Iš anglų kalbos vertė Pranas Bieliauskas.

പരിഭാഷ: വി.

LEONUI VERTUI

ലിേയാൺ െവർത്തിനു്

Atsiprašau vaikų, kad šią knygą skyriau suaugusiam žmogui. Turiu rimtą pasiteisinimą: tas suaugęs žmogus — mano geriausias draugas pasaulyje. Turiu ir kitą pasiteisinimą: tas suaugęs žmogus viską supranta, net vaikiškas knygas. Turiu ir trečią pasiteisinimą: tas suaugęs žmogus gyvena Prancūzijoje, kenčia alkį ir šaltį. Jam labai reikia paguodos.

മുതിർെന്നാരാൾക്കാണു് ഈ പുസ്തകം സമർപ്പിക്കുന്ന തു് എന്നതിൽ ഞാൻ കുട്ടികേളാടു് മാപ്പു േചാദിക്കെട്ട. പേക്ഷ, അതിെനനിക്കു കാരണമുണ്ടു്: ഈ േലാകത്തു് എനിക്കുള്ള ഏറ്റവും നല്ല േസ്നഹിതനാണയാൾ. മെറ്റാരു കാരണമുണ്ടു്: ഈ മുതിർന്നയാൾക്കു് എല്ലാം മനസ്സിലാ കും, കുട്ടികൾക്കുള്ള പുസ്തകങ്ങൾ േപാലും. മൂന്നാമെതാരു കാരണം കൂടിയുണ്ടു്: ഫ്രാൻസിെലവിെടേയാ വിശപ്പും തണുപ്പും സഹിച്ചു കഴിയുകയാണയാൾ. അയാൾെക്കാ രാശ്വാസം കിട്ടണം.

Jei visų šių pasiteisinimų nepakanka, tada skiriu šią knygą vaikui, iš kurio tas žmogus išaugo. Visi suaugusieji kadaise buvo vaikai. (Deja, tai prisimena tik nedaugelis.) Tad taisau paskyrimą:

ഈ കാരണങ്ങെളാന്നും േപാെര ന്നാെണങ്കിൽ ഈ മുതിർന്നയാളിെന്റ കുട്ടിക്കാലത്തിനു ഞാൻ ഇതു സമർപ്പിക്കുന്നു. എല്ലാ മുതിർന്നവരും ഒരി ക്കൽ കുട്ടികളായിരുന്നു. (ചിലർേക്ക അേതാർമ്മയുള്ളു െവങ്കിേല്പാലും.) അതിനാൽ ഞാൻ ഈ സമർപ്പണം ഇങ്ങെനെയാന്നു േഭദെപ്പടുത്തെട്ട:

LEONUI VERTUI, KAI JIS BUVO MAŽAS BERNIUKAS

കുട്ടിയായിരുന്നേപ്പാഴെത്ത ലിേയാൺ െവർത്തിനു്

I

ഒന്നു്

Kartą, kai man buvo šešeri, knygoje apie pirmykščią girią, pavadintoje Šiaip pasakojimai, pamačiau nuostabų paveikslėlį. Ten buvo nupieštas smauglys, ryjantis kažkokį žvėrį. Štai to piešinio kopija.

അെന്നാരിക്കൽ, എനിക്കാറു വയസ്സുള്ളേപ്പാൾ, കന്യാവ നങ്ങെളക്കുറിച്ചു പ്രതിപാദിക്കുന്ന ‘പ്രകൃതിയിെല വാസ്ത വകഥകൾ’ എെന്നാരു പുസ്തകം ഞാൻ വായിക്കാനിട യായി; ഗംഭീരമായ ഒരു ചിത്രം ഞാനതിൽ കണ്ടു. ഒരു െപരുമ്പാമ്പു് ഏേതാ ജന്തുവിെന വിഴുങ്ങുന്നതാണു് ചി ത്രകാരൻ വരച്ചുവച്ചിരിക്കുന്നതു്. അതിെന്റ ഒരു േകാപ്പി ഇവിെട കാണാം.

Knygoje buvo parašyta: „Smaugliai praryja visą savo auką nekramtydami, užtat jie negali nė krustelėti ir pusę metų miega ją virškindami“.

പുസ്തകത്തിൽ അതിെനക്കുറിച്ചുള്ള വിശദീകരണം ഇങ്ങ െനയായിരുന്നു: “െപരുമ്പാമ്പുകൾ ഇരെയ അകത്താ ക്കുന്നതു് ചവച്ചരച്ചിട്ടല്ല, അപ്പാെട വിഴുങ്ങിയിട്ടാണു്. അതി നു േശഷം അവയ്ക്കു് അനങ്ങാൻ പറ്റാെതയാകുന്നു; ദഹന ത്തിനു േവണ്ട ആറു മാസം അവ ഉറക്കത്തിലായിരിക്കും.”

