Бәләкәй шаһзат / Malý princ — w językach baszkirskim i słowackim. Strona 7

Baszkirsko-słowacka dwujęzyczna książka

Антуан де Сент-Экзюпери

Бәләкәй шаһзат

Antoine de Saint-Exupéry

Malý princ

Тик, уйлап алғас, һораны:

Ale po krátkej úvahe dodal:

— Ә нисек ул — ҡулға өйрәтеү?

— Čo znamená skrotiť?

— Һин был яҡтарҙан түгел, — тине Төлкө — Һин бында нимә эҙләйһең?

— Ty nie si odtiaľto, — povedala líška, — čo tu hľadáš?

— Кешеләрҙе эҙләйем, — тине Бәләкәй шаһзат. Ә нисек ул — ҡулға өйрәтеү?

— Hľadám ľudí, — odpovedal Malý princ. — Čo znamená skrotiť?

— Кешеләрҙең мылтыҡтары бар, һәм улар һунарға йөрөйҙәр. Был бик уңайһыҙ! Ә тағы ла улар тауыҡ аҫрайҙар. Шуның менән генә яҡшы улар. Һин тауыҡтар эҙләйһеңме?

— Ľudia, — povedala líška, — majú pušky a poľujú. Je to veľmi nepríjemné! Chovajú aj sliepky. Je to ich jediná prednosť. Hľadáš sliepky?

— Юҡ, — тине Бәләкәй шаһзат. — Мин дуҫтар эҙләйем. Ә нисек ул — ҡулға өйрәтеү?

— Nie, — odpovedal Malý princ. — Hľadám priateľov. Čo znamená skrotiť?

— Был күптән онотолған төшөнсә, — аңлатты Төлкө. — Ул бәйләнеш булдырыуҙы аңлата.

— Je to už takmer zabudnutá vec, — povedala líška. — Znamená to vytvoriť putá.

— Бәйләнеш?

— Vytvoriť putá?

— Тап шулай, — тине Төлкө. — Һин минең өсөн әле бары тик бәләкәй малай, нәҡ, башҡа йөҙ мең малайҙар кеүек үк. Һәм һин миңә кәрәк түгелһең. Һәм мин дә һиңә кәрәк түгелмен. Мин һинең өсөн ни бары төлкө генә, нәҡ, башҡа йөҙ мең икенсе төлкөләр кеүек үк. Ә әгәр ҙә һин мине ҡулға өйрәтһәң, беҙ бер беребеҙгә кәрәк буласаҡбыҙ. Һин минең өсөн донъяла берҙән бер буласаҡһың. Һәм мин дә һинең өсөн донъяла берәү буласаҡмын…

— Pravdaže, — povedala líška. — Ty si pre mňa zatiaľ len malý chlapec podobný stotisícom malých chlapcov. A nepotrebujem ťa. A ani ty ma nepotrebuješ. Ja som pre teba líška podobná stotisícom líšok. No ak si ma skrotíš, budeme jeden druhého potrebovať. Budeš pre mňa jediný na svete. Ja budem pre teba jediná na svete…

— Мин аңлай башланым, — тине Бәләкәй шаһзат. — Бер роза бар ине… күрәһең, ул мине ҡулға өйрәткән…

— Začínam rozumieť, — povedal Malý princ. — Jestvuje jedna kvetina… myslím, že si ma skrotila…

— Бик тә ихтимал, — килеште Төлкө. — Ерҙә ниҙәр генә булмай.

— To je možné, — poznamenala líška. — Na Zemi sa dá všeličo zažiť…

— Был Ерҙә түгел ине, — тине Бәләкәй шаһзат.

— Och, to nie je na Zemi! — povedal Malý princ.

Төлкө бик аптыраны:

Zdalo sa, že to v líške vzbudilo veľký záujem.

— Икенсе ҡауҡбта?

— Na nejakej inej planéte?

— Эйе.

— Áno.

— Ә ул ҡауҡабта һунарсылар бармы?

— Sú na tej planéte poľovníci?

— Юҡ.

— Nie.

