.

しごとにんげんは、かおを上げた。

Bankier podniósł głowę.

「54年この星にすんでいるが、気がちったのは、３どだけだ。さいしょは、あれだ、22年まえのこと、コガネムシがどこからともなく、とびこんできたせいだ。ぶんぶんとうるさくしたから、たし算を４回まちがえた。

Przez pięćdziesiąt cztery lata, odkąd mieszkam na tej planecie, trzy razy zakłócono mi spokój. Pierwszy raz, przed dwudziestu dwoma laty, zjawił się nie wiadomo skąd chrabąszcz. Tak strasznie hałasował, że zrobiłem cztery błędy w dodawaniu.

２どめは、あれだ、11年まえ、リウマチのほっさがおきたせいだ。うんどうぶそくで、あるくひまもない。ちゃんとしてるんだ、わたしは。３どめは……まさにいまだ！　さてと、５おく100……」

Drugi raz, jedenaście lat temu, miałem atak reumatyzmu. Nie uprawiałem gimnastyki. Nie mam czasu na włóczęgę. Jestem człowiekiem poważnym. Tak. Trzeci raz… to w tej chwili. Powiedziałem więc: pięćset jeden milionów…

「……も、なにがあるの？」

— Milionów czego?

しごとにんげんは、ほっといてはもらえないんだと、あきらめた。

Bankier zrozumiał, że niełatwo będzie pozbyć się gościa.

「……も、あのちいさいやつがあるんだ。ときどき空に見えるだろ。」

— Milionów tych małych rzeczy, które się widzi na niebie.

「ハエ？」

— Muszek?

「いいや、そのちいさいのは、ひかる。」

— Ależ nie, małych, błyszczących rzeczy.

「ミツバチ？」

— Pszczółek?

「いいや。そのちいさいのは、こがね色で、なまけものをうっとりさせる。だが、ちゃんとしてるからな、わたしは！　うっとりしてるひまはない。」

— Ależ nie. Małych złotych błyskotek, o których marzą leniuchy. Lecz ja jestem człowiekiem poważnym. Tak. Nie mam czasu na marzenia.

「あっ！　星？」

— Aha… Gwiazd?

「そうだ、星だ。」

— Tak jest. Gwiazd.

「じゃあ、５おく100まんの星をどうするの？」

— I cóż ty robisz z pięciuset milionami gwiazd?

「５おく162まん2731。ちゃんとしてるんだ、わたしは。こまかいんだ。」

— Pięćset jeden milionów sześćset dwadzieścia dwa tysiące siedemset trzydzieści jeden… jestem poważny, jestem dokładny.

「それで、星をどうするの？」

— I cóż ty robisz z tymi gwiazdami?

「どうするかって？」

— Co ja z nimi robię?

「うん。」

— Tak.

「なにも。じぶんのものにする。」

— Nic. Posiadam je.

「星が、きみのもの？」

— Posiadasz gwiazdy?

「そうだ。」

— Tak.

「でも、さっきあった王さまは……」

— Już widziałem Króla, który…

「王さまは、じぶんのものにしない、〈おさめる〉んだ。ぜんぜんちがう。」

— Królowie nie posiadają. Oni panują. To zupełnie co innego.

「じゃあ、星がじぶんのものだと、なんのためになるの？」

— A co ci daje posiadanie gwiazd?

「ああ、お金もちになれるね。」

— Bogactwo.

「じゃあ、お金もちだと、なんのためになるの？」

— A cóż ci z tego, ze jesteś bogaty?

「またべつの星が買える、あたらしいのが見つかったら。」

— Mogę kupować inne gwiazdy, o ile ktoś je znajdzie.

王子くんは心のなかでおもった。『このひと、ちょっとへりくつこねてる。さっきのよっぱらいといっしょだ。』

„Ten człowiek — powiedział sobie Mały Książę — rozumuje jak mój Pijak.”

でもとりあえず、しつもんをつづけた。

Pomimo tego pytał dalej:

「どうやったら、星がじぶんのものになるの？」

— W jaki sposób można posiadać gwiazdy?

「そいつは、だれのものだ？」と、しごとにんげんは、ぶっきらぼうにへんじをした。

— A czyje one są? — odburknął Bankier.

「わかんない。だれのものでもない。」

— Nie wiem. Niczyje.