Tada daug mąsčiau apie džiunglių nuotykius ir galiausiai spalvotu pieštuku man pavyko nupaišyti savo pirmąjį piešinį. Piešinį numeris 1. Jis atrodė taip:

വനത്തിനുള്ളിൽ എെന്താെക്ക അത്ഭുതങ്ങളാണു നട ക്കുന്നെതന്നു് ഞാനന്നു കാര്യമായിട്ടിരുന്നാേലാചിച്ചു. തെന്നയുമല്ല, ഒരു ചായെപ്പൻസിലുമായി കുേറ േനരം പണിെയടുത്തതിൽ പിെന്ന ജീവിതത്തിൽ ആദ്യമായി ഒരു ചിത്രം വരയ്ക്കുന്നതിൽ ഞാൻ വിജയം കാണുകയും െചയ്തു. എെന്റ ചിത്രം നമ്പർ ഒന്നു്. അതു് ഏകേദശം ഇതുേപാലിരുന്നു:

Savo šedevrą parodžiau suaugusiems žmonėms ir paklausiau, ar jiems mano piešinys baisus.

ഞാൻ എെന്റ മാസ്റ്റർപീസ് മുതിർന്നവെര കാണിച്ചുെകാ ടുത്തു; അതു കണ്ടിട്ടു് അവർക്കു േപടിയാവുന്നിേല്ല എന്നു ഞാൻ േചാദിച്ചു.

Jie atsakė:
— Kodėl skrybėlė turėtų būti baisi?

അവരുെട മറുപടി പേക്ഷ, ഇങ്ങെനയായിരുന്നു: “േപടി ക്കാേനാ? െതാപ്പി കണ്ടാൽ ആരു േപടിക്കാൻ?”

Bet aš buvau nupiešęs ne skrybėlę, o smauglį, kuris virškina dramblį. Tada nupiešiau vidų, kad suaugusieji galėtų suprasti. Jiems visada reikia paaiškinti. Mano piešinys numeris 2 atrodė taip:

ഞാൻ വരച്ചതു് െതാപ്പിയുെട പടെമാന്നുമായിരുന്നില്ല. ഒരു െപരുമ്പാമ്പു് ആനെയ വിഴുങ്ങുന്നതിെന്റ ചിത്രമാണ തു്. പേക്ഷ, മുതിർന്നവർക്കു് കാര്യം പിടി കിട്ടിയിട്ടിെല്ലന്നു വന്നതിനാൽ ഞാൻ രണ്ടാമെതാന്നു വരച്ചു: ഒരു െപരു മ്പാമ്പിെന്റ ഉൾവശമാണു ഞാൻ വരച്ചതു്; മുതിർന്നവർ വ്യക്തമായി കണ്ടുെകാള്ളെട്ട. വിശദമാക്കിെക്കാടുത്താ ലല്ലാെത അവർക്കു കാര്യങ്ങൾ മനസ്സിലാവുക എന്നതി ല്ല. എെന്റ ചിത്രം നമ്പർ രണ്ടു് ഇങ്ങെനയിരുന്നു:

Suaugusieji man patarė nepiešti smauglių nei iš išorės, nei iš vidaus, o verčiau domėtis geografija, istorija, aritmetika ir gramatika. Todėl būdamas šešerių atsisakiau puikios dailininko karjeros.

ഇത്തവണ മുതിർന്നവരുെട പ്രതികരണം ഒരുപേദശ മായിരുന്നു: ഞാൻ ഈ െപരുമ്പാമ്പിെന്റ അകവും പു റവും വരയ്ക്കെലാെക്ക മാറ്റിവച്ചിട്ടു് േപായി ഭൂമിശാസ്ത്രവും ചരിത്രവും കണക്കും വ്യാകരണവും പഠിക്കുന്നതിൽ ശ്ര ദ്ധിക്കുക. അങ്ങെനയാണു് ഭാവിവാഗ്ദാനമാേകണ്ടിയി രുന്ന ഒരു ചിത്രകാരൻ ആറാമെത്ത വയസ്സിൽ മരണ െപ്പടുന്നതു്.

Patyręs nesėkmę su piešiniais numeris 1 ir numeris 2, labai nusiminiau. Suaugusieji niekad nieko nesupranta patys, o vaikams pabosta visą laiką jiems aiškinti ir aiškinti…

ചിത്രം നമ്പർ ഒന്നും ചിത്രം നമ്പർ രണ്ടും പരാജയെപ്പട്ടതു് എെന്ന വല്ലാെത നിരാശെപ്പടുത്തിക്ക ളഞ്ഞു. മുതിർന്നവർക്കു് കാര്യങ്ങൾ തനിേയ മനസ്സിലാ വുക എന്നതില്ല. എന്തും എേപ്പാഴുമിങ്ങെന വിശദീകരിച്ചു െകാടുക്കണെമന്നു വന്നാൽ കുട്ടികെള അെതന്തു മാത്രം മടുപ്പിക്കില്ല!

Tad turėjau rinktis kitą profesiją ir išmokau vairuoti lėktuvus. Apskridau jais beveik visą pasaulį. Ir geografija man iš tikrųjų labai pravertė.

അങ്ങെനയാണു് ഞാൻ മെറ്റാരു െതാഴിൽ രംഗം തിര െഞ്ഞടുക്കുന്നതു്; അതായതു് ഞാൻ ഒരു ൈപലറ്റായി. േലാകത്തിെന്റ മിക്കവാറും എല്ലാ ഭാഗങ്ങൾക്കു േമൽ കൂ ടിയും ഞാൻ പറന്നിട്ടുണ്ടു്; ഇക്കാര്യത്തിൽ ഭൂമിശാസ്ത്രം കു േറെയാെക്ക സഹായിച്ചിട്ടുെണ്ടന്നു സമ്മതിക്കാൻ എനി ക്കു മടിയുമില്ല.