— Ҡайһылай ҡыҙыҡ! Ә тауыҡтар бармы?

— To je zaujímavé! A sliepky?

— Юҡ.

— Nie.

— Донъяла камиллыҡ юҡ! — көрһөндө Төлкө.

— Nič nie je dokonalé, — vzdychla si líška.

Тик һуңынан ул ҡабат шул турала уҡ һүҙ башланы:

Ale vrátila sa k svojej myšlienke:

— Минең тормошом күңелһеҙ. Мин тауыҡтарға һунар итәм, ә кешеләр миңә һунар итәләр. Бөтөн тауыҡтар бер иш, һәм кешеләр бөтәһе лә бер иш. Һәм йәшәүе лә миңә күңелһеҙерәк. Әммә һин мине ҡулға өйрәтһәң, минең тормошомдо, әйтерһең дә, ҡояш нурландырыр ине. Һинең аҙымдарыңды мин башҡа меңдәр араһынан айыра башлаясаҡмын. Кеше аҙымдарын ишетеп, мин гел ҡасып йәшенәм. Әммә һинең атлауың мине, моңдай, саҡырасаҡ, һәм мин үҙ төлөгөмдән сығасаҡмын.

Môj život je jednotvárny. Poľujem na sliepky a ľudia poľujú na mňa. Všetky sliepky sú si podobné a všetci ľudia sa navzájom podobajú. Tak sa trochu nudím. No ak si ma skrotíš, môj život bude akoby ožiarený slnkom. Spoznám zvuk krokov, ktorý bude iný ako všetky ostatné. Tie ostatné kroky ma zaháňajú pod zem. Tie tvoje ma privolajú z nory ako nejaká hudba.

Һәм һуңынан — ҡара! Күрәһеңме, ана тегендә, баҫыуҙарҙа, иген өлгөрә? Мин икмәк ашамайым. Башаҡтар миңә кәрәкмәй. Иген баҫыуҙары миңә бер ни хаҡында ла әйтмәй. Һәм быныһы аяныс! Әммә һинең сәстәрен алтын төҫлө. Һәм, һин мине ҡулға өйрәтһәң, ҡайһылай ғәжәп буласаҡ! Алтын иген миңә һине хәтерләтәсәк. Һәм мин башаҡтарҙың елгә ҡыштырлауын ярата башлаясаҡмын…

A potom, pozri! Vidíš tamtie obilné polia? Ja chlieb nejem. Obilie je pre mňa zbytočné. Obilné polia mi nič nepripomínajú. A to je smutné! Ale ty máš zlaté vlasy. Bude to teda skvelé, keď si ma skrotíš! Zlaté obilie mi ťa bude pripomínať. A ja budem mať rada šumenie vetra v obilí…

Төлкө тымды ла Бәләкәй шаһзатҡа оҙаҡ ҡарап торҙо. Һуңынан:

Líška zmĺkla a nadlho sa zahľadela na Malého princa.

— Зинһар… ҡулға өйрәт мине! — тине.

— Prosím ťa… skroť si ma! — povedala.

— Мин шатмын да, — яуапланы Бәләкәй шаһзат, — тик минең ваҡытым шул тиклем аҙ. Миңә әле дуҫтар табырға һәм төрлө нәмәләр белеп бөтөргә кәрәк.

— Veľmi rád, — odpovedal Malý princ, — ale nemám veľa času. Musím si nájsť priateľov a spoznať veľa vecí.

— Ҡулға өйрәткән әйберҙе генә өйрәнеп була, — тине Төлкө. — Кешеләрҙең ниҙер өйрәнергә ваҡыты юҡ. Улар кибеттәрҙән әҙер булған әйберҙәрҙе һатып алалар. Әммә дуҫтар һатылған кибеттәр юҡ бит, шуға ла кешеләрҙең башҡа дуҫтары юҡ. Әгәр дуҫың булыуын теләһән, мине ҡулға өйрәт!

