Ale po krátkej úvahe dodal:

Бірақ біраз ойланып тұрды да, былай деді:

— Čo znamená skrotiť?

— «Қолға үйрету» деген нені білдіреді?

— Ty nie si odtiaľto, — povedala líška, — čo tu hľadáš?

— Сен жатжерлік екенсің, — деді түлкі. — Бұл жерде не іздеп жүрсің?

— Hľadám ľudí, — odpovedal Malý princ. — Čo znamená skrotiť?

— Адамдарды іздеп жүрмін, — деді Кішкентай ханзада. — «Қолға үйрету» деген нені білдіреді?

— Ľudia, — povedala líška, — majú pušky a poľujú. Je to veľmi nepríjemné! Chovajú aj sliepky. Je to ich jediná prednosť. Hľadáš sliepky?

— Адамдар, — деді түлкі, — олар мылтық ұстап, аң аулайды. Бұл өте ыңғайсыз нәрсе. Тағы олар тауық өсіреді. Бар жақсылықтары сол. Сен тауық іздеп жүрген жоқсың ба?

— Nie, — odpovedal Malý princ. — Hľadám priateľov. Čo znamená skrotiť?

— Жоқ, деді Кішкентай ханзада, — мен дос іздеп жүрмін. «Қолға үйрету» деген нені білдіреді?

— Je to už takmer zabudnutá vec, — povedala líška. — Znamená to vytvoriť putá.

— Бұл көбінесе ұмытылып кететін нәрсе, — деді түлкі. — Ол дегеніміз «байланыс туғызу…»

— Vytvoriť putá?

— Байланыс туғызу?

— Pravdaže, — povedala líška. — Ty si pre mňa zatiaľ len malý chlapec podobný stotisícom malých chlapcov. A nepotrebujem ťa. A ani ty ma nepotrebuješ. Ja som pre teba líška podobná stotisícom líšok. No ak si ma skrotíš, budeme jeden druhého potrebovať. Budeš pre mňa jediný na svete. Ja budem pre teba jediná na svete…

— Әрине, — деді түлкі. — Сен мен үшін дүниедегі жүз мыңдаған кішкене балалардың бірісің. Сондықтан да сенің маған керегің жоқ. Ал менің саған түкке де қаажетім жоқ. Мен сен үшін жүз мыңдаған түлкінің бірі ғанамын. Егерде сен мені қолға үйретсең, онда біз бір-бірімізді қажет етеміз. Сен мен үшін бүкіл әлемдегі бір ғана жан болар едің. Мен де сенің жалпақ дүниедегі жалғызың боламын…

— Začínam rozumieť, — povedal Malý princ. — Jestvuje jedna kvetina… myslím, že si ma skrotila…

— Мен түсіне бастааған сияқтымын, — деді Кішкентай ханзада. Бір гүл бар… меніңше ол менің қолға үйретіп алған сияқты…

— To je možné, — poznamenala líška. — Na Zemi sa dá všeličo zažiť…

— Әбден мүмкін, — деді түлкі. Жер бетінде неше түрлі нәрселер болып жатады…

— Och, to nie je na Zemi! — povedal Malý princ.

— Бұл жер бетінде болған жоқ, — деді Кішкентай ханзада.

Zdalo sa, že to v líške vzbudilo veľký záujem.

Түлкі таң қалған кейіппен:

— Na nejakej inej planéte?

— Басқа планетада ма?

— Áno.

— Иә.

— Sú na tej planéte poľovníci?

— Ол планетада аңшылар бар ма?

— Nie.

— Жоқ!

— To je zaujímavé! A sliepky?

— Міне, қызық! Ал тауықтар ше?

— Nie.

— Жоқ.

— Nič nie je dokonalé, — vzdychla si líška.

—Кемшіліксіз нәрсе болмайды, — деді түлкі күрсініп.

Ale vrátila sa k svojej myšlienke:

Сәлден соң түлкі сөзін жалғастырды:

Môj život je jednotvárny. Poľujem na sliepky a ľudia poľujú na mňa. Všetky sliepky sú si podobné a všetci ľudia sa navzájom podobajú. Tak sa trochu nudím. No ak si ma skrotíš, môj život bude akoby ožiarený slnkom. Spoznám zvuk krokov, ktorý bude iný ako všetky ostatné. Tie ostatné kroky ma zaháňajú pod zem. Tie tvoje ma privolajú z nory ako nejaká hudba.