Aš įstengdavau iš pirmo žvilgsnio atskirti Kiniją nuo Arizonos. Tai labai naudinga, jei pasiklysti naktį.

ൈചനെയ അരിേസാണയിൽ നിന്നു തി രിച്ചറിയാൻ ഒറ്റ േനാട്ടം െകാണ്ടു് എനിക്കു കഴിയുന്നുണ്ടു്. രാത്രിയിൽ വഴി മനസ്സിലാകാെത വരുേമ്പാൾ അത്തരം അറിവു് വിലേയറിയതുമാണു്.

Per savo gyvenimą man teko be galo daug bendrauti su begale rimtų žmonių. Aš ilgai gyvenau tarp suaugusiųjų. Prisižiūrėjau į juos iš labai arti, bet mano nuomonė apie juos ne kaži kiek pagerėjo.

എെന്റ ഈ ജീവിതത്തി നിടയിൽ ഭാരിച്ച കാര്യങ്ങളുമായി നടക്കുന്ന ഒട്ടേനകം േപെര കണ്ടുമുട്ടാൻ എനിക്കിടവന്നിട്ടുണ്ടു്. മുതിർന്നവർ ക്കിടയിൽ എത്രേയാ കാലം ഞാൻ കഴിച്ചുകൂട്ടിയിരിക്കു ന്നു. അവെര െതാട്ടടുത്തു നിന്നു ഞാൻ പഠിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്നിട്ടും പേക്ഷ, എനിക്കവെരക്കുറിച്ചുള്ള അഭിപ്രായ ത്തിൽ കാര്യമായ വ്യത്യാസെമാന്നും വരുേത്തണ്ടി വന്നി ട്ടിെല്ലന്നും പറയെട്ട.

Kai sutikdavau suaugusįjį, kuris man atrodydavo truputį nuovokesnis už kitus, išbandydavau jį savo piešiniu numeris 1, kurį išsaugojau. Norėdavau sužinoti, ar tas žmogus iš tikrųjų ką nutuokia.

മനസ്സിനു െവളിവുള്ളതായി േതാന്നുന്ന ആെരെയങ്കിലും കണ്ടുമുട്ടാൻ ഇടയാെയന്നു വയ്ക്കുക; ഞാൻ അയാെള ഒരു പരീക്ഷണത്തിനു വിേധയനാക്കുന്നു. എേപ്പാഴും കൂെട െകാണ്ടുനടക്കുന്ന ചിത്രം നമ്പർ ഒന്നു് ഞാൻ അയാെള കാണിച്ചുെകാടുക്കുന്നു. അയാളുെട പ്രതികരണത്തിൽ നിന്നു് എനിക്കൂഹിക്കാം, കക്ഷി വിവരമുള്ളയാളാേണാ അല്ലേയാെയന്നു്.

Bet visada išgirsdavau tą patį atsakymą: „Tai skrybėlė“.

പേക്ഷ, ആരായിെട്ടന്താ, ആണാ കെട്ട, െപണ്ണാകെട്ട, അവർ പറയുന്നതിതായിരിക്കും:
“ഇെതാരു െതാപ്പി.”

Todėl daugiau nebesikalbėdavau su juo nei apie smauglius, nei apie pirmykščias girias, nei apie žvaigždes. Nusileisdavau iki jo lygio, ir mudu šnekėdavomės apie bridžą, golfą, politiką ir kaklaraiščius. Ir tas suaugėlis būdavo labai laimingas susipažinęs su tokiu protingu žmogumi…

ഞാൻ പിെന്ന ആ വ്യക്തിേയാടു് െപരുമ്പാമ്പിെനക്കു റിേച്ചാ കന്യാവനങ്ങെളക്കുറിേച്ചാ നക്ഷത്രങ്ങെളക്കുറി േച്ചാ ഒന്നും പറയാൻ നില്ക്കില്ല. അയാളുെട നിലവാരത്തി േലക്കു് ഞാൻ എെന്ന ഇറക്കിെക്കാണ്ടു വരും. എന്നിട്ടു് ഞാൻ അയാേളാടു് പാലെത്തക്കുറിച്ചും േഗാൾഫിെനക്കു റിച്ചും ൈടകെളക്കുറിച്ചും സംസാരിക്കും. ഇത്രയും വിവരമു ള്ള ഒരു മനുഷ്യെന പരിചയെപ്പട്ടതിൽ ആ മുതിർന്നവർ ക്കു ബഹുസേന്താഷവുമാവും.

II

രണ്ടു്

Taip ir gyvenau vienas, neturėdamas su kuo pasišnekėti iš širdies, kol prieš šešerius metus Sacharos dykumoje įvyko avarija.

ആേരാടും കാര്യമായിെട്ടാന്നും സംസാരിക്കാനില്ലാെത അങ്ങെന ഏകാന്തജീവിതവും നയിക്കുന്ന കാലത്താ ണു്, ആറു െകാല്ലം മുമ്പു് സഹാറാ മരുഭൂമിയിൽ വച്ചു് എെന്റ വിമാനം ഒരപകടത്തിൽ െപടുന്നതു്.

Kažkas sulūžo mano lėktuvo variklyje. Su manimi nebuvo nei mechaniko, nei keleivių, ir aš nusprendžiau pamėginti jį sutaisyti pats, nors manęs laukė sunkus darbas.

