»Ob die Vulkane erloschen oder tätig sind, kommt für uns aufs gleiche hinaus«, sagte der Geograph. »Was für uns zählt, ist der Berg. Er verändert sich nicht.«

— Vai vulkāni ir izdzisuši vai atmodušies, tas mums ir viens un tas pats. Mums ir svarīgs tikai pats kalns. Tas nepārvēršas.

»Aber was bedeutet ›vergänglich‹?« wiederholte der kleine Prinz, der in seinem Leben noch nie auf eine einmal gestellte Frage verzichtet hatte.

— Bet ko nozīmē “īslaicīgs”,— atkārtoja mazais princis, kas nekad nebija atkāpies no reiz uzdotā jautājuma.

»Das heißt: ›von baldigem Entschwinden bedroht‹.«

— Tas nozīmē — “pakļauts drīzai iznīcībai”.

»Ist meine Blume von baldigem Entschwinden bedroht?«

— Mana puķe ir pakļauta drīzai iznīcībai?

»Gewiß.«

— Protams.

Meine Blume ist vergänglich, sagte sich der kleine Prinz, und sie hat nur vier Dornen, um sich gegen die Welt zu wehren! Und ich habe sie ganz allein zu Hause zurückgelassen!

“Mana puķe ir īslaicīga”, mazais princis domāja, “un viņai ir tikai četri ērkšķi, ar ko aizstāvēties pret pasauli! Un es atstāju viņu vienu pašu mājās!”

Das war die erste Regung seiner Reue. Aber er faßte wieder Mut:

Tā bija mazā prinča pirmā nožēla. Taču viņš ātri atguva drosmi.

»Was raten Sie mir, wohin ich gehen soll?« fragte er.

— Ko jūs man ieteiktu apskatīt? — viņš jautāja.

»Auf den Planeten Erde«, antwortete der Geograph, »er hat einen guten Ruf …«

— Planētu Zemi, — atbildēja ģeogrāfs. — Tai ir laba slava…

Und der kleine Prinz machte sich auf und dachte an seine Blume.

Un mazais princis devās projām, domādams par savu puķi.

KAPITEL XVI

XVI

Der siebente Planet war also die Erde.

Septītā planēta tātad bija Zeme.

Die Erde ist nicht irgendein Planet! Man zählt da hundertelf Könige, wenn man, wohlgemerkt, die Negerkönige nicht vergißt, siebentausend Geographen, neunhunderttausend Geschäftsleute, siebeneinhalb Millionen Säufer, dreihundertelf Millionen Eitle, kurz — ungefähr zwei Milliarden erwachsene Leute.

Zeme nav vis kaut kāda parasta planēta! To apdzīvo simt vienpadsmit karaļu (ieskaitot, protams, arī nēģeru karaļus), septiņi tūkstoši ģeogrāfu, deviņi simti tūkstoši biznesmeņu, septiņi ar pusi miljonu dzērāju, trīs simti vienpadsmit miljoni godkārīgo, vārdu sakot, apmēram divi miljardi pieaugušo.

Um euch einen Begriff von den Ausmaßen der Erde zu geben, muß ich euch sagen, daß man vor der Erfindung der Elektrizität dort auf allen sechs Kontinenten zusammen eine ganze Armee von vierhundertzweiundsechzigtausendfünfhundertelf Laternenanzündern im Dienst hatte.

Lai jums rastos priekšstats par Zemes izmēriem, minēšu tikai to, ka pirms elektrības izgudrošanas uz visiem sešiem kontinentiem kopā vajadzēja uzturēt veselu armiju laternu iededzinātāju — četri simti sešdesmit divus tūkstošus pieci simti vienpadsmit cilvēkus.

Von einiger Entfernung aus gesehen, wirkte das prächtig. Die Bewegungen dieser Armee waren gedrillt, wie die eines Opernballetts.

Raugoties no tālienes, tas atstāja lielisku iespaidu. Šīs armijas kustības bija saskaņotas kā baletā.

Den Reigen begannen die Anzünder der neuseeländischen und australischen Laternen. Hatten sie ihre Lampen angezündet, gingen sie schlafen. Dann traten die Anzünder von China und Sibirien zum Tanze an. Auch sie verschwanden hinter den Kulissen.

