«Allora sono mie che vi ho pensato per il primo».

“Öyleyse benim. Çünkü bunu ilk akıl eden ben oldum.”

«E questo basta?»

“Senin demekle senin oluyor mu?”

«Certo. Quando trovi un diamante che non è di nessuno, è tuo. Quando trovi un’isola che non è di nessuno, è tua. Quando tu hai un’idea per primo, la fai brevettare, ed è tua. E io possiedo le stelle, perché mai nessuno prima di me si è sognato di possederle».

“Tabii. Sahipsiz bir elmas bulursan senin olur. Sahipsiz bir ada da. Bir düşünce ilk senin aklına gelse beratını alırsın, senin olur. Benimki de öyle: Benden önce kimse yıldızlara sahip olmayı akıl edemediğine göre, yıldızlar benimdir.”

«Questo è vero», disse il piccolo principe. «Che te ne fai?»

“Doğru ama ne yapıyorsun onları?”

«Le amministro. Le conto e le riconto», disse l’uomo d’affari. «È una cosa difficile, ma io sono un uomo serio!»

“Düzene sokuyorum. Sayıyorum, yine sayıyorum. Güç bir iş. Ama önemli işlerle ilgilenen bir adamım ben.”

Il piccolo principe non era ancora soddisfatto.

Küçük Prens daha öğreneceğini öğrenmiş değildi.

«Io, se possiedo un fazzoletto di seta, posso metterlo intorno al collo e portarmelo via. Se possiedo un fiore, posso cogliere il mio fiore e portarlo con me. Ma tu non puoi cogliere le stelle».

“İpek bir atkım olsaydı,” dedi, “boynuma dolar nereye gitsem yanımda götürebilirdim. Bir çiçeğim olsaydı koparır yakama takabilirdim. Ama sen gökteki yıldızları koparamazsın ki.”

«No, ma posso depositarle alla banca».

“Koparamam ama bankaya yatırabilirim.”

«Che cosa vuol dire?»

“O da ne demek?”

«Vuol dire che scrivo su un pezzetto di carta il numero delle mie stelle e poi chiudo a chiave questo pezzetto di carta in un cassetto».

“Şu demek: Yıldızlarımın sayısını bir kâğıt parçasına yazarım. Sonra kâğıdı bir çekmeceye koyar, çekmeceyi kilitlerim.”

«Tutto qui?»

“Hepsi bu mu?”

«È sufficiente».

“Bu.”

È divertente, pensò il piccolo principe, e abbastanza poetico. Ma non è molto serio.

Küçük Prens, “Eğlenceli iş,” diye düşündü. “Pek şairane ama önemli denemez buna.”

Il piccolo principe aveva sulle cose serie delle idee molto diverse da quelle dei grandi.

Önemli şeyler konusunda Küçük Prens’in görüşleri büyüklerinkinden apayrıydı.

«Io», disse il piccolo principe, «possiedo un fiore che innaffio tutti i giorni. Possiedo tre vulcani dei quali spazzo il camino tutte le settimane. Perché spazzo il camino anche di quello spento. Non si sa mai. È utile ai miei vulcani, ed è utile al mio fiore che io li possegga. Ma tu non sei utile alle stelle…»

“Sözgelimi benim her gün suladığım bir çiçeğim var. Her hafta süpürdüğüm üç tane de yanardağım var. Sönmüş olanı bile süpürüyorum; ne olur ne olmaz. Bu yaptıklarımla yanardağlarıma ve çiçeğime yararlı oluyorum. Sense yıldızlar için yararlı değilsin…”

L’uomo d’affari apri la bocca ma non trovò niente da rispondere e il piccolo principe se ne andò.

İşadamı ağzını açtı ama söyleyecek laf bulamadı. Küçük Prens yola düzüldü.

Decisamente i grandi sono proprio straordinari, si disse semplicemente durante il viaggio.

“Büyükler tepeden tırnağa olağanüstü kişiler canım,” diye düşündü yol boyunca.