എഞ്ചിനു ള്ളിൽ എേന്താ ഒടിയുകേയാ മേറ്റാ െചയ്തിരിക്കുന്നു. കൂെട െമക്കാനിേക്കാ േവേറ യാത്രക്കാേരാ ഒന്നുമില്ലാത്തതി നാൽ ഞാൻ തെന്ന റിപ്പയറിനു തുനിഞ്ഞിറങ്ങി.

Man tai buvo gyvybės ar mirties klausimas. Geriamojo vandens turėjau vos vienai savaitei.

ൈക യിലുള്ള കുടിെവള്ളം ഒരാഴ്ചേത്തേക്ക തികയുകയുള്ളു എന്നതിനാൽ എനിക്കെതാരു ജീവന്മരണപ്രശ്നവുമാ യിരുന്നു.

Pirmąjį vakarą užmigau ant smėlio už tūkstančio mylių nuo žmonių gyvenamos vietos. Jaučiausi vienišesnis nei viduryje vandenyno ant plausto plūduriuojantis jūreivis, išsigelbėjęs iš skęstančio laivo.

അങ്ങെന ഒന്നാമെത്ത രാത്രി മണൽപ്പരപ്പിൽ ഞാൻ ഉറങ്ങാൻ കിടന്നു; ഏെതങ്കിലും തരത്തിലുള്ള മനുഷ്യസാന്നിദ്ധ്യത്തിൽ നിന്നു് ഒരായിരം ൈമൽ അക െലയാണതു്. നടുക്കടലിൽ തകർന്ന കപ്പലിെന്റ മരെപ്പാ ളിയിൽ പിടിച്ചു െപാന്തിക്കിടക്കുന്ന നാവികേന്റതിെന ക്കാളും ഒറ്റെപ്പട്ട അവസ്ഥയിലാണു ഞാൻ.

Todėl galite įsivaizduoti, kaip nustebau, kai auštant mane pažadino keistas plonytis balselis. Jis tarė:

വിചിത്രമായ ഒരു െകാച്ചു ശബ്ദം എെന്ന ഉറക്കത്തിൽ നിന്നുണർത്തി യേപ്പാൾ എനിക്കുണ്ടായ വിസ്മയം നിങ്ങൾക്കൂഹിക്കാമ േല്ലാ. ആ ശബ്ദം പറയുകയാണു്:

— Prašau… nupiešk man avelę.

“എനിെക്കാരു…െചമ്മരിയാടിെന വരച്ചുതരുേമാ?”

— Ką?

“എന്തു്!”

— Nupiešk man avelę…

“ഒരു െചമ്മരിയാടിെന വരച്ചുതരൂ!”

Pašokau, tarsi į mane būtų trenkęs žaibas. Pasitryniau akis. Gerai apsižvalgiau aplink. Ir pamačiau mane rimtai stebintį nepaprastą mažą berniuką.

ഇടിെവേട്ടറ്റ േപാെല ഞാൻ ചാടിെയഴുേന്നറ്റു. കണ്ണു കൾ ഞാൻ മുറുെക്ക അടച്ചുതുറന്നു. അതീവശ്രദ്ധേയാെട ഞാൻ ചുറ്റും േനാക്കി. ഞാൻ കണ്ടതു് എത്രയും അസാ ധാരണനായ ഒരു െകാച്ചു മനുഷ്യെനയാണു്; ഗൗരവം മു റ്റിയ മുഖേത്താെട എെന്ന നിരീക്ഷിച്ചുെകാണ്ടു നില്ക്കുകയാ ണയാൾ.

Štai geriausias jo portretas, kurį vėliau man pavyko nupiešti.

പില്ക്കാലത്തു് എനിക്കു കഴിയുന്ന വിധത്തിൽ ആ ചങ്ങാതിയുെട ഒരു ചിത്രം ഞാൻ ഓർമ്മയിൽ നിന്നു വരച്ചതു് നിങ്ങൾക്കിവിെട കാണാം.

Mano piešinys, žinoma, žavumu nė kiek neprilygsta modeliui. Tačiau aš nekaltas. Kai buvau šešerių, suaugusieji man atmušė bet kokį norą tapti dailininku, ir aš nieko daugiau neišmokau piešti, tik smauglius iš vidaus ir iš išorės.

യഥാർത്ഥരൂപത്തി െന്റ ഭംഗിേയാടു നീതി പുലർത്താൻ അതിനു കഴിഞ്ഞിട്ടി െല്ലന്നും ഞാൻ തുറന്നുപറയെട്ട. അതു പേക്ഷ, എെന്റ കുഴപ്പവുമല്ല. ആറു വയസ്സുള്ളേപ്പാഴ േല്ല മുതിർന്നവർ എെന്റ ചിത്രംവര നിരുത്സാഹെപ്പടുത്തി യതു്? അതു കാരണം െപരുമ്പാമ്പുകളുെട അകവും പുറ വും വരയ്ക്കാനല്ലാെത മെറ്റാന്നും ഞാൻ പഠിച്ചതുമില്ല.

Tad išpūtęs iš nuostabos akis žiūrėjau į netikėtą vaiduoklį. Nepamirškit, kad buvau atsidūręs už tūkstančio mylių nuo bet kokios gyvenamos vietos. Tačiau mano mažylis neatrodė nei išklydęs iš kelio, nei mirtinai pavargęs, nei mirštantis iš alkio, troškulio ar baimės.