Vispirms nāca Jaunzēlandes un Austrālijas laternu iededzinātāju kārta. Iededzinājuši savas laternas, viņi aizgāja gulēt. Tad uznāca Ķīnas un Sibīrijas laternu iededzinātāji. Pēc tam arī viņi nozuda aiz kulisēm.

Dann kamen die russischen und indischen Anzünder an die Reihe. Dann die von Afrika und Europa. Dann die von Südamerika. Dann die von Nordamerika.

Tad bija kārta Krievijas un Indijas laternu iededzinātājiem. Pēc tam — Āfrikas un Eiropas. Pēc tam — Dienvidamerikas.

Und niemals irrten sie sich in der Reihenfolge ihres Auftritts. Es war großartig.

Un viņi nekad nesajauca kārtību, uzejot uz skatuves. Tas bija grandiozi.

Nur der Anzünder der einzigen Laterne am Nordpol und sein Kollege von der einzigen Laterne am Südpol führten ein Leben voll Müßiggang und Gemütlichkeit: sie arbeiteten zweimal im Jahr.

Tikai vienīgās ziemeļpola laternas iededzinātājs un viņa kolēģis — vienīgās dienvidpola laternas iededzinātājs dzīvoja dīkdienībā un bezrūpībā: viņi strādāja divas reizes gadā.

KAPITEL XVII

ХVII

Will man geistreich sein, dann kommt es vor, daß man ein bißchen aufschneidet. Ich war nicht ganz aufrichtig, als ich euch von den Laternenanzündern erzählte. Ich laufe Gefahr, denen, die unseren Planeten nicht kennen, ein falsches Bild von ihm zu geben. Die Menschen benutzen nur sehr wenig Raum auf der Erde.

Ja gribam būt asprātīgi, tad reizēm gadās mazliet piemelot. Arī es nebiju sevišķi godīgs, stāstot jums par laternu iededzinātājiem. Tāpēc tiem, kas nepazīst mūsu planētu, varētu rasties par to nepareizs priekšstats. Patiesībā uz Zemes cilvēki aizņem loti maz vietas.

Wenn die zwei Milliarden Einwohner, die die Erde bevölkern, sich aufrecht und ein bißchen gedrängt hinstellten, wie bei einer Volksversammlung etwa, kämen sie auf einem öffentlichen Platz von zwanzig Meilen Länge und zwanzig Meilen Breite leicht unter. Man könnte die Menschheit auf der geringsten kleinen Insel des Pazifischen Ozeans zusammenpferchen.

Ja divi miljardi iedzīvotāju, kas apdzīvo Zemi, stāvētu kājās mazliet saspiesti kā mītiņā, viņus viegli varētu novietot uz divdesmit jūdžu gara un divdesmit jūdžu plata laukuma. Visu cilvēci varētu sagāzt kaudzē uz vismazākās Klusā okeāna saliņas.

Die großen Leute werden Euch das freilich nicht glauben. Sie bilden sich ein, viel Platz zu brauchen. Sie nehmen sich wichtig wie Affenbrotbäume. Gebt ihnen also den Rat, sich auszurechnen. Sie beten die Zahlen an, das wird ihnen gefallen. Aber ihr sollt Eure Zeit nicht damit verlieren. Es ist zwecklos. Ihr habt Vertrauen zu mir.

Pieaugušie, protams, jums neticēs. Viņi iedomājas, ka aizņem ļoti daudz vietas. Viņi uzskata sevi par tik diženiem kā baobabi. Tad nu dodiet viņiem padomu izdarīt aprēķinu. Viņi dievina skaitļus, un tas viņiem patiks. Bet jūs netērējiet laiku šādam soda darbam. Tas ir veltīgi. Ticiet man!

Einmal auf der Erde, wunderte sich der kleine Prinz, niemanden zu sehen. Er fürchtete schon, sich im Planeten geirrt zu haben, als ein mondfarbener Ring sich im Sande bewegte.

Nonācis uz Zemes un nesastapis nevienas dzīvas dvēseles, mazais princis bija ļoti pārsteigts. Viņš jau nobijās, ka būs kļūdījies un nonācis uz kādas citas planētas, kad smiltīs sakustējās gredzens mēness krāsā.

»Gute Nacht«, sagte der kleine Prinz aufs Geratewohl.

— Labvakar, — teica mazais princis katram gadījumam.

»Gute Nacht«, sagte die Schlange.

— Labvakar, — atteica čūska.

»Auf welchen Planeten bin ich gefallen?« fragte der kleine Prinz.