— Менің өмірім бір қалыпты өтуде. Мен тауықтарды аңдимын, адамдар мені аңдиды. Тауықтардың бәрі бірдей. Адамдар да бір-бірінен аумайды. Тіпті ішің пысатын жағдай. Ал егер сен мені қолға үйретсең, менің өмірім күн сәулесіндей нұрланып шыға келер еді. Мен ерекше естілетін басқан қадамыңның сыбдырын өзгелерден ажырата білер едім. Ал өзгелердің тықыры мені жер астындағы ініме тығылуға мәжбүр етеді. Сенің басқан қадамың жанға жайлы әуендей мені інімнен шығауға шақырар еді.

A potom, pozri! Vidíš tamtie obilné polia? Ja chlieb nejem. Obilie je pre mňa zbytočné. Obilné polia mi nič nepripomínajú. A to je smutné! Ale ty máš zlaté vlasy. Bude to teda skvelé, keď si ma skrotíš! Zlaté obilie mi ťa bude pripomínať. A ja budem mať rada šumenie vetra v obilí…

Енді анаған қара! Сонау жердегі егіндікті көріп тұрсың ба? Мен нан жемеймін. Бидайдың маған керегі шамалы. Егін алқабы маған еш сезім тудырмайды. Міне, бұл көңілсіз жайт. Ал сенің шашың алтындай. Сен мені қолға үйреткеннен кейін қандай керемет болады десеңші! Алтын бидай сені еске алып отыратын болады. Сонда мен бидайды тербеген желдің сыбдырын жақсы көріп кетер едім…

Líška zmĺkla a nadlho sa zahľadela na Malého princa.

Түлкі сөзін тыйып, Кішкентай ханзадаға ұзақ телміре қарап қалды да:

— Prosím ťa… skroť si ma! — povedala.

— Өтінемін, мені қолға үйретші! — деді ол ақырында.

— Veľmi rád, — odpovedal Malý princ, — ale nemám veľa času. Musím si nájsť priateľov a spoznať veľa vecí.

— Қуана-қуана келісер едім, — деп жауап қатты Кішкентай ханзада, — әттең, уақытым аз. Мен жаңа достар тауып, көп нәрселерді танып-білуім керек.

— Spoznáme len tie veci, ktoré si skrotíme, — poveda— la líška. — Ľudia už nemajú čas, aby niečo spoznávali. Kupujú si u obchodníkov celkom nové veci. Ale pretože nejestvujú obchodníci, čo by predávali priateľov, ľudia už priateľov nemajú. Ak chceš mať priateľa, skroť si ma!

— Адам қолға үйреткен нәрселерін жақсы біледі, — деді түлкі. Адамдар бірдеңе білейін деп талпынбайды, оған тіпті уақыттары жоқ. Олар саудагерлерден дап-дайын заттарды сатып алады. Дайын достар сататын дүкен болмағандықтан, адамдар достарсыз қалды. Егер сен досың болғанын қаласаң, мені қолға үйрет!

— Čo mám urobiť? — spýtal sa Malý princ.

— Ол үшін не істеу керек? — деді Кішкентай ханзада.

— Musíš byť veľmi trpezlivý, — odpovedala líška. — Najprv si sadneš do trávy trochu ďalej odo mňa, asi tak to. Ja sa budem na teba pozerať kútikmi očí, a ty nebudeš nič vravieť. Reč je prameňom nedorozumení. Ale každý deň si budeš môcť sadnúť trochu bližšie.

— Ол үшін сабыр сақтау қажет, — деп жауап берді түлкі. — Алдымен сен менен аздап қашықтау жерде отырасың, мінеки былайша шөптің үстінде. Мен саған көзімнің қиығын саламын, ал сен үн шығарма. Сөз — түсінбестіктің бастамасы. Күн сайын жақынырақ отырып, жылжи түс…

Na druhý deň prišiel Malý princ zasa.

Ертесіне Кішкентай ханзада қайтып келді.

— Bolo by lepšie, keby si prichádzal v tú istú hodinu, — povedala líška. — Ak napríklad prídeš o štvrtej popoludní, už od tretej začnem byť šťastná. Čím väčšmi čas pokročí, tým budem šťastnejšia. O štvrtej už budem vzrušená a nepokojná; Ak chceš mať priateľa, skroť si ma! objavím cenu šťastia! No ak budeš chodiť hocikedy, nebudem nikdy vedieť, na ktorú hodinu si mám pristrojiť srdce… Je potrebné zachovávať isté zvyky.