— Spoznáme len tie veci, ktoré si skrotíme, — poveda— la líška. — Ľudia už nemajú čas, aby niečo spoznávali. Kupujú si u obchodníkov celkom nové veci. Ale pretože nejestvujú obchodníci, čo by predávali priateľov, ľudia už priateľov nemajú. Ak chceš mať priateľa, skroť si ma!

— Ә бының өсөн ни эшләргә кәрәк? — тип һоарны Бәләкәй шаһзат.

— Čo mám urobiť? — spýtal sa Malý princ.

— Сабырлыҡ туплау кәрәк, — яуап бирҙе Төлкө. — Тәүҙә ана тегендә, алыҫыраҡ, үләнгә ултыр — ошолай. Мин һиңә ҡырын ҡараған булырмын, ә һин өндәшмә. Һүҙҙәр бер береңде аңларға ҡамасаулай ғына. Тик көн һайын аҙыраҡ яҡыныраҡ ултыр…

— Musíš byť veľmi trpezlivý, — odpovedala líška. — Najprv si sadneš do trávy trochu ďalej odo mňa, asi tak to. Ja sa budem na teba pozerať kútikmi očí, a ty nebudeš nič vravieť. Reč je prameňom nedorozumení. Ale každý deň si budeš môcť sadnúť trochu bližšie.

Иртәнге көнөнә Бәләкәй шаһзат йәнә шул уҡ урынға килде.

Na druhý deň prišiel Malý princ zasa.

— Гел бер үк ваҡытта килһәң яҡшыраҡ, — өндәне Төлкө. — Бына, мәҫәлән, әгәр ҙә һин сәғәт дүрттә килһәң, мин сәғәт өстән алып үҙемде бәхетле тоясаҡмын. Һәм тәғәйенләнгән сәғәткә ни тиклем яҡыныраҡ, шул тиклем бәхетлерәк. Сәғәт дүрттә мин тулҡынланып борсола башлаясаҡмын. Мин бәхеттен ҡәҙерен беләсәкмен! Ә әгәр ҙә һин һәр саҡ башҡа ваҡытта килһәң, мин ҡайһы сәғәткә йөрәгемде әҙерләргә икәнен белмәйем… Йолаларҙы үтәргә кәрәк.

— Bolo by lepšie, keby si prichádzal v tú istú hodinu, — povedala líška. — Ak napríklad prídeš o štvrtej popoludní, už od tretej začnem byť šťastná. Čím väčšmi čas pokročí, tým budem šťastnejšia. O štvrtej už budem vzrušená a nepokojná; Ak chceš mať priateľa, skroť si ma! objavím cenu šťastia! No ak budeš chodiť hocikedy, nebudem nikdy vedieť, na ktorú hodinu si mám pristrojiť srdce… Je potrebné zachovávať isté zvyky.

— Ә йолалар нимә ул? — һораны Бәләкәй шаһзат.

— Čo je to zvyk? — spýtal sa Malý princ.

— Был да күптән онотолған нәмә, — аңлатты Төлкө. — Ниҙер, нимәнән ниндәйҙер бер көн ҡалған башҡа көндәргә оҡшамай башлай, сәғәте — башҡа сәғәттәргә. Бына, мәҫәлән, минең һунарсыларҙың шундай йолаһы бар: кесе йома көндәрендә улар ауыл ҡыҙҙары менән бейей. Һәм ниндәй ғәжәп көн ул — кесе йома! Мин гиҙемһерәп сығам да йөҙөм баҡсаһына тиклем үк барып етәм. Ә әгәр ҙә һунарсылар ҡасан етте шунда бейеһәләр, барлыҡ көндәр бер иш булыр ине һәм мин һис тә ял белмәҫ инем.

— Aj to je čosi, na čo sa veľmi zabúda, — povedala líška. — Je to niečo, čo odlišuje jeden deň od ostatných dní, jednu hodinu od ostatných hodín. Napríklad aj moji poľovníci majú jeden zvyk. Vo štvrtok tancujú s dedinskými dievčencami. A tak je štvrtok nádherný deň! Chodím sa vtedy prechádzať až do vinice. Keby poľovníci tancovali hocikedy, všetky dni by sa navzájom podobali a ja by som nemala prázdniny.