XIV

XIV

Il quinto pianeta era molto strano. Vi era appena il posto per sistemare un lampione e l’uomo che l’accendeva.

Beşinci gezegen çok ilginçti. Şimdiye dek gördüklerinin en ufağıydı. Üstünde ancak bir sokak feneriyle bekçisine yer vardı.

Il piccolo principe non riusciva a spiegarsi a che potessero servire, spersi nel cielo, su di un pianeta senza case, senza abitanti, un lampione e il lampionaio. Eppure si disse:

Küçük Prens, gökyüzünün bir noktasında, üstünde ne insan ne de ev bulunan küçücük bir gezegende şu sokak feneriyle bekçisinin ne işe yarayabileceğini kestirememişti. Yine de kendi kendine:

«Forse quest’uomo è veramente assurdo. Però è meno assurdo del re, del vanitoso, dell’uomo d’affari e dell’ubriacone. Almeno il suo lavoro ha un senso. Quando accende il suo lampione, è come se facesse nascere una stella in più, o un fiore. Quando lo spegne addormenta il fiore o la stella. È una bellissima occupazione, ed è veramente utile, perché è bella».

“Bu adam gülünç belki ama kraldan da, kendini beğenmişten de, işadamından da, sarhoştan da daha az gülünç; hiç değilse işinin bir anlamı var. Fenerini yakınca bir yıldız doğdurmuş, bir çiçek açtırmış gibi oluyor. Söndürünce o yıldız, o çiçek uykuya dalıveriyor. Ne güzel bir uğraş; güzel olduğu için gerçekten yararlı.”

Salendo sul pianeta salutò rispettosamente l’uomo:

Gezegene ayak basar basmaz bekçiyi saygıyla selamladı.

«Buon giorno. Perché spegni il tuo lampione?»

“Günaydın. Fenerini niçin söndürdün?”

«È la consegna», rispose il lampionaio. «Buon giorno».

“Yönetmelik böyle. Günaydın.”

«Che cos’è la consegna?»

“Nasıl?”

«È di spegnere il mio lampione. Buona sera».

“Yönetmeliğe göre fenerimi söndürüyorum. İyi akşamlar.”

E lo riaccese.

Feneri yeniden yaktı.

«E adesso perché lo riaccendi?»

“Peki, neden yine yaktın?”

«È la consegna».

“Yönetmelik böyle.”

«Non capisco», disse il piccolo principe.

“Anlayamıyorum.”

«Non c’è nulla da capire», disse l’uomo, «la consegna è la consegna. Buon giorno».

“Anlayacak bir şey yok ki,” dedi bekçi, “yönetmelik yönetmeliktir. Günaydın.”

E spense il lampione.

Fenerini söndürdü.

Poi si asciugò la fronte con un fazzoletto a quadri rossi.

Kırmızı kareli bir mendille alnını sildi, sonra:

«Faccio un mestiere terribile. Una volta era ragionevole. Accendevo al mattino e spegnevo alla sera, e avevo il resto del giorno per riposarmi e il resto della notte per dormire…»

“Lanet bir iş bu benimki,” dedi. “Eskiden akıl ererdi. Sabah söndürür, akşam yakardım. Günün geri kalan saatlerinde dinlenir, gecenin geri kalan saatlerinde uyurdum.”

«E dopo di allora è cambiata la consegna?»

“O zamandan bu yana yönetmelik değişti mi?”

«La consegna non è cambiata», disse il lampionaio, «è proprio questo il dramma. Il pianeta di anno in anno ha girato sempre più in fretta e la consegna non è stata cambiata!»

“Yönetmelik değişmedi. İşin kötüsü de bu ya. Gezegen her yıl daha hızlı dönmeye başladı, yönetmelik ise yerinde saydı.”

«Ebbene?» disse il piccolo principe.

“Sonra?”

«Ebbene, ora che fa un giro al minuto, non ho più un secondo di riposo. Accendo e spengo una volta al minuto!»

“Şimdi gezegen dakikada bir dönüş yapıyor; dinlenmeye bir saniye vaktim kalmıyor. Dakikada bir kez yakıp söndürüyorum.”

