— I oto główki dzieci jego, które były zwiędłe, a ożyły, i były smętne, a są radosne, i były naznaczone ciemnością, a teraz naznaczone są światłem.

И вот головки его детей, увядшие головки, — ожили, и были дети его грустны, а теперь радостны, и были они предназначены мраку, а теперь предназначены свету.

Chleb będzie, gdzie był głód, a gdzie noc była, tam będzie poranek.

Lecz wy byliście pomocnikami światła.

Но вы были помощниками света.

I oto sierota, która była jako jagnię bez uchrony i jak gołąb bez gniazda, przygarnięta jest pod dach i policzona między rodzone, jako jedno z nich. I jest błogosławieństwem chaty, a dobro weszło za nią, jak wchodzi woń za wiosennym kwieciem.
A wy byliście i ku temu także wdzięczną i czujną pomocą.

И вот, сирота, которая была как ягнёнок без пристанища и как голубь без гнезда пригрета под кровлей и принята в семью как родная. Она — благословение хаты, и добро вошло вместе с нею, как входит благоухание вслед за весенним цветком.
Вы и в этом пришли со своею доброю помощью».

Umilkł, a zrobiła się cisza.

Король замолчал, и наступила тишина.

A w ciszy tej ozwały się trzy uderzenia młota; trzy tylko, lecz tak potężne, iż zaraz poznać było można, że ostateczne są i że dzieło kończą.

А в этой тишине отозвались три удара молота; только три, но такие могучие, что сразу можно было узнать, что эти удары последние, и что дело мастера кончено.

Odwrócił król głowę siwą i przez chwilę słuchał, i drużyna jego słuchała.

Повернул король свою седую голову и начал прислушиваться, и дружина его прислушивалась.

I przeszedł po nich dreszcz, i chłodem powiało od boru. Tu i owdzie zagasła źrenica, tu i owdzie zniknął uśmiech, tu i owdzie zacisnęły się dłonie.

И прошла по ним дрожь, и холодом повеяло от бора. Глаза их потухли, улыбка исчезла, руки начинали судорожно сжиматься.

Przypomniały sobie Krasnoludki ową starą, starą wieść, że gdzie uderzy dzwon, tam one — pod ziemię muszą.

Вспомнили тогда краснолюдки старое-престарое сказание, что где ударит колокол, там они должны скрываться под землю.

Król wszakże był spokojny i tak mówił dalej:

Но король был спокоен и так говорил дальше:

— Jednego z towarzyszy straciliśmy, bracia, straciliśmy uczonego Koszałka-Opałka. Odłączył się on od nas, aby szukać sławy. Nie nam go sądzić. Niech idzie za gwiazdą swoją. Co do nas, przeżyliśmy tu dni dobre i chwile szczęśliwe. Błogosławmy temu zakątkowi ziemi.

— Одного из товарищей мы утратили, братья, учёного Чепухинского-Вздорного. Он отделился от нас, чтобы искать славы. Не нам судить его. Пускай он идёт за своею звездою. Что касается нас, то мы прожили здесь хорошие дни и счастливые минуты. Благословим этот уголок земли!

— Błogosławmy! — zawołały wierne Krasnoludki.

— Благословим! — воскликнули верные краснолюдки.

I nagle zrobiła się cisza.

И вдруг сделалась тишина.

Wzniósł ręce król stary i wyciągnął je nad uciszoną doliną, i błogosławił jej.

Вознёс руки старый король, простёр их над умиротворённой долиной и благословил её.

Sto rąk, sto ramion podniosło się za nim w różane powietrze, w którym drżała promienista gwiazda królewskiego berła i błogosławiły temu zakątkowi ziemi.

Сто рук поднялось в воздух, в котором дрожала сверкающая звезда королевского скипетра, и все благословили этот уголок земли.

A wtem słońce stoczyło się wielką kulą aż na krawędź świata.

А в это время солнце огромным шаром скатилось за край горизонта.

— Piękny zachód! — rzekł król.

— Прекрасный закат! — сказал король.

— Piękny… piękny zachód! — zawołały wierne Krasnoludki.

— Прекрасный… прекрасный закат! — воскликнули верные краснолюдки.

Naraz zaczęły dzwony bić…

В эту минуту зазвонили колокола…

Daleko gdzieś, daleko, wysoko gdzieś, wysoko, nad borem, nad lasem, głos dzwonu płynął i obejmował pola i łąki, i drżały pod nim trawy zroszone, i zioła, a od nieba do ziemi, w wielkiej wieczornej ciszy rozbrzmiewał szeroko głos dzwonu…

Далеко где-то, далеко, высоко где-то, высоко, над бором, над лесом, плыл голос колокола и обнимал поля и луга, и дрожали под ним орошённые травы, и злаки, и от неба до земли широко разливался голос колокола…

I nagle pod głosem tym zaczęły się osypywać barwy i kolory z wiernych Krasnoludków, tak właśnie jak się osypują złote liście z drzew jesiennych w modrej i słonecznej ciszy wrześniowego ranka.