Шулай итеп Бәләкәй шаһзат Төлкөнө ҡулға өйрәтте. Һәм бына хушлашыу ваҡыты етте.

Tak si Malý princ skrotil líšku. A keď sa priblížila hodina odchodu, líška povedala:

— Мин һин тип илаясаҡмын, — тип көрһөндө Төлкө.

— Ach! Budem plakať…

— Һин үҙең ғәйепле, — тине Бәләкәй шаһзат. — Мин бит һиңә ауыр булыуын теләмәй инем, һине ҡулға өйрәтеүҙе үҙең теләнең…

— Je to tvoja vina, — povedal Malý princ, — neželal som ti nič zlé, ale ty si chcela, aby som si ťa skrotil…

— Эйе, әлбиттә, — тине Төлкө.

— Pravdaže, — povedala líška.

— Тик һин илаясаҡһың!

— Ale ty budeš plakať! — povedal Malý princ.

— Эйе, әлбиттә.

— Pravdaže, — povedala líška.

— Тимәк, һиңә бынан ҡыйын.

— Teda z toho nebudeš mať nič!

— Юҡ, — ҡаршы килде Төлкө, — миңә рәхәт. Мин алтын башаҡтар тураһында ни әйткәнде иҫеңә төшөр.

— Budem, — povedala líška, — vďaka farbe obilia.

Ул шымды. Һуңынан өҫтәне:

Potom dodala:

— Барып ҡабат розаларға баҡ. Һинең розаң донъяла берҙән бер икәнен аңларһың. Ә минең менән бәхилләшергә килгәндә, мин һиңә бер сер асырмын. Был минең һиңә бүлләгем булыр.

— Choď sa ešte raz pozrieť na ruže. Pochopíš, že tá tvoja je jediná na svete. Vrátiš sa ku mne, aby si mi dal zbohom, a ja ti darujem tajomstvo.

Бәлкәй шаһзат розаларға күҙ һалырға юлланды.

Malý princ sa šiel znova pozrieť na ruže.

— Һеҙ аҙ ғына ла минең розама оҡшамағанһығыҙ, — тине ул уларға. — Һеҙ әле бер ни ҙә түгел. Һеҙҙе берәү ҙә ҡулға өйрәтмәне, һәм һеҙ бер кемде лә ҡулға өйрәтмәнегеҙ. Тәүҙә минең Төлкөм дә шулай ине. Ул башҡа йөҙ мең төлкөнән бер нимәһе менән дә айырылмай ине. Әммә мин уның менән дуҫлаштым, һәм хәҙер ул бар донъяла берәү генә.

— Vy sa na moju ružu vôbec nepodobáte, vy ešte nie ste nič, — povedal im. — Nikto si vás neskrotil a vy ste si neskrotili nikoho. Ste také, ako bola moja líška. Bola iba líškou, čo sa podobala stotisícom ostatných líšok. Ale ja som si z nej urobil priateľku a teraz je jediná na svete.

Розалар бигерәк ҡаушап ҡалдылар.

A ruže boli veľmi zarazené.

— Һеҙ матур, әммә бушһығыҙ, — дауам итте Бәләкәй шаһзат. — Һеҙҙең өсөн үлге килмәй. Әлбиттә, осраҡлы уҙғынсы, минең розама ҡарап, ул тап һеҙҙең кеүек үк тиер. Тик миңә ул һеҙҙең барығыҙҙан да ҡәҙерлерәк. Сөнки бит мин уны көн һайын һыу менән ҡойондорҙом, ә һеҙҙе түгел. Һеҙҙе түгел, ә уны быяла ҡалфаҡ менән ҡаплай инем. Уны, елдән һаҡлап, пәрҙә менән ышыҡланым. Уның өсөн ҡаршлауыҡтарҙы үлтерә инем, күбәләктәр яралһын тип икәү-өсәүһен генә ҡалдырып. Мин уның ошаҡлауҙарын һәм маҡтаныуҙарын тыңлай инем, ул хатта тымғанда ла мин уға ҡолаҡ һала инем. Ул — минеке.