«È divertente! I giorni da te durano un minuto!»

“Amma da iş ha! Bu gezegende günler bir dakika sürüyor demek!”

«Non è per nulla divertente», disse l’uomo. «Lo sai che stiamo parlando da un mese?»

“O kadarla kalsa iyi! Biz şurada konuşurken bir ay geçti.”

«Da un mese?»

“Bir ay mı?”

«Sì. Trenta minuti: trenta giorni! Buona sera».

“Evet. Otuz dakika otuz gün eder. İyi akşamlar.”

E riaccese il suo lampione.

Feneri yeniden yaktı.

Il piccolo principe lo guardò e senti improvvisamente di amare questo uomo che era così fedele alla sua consegna.

Küçük Prens baktı baktı ve yönetmeliğe bunca bağlı kalan bu bekçiye karşı içinde bir sevgi duydu.

Si ricordò dei tramonti che lui stesso una volta andava a cercare, spostando la sua sedia. E volle aiutare il suo amico:

Bir zamanlar iskemlesini bir kımıldatışta günbatımları gördüğünü anımsadı; dostuna yardım etmek istedi.

«Sai… conosco un modo per riposarti quando vorrai…»

“Bak,” dedi, “sana istediğin zaman dinlenebilmenin yolunu göstereceğim.”

«Lo vorrei sempre», disse l’uomo.

“Ben hep dinlenmek isterim,” dedi bekçi.

Perché si può essere nello stesso tempo fedeli e pigri.

Bir insan hem işine bağlı hem tembel olabiliyor anlaşılan.

E il piccolo principe continuò: «Il tuo pianeta è così piccolo che in tre passi ne puoi fare il giro. Non hai che da camminare abbastanza lentamente per rimanere sempre al sole. Quando vorrai riposarti camminerai e il giorno durerà finché tu vorrai».

Küçük Prens açıklamaya koyuldu: “Senin gezegenin öyle küçük ki üç adımda çevresini dolanırsın. Hep güneş alan yerde kalabilmek için çok yavaş yürümen yeter. Dinlenmek istediğin zaman yürürsün, gündüzler dilediğin kadar uzar.”

«Non mi serve a molto», disse l’uomo. «Ciò che desidero soprattutto nella vita è di dormire».

“Bu bir çözüm yolu olamaz. Çünkü hayatta asıl sevdiğim şey uyumaktır.”

«Non hai fortuna», disse il piccolo principe.

“Ne yapalım şansın yok,” dedi Küçük Prens.

«Non ho fortuna», rispose l’uomo. «Buon giorno».

“Ne yapalım şansım yok. Günaydın.”

E spense il suo lampione.

Feneri söndürdü.

Quest’uomo, si disse il piccolo principe, continuando il suo viaggio, quest’uomo sarebbe disprezzato da tutti gli altri, dal re, dal vanitoso, dall’ubriacone, dall’uomo d’affari. Tuttavia è il solo che non mi sembri ridicolo. Forse perché si occupa di altro che non di se stesso.

Yol boyunca Küçük Prens, “Şu zavallıyı kral da, kendini beğenmiş de, sarhoş da, işadamı da görseler küçümserlerdi. Oysa içlerinde bana gülünç gelmeyen, yalnız o. Belki kendi dışında bir şeyle uğraştığından.”

Ebbe un sospiro di rammarico e si disse ancora:

İçini çekerek kendi kendine dedi ki:

Questo è il solo di cui avrei potuto farmi un amico. Ma il suo pianeta è veramente troppo piccolo, non c’è posto per due…

“İçlerinde arkadaş olabileceğim tek insan oydu. Ama gezegeni o kadar küçüktü ki iki kişi almazdı…”

Quello che il piccolo principe non osava confessare a se stesso, era che di questo pianeta benedetto rimpiangeva soprattutto i suoi millequattrocentoquaranta tramonti nelle ventiquattro ore!