— Uz kādas planētas es esmu nonācis? —jautāja mazais princis.

»Auf die Erde, du bist in Afrika«, antwortete die Schlange.

— Uz Zemes, Āfrikā, — atbildēja čūska.

»Ah! … es ist also niemand auf der Erde?«

— Ā!… Vai tad uz Zemes neviena nav?

»Hier ist die Wüste. In den Wüsten ist niemand. Die Erde ist groß« sagte die Schlange.

— Še ir tuksnesis. Tuksnešos neviens nedzīvo. Zeme ir liela, — paskaidroja čūska.

Der kleine Prinz setzte sich auf einen Stein und hob die Augen zum Himmel:

Mazais princis apsēdās uz akmens un pacēla acis pret debesīm.

»Ich frage mich«, sagte er, »ob die Sterne leuchten, damit jeder eines Tages den seinen wiederfinden kann. Schau meinen Planeten an. Er steht gerade über uns … Aber wie weit ist er fort!«

— Es gribētu zināt, — viņš teica, — vai zvaigznes tik spoži mirdz tādēļ, lai katrs reiz varētu atrast savējo? Paskaties uz manu planētu. Tā atrodas tieši virs mums… Bet cik tālu!

»Er ist schön«, sagte die Schlange. »Was willst Du hier machen?«

— Tā ir skaista, — teica čūska. Ko tu še domā darīt?

»Ich habe Schwierigkeiten mit einer Blume«, sagte der kleine Prinz.

— Es nevarēju saprasties ar kādu puķi, — atteica mazais princis.

»Ah!« sagte die Schlange.

— Ā! — noteica čūska.

Und sie schwiegen.

Un tad viņi apklusa.

»Wo sind die Menschen?« fuhr der kleine Prinz endlich fort. »Man ist ein bißchen einsam in der Wüste …«

— Kur ir cilvēki? — beidzot iejautajās mazais princis. — Šai tuksnesī es jūtos mazliet vientuļš…

»Man ist auch bei den Menschen einsam«, sagte die Schlange.

— Arī starp cilvēkiem ir vientulīgi, — piebilda čūska.

Der kleine Prinz sah sie lange an.

Mazais princis ilgi raudzījās uz čūsku.

»Du bist ein drolliges Tier«, sagte er schließlich, »dünn wie ein Finger …«

— Tu esi jocīgs radījums, — beidzot viņš teica, — tik tieva kā pirksts…

»Aber ich bin mächtiger als der Finger eines Königs«, sagte die Schlange.

— Bet es esmu daudz spēcīgāka par karaļa pirkstu, —atbildēja čūska.

Der kleine Prinz mußte lächeln.

Mazais princis pasmaidīja.

»Du bist nicht sehr mächtig … Du hast nicht einmal Füße … Du kannst nicht einmal reisen …«

— Tu nu gan neesi spēcīga… tev pat nav kāju… tu pat nevari ceļot…

»Ich kann Dich weiter bringen als ein Schiff«, sagte die Schlange.

— Es varu tevi aizvest tālāk nekā kuģis, — sacīja čūska.

Sie rollte sich um den Knöchel des kleinen Prinzen wie ein goldenes Armband.

Viņa aptinās mazajam princim ap potīti kā zelta sprādze.

»Wen ich berühre, den gebe ich der Erde zurück, aus der er hervorgegangen ist«, sagte sie noch. »Aber Du bist rein, du kommst von einem Stern …«

— To, kuram pieskaros, es atdodu zemei, no kurienes tas nācis, — viņa vēl piebilda. — Bet tu esi skaidrs, un tu nāc no zvaigznes…

Der keine Prinz antwortete nichts.

Mazais princis neko neatbildēja.

»Du tust mir leid auf dieser Erde aus Granit, du, der du so schwach bist. Ich kann dir eines Tages helfen, wenn Du dich zu sehr nach Deinem Planeten sehnst. Ich kann …«

— Man tevis žēl, tu esi tik vājš uz šīs granītcietās Zemes. Es tev varu kādreiz palīdzēt, ja tevi pārņem ilgas pēc savas planētas. Es varu…

»Oh, ich habe sehr gut verstanden« sagte der kleine Prinz, »aber warum sprichst Du immer in Rätseln?«

— O! Es ļoti labi saprotu, — teica mazais princis, — bet kādēļ tu aizvien runā mīklās?