— Ste krásne, ale ste prázdne, — povedal im ešte. — Nemožno pre vás zomrieť. Prirodzene, obyčajný okoloidúci by si myslel, že moja ruža sa vám podobá. Ale ona jediná je dôležitejšia ako vy všetky, pretože práve ju som polieval. Pretože ju som dával pod sklený zvon. Pretože ju som chránil zástenou. Pretože jej som pozabíjal húsenice (okrem dvoch alebo troch, z ktorých majú byť motýle). Pretože ju som počúval, ako sa žaluje alebo vystatuje, alebo dokonca ako niekedy mlčí. Pretože je to moja ruža.

Һәм Бәләкәй шаһзат Төлкөгә әйләнеп килде.

A vrátil sa k líške.

— Бәхил бул… — тине ул.

— Zbohom, — povedal.

— Бәхил бул, — тине Төлкө. — Бына минең серем, ул бик ябай: тик йөрәк кенә уяу. Иң мөһимен күҙ менән күреп булмай.

— Zbohom, — povedala líška. — Tu je moje tajomstvo. Je veľmi jednoduché: dobre vidíme iba srdcom. To hlavné je očiam neviditeľné.

— Иң мөһимен күҙ менән күреп булмай, — ҡабатланы Бәләкәй шаһзат, яҡшыраҡ иҫендә ҡалдырыр өсөн.

— To hlavné je očiam neviditeľné, — opakoval Malý princ, aby si to zapamätal.

— Һинең розаң һиңә шул тиклем ҡәҙерле, сөнки һин уға бар күңелеңде бирә инең.

— Čas, ktorý si strácal pre svoju ružu, robí tvoju ružu takou dôležitou.

— Сөнки мин уға бар күңелемде бирә инем… — ҡабатланы Бәләкәй шаһзат, яҡшыраҡ иҫендә ҡалдырыр өсөн.

— Čas, ktorý som strácal pre svoju ružu… — opakoval Malý princ, aby si to zapamätal.

— Кешеләр был хәҡиҡәтте оноттолар, — тине Төлкө, — тик һин онотма: ҡулға өйрәткән барыһы өсөн дә һин мәңгелеккә яуаплы. Һин үҙеңдең розаң өсөн яуаплы.

— Ľudia zabudli na túto pravdu, — povedala líška. — Ale ty na ňu nesmieš zabudnúť. Ty budeš navždy zodpovedný za všetko, čo si skrotíš. Si zodpovedný za svoju ružu…

— Мин үҙемдең розам өсөн яуаплы … — ҡабатланы Бәләкәй шаһзат, яҡшыраҡ иҫендә ҡалдырыр өсөн.

— Som zodpovedný za svoju ružu… — opakoval Malý princ, aby si to zapamätal.

XXII

XXII

— Хәйерле көн, — тине Бәләкәй шаһзат.

— Dobrý deň, — povedal Malý princ.

— Хәйерле көн, — өндәште уҡсасы.

— Dobrý deň, — povedal výhybkár.

— Һин бында ни эшләйһең? — һораны Бәләкәй шаһзат.

— Čo tu robíš? — spýtal sa Malý princ.

— Пассажирҙарҙы айырам, — яуапланы уҡсасы. — Поезддарҙа бер ыңғайы меңәрләгән кешене — бер поездды уңға, икенсеһен һулға йүнәлтәм.

— Rozdeľujem cestujúcich po tisícových skupinách, — povedal výhybkár. — Vypravujem vlaky, čo ich odvážajú raz napravo, raz naľavo.

Һәм тиҙ йөрөшлө поезд, яҡтыртылған тәҙрәләре менән ялтлап, гөрһөлдәтеп аша үтеп китте, һәм уҡсасы будкаһы һелкенеп китте.

A vysvietený rýchlik, duniac ako hrom, otriasol výhybkárovou búdkou.

— Ҡайһылай ашығалар улар, — аптыраны Бәләкәй шаһзат. — Нимә эҙләйҙәр улар?

— Veľmi sa ponáhľajú, — povedal Malý princ. — Čo hľadajú?