— Негізінде белгілі бір уақытта келгенің дұрыс, — деді түлкі. Мысалы, егер сен түстен кейін сағат төртте келетін болсаң, мен сағат үштен бастап-ақ бақытқа бөленемін. Уақыт жақындаған сайын мен өзімді бақытты сезіне бастаймын. Сағат төртте тіпті асып-сасып, қобалжи түсемін; бақытымның бағасы сонда сонда белгілі болады! Бірақ сен ойыңа келген уақытта келе беретін болсаң, қай уақытты жүрегімді жылылыққа толтыратынымды білмей қаламын… Салтты сақтау керек.

— Čo je to zvyk? — spýtal sa Malý princ.

— Салт деген не? — деді Кішкентай ханзада.

— Aj to je čosi, na čo sa veľmi zabúda, — povedala líška. — Je to niečo, čo odlišuje jeden deň od ostatných dní, jednu hodinu od ostatných hodín. Napríklad aj moji poľovníci majú jeden zvyk. Vo štvrtok tancujú s dedinskými dievčencami. A tak je štvrtok nádherný deň! Chodím sa vtedy prechádzať až do vinice. Keby poľovníci tancovali hocikedy, všetky dni by sa navzájom podobali a ja by som nemala prázdniny.

— Бұл да бір ұмтылып кететін нәрсе, — деді түлкі. Ол бір күннің басқа күндерге ұқсамайтынын, бір уақыттың басқа уақыттан ерекше екенін білдіреді. Мәселен, менің аңшыларымның бір салты бар. Олар бисенбі күндері ауылдың қыздарымен би билейді. Сондықтан, бейсенбі — тамаша күн! Мен жүзімдікке дейін сейіл құрамын. Егерде аңшылар ойларына келген уақытта билей беретін болса, барлық күн бір-бірінен аумай қалатын еді де, ал мен болсам демалыстан қағылар едім.

Tak si Malý princ skrotil líšku. A keď sa priblížila hodina odchodu, líška povedala:

Сөйтіп, Кішкентай ханзада түлкіні қолға үйретіп алды. Енді кетер уақыт жақындағанда:

— Ach! Budem plakať…

— Ой, мен жылаймын ғой! — деді түлкі.

— Je to tvoja vina, — povedal Malý princ, — neželal som ti nič zlé, ale ty si chcela, aby som si ťa skrotil…

— Өзің кінәлісің, — деді Кішкентай ханзада, мен саған еш жаманшылық ойламап едім, алайда сен қолға үйрет деп қоймадың…

— Pravdaže, — povedala líška.

— Иә, әрине, — деді түлкі.

— Ale ty budeš plakať! — povedal Malý princ.

— Бірақ, сен бәрібір жылайсың ғой! — деді Кішкентай ханзада.

— Pravdaže, — povedala líška.

— Әрине! — деді түлкі.

— Teda z toho nebudeš mať nič!

— Сен бұдан ештеңе ұтпайсың ғой!

— Budem, — povedala líška, — vďaka farbe obilia.

— Ұттым! — деді түлкі. Бидайдың түсі жайлы айтқаным есіңде ғой?!

Potom dodala:

Сосын ол сөзін былай деп сабақтады:

— Choď sa ešte raz pozrieť na ruže. Pochopíš, že tá tvoja je jediná na svete. Vrátiš sa ku mne, aby si mi dal zbohom, a ja ti darujem tajomstvo.

— Қайта барып раушан гүлдерге көз тасташы. Сонда сен өзіңнің гүлің әлемдегі қайталанбас гүл екеніне көзің жетеді. Сен менімен қоштасуға қайта орал, сол кезде саған бір құпия сырды сиға тартамын.

Malý princ sa šiel znova pozrieť na ruže.

Кішкентай ханзада раушан гүлдерді көруге қайта оралды.

— Vy sa na moju ružu vôbec nepodobáte, vy ešte nie ste nič, — povedal im. — Nikto si vás neskrotil a vy ste si neskrotili nikoho. Ste také, ako bola moja líška. Bola iba líškou, čo sa podobala stotisícom ostatných líšok. Ale ja som si z nej urobil priateľku a teraz je jediná na svete.

