Әммә ул яуап бирмәне. Ул ябай ғына:

Pero no respondió a mi pregunta, diciéndome simplemente:

— Йөрәккә лә һыу кәрәк була…

— El agua puede ser buena también para el corazón…

Миң аңламаным, әммә өндәшмәнем. Унан һорашырға кәрәкмәгәнен мин белә инем.

No comprendí sus palabras, pero me callé; sabía muy bien que no había que interrogarlo.

Ул арыны. Ҡомға ултырҙы. Мин эргәһенә ултырҙым. Өндәшмәй ултырып алдыҡ. Һуңынан ул әйтте:

El principito estaba cansado y se sentó; yo me senté a su lado y después de un silencio me dijo:

— Йондоҙҙар бигерәк матур, сөнки ҡайҙалыр шунда сәскә бар, үҙе күренмәһә лә…

— Las estrellas son hermosas, por una flor que no se ve…

— Эйе, әлбиттә, — тинем генә мин, ай менән яҡтыртылған тулҡынлы ҡомға ҡарап.

Respondí “seguramente” y miré sin hablar los pliegues que la arena formaba bajo la luna.

— Сүллек тә матур… — өҫтәне Бәлкәй шаһзат.

— El desierto es bello —añadió el principito.

Быныһы ысын. Миңә сүллектә гел оҡшай ине. Ҡом өйөмөндә ултыраһың. Бер ни күренмәй. Бер ни ишетелмәй. Һәм шулай ҙа ҡаранғыла ниҙер яҡтыра…

Era verdad; siempre me ha gustado el desierto. Puede uno sentarse en una duna, nada se ve, nada se oye y sin embargo, algo resplandece en el silencio…

— Беләһеңме нимәһе менән сүллек яҡшы? — тине ул. — Унда ҡайҙалыр шишмәләр йәшенәләр…

— Lo que más embellece al desierto —dijo el principito— es el pozo que oculta en algún sitio…

Мин һайран ҡалдым, һәм ҡапыл, ҡомдараҙан сыҡҡан серле яҡтылыҡтың ни аңлатҡанын төшөндөм. Ҡасандыр, бәләкәй малай булып, мин бик боронғо өйҙә йәшәнем — һөйләйҙәр ине, имеш, шунда хазина йәшерелгән тип. Әлбиттә, берәү ҙә уны табып асманы, ә бәлки, берәү ҙә бер ҡасан да уны эҙләмәгәндер ҙә. Тик уның арҡаһында өй арбалған кеүек ине: үҙ йөрәгендә ул сер һаҡлай ине…

Me quedé sorprendido al comprender súbitamente ese misterioso resplandor de la arena. Cuando yo era niño vivía en una casa antigua en la que, según la leyenda, había un tesoro escondido. Sin duda que nadie supo jamás descubrirlo y quizás nadie lo buscó, pero parecía toda encantada por ese tesoro. Mi casa ocultaba un secreto en el fondo de su corazón…

— Эйе, — тинем мин. — Өй булһынмы, йондоҙҙар йә сүллек — уларҙа иң күркәме күҙ менән күреп булмағаны.

— Sí —le dije al principito— ya se trate de la casa, de las estrellas o del desierto, lo que les embellece es invisible.

— Минең дуҫым Төлкө менән риза булыуыңа мин бик шатмын, — өндәште Бәләкәй шаһзат.

— Me gusta —dijo el principito— que estés de acuerdo con mi zorro.

Һуңынан ул йоҡлап китте, мин кны ҡулға алдым да артабан киттем. Мин тулҡынлана инем. Мин мурт хазина алып китеп барам кеүек тойа инем. Миңә хатта беҙҙең Ерҙә бынан да нескәрәк нәмә юҡ кеүек тойола ине.

Como el principito se dormía, lo tomé en mis brazos y me puse nuevamente en camino. Me sentía emocionado llevando aquel frágil tesoro, y me parecía que nada más frágil había sobre la Tierra.

Ай яҡтыһында мин уның ағарынған маңлайына, йомолған керпектәренә, елгә елберләгән алтын сәстәре өлтөктәренә баға инем, һәм үҙемә «был тик тышлыҡ ҡына» тип әйтә инем. Иң мөһиме — күҙ менән күреп булмағаны…

Miraba a la luz de la luna aquella frente pálida, aquellos ojos cerrados, los cabellos agitados por el viento y me decía: “lo que veo es sólo la corteza; lo más importante es invisible… ”

Уның ярымасыҡ ирендәре йылмайыуҙа ҡыбырланы, һәм мин үҙемә өҫтәп әйттем: был йоҡлап ятҡан Бәләкәй шаһзатта иң тәьҫирлеһе уның сәскәгә тоғролоғо, йоҡлағанда ла, шәм утының теле кеүек уның күңелендә балҡыған роза образы. Шәмдәрҙе һаҡларға кәрәк: ел иҫеүе уларҙы һүндереүе мөмкин…

Como sus labios entreabiertos esbozaron una sonrisa, me dije: “Lo que más me emociona de este principito dormido es su fidelidad a una flor, es la imagen de la rosa que resplandece en él como la llama de una lámpara, incluso cuando duerme… ” Y lo sentí más frágil aún. Pensaba que a las lámparas hay que protegerlas: una racha de viento puede apagarlas…

Шулай атлап таңда мин ҡоҙоҡҡа еттем.

Continué caminando y al rayar el alba descubrí el pozo.