Küçük Prens’in kendine açıklamaktan kaçındığı bir şey daha vardı. Bu gezegenden ayrılırken yirmi dört saatte bin dört yüz kırk günbatımı kaçırdığına yanıyordu asıl!

XV

XV

Il sesto pianeta era dieci volte più grande. Era abitato da un vecchio signore che scriveva degli enormi libri.

Altıncı gezegen bir öncekinden on kat genişti. Kocaman kitaplar yazan yaşlı bir adam vardı orada.

«Ecco un esploratore», esclamò quando scorse il piccolo principe.

Küçük Prens’in geldiğini görünce haykırdı: “Bir kâşif geliyor!”

Il piccolo principe si sedette sul tavolo ansimando un poco. Era in viaggio da tanto tempo.

Küçük Prens masanın üstüne oturduğunda sık sık soluyordu. Kaç gündür yollardaydı.

«Da dove vieni?» gli domandò il vecchio signore.

“Yolculuk nereden?” diye sordu yaşlı adam.

«Che cos’è questo grosso libro?» disse il piccolo principe. «Che cosa fate qui?»

Küçük Prens de sordu: “Bu koca kitap ne? Burada ne yapıyorsunuz?”

«Sono un geografo», disse il vecchio signore.

“Coğrafyacıyım ben.”

«Che cos’è un geografo?»

“Coğrafyacı ne demek?

«È un sapiente che sa dove si trovano i mari, i fiumi, le città, le montagne e i deserti».

“Coğrafyacı, denizlerin, ırmakların, kentlerin, dağların ve çöllerin yerlerini bilen bilgine denir.”

«È molto interessante», disse il piccolo principe, «questo finalmente è un vero mestiere!»

“Ne ilginç! Sonunda gerçek bir meslek adamına rastlayabildik!”

E diede un’occhiata tutto intorno sul pianeta del geografo. Non aveva mai visto fino ad ora un pianeta così maestoso.

Coğrafyacının gezegenine bir göz attı. Böylesine görkemli, göz alıcı bir gezegen görmemişti.

«È molto bello il vostro pianeta. Ci sono degli oceani?»

“Gezegeniniz çok çok güzel. Okyanusları var mı?”

«Non lo posso sapere», disse il geografo.

“Bir şey diyemem.”

«Ah! (il piccolo principe fu deluso) E delle montagne?»

“Ya!” Küçük Prens beklediğini bulamamıştı. “Peki, dağları?”

«Non lo posso sapere», disse il geografo.

“Bir şey diyemem.”

«E delle città e dei fiumi e dei deserti?»

“Kentleri, ırmakları, çölleri?”

«Neppure lo posso sapere», disse il geografo.

“Ona da bir şey diyemem.”

«Ma siete un geografo!»

“Hani siz coğrafyacıydınız?”

«Esatto», disse il geografo, «ma non sono un esploratore. Manco completamente di esploratori. Non è il geografo che va a fare il conto delle città, dei fiumi, delle montagne, dei mari, degli oceani e dei deserti.

“Tamam,” dedi coğrafyacı, “ama kâşifim dememiştim. Gezegenimde tek kâşif yok. Kentleri, ırmakları, dağları, denizleri, okyanusları ve çölleri bulup çıkarmak coğrafyacının görevi değildir ki.

Il geografo è troppo importante per andare in giro. Non lascia mai il suo ufficio, ma riceve gli esploratori, li interroga e prende degli appunti sui loro ricordi. E se i ricordi di uno di loro gli sembrano interessanti, il geografo fa fare un’inchiesta sulla moralità dell’esploratore».

Coğrafyacının gezinecek vakti yoktur. Masasının başından ayrılmaz. Kâşifler ayağına gelirler. Onlara sorular yöneltir, yolculuk anılarını not eder. Bunlardan birinin anılarını ilginç görürse o kâşifin dürüstlüğü konusunda soruşturma yapar.”

«Perché?»

“Neden?”

«Perché se l’esploratore mentisse porterebbe una catastrofe nei libri di geografia. Ed anche un esploratore che bevesse troppo».