െപാട്ടിവീണേപാെല പ്രത്യക്ഷമായ ആ രൂപെത്ത കൃഷ്ണ മണികൾ പുറത്തു ചാടുെമന്ന മട്ടിൽ തുറിച്ചുേനാക്കിെക്കാ ണ്ടു ഞാൻ നിന്നു. ഞാൻ നില്ക്കുന്നതു് മനുഷ്യസാന്നിദ്ധ്യ ത്തിൽ നിന്നു് ഒരായിരം ൈമൽ അകെലയുള്ള ഒരു മരു ഭൂമിയിലാെണന്നു് നിങ്ങേളാർക്കണം. എന്നിട്ടും പേക്ഷ, നമ്മുെട ഈ െകാച്ചുമനുഷ്യനാവെട്ട, മണല്ക്കൂനകൾക്കിട യിൽ വഴിെതറ്റിയലഞ്ഞതിെന്റ ഒരു ലക്ഷണവും കാണാ നില്ല; വിശേപ്പാ ദാഹേമാ ക്ഷീണേമാ േപടിേയാ െകാ ണ്ടു േബാധം െകടുന്ന മട്ടുമില്ല.

Ir nė kiek nebuvo panašus į vaiką, Štai geriausias jo portretas, kurį vėliau man pavyko nupiešti pasiklydusį dykumos viduryje, už tūkstančio mylių nuo bet kokios gyvenamos vietos. Galop atgavęs žadą paklausiau:

മനുഷ്യവാസത്തിൽ നിന്നു് ഒരായിരം ൈമൽ അകെലക്കിടക്കുന്ന ഒരു മരുഭൂമിയിൽ െപട്ടുേപായ ഒരു മനുഷ്യക്കുട്ടിയുേടതായി യാെതാന്നും അവനിൽ കാണാനില്ല. ഒടുവിൽ, സംസാരേശഷി തിരി ച്ചുകിട്ടിെയന്നായേപ്പാൾ, ഞാൻ അവേനാടു േചാദിച്ചു:

— Bet… ką tu čia veiki?

“അല്ല…താനിവിെട എന്തു െചയ്യുന്നു?”

Ir tada jis vėl tyliai, bet labai rimtai pakartojo:

അതിനു മറുപടിയായി വളെര പ്രാധാന്യമുള്ള ഒരു കാ ര്യമാണെതന്ന േപാെല മുമ്പു പറഞ്ഞതു് സാവധാനം ആവർത്തിക്കുകയാണു് അവൻ െചയ്തതു്:

— Prašau… nupiešk man avelę.

“എനിെക്കാരു െചമ്മരിയാടിെന്റ പടം വരച്ചുതരുേമാ?”

Kai viskas taip paslaptinga ir stulbinama, nedrįsti spyriotis. Nors ir kaip man tai atrodė kvaila čia, už tūkstančio mylių nuo gyvenamųjų vietovių ir per plauką nuo mirties, išsiėmiau iš kišenės popieriaus lapą ir automatinį plunksnakotį.

ഒരു നിഗൂഢത നിങ്ങൾക്കുൾെക്കാള്ളാനാവുന്നതിലധി കമാെണന്നു വരുേമ്പാൾ അതിെന അനുസരിക്കാതിരി ക്കാൻ നിങ്ങൾക്കു ൈധര്യം വരില്ല. മനുഷ്യവാസത്തിൽ നിന്നു് ഒരായിരം ൈമൽ അകെല, മരണവും മുന്നിൽ കണ്ടു നില്ക്കുന്ന ഞാൻ, എെന്താരു വിഡ്ഢിത്തമാണീ കാ ണിക്കുന്നെതന്ന േതാന്നേലാെട, േപാക്കറ്റിൽ നിന്നു് ഒരു ഷീറ്റു കടലാസും ഒരു േപനയും പുറെത്തടുത്തു.

Bet staiga prisiminęs, kad mokykloje man daugiausia teko mokytis geografijos, istorijos, aritmetikos ir gramatikos, mažyliui atsikirtau (net piktokai), kad nemoku piešti. Jis atsakė:

അേപ്പാഴാ ണു് ഞാൻ ഓർത്തതു്, ഭൂമിശാസ്ത്രവും ചരിത്രവും കണക്കും വ്യാകരണവുമായി എെന്റ പഠനം ചുരുങ്ങിേപ്പായിരുന്നു െവന്നു്. എനിക്കു വരയ്ക്കാനറിയിെല്ലന്നു് (അല്പം നീരസ േത്താെട തെന്ന) ഞാൻ അവേനാടു പറഞ്ഞു. അവെന്റ മറുപടി ഇതായിരുന്നു:

— Nesvarbu. Nupiešk man avelę.

“അതു സാരമില്ല. എനിെക്കാരു െചമ്മരിയാടിെന വരച്ചു തരൂ.”

Kadangi niekad nebuvau piešęs jokios avelės, nupiešiau jam vieną iš dviejų piešinėlių, kurie man išeidavo: smauglį iš išorės. Ir labai nustebau, kai mažylis sušuko:

പേക്ഷ, ഞാൻ അേന്ന വെര െചമ്മരിയാടിെന വരച്ചിട്ടി ല്ല. അതിനാൽ മുമ്പു പലേപ്പാഴും വരച്ചിട്ടുള്ള ആ രണ്ടു ചി ത്രങ്ങളിൽ ഒന്നു വരച്ചു് ഞാൻ അവനു െകാടുത്തു. അതു കണ്ടിട്ടു് ആ െകാച്ചു ചങ്ങാതി പറഞ്ഞതു് എെന്ന അത്ഭു തസ്തബ്ധനാക്കിക്കളഞ്ഞു:

— Ne! Ne! Nenoriu dramblio smauglyje! Smauglys labai pavojingas, o dramblys labai gremėzdiškas. Ten, kur aš gyvenu, viskas labai maža. Aš noriu avelės. Nupiešk man avelę.