XXV

XXV

— Кешеләр тиҙ йөрөшлө поезддарға ултыралар, ләкин улар үҙҙәре лә ни эҙләгәндәрен аңламайҙар, — тине Бәләкәй шаһзат. — Шуға ла улар тынғы белмәй теге йә был яҡҡа ташланалар…

— Los hombres —dijo el principito— se meten en los rápidos pero no saben dónde van ni lo que quieren… Entonces se agitan y dan vueltas…

Һуңынан өҫтәне:

Y añadió:

— Һәм барыһы ла юҡҡа…

— ¡No vale la pena!…

Беҙ килеп еткән ҡоҙоҡ, Сахаралағы башҡа ҡоҙоҡтар кеүек түгел ине. Ғәҙәттә бындағы ҡоҙоҡ — ҡомдағы соҡор. Ә был иң ысын ауыл ҡоҙоғо ине. Тик эргәлә бер ауыл да юҡ ине, шуға ла мин быны төш тип уйланым.

El pozo que habíamos encontrado no se parecía en nada a los pozos saharianos. Estos pozos son simples agujeros que se abren en la arena. El que teníamos ante nosotros parecía el pozo de un pueblo; pero por allí no había ningún pueblo y me parecía estar soñando.

— Ҡайһылай сәйер, — тинем мин Бәләкәй шаһзатҡа, — бында барыһы ла әҙерләнгән: сығыры ла, биҙрәһе лә, бауы ла…

— ¡Es extraño! —le dije al principito—. Todo está a punto: la roldana, el balde y la cuerda…

Ул көлөп ебәрҙе, бауға тейҙе, сығырҙы әйләндерә башланы. Сығыр шығырлай башланы, әйтерһең дә, оҙаҡ ваҡыт елһеҙ тутыҡҡан боронғо флюгер…

Se rió y tocó la cuerda; hizo mover la roldana. Y la roldana gimió como una vieja veleta cuando el viento ha dormido mucho.

— Ишетәһеңме? — тине Бәләкәй шаһзат. — Беҙ ҡоҙоҡто уяттыҡ, һәм ул йырлай башланы…

— ¿Oyes? —dijo el principito—. Hemos despertado al pozo y canta.

Мин ул арыр тип ҡурҡтым.

No quería que el principito hiciera el menor esfuerzo y le dije:

— Мин үҙем һыу тултырырмын, — тинем мин, — һинең хәлеңдән килмәҫ ул.

— Déjame a mí, es demasiado pesado para ti.

Мин яйлап тулы биҙрәне сығарҙым да ышансылы итеп ҡоҙоҡтоң таш ҡырына ултырттым. Ҡолаҡтарымда һаман да шығырлаған сығырҙың йыры ишетелә ине, биҙрәләге һыу һаман тирбәләнә ине, һәм унда ҡояш ҡуяндары емелдәй ине.

Lentamente subí el cubo hasta el brocal donde lo dejé bien seguro. En mis oídos sonaba aún el canto de la roldana y veía temblar al sol en el agua agitada.

— Мин был һыуҙан йотҡом килә, — шымланы Бәләкәй шаһзат. — Эсеп туйынырға бир миңә…

— Tengo sed de esta agua —dijo el principito—, dame de beber…

Һәм мин ул ни эҙләгәнен аңланым.

¡Comprendí entonces lo que él había buscado!

Мин биҙрәне уның ирендәренә яҡынлаттым. Ул күҙҙәрен йомоп эсә ине. Был инде иң зиннәтле табын кеүек ине. Был һыу ябайҙан булманы. Ул йондоҙҙар аҫтындағы оҙон юлдан, сығыр шығырлауынан, минең ҡулдар көсөргәнешенән тыуған ине. Ул йөрәккә бүләк кеүек ине.

Levanté el balde hasta sus labios y el principito bebió con los ojos cerrados. Todo era bello como una fiesta. Aquella agua era algo más que un alimento. Había nacido del caminar bajo las estrellas, del canto de la roldana, del esfuerzo de mis brazos. Era como un regalo para el corazón.

Мин бәләкәй саҡта минең өсөн шулай итеп Раштыуа бүләктәре яҡтырта инеләр: шыршылағы шәм балҡыуы, төн уртаһы ғибәҙәте мәлендәге орган йыры, мөләйем йылмайыуҙар менән.

Cuando yo era niño, las luces del árbol de Navidad, la música de la misa de medianoche, la dulzura de las sonrisas, daban su resplandor a mi regalo de Navidad.

— Һинең ҡауҡабыңда, — тине Бәләкәй шаһзат, — кешеләр бер баҡсала биш мең роза сәскәһе үҫтерәләр… һәм ни эҙләгәндәрен таба алмайҙар…

— Los hombres de tu tierra —dijo el principito— cultivan cinco mil rosas en un jardín y no encuentran lo que buscan.

— Таба алмайҙар, — ризалаштым мин.

— No lo encuentran nunca —le respondí.

— Ә һуң бит улар эҙләгәнде берҙән бер розала табырға була, бер йотом һыуҙа…

— Y sin embargo, lo que buscan podrían encontrarlo en una sola rosa o en un poco de agua…

— Эйе, әлбиттә, — ризалаштым мин.

— Sin duda, respondí.

Һәм Бәләкәй шаһзат әйтте:

Y el principito añadió:

— Күҙҙәр һуҡыр. Йөрәк менән эҙләргә кәрәк.

— Pero los ojos son ciegos. Hay que buscar con el corazón.

Мин һыу эстем. Еңел тын алына ине. Ҡояш ҡалҡҡан мәлдә ҡом, бал кеүек, алтын төҫкә инә. Һәм бынынһан да мин бәхетле инем. Нимәнән миңә борсолорға һуң?

Yo había bebido y me encontraba bien. La arena, al alba, era