“Çünkü yalancı bir kâşif, coğrafya kitaplarının başına neler neler getirir. Çok içki içen kâşifler için de aynı durum söz konusudur.”

«Perché?» domandò il principe.

“O neden?”

«Perché gli ubriachi vedono doppio e allora il geografo annoterebbe due montagne là dove ce n’è una sola».

“Çünkü sarhoşlar teki çift görür. Diyelim bir yerde tek dağ var, coğrafyacı iki dağ var diye not edecektir.”

«Io conosco qualcuno», disse il piccolo principe, «che sarebbe un cattivo esploratore».

“Bir tanıdığım var,” dedi Küçük Prens. “Olsaydı, çok kötü bir kâşif olurdu.”

«È possibile. Dunque, quando la moralità dell’esploratore sembra buona, si fa un’inchiesta sulla sua scoperta».

“Mümkün. Ne diyordum? Kâşifin dürüstlüğü ortaya çıkınca bu kez keşfi için bir soruşturma yapılır.”

«Si va a vedere?»

“Oraya mı gidiliyor?”

«No, è troppo complicato. Ma si esige che l’esploratore fornisca le prove. Per esempio, se si tratta di una grossa montagna, si esige che riporti delle grosse pietre».

“Yok canım, daha kolayı var. Kâşiften kanıt göstermesi istenir. Sözgelimi büyük bir dağ keşfedilmişse oradan büyük kayalar söküp getirmesi gerekir.”

All’improvviso il geografo si commosse.

Coğrafyacı birden coştu:

«Ma tu, tu vieni da lontano! Tu sei un esploratore! Mi devi descrivere il tuo pianeta!»

“Sen çok uzaklardan geliyorsun! Kâşifsin! Artık gezegenini anlatırsın bana.”

E il geografo, avendo aperto il suo registro, temperò la sua matita. I resoconti degli esploratori si annotano da prima a matita, e si aspetta per annotarli a penna che l’esploratore abbia fornito delle prove.

Ve kayıt defterini açarak kalemini yonttu. Kâşiflerin anlattıkları önce kurşunkalemle geçirilir deftere. Mürekkeple işlemeden önce kâşifin kanıtlarını sunması beklenir.

«Allora?» interrogò il geografo.

“Eee?” dedi coğrafyacı, umutla.

«Oh! da me», disse il piccolo principe, «non è molto interessante, è talmente piccolo. Ho tre vulcani, due in attività e uno spento. Ma non si sa mai».

“Bizim orası o kadar ilginç değil. Küçücük bir yer. Üç yanardağım var. Bunlardan ikisi püskürür halde, biri de sönmüş. Ama belli olmaz tabii.”

«Non si sa mai», disse il geografo.

“Hiç belli olmaz.”

«Ho anche un fiore».

“Bir de çiçeğim var.

«Noi non annotiamo i fiori», disse il geografo.

“Çiçekleri kaydetmiyoruz.”

«Perché? Sono la cosa più bella».

“Neden? Gezegenimdeki en güzel şey o çiçek!”

«Perché i fiori sono effimeri».

“Kaydetmiyoruz. Çünkü çiçekler bugün var yarın yok. Yani geçici.”

«Che cosa vuol dire “effimero”?»

“Geçici ne demek?”

«Le geografie», disse il geografo, «sono i libri più preziosi fra tutti i libri. Non passano mai di moda. È molto raro che una montagna cambi di posto. È molto raro che un oceano si prosciughi. Noi descriviamo delle cose eterne».

“Coğrafya kitapları önemli konuları ele alan en değerli kitaplardır. İçlerindeki bilgiler hiç eskimez. Bir dağın yer değiştirmesi çok az rastlanan bir olaydır. Bir okyanusun susuz kalması da öyle. Biz bu deftere ölümsüz şeyleri geçiriyoruz.”

«Ma i vulcani spenti si possono risvegliare», interruppe il piccolo principe. «Che cosa vuol dire “effimero”?»

“Ama günün birinde sönmüş yanardağlar yeniden püskürebilir. Tam anlayamadım, ‘geçici’ ne demek?”