— Хатта поезд йөрөтөүсе лә белмәй уныһын, — тине уҡсасы.

— Ani človek na rušni to nevie, — odpovedal výhybkár.

Һәм икенсе яҡҡа, уттары менән ялтлап, гөрһөлдәп тағы бер тиҙ йөрөшлө поезд үтеп китте.

A v opačnom smere zadunel druhý vysvietený rýchlik.

— Улар кире ҡайталар ҙа мы ни? — һораны Бәлкәй шаһзат.

— Už sa vracajú? — spýtal sa Malý princ.

— Юҡ, былары башҡалары, — тине уҡсасы. — Был ҡаршыға килеүсе.

— To nie sú tí istí, — povedal výhybkár. — Vymieňajú sa.

— Быға тиклем булған урындарында уларға яҡшы түгел инеме?

— Neboli spokojní tam, kde boli?

— Беҙ булмаған урында, шунда яҡшы, — тине уҡсасы.

— Človek nikdy nie je spokojný tam, kde je, — povedal výhybkár.

Һәм, ялтлап, өсөнсө тиҙ йөрөшлө поезд гөрһөлдәп үтте.

Vtom ako hrom zadunel tretí vysvietený rýchlik.

— Улар теге, беренселәрҙе, ҡыуып етергә теләйҙәрме? — һораны Бәләкәй шаһзат.

— Idú za tými prvými cestujúcimi? — spýtal sa Malý princ.

— Бер ни телмәйҙәр улар, — тине уҡсасы. — Улар вагондарҙа йоҡлайҙыр, йә булмаһа иҫәнәп кенә ултыралар. Тик балалар ғына танауҙарын тәҙрәләргә терәп ултыралар.

— Nejdú vôbec za ničím, — povedal výhybkár. — Spia tam vnútri, alebo poriadne zívajú. Len deti si pritískajú nos na okenné tabuľky.

— Тик балалар ғына нимә эҙләгәнен беләләр, — тине Бәләкәй шаһзат. — Улар бар күңелен сепрәк ҡурсаҡҡа бирәләр, һәм был ҡурсаҡ улраға бик тә бик ҡәҙерле булып китә, һәм әгәр уны тартып алһалар, балалар илайҙар…

— Len deti vedia, čo hľadajú, — povedal Malý princ. — Strácajú čas pre handrovú bábiku, ona sa stáva pre ne veľmi dôležitá, a keď im ju niekto vezme, plačú…

— Уларҙың бәхете, — тине уҡсасы.

— Majú šťastie, — povedal výhybkár.

XXIII

XXIII

— Хәйерле көн, — тине Бәләкәй шаһзат.

— Dobrý deň, — povedal Malý princ.

— Хәйерле көн, — яуапланы сауҙагәр.

— Dobrý deň, — povedal obchodník.

Ул, һыуһынды ҡандыра торған, камиллаштырылған дарыуҙар менән сауҙа итә ине. Шундай дарыуҙы йотһаң — һуңынан бер аҙна һыу эске килмәй.

Bol to obchodník, čo predával vylepšené pilulky proti smädu. Stačilo raz za týždeň jednu zhltnúť, a človek nepociťoval potrebu napiť sa.

— Ни өсөн һин уларҙы һатаһың? — һораны Бәләкәй шаһзат.

— Prečo to predávaš? — spýtal sa Malý princ.

— Улар арҡаһында күп кенә ваҡыт һаҡланыуы бар, — яуапланы сауҙагәр. — Белгестәр һанауынса, аҙнаһына илле өс дәҡиғәт сарыф итмәй ҡалдырырға була.

— Je to veľká úspora času, — odpovedal obchodník. — Vypočítali to odborníci. Ušetrí sa päťdesiattri minút za týždeň.

— Ә шул илле өс дәҡиғәттә нимә эшләргә?

— A čo sa urobí s tými päťdesiatimi tromi minútami?

— Нимә теләһәң дә.