И вдруг от этого голоса с верных краснолюдков начали осыпаться их краски так, как осыпаются золотые листья с деревьев в голубой и солнечной тишине сентябрьского утра.

Wzgórek, tron, król stary i cała drużyna rozwiały się cieniem.

Пригорок, трон, старый король и вся дружина развеялись тенью.

Dzwon bił… słońce gasło.

Колокол звонил… Солнце угасало.

Listki unoszące się lekko w powietrzu, sypnęły na ziemię. Pod ich warstwą znikł wzgórek, na którym przed chwilą stały Krasnoludki.

Листки, легко носящиеся над землёю, посыпались вниз. Под их слоем исчез пригорок, на котором за минуту стояли краснолюдки.

Ukażą się znowu, ale nie pierwej, aż słonko wiosenne zaświeci.

Они покажутся снова, но не раньше, чем засветит весеннее солнышко.

* * *

* * *

Z całego narodu drobnych Krasnoludków został jeden tylko Koszałek-Opałek, który na wspólną schadzkę nie nadążył.

Изо всего народа малых краснолюдков на земле остался только один Чепухинский, который не попал на общую сходку.

Stary, opuszczony sierota w miesięcznym promieniu cicho stąpa po śniegu i ręce drżące przy jasności srebrnej grzeje.

Старый, покинутый сирота при месячном свете тихо ступает по снегу и греет дрожащие руки в серебряном свете.

Jeden Koszałek-Opałek chodzi po świecie razem ze swoją brodą siwą, z wielkimi nastroszonymi brwiami, z kapturkiem i kubraczkiem ciemnym, a także ze swoim starym, poczciwym sercem; z pękiem kluczy u pasa, na które zamyka dzwonki polne, żeby nie budziły śpiących łąk, i konwalie, żeby nie budziły gajów podczas zimy.

Один Чепухинский ходит по свету со своею белой бородою, с большими, косматыми бровями, с капюшоном, а также и со своим старым, добрым сердцем, со связкою ключей у пояса, которыми запирает полевые колокольчики, чтобы они не будили спящих лугов, и ландыши, чтобы они не будили леса во время зимы.

Jeden Koszałek-Opałek chodzi po świecie, z jasnego szronu pereł sznurki niże. Porzucił już zupełnie on te myśli o sławie, co były początkiem i pychy jego, i niedoli.

Один Чепухинский ходит по свету, нижет блестящие шнурки из ясного инея. Он уже совершенно покинул мысли о славе, которая была источником его гордыни и несчастья.

Prosty się zrobił, dobry, cichy, z maluczkimi przestający, z wszelkim żywym stworzeniem sercem się dzielący.

Сделался он простым, тихим, добрым, не гнушается малыми, делит сердце со всем живым творением.

Ciężkie on chwile miał, gdy się od mistrza Sarabandy dowiedział o zachodzie i zmierzchu całej swej drużyny, która pod ziemią przed mrozem się skryła.

Тяжёлые минуты испытал он, когда узнал от маэстро Сарабанды о закате и сумерках всей своей дружины, которая скрылась под землёю от мороза.

Ale przebolał potem i pod dębem owym nieraz z tym małym gęślarzem siada i słucha pieśni jego.

Но потом он переболел, и часто сидит под дубом с дивным музыкантом и слушает его песни.

Wielkiej swojej Historii Krasnoludków pewno nigdy już nie napisze.

Большую свою «Историю краснолюдков» он наверно никогда не напишет.

Co mu, co i światu po księdze takiej, którą ogień spalić, a wiatr rozwiać może?

Да и зачем ему, зачем всему миру такая книга, которую огонь может спалить, а ветер развеять?

On sobie znalazł lepszą, żywą księgę.

Он нашёл себе лучшую, живую книгу.

On siada przy łóżeczkach dzieci, gdy usnąć nie mogą i prawi im o królu Błystku, jego złotej koronie, królewskiej szacie i brylantowym berle, on im rozpowiada o Kryształowej Grocie, o mieczach, o tarczach, o rycerzach, on im mówi o wielkiej wiosennej wyprawie na Skrobkowym wozie, o skarbach ukrytych, o drużynie wiernych towarzyszów i o Marysi sierotce.

Он садится у кроваток детей, когда они не могут уснуть, и рассказывает им о короле Огоньке, о его золотой короне, королевском одеянии и бриллиантовом скипетре, он рассказывает им о Кристальной пещере, о мечах, о щитах, о рыцарях, он им говорит о великой весенней экспедиции на телеге Скробка, о сокрытых сокровищах, о дружине верных товарищей и о сиротке Марисе.

On i mnie raz, podczas bezsennej nocy zimowej, opowiedział tę całą historię, którą tu spisałam.

Он и мне, когда на меня напала бессонница, однажды зимнею ночью, рассказал всю эту историю, которую я здесь верно изобразила.