“േവണ്ട, േവണ്ട, േവണ്ട! െപരു മ്പാമ്പു വിഴുങ്ങിയ ആനെയാന്നും എനിക്കു േവണ്ട. െപ രുമ്പാമ്പു് വളെര അപകടം പിടിച്ച ജന്തുവാണു്; ആനയാ െണങ്കിൽ െകാണ്ടുനടക്കാൻ വിഷമവും. ഞാൻ താമസി ക്കുന്ന സ്ഥലത്തു് സകലതും വളെര െചറുതാണു്. എനി ക്കു െചമ്മരിയാടിെനയാണു േവണ്ടതു്. എനിെക്കാരു െച മ്മരിയാടിെന വരച്ചുതരൂ.”

Ir aš nupiešiau.

ഞാനേപ്പാൾ ഇങ്ങെനെയാന്നു വരച്ചു.

Mažylis atidžiai pažiūrėjo, paskui tarė:

അതിൽ സൂക്ഷിച്ചു േനാക്കിയിട്ടു് അവൻ പറയുകയാണു്:

— Ne! Šita jau labai serga. Nupiešk kitą.

“ഇതു േവണ്ട. കണ്ടിട്ടു് അസുഖം പിടിച്ച േപാലിരിക്കുന്നു. എനിക്കു േവെറാന്നിെന വരച്ചുതരൂ.”

Ir aš nupiešiau.

അങ്ങെന ഞാൻ രണ്ടാമെതാന്നിെന വരച്ചു.

Mano bičiulis švelniai ir atlaidžiai nusišypsojo.

എെന്റ ചങ്ങാതി കുസൃതി കലർന്ന ഒരു പുഞ്ചിരിേയാെട പറഞ്ഞു:

— Argi tu nematai, kad čia ne avelė, o avinas? Ji su ragais.

“തെന്നത്താെനാന്നു േനാക്കിേയ. ഇതു െചമ്മരിയാെടാ ന്നുമല്ല, മുട്ടാനാടാണു്. അതിനു െകാമ്പുണ്ടേല്ലാ.”

Tad aš dar sykį perpiešiau savo piešinį.

അങ്ങെന ഞാൻ മെറ്റാന്നിെനക്കൂടി വരച്ചു.

Bet jis atmetė jį kaip ir ankstesnius.

പേക്ഷ, മറ്റുള്ളവെയേപ്പാെല ഇതും തിരസ്കരിക്കെപ്പട്ടു.

— Šita per sena. Aš noriu tokios avelės, kuri ilgai gyventų.

“ഇതിനിേപ്പാേഴ വയസ്സായി. എനിക്കു േവണ്ടതു് ഒരുപാ ടു കാലം ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു െചമ്മരിയാടാണു്.”

Tada, praradęs kantrybę — mat norėjau kuo greičiau pradėti ardyti variklį, — pakeverzojau štai tokį piešinį.

ഈ േനരമായേപ്പാേഴക്കും എെന്റ ക്ഷമയുെട െനല്ലിപ്പ ലക കണ്ടുതുടങ്ങിയിരുന്നു; കാരണം ഞാൻ ഇനിയും വി മാനത്തിെന്റ എഞ്ചിൻപണി തുടങ്ങിയിട്ടില്ല. അതിനാൽ ഞാൻ ഇങ്ങെനെയാെരണ്ണം വരച്ചിട്ടുെകാടുത്തു.

Ir pareiškiau:

അതിെനാരു വിശദീകരണവും ഞാൻ തട്ടിവിട്ടു.

— Tai dėžė. Avelė, kurios tu nori, viduj.

“ആടിെന്റ െപട്ടി മാത്രമാണിതു്. നീ പറയുന്ന െചമ്മരി യാടു് ഉള്ളിൽ ഉറങ്ങിക്കിടക്കുന്നുണ്ടു്.”

Tačiau labai nustebau pamatęs, kad staiga mano jaunojo teisėjo veidas nušvito:

എെന്റ വിധികർത്താവിെന്റ കുഞ്ഞുമുഖത്തു് ഒരു െവളിച്ചം െപാട്ടിവിടരുന്നതു കണ്ടേപ്പാൾ ഞാൻ അമ്പരന്നുേപായി.

— Kaip tik tokios aš ir norėjau! Kaip manai, ar ši avelė ėda daug žolės?

“ഇങ്ങെന തെന്നയാണു് എനിക്കു േവണ്ടിയിരുന്നതു്! ഈ െചമ്മരിയാടിനു് ഒരുപാടു പുല്ലു േവണ്ടിവരുേമാ?”

— Kodėl klausi?

“അെതന്താ?”

— Nes ten, kur aš gyvenu, viskas labai maža…

“ഞാൻ താമസിക്കുന്ന സ്ഥലം തീെര െചറുതാണു്, അവിെട…”

— Žinoma, jai užteks. Aš tau padovanojau labai mažą avelę.