— Сендер менің раушан гүліме түк те ұқсамайсыңдар, сендер түкке де татымайсыңдар! — деді ол гүлдерге. — Сендерді ешкім қолға үйреткен емес, сендер де ешкімді қолға үйреткен жоқсыңдар. Бұрын менің түлкім де сен сияқты жүрген. Жүз мыңдаған түлкіден оның да айырмашылығы жоқ-ты. Бірақ мен оны дос қылдым, енді ол — жалпақ дүниедегі жалғыздың өзі.

A ruže boli veľmi zarazené.

Раушан гүлдер ыңғайсызданып қалды.

— Ste krásne, ale ste prázdne, — povedal im ešte. — Nemožno pre vás zomrieť. Prirodzene, obyčajný okoloidúci by si myslel, že moja ruža sa vám podobá. Ale ona jediná je dôležitejšia ako vy všetky, pretože práve ju som polieval. Pretože ju som dával pod sklený zvon. Pretože ju som chránil zástenou. Pretože jej som pozabíjal húsenice (okrem dvoch alebo troch, z ktorých majú byť motýle). Pretože ju som počúval, ako sa žaluje alebo vystatuje, alebo dokonca ako niekedy mlčí. Pretože je to moja ruža.

— Сендер сұлусыңдар, бірақ ойсызсыңдар, — деді ол тағы да. — Сендер ол үшін өлімге бас тіге алмайсың. Әрине, менің раушан гүлімді жай бір жүргінші көрсе, сендерге ұқсайды екен деп ойлап қалуы мүмкін. Бірақ ол мен үшін сендердің бәріңнен де қымбат, сондықтан мен оны суарғанмын. Тек сол гүлді ғана шыны қалпақтың астына қойғанмын. Сол себептен оны желге қақтырмай, қоршау орнатқанмын. Сондықтан мен сол гүл үшін ғана құрттарды өлтіргенмін (екі-үшеуін көбелек болу үшін қалдырдым). Сондықтан сол гүлдің ғана шағымына немесе мақатағанына құлақ астым, кейде тымырайып, үндемегеніне де тқздім. Өйткені ол — менің раушан гүлім.

A vrátil sa k líške.

Сөйдеді де ол түлкіге қайтып оралды.

— Zbohom, — povedal.

— Қош бол! — деді ол…

— Zbohom, — povedala líška. — Tu je moje tajomstvo. Je veľmi jednoduché: dobre vidíme iba srdcom. To hlavné je očiam neviditeľné.

— Қош бол! — деді түлкі. — Мінеки, менің құпиям. Ол өте қарапайым нәрсе: жүректің ғана көзі өткір. Ең маңызды нәрсе көзге көрінбейді.

— To hlavné je očiam neviditeľné, — opakoval Malý princ, aby si to zapamätal.

— Ең маңызды нәрсе көзге түспейді, — деді қайталап Кішкентай ханзада оны жадына сақтап қалмақшы болып.

— Čas, ktorý si strácal pre svoju ružu, robí tvoju ružu takou dôležitou.

— Раушан гүлің үшін жұмсаған уақытың оны қымбат ете түседі.

— Čas, ktorý som strácal pre svoju ružu… — opakoval Malý princ, aby si to zapamätal.

— Раушан гүлім үшін жұмсаған уақытым… — деп қайталады Кішкентай ханзада, мұны жадына сақтап қалмақшы болғандай.

— Ľudia zabudli na túto pravdu, — povedala líška. — Ale ty na ňu nesmieš zabudnúť. Ty budeš navždy zodpovedný za všetko, čo si skrotíš. Si zodpovedný za svoju ružu…

— Адамдар бұл шындықты ұмытып кеткен, — деді түлкі. — Бірақ, сен оны ұмытпауың керек. Өзің қолға үйреткеніңнің қай-қайсысын болмасын, сен олар үшін әрқашан жауапты боласың. Раушан гүлің үшін жауап бересің…

— Som zodpovedný za svoju ružu… — opakoval Malý princ, aby si to zapamätal.

— Мен раушан гүліме жауаптымын… — деп қайталады Кішкентай ханзада, оны есіне сақтап қалмақ ниетпен.

XXII

XXII

— Dobrý deň, — povedal Malý princ.