»Ich löse sie alle«, sagte die Schlange.

— Es tās visas atrisinu, — atteica čūska.

Und sie schwiegen.

Un viņi abi apklusa.

KAPITEL XVIII

XVIII

Der kleine Prinz durchquerte die Wüste und begegnete nur einer Blume mit drei Blütenblättern, einer ganz armseligen Blume …

Mazais princis gāja caur tuksnesi un sastapa tikai vienu puķi. Puķi ar trim ziedlapiņām, pavisam neievērojamu puķi…

»Guten Tag«, sagte der kleine Prinz.

— Labdien, — mazais princis sveicināja.

»Guten Tag«, sagte die Blume.

— Labdien, — sacīja puķe.

»Wo sind die Menschen?« fragte höflich der kleine Prinz.

— Kur ir cilvēki? — pieklājīgi jautāja mazais princis.

Die Blume hatte eines Tages eine Karawane vorüberziehen sehen.

Puķe kādu dienu bija redzējusi ejam garām karavānu.

»Die Menschen? Es gibt, glaube ich, sechs oder sieben. Ich habe sie vor Jahren gesehen. Aber man weiß nie, wo sie zu finden sind. Der Wind verweht sie. Es fehlen ihnen die Wurzeln, das ist sehr übel für sie.«

— Cilvēki? Man šķiet, ka to ir kādi seši vai septiņi. Es viņus redzēju pirms daudziem daudziem gadiem. Nekad jau nevar zināt, kur viņus var atrast. Viņus dzenā vējš. Viņiem nav sakņu, un tas ir ļoti neērti.

»Adieu«, sagte der kleine Prinz

— Ardievu, — sacīja mazais princis.

»Adieu«, sagte die Blume.

— Ardievu, — atteica puķe.

KAPITEL XIX

XIX

Der kleine Prinz stieg auf einen hohen Berg. Die einzigen Berge, die er kannte, waren die drei Vulkane, und sie reichten nur bis an die Knie, und den erloschenen Vulkan benutze er als Schemel. Von einem Berg so hoch wie der da, sagte er sich, werde ich mit einemmal den ganzen Planeten und alle Menschen sehen … Aber er sah nichts als die Nadeln spitziger Felsen.

Mazais princis uzkāpa kādā augstā kalnā. Vienīgie kalni, ko viņš vispār pazina, bija trīs vulkāni, kas viņam sniedzās līdz ceļgaliem. Izdzisušo vulkānu viņš lietoja ķeblīša vietā. “No tik augsta kalna kā šis,” nodomāja mazais princis, “es uzreiz ieraudzīšu visu planētu un visus cilvēkus…” Bet viņš redzēja tikai klinšu smailes.

»Guten Tag«, sagte er aufs Geratewohl.

— Labdien, — viņš teica katram gadījumam.

»Guten Tag … Guten Tag … Guten Tag …«, antwortete das Echo.

— Labdien… Labdien… Labdien… — atskanēja atbalss.

»Wer bist Du?«, sagte der kleine Prinz.

— Kas jūs esat? — vaicāja mazais princis.

»Wer bist Du … Wer bist Du … Wer bist Du …?«, antwortete das Echo.

— Kas jūs esat… kas jūs esat… kas jūs esat… — attrauca atbalss.

»Seid meine Freunde, ich bin allein«, sagte er.

— Esiet mani draugi, esmu vientuļš, — viņš teica.

»Ich bin allein … allein …allein …«antwortete das Echo.

— Es esmu vientuļš… es esmu vientuļš… es esmu vientuļš… — atsaucās atbalss.

Was für ein merkwürdiger Planet! dachte er da. Er ist ganz trokken, voller Spitzen und ganz salzig.

“Kāda dīvaina planēta!” mazais princis nodomāja. “Tā ir ļoti sausa, vienās smailēs un asumos.

Und den Menschen fehlt es an Phantasie. Sie wiederholen, was man ihnen sagt … Zu Hause hatte ich eine Blume: Sie sprach immer zuerst …

Un cilvēkiem trūkst iztēles. Viņi atkārto to, ko viņiem saka… Manās mājās bija puķe: tā vienmēr runāja pirmā…”

KAPITEL XX

XX

Aber nachdem der kleine Prinz lange über den Sand, die Felsen und den Schnee gewandert war, geschah es, daß er endlich eine Straße entdeckte. Und die Straßen führen zu den Menschen.