“അതിനു േവണ്ട പുെല്ലാെക്ക അവിെടയുണ്ടാവും,” ഞാൻ പറഞ്ഞു. “തീെരെച്ചറിയ ഒരാടിെനയേല്ല ഞാൻ നിനക്കു തന്നതു്?”

Jis pasilenkė prie piešinio:
— Ne tokią jau mažą… Žiūrėk! Ji užmigo…

അവൻ ചിത്രത്തിനു േമൽകൂടി കുനിഞ്ഞുേനാക്കി.
“അത്ര െചറുെതാന്നുമല്ല…േനാക്കിേയ! അതുറ ക്കമായി…”

Taip aš susipažinau su mažuoju princu.

ഇങ്ങെനയാണു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിെന ഞാൻ പരിചയ െപ്പടുന്നതു്.

III

മൂന്നു്

Labai ilgai nesupratau, iš kur jis atsirado. Mažasis princas mane apibėrė klausimais, bet manųjų, regis, negirdėjo.

അവെന്റ സ്വേദശം കണ്ടുപിടിക്കാൻ ഞാൻ ഏെറ േനര െമടുത്തു. ഇത്രെയാെക്ക േചാദ്യങ്ങൾ എേന്നാടു േചാദി ക്കുന്ന ലിറ്റിൽ പ്രിൻസിനു് ഞാൻ േചാദിക്കുന്നെതാന്നും െചവിയിൽ െപടാെതേപായി.

Viską pamažu sužinojau tik iš netyčia ištartų jo žodžių. Sakykim, pirmą kartą pamatęs mano lėktuvą (lėktuvo aš nepiešiu, man tai būtų pernelyg sunku), jis paklausė:

സന്ദർഭവശാൽ വീണുകി ട്ടുന്ന വാക്കുകളിൽ നിന്നാണു് സർവതും എനിക്കു െവളി െപ്പട്ടു കിട്ടുന്നതു്. ആദ്യമായി എെന്റ വിമാനം കണ്ടേപ്പാൾ (എെന്റ വി മാനം ഞാൻ വരച്ചുകാണിക്കാെനാന്നും േപാകുന്നില്ല; അത്ര ൈവദഗ്ദ്ധ്യം എനിക്കില്ല) അവൻ േചാദിച്ചതിതാണു്:

— Koks čia daiktas?

“അെതന്തു സാധനമാ?”

— Tai ne daiktas. Jis skrenda. Čia lėktuvas. Mano lėktuvas.

“അതു സാധനെമാന്നുമല്ല. അതു പറക്കും. വിമാനം എന്നാണു് അതിനു പറയുന്നതു്. എെന്റ വിമാനമാണതു്.”

Ir išdidžiai jam pareiškiau, kad moku skraidyti. Tada jis sušuko:

എനിക്കു പറക്കാൻ കഴിയുെമന്നു് അവെന േബാധിപ്പി ച്ചേപ്പാൾ ഞാൻ െതെല്ലാന്നഭിമാനം െകാള്ളുകയും െചയ്തു. അേപ്പാൾ അവൻ ഉറെക്കേച്ചാദിക്കുകയാണു്:

— Kaip? Tu nukritai iš dangaus?

“എന്താ! നിങ്ങൾ ആകാശത്തു നിന്നുവന്നു വീണതാ േണാ?”

— Taip, — kukliai atsakiau.

“അെത,” ഞാൻ വിനയേത്താെട പറഞ്ഞു.

— Ak, kaip keista!..

“ആഹാ! അതു രസമുള്ള കാര്യമാണേല്ലാ!”

Ir mažasis princas taip skambiai nusikvatojo, kad labai susierzinau: aš noriu, jog į mano nelaimes būtų žiūrima rimtai. Paskui jis pridūrė:

എന്നിട്ടവൻ മണി കിലുങ്ങുേമ്പാെല െപാട്ടിച്ചിരിച്ചു. ആ ചിരി േകൾക്കാൻ രസമായിരുെന്നങ്കിലും എനിക്കു വല്ലാ െത േദഷ്യം വന്നു. എെന്റ ദൗർഭാഗ്യങ്ങൾ ഗൗരവത്തി െലടുക്കെപ്പടാെത േപാകുന്നതു് എനിക്കിഷ്ടമല്ല. എന്നിട്ടു ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് േചാദിച്ചു:

— Vadinasi, tu irgi nusileidai iš dangaus? Iš kokios planetos?

“അേപ്പാൾ നിങ്ങളും ആകാശത്തു നിന്നു വന്നതാണേല്ല! ഏതാ നിങ്ങളുെട ഗ്രഹം?”

Tada man nušvito jo pasirodymo čia paslaptis, ir aš staiga paklausiau:

ആ നിമിഷത്തിലാണു് അവെന്റ സാന്നിദ്ധ്യെമന്ന അേഭ ദ്യമായ ദുരൂഹതയിേലക്കു് ഒരു െവളിച്ചത്തിെന്റ പഴുതു് എനിക്കു കിട്ടുന്നതു്:

— Tai tu čia atkeliavai iš kitos planetos?

“നീ േവെറാരു ഗ്രഹത്തിൽ നിന്നാേണാ വരുന്നതു്?”