— Қайырлы күн! — деді Кішкентай ханзада.

— Dobrý deň, — povedal výhybkár.

— Қайырлы күн! — деді темір жол бағыттаушысы.

— Čo tu robíš? — spýtal sa Malý princ.

— Мұнда не істеп жүрсің? — деді Кішкентай ханзада.

— Rozdeľujem cestujúcich po tisícových skupinách, — povedal výhybkár. — Vypravujem vlaky, čo ich odvážajú raz napravo, raz naľavo.

— Мен жолаушыларды мың-мыңға бөліп сұрыптаймын, — деді темір жол бағыттаушысы. Оларды бірде оң жаққа, бірде сол жаққа алып кететін пойыздарды жөнелтемін.

A vysvietený rýchlik, duniac ako hrom, otriasol výhybkárovou búdkou.

Сол мезетте күн күркірегендей дүрсілдеп жарқыраған жүрдек пойыз темір жол бағыттаушысының үйшігін дірілдетіп жіберді.

— Veľmi sa ponáhľajú, — povedal Malý princ. — Čo hľadajú?

— Өздері тым асығыс қой, — деді Кішкентай ханзада. Олар не іздеп жүр?

— Ani človek na rušni to nevie, — odpovedal výhybkár.

— Оны локомотивті басқаратын адамның өзі де білмейді, — деді бағыттаушы.

A v opačnom smere zadunel druhý vysvietený rýchlik.

Сосын қарама-қарсы бағытқа бет алған екінші бір жүрдек пойыз дүрсілдеп өте шықты.

— Už sa vracajú? — spýtal sa Malý princ.

— Бірден артқа қайтып келе ме? — деді Кішкентай ханзада…

— To nie sú tí istí, — povedal výhybkár. — Vymieňajú sa.

— Бұл басқасы, — деді бағыттаушы. Орын алмасқаны ғой.

— Neboli spokojní tam, kde boli?

— Оларға барған жақтары ұнамағаны ма?

— Človek nikdy nie je spokojný tam, kde je, — povedal výhybkár.

— Адамның көңілі тұрған жеріне ешқашан толмайды, — деді бағыттаушы.

Vtom ako hrom zadunel tretí vysvietený rýchlik.

Сол-ақ екен, шамы жалтырап үшінші пойыздың дүрсілі пайда болды.

— Idú za tými prvými cestujúcimi? — spýtal sa Malý princ.

— Бұлар алдыңғы жолаушыларды қуалап бара ма? — деп сұрады Кішкентай ханзада.

— Nejdú vôbec za ničím, — povedal výhybkár. — Spia tam vnútri, alebo poriadne zívajú. Len deti si pritískajú nos na okenné tabuľky.

— Олар ешкімді де қуалап бара жатқан жоқ, — деді темір жол бағыттаушысы. — Олар пойызда ұйықтайды немесе жай есінеп отыра береді. Тек балалар ғана терезеге мұрындарын тақап алып, сыртқа қарап отырады.

— Len deti vedia, čo hľadajú, — povedal Malý princ. — Strácajú čas pre handrovú bábiku, ona sa stáva pre ne veľmi dôležitá, a keď im ju niekto vezme, plačú…

— Тек балалар ғана өздері не іздеп жүргенін біледі, — деді Кішкентай ханзада. — Олар шүберек қуыршаққа бар уақыты мен ықыласын арнайды, сол себептен қуыршақ олар үшін тым маңызды. Ал егер оны оларлан тартып алып қойса, онда балалар жылап қалады…

— Majú šťastie, — povedal výhybkár.

— Олар бақытты екен, — деді бағыттаушы.

XXIII

XXIII

— Dobrý deň, — povedal Malý princ.

— Қайырлы күн! — деді Кішкентай ханзада.

— Dobrý deň, — povedal obchodník.

— Қайырлы күн! — деді саудагер.

Bol to obchodník, čo predával vylepšené pilulky proti smädu. Stačilo raz za týždeň jednu zhltnúť, a človek nepociťoval potrebu napiť sa.

Бұл саудагерлер шөл қандыратын сиқыр дәрі сататын. Аптасыына бір рет қабылдасаң болғаны, шөл қыспайтын болады.

— Prečo to predávaš? — spýtal sa Malý princ.

— Сен мұны неге сатып тұрсың? — деп сұрады Кішкентай ханзада.