Pēc ilga gājiena pāri smiltājiem, klintīm un sniegiem mazais princis beidzot uzgāja uz ceļa. Bet visi ceļi ved pie cilvēkiem.

»Guten Tag«, sagte er.

— Labdien, — viņš sacīja.

Da war ein blühender Rosengarten.

Tas bija ziedošs rožu dārzs.

»Guten Tag«, sagten die Rosen.

— Labdien, — rozes atbildēja.

Der kleine Prinz sah sie an. Sie glichen alle seiner Blume.

Mazais princis tās aplūkoja. Tās visas bija līdzīgas viņa puķei.

»Wer seid ihr?« fragte er sie höchst erstaunt.

— Kas jūs esat? — viņš pārsteigts tām jautāja.

»Wir sind Rosen«, sagten die Rosen.

— Mēs esam rozes, — tās atteica.

»Ach!« sagte der kleine Prinz …

— Ā! — mazais princis izdvesa.

Und er fühlte sich sehr unglücklich. Seine Blume hatte ihm erzählt, daß sie auf der ganzen Welt einzig in ihrer Art sei. Und siehe! da waren fünftausend davon, alle gleich, in einem einzigen Garten!

Viņš jutās ļoti nelaimīgs. Viņa puķe bija viņam stāstījusi, ka tā esot visā pasaulē vienīgā savas sugas pārstāve. Un te uzreiz pieci tūkstoši pilnīgi vienādu puķu vienā pašā dārzā!

Sie wäre sehr böse, wenn sie das sähe, sagte er sich … sie würde fürchterlich husten und so tun, als stürbe sie, um der Lächerlichkeit zu entgehen. Und ich müßte wohl so tun, als pflegte ich sie, denn sonst ließe ich sie wirklich sterben, um auch mich zu beschämen …

“Viņa justos ļoti saniknota,” mazais princis noteica, “ja redzētu šo… viņa briesmīgi kāsētu un izliktos, ka mirst, lai tikai nekļūtu smieklīga. Un es būtu spiests izlikties, ka viņu kopju, jo citādi viņa vēl patiesi nomirtu, lai arī mani pazemotu.”

Dann sagte er sich noch: Ich glaubte, ich sei reich durch eine einzigartige Blume, und ich besitze nur eine gewöhnliche Rose. Sie und meine drei Vulkane, die mir bis ans Knie reichen und von denen einer vielleicht für immer verloschen ist, das macht aus mir keinen sehr großen Prinzen …

Pēc tam viņš vēl piebilda: “Es iedomājos, ka man pieder vienīgā puķe pasaulē, bet patiesībā tā ir tikai parasta roze. Viņa un mani trīs vulkāni, kuri sniedzas man līdz ceļgaliem un no kuriem viens varbūt ir izdzisis uz mūžīgiem laikiem, tā nu nav sevišķi liela bagātība princim…”

Und er warf sich ins Gras und weinte.

Un nogūlies zālē, viņš raudāja.

KAPITEL XXI

XXI

In diesem Augenblick erschien der Fuchs:

Tieši tad parādījās lapsa.

»Guten Tag«, sagte der Fuchs.

— Labdien, — viņa teica.

»Guten Tag«, antwortete höflich der kleine Prinz, der sich umdrehte, aber nichts sah.

— Labdien, — pieklājīgi atbildēja mazais princis, lai gan neviena neredzēja.

»Ich bin da«, sagte die Stimme, »unter dem Apfelbaum …«

— Es esmu šeit, — teica kāda balss zem ābeles.

»Wer bist du?« sagte der kleine Prinz. »Du bist sehr hübsch …«

— Kas tu esi? — vaicāja mazais princis. — Tu esi ļoti skaista…

»Ich bin ein Fuchs«, sagte der Fuchs.

— Es esmu lapsa, — lapsa atbildēja.

»Komm und spiel mit mir«, schlug ihm der kleine Prinz vor. »Ich bin so traurig …«

— Nāc parotaļājies ar mani, — uzaicināja mazais princis. — Man ir skumji…

»Ich kann nicht mit dir spielen«, sagte der Fuchs. »Ich bin noch nicht gezähmt!«

— Es nevaru ar tevi rotaļāties, — teica lapsa. — Es neesmu pieradināta.

»Ah, Verzeihung!« sagte der kleine Prinz.

— Piedodiet, — sacīja mazais princis,