— Každý si s nimi urobí, čo chce…

«Әгәр минең буш илле өс дәҡиғәт ваҡытым булһа, — уйлап ҡуйҙы Бәләкәй шаһзат, — мин шишмәгә китер ҙә барыр инем… »

— Keby som ja mal premárniť päťdesiattri minút, šiel by som celkom pomaličky k studničke…

ХXIV

XXIV

Мин фажиғә кисерәгәндән бер аҙна ваҡыт уҙҙы, һәм, дарыу һатыусы тураһында тыңлап, мин һуңғы йотом һыуҙы эсеп ҡуйҙым.

Bolo to ôsmeho dňa po mojej nehode na púšti, a keď som počúval príbeh o obchodníkovi, pil som poslednú kvapku zo svojej zásoby vody.

— Эйе, — тинем мин Бәләкәй шаһзатҡа, — һин һөйләгәндәрҙең барыһы ла бик ҡыҙыҡлы, тик мин әле үҙосарымды йүнәтмәнем, минең тамсы ла һыуым ҡалманы, һәм мин дә, әгәр шишмәгә генә бара алһам, бәхетле булыр инем.

— Ach, — povedal som Malému princovi, — tvoje spomienky sú veľmi pekné, ale ja som ešte neopravil lietadlo, nemám už čo piť, a takisto by som bol šťastný, keby som mohol celkom pomaličky kráčať k nejakej studničke!

— Мин дуҫлашҡан Төлкө…

— Moja priateľka líška… — povedal mi.

— Һөйөклөм, миндә хәҙер Төлкө ҡайғыһы юҡ!

— Chlapček môj, už nejde viac o líšku!

— Ниңә?

— Prečo?

— Сөнки сарсауҙан үлергә тура киләсәк…

— Pretože čoskoro umrieme od smädu…

Бында ниндәй бәйләнеш булғанын ул аңламаны. Ул ҡаршы өндәште:

Nepochopil moju námietku a povedal mi:

— Дуҫ булғаны яҡшы, үлергә кәрәк булһа ла. Бына мин, Төлкө менән дуҫ булғас бик шатмын…

— Je dobre, že sme mali priateľa, aj keď máme zomrieť. Ja som veľmi rád, že som mal priateľku líšku…

«Ул хәүеф-хәтәрҙең ҙурлығын аңламай. Ул бер ҡасан да аслыҡ һәм сарсау кисермәгән. Уға ҡояш нуры етәрлек…»

„Nevie odhadnúť nebezpečenstvo,“ vravel som si. „Nikdy necíti ani hlad, ani smäd. Stačí mu trochu slnka…“

Мин быныһын әйтмәнем, уйланым ғына. Ә Бәләкәй шаһзат миңә ҡараны ла — өндәште:

Ale on na mňa pozrel a odpovedal na moju myšlienku:

— Минең дә эскем килә… киттек ҡоҙоҡ эҙләп киләйек…

— Aj ja som smädný… pohľadajme studňu…

Мин арыу менән ҡул ҡаҡтым: сикһеҙ сүллектә тоҫмалап ҡоҙоҡ эҙләүҙә ни файҙа? Тик шулай ҙа беҙ юлға төштөк.

Hodil som unavene rukou: je nezmyselné hľadať naslepo studňu v nekonečnej púšti. A predsa sme sa vydali na cestu.

Оҙаҡ сәғәттәр беҙ өндәшмәйенсә барҙыҡ; ахыр сиктә ҡараңғы төштө, һәм күктә йондоҙҙар ҡабына башланы. Сарсауҙан мине бер аҙ ҡалтырата ине, һәм мин уларҙы төшөмдә күргәндәй булдым. Миңә Бәләкәй шаһзаттың һүҙҙәре иҫкә килә ине, һәм мин һораным:

Ako sme tak celé hodiny tíško kráčali, nastala noc a začali sa zažíhať hviezdy. Zazrel som ich ako vo sne, lebo som mal od smädu slabú horúčku. Slová Malého princa mi vírili v mysli.

— Тимәк һин дә сарсауҙың ни икәнен беләһең?

— Tak aj ty si smädný? — spýtal som sa ho.

Reklama