— Je to veľká úspora času, — odpovedal obchodník. — Vypočítali to odborníci. Ušetrí sa päťdesiattri minút za týždeň.

— Уақыт үнемдеу үшін, — деді саудагер. — Сарапшылар жүргізген есептің қорытындысы бойынша аптасына елу үш минут босқа ысырап етіледі екен.

— A čo sa urobí s tými päťdesiatimi tromi minútami?

— Сонда ол үнемделген елу үш минутпен не істейді?

— Každý si s nimi urobí, čo chce…

— Не істесең де өз еркің…

— Keby som ja mal premárniť päťdesiattri minút, šiel by som celkom pomaličky k studničke…

«Егер менің бос елу үш минутым болса, — деп ойланып қалды Кішкентай ханзада, — көкке шапшып атқан бұлақтан су ішуге асықпай барушы едім…»

XXIV

XXIV

Bolo to ôsmeho dňa po mojej nehode na púšti, a keď som počúval príbeh o obchodníkovi, pil som poslednú kvapku zo svojej zásoby vody.

Шөл далада апатқа ұшырағала сегіз күн өткен еді. Саудагер туралы оқиғаны суымның соңғы тамшысын ішіп отырып тыңдадым.

— Ach, — povedal som Malému princovi, — tvoje spomienky sú veľmi pekné, ale ja som ešte neopravil lietadlo, nemám už čo piť, a takisto by som bol šťastný, keby som mohol celkom pomaličky kráčať k nejakej studničke!

— Иә, — дедім мен Кішкентай ханзадаға, — сенің оқиғаларың өте қызық-ау, бірақ мен ұшағымды әлі жөндеп болмадым, ішер суым да бітті. Егер мен де көкке шапшыған суға қара асықпай бет алсам, өзімді бақытты сезінуші едім!

— Moja priateľka líška… — povedal mi.

— Менің түлкі досым…, — деп бастап еді…

— Chlapček môj, už nejde viac o líšku!

— Менің кішкентайым, қазір түлкі туралы сөз тыңдар шамам жоқ!

— Prečo?

— Неге?

— Pretože čoskoro umrieme od smädu…

— Өйткені шөлден қатып өлерміз…

Nepochopil moju námietku a povedal mi:

Ол менің айтқанымды ұқпастан, маған былай деп жауап қатты:

— Je dobre, že sme mali priateľa, aj keď máme zomrieť. Ja som veľmi rád, že som mal priateľku líšku…

— Өлу керек болғанның өзінде досың болғаны жақсы ғой. Мен түлкі досым болғанына қуаныштымын…

„Nevie odhadnúť nebezpečenstvo,“ vravel som si. „Nikdy necíti ani hlad, ani smäd. Stačí mu trochu slnka…“

«Ол төнген қауіпті дұрыс бағаламай тұр, — деп ойладым мен. — Оның қарны ешқашан ашқан да, өзі шөлдеген де емес. Аздап күн қыздырса болғаны…»

Ale on na mňa pozrel a odpovedal na moju myšlienku:

Алайда, ол маған қарады да, менің ойыма жауап бергендей:

— Aj ja som smädný… pohľadajme studňu…

— Мен де шөлдедім… Жүр, құдық іздейік…, — деді.

Hodil som unavene rukou: je nezmyselné hľadať naslepo studňu v nekonečnej púšti. A predsa sme sa vydali na cestu.

Ұшы-қиырсыз жапан түзде құдық іздеген миға қонымсыз нәрсе дегендей қолымды торыққан кейіппен сермей салдым. Дегенмен, біз жолға аттанып кеттік.

Ako sme tak celé hodiny tíško kráčali, nastala noc a začali sa zažíhať hviezdy. Zazrel som ich ako vo sne, lebo som mal od smädu slabú horúčku. Slová Malého princa mi vírili v mysli.

Ұзақ уақыт бойы үнсіз жүріп келе жатқанда кеш батып, аспанда жұлдыздар жымыңдай бастады. Шөл қысып ыстығым көтеріліп келе жатқандықтан болар, мен жұлдыздарды түсімде көріп тұрғандай болдым. Кішкентай ханзаданың сөздері есімнен шықпай тұрып алды.

— Tak aj ty si smädný? — spýtal som sa ho.

— Демек, сенің де шөлдегенің ғой? — деп сұрадым одан.