Bet jis neatsakė. Tik tyliai linguodamas galvą žiūrėjo į mano lėktuvą:

പേക്ഷ, അവൻ അതിനു മറുപടി പറഞ്ഞില്ല. എെന്റ വി മാനത്തിൽ നിന്നു കെണ്ണടുക്കാെത തല പിന്നിേലക്കു ചായ്ചുെകാണ്ടു് അവൻ പറഞ്ഞു:

— Aišku, tokiu daiktu tu negalėjai atskristi iš labai toli…

“ഇതിൽ കയറി ഒരുപാടു ദൂരത്തു നിെന്നാന്നും വരാൻ പറ്റില്ല…”

Jis ilgai kažką galvojo. Paskui išsiėmė iš kišenės mano avelę ir susimąstęs ėmė apžiūrinėti savo lobį.

എന്നിട്ടവൻ ദീർഘേനരം മേനാരാജ്യത്തിലാണ്ടു. പി െന്ന ഞാൻ െകാടുത്ത െചമ്മരിയാടിെന േപാക്കറ്റിൽ നിെന്നടുത്തു് അമൂല്യമാെയാരു നിധിയാണെതന്നേപാ െല അതും ധ്യാനിച്ചിരുന്നു.

Galite įsivaizduoti, kokį smalsumą jis man sužadino puse lūpų prasitardamas apie „kitas planetas“. Todėl pamėginau sužinoti daugiau.

പാതിരഹസ്യം േപാെല അവൻ പറഞ്ഞ ആ “മറ്റു ഗ്ര ഹങ്ങൾ” എെന്റ ജിജ്ഞാസെയ എന്തു മാത്രം കുലുക്കി യുണർത്തിെയന്നു് നിങ്ങൾക്കൂഹിക്കാവുന്നേതയുള്ളു. അതിനാൽ ആ വിഷയെത്തക്കുറിച്ചു കൂടുതൽ അറിയാൻ ഞാൻ വലിെയാരു ശ്രമം നടത്തി.

— Iš kur tu atsiradai, mažyli? Kur tavo namai? Kur tu nori nusinešti mano avelę?

“എെന്റ െകാച്ചുചങ്ങാതീ, നീ എവിടുന്നാണു വരുന്നതു്? നീ പറയുന്ന ഈ ‘ഞാൻ താമസിക്കുന്ന സ്ഥലം’ എവി െടയാണു്? എവിെടയ്ക്കാണു് നീ എെന്റ ആടിെന െകാണ്ടു േപാകുന്നതു്?”

Ilgokai galvojęs, jis atsakė:

ചിന്താധീനമായ ഒരു മൗനത്തിനു േശഷം അവൻ ഇങ്ങ െന പറഞ്ഞു:

— Labai gerai, kad davei man dėžę: naktimis tai bus jos namelis.

“നിങ്ങൾ തന്ന കൂടിെന്റ ഏറ്റവും വലിയ ഗുണം രാത്രി യിൽ ആടിനതു് വീടായി ഉപേയാഗിക്കാം എന്നതാണു്.”

— Žinoma. Ir jei būsi geras, duosiu tau ir virvutę, kad dieną galėtum ją pririšti. Ir kuoliuką.

“അതങ്ങെനയാണു്. േവണെമങ്കിൽ ഞാെനാരു നൂലും കുറ്റിയും കൂടി തരാം; പകലതിെന െകട്ടിയിടാമേല്ലാ.”

Bet mano pasiūlymas mažąjį princą, regis, pribloškė.

ആ വാഗ്ദാനം േകട്ടു് ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് െഞട്ടിേപ്പായി:

— Pririšti? Kokia keista mintis!

“െകട്ടിയിടാേനാ! എന്തു വിചിത്രമാണതു്!”

— Bet jeigu jos nepririši, ji nueis nežinia kur ir pasiklys.

“െകട്ടിയിട്ടിെല്ലങ്കിൽ അതലഞ്ഞുതിരിഞ്ഞു് പിെന്ന കാ ണാെതയാവിേല്ല?” ഞാൻ േചാദിച്ചു.

Mano bičiulis vėl nusikvatojo:

എെന്റ ചങ്ങാതിക്കു പിെന്നയും ചിരി െപാട്ടി:

— Kurgi ji, tavo manymu, gali eiti?

“അെതേങ്ങാട്ടു േപാകുെമന്നാണു പറയുന്നതു്?”

— Bet kur. Tiesiai, kur veda akys…

“എേങ്ങാട്ടും. േനേര മുന്നിൽ കാണുന്നിടത്തു്.”

Tada mažasis princas rimtai pareiškė:

അേപ്പാൾ എെന്ന സമാധാനിപ്പിക്കുന്ന േപാെല ലിറ്റിൽ പ്രിൻസ് പറഞ്ഞു:

— Tai nieko, ten, kur aš gyvenu, labai maža vietos.

“അതു േപടിേക്കണ്ട. ഞാൻ താമസിക്കുന്നിടത്തു് സകല തും തീെര െചറുതാണു്!”

Ir, regis, truputį nuliūdęs pridūrė:

എന്നിട്ടു്, േനരിയ വിഷാദേത്താെടെയന്നു് എനിക്കു േതാ ന്നി, അവൻ കൂട്ടിേച്ചർത്തു:

— Eidamas tiesiai, labai toli nenueisi…

“േനേര മുന്നിേലക്കു േപായാൽ ആർക്കും അത്രയധികം ദൂരം േപാകാൻ പറ്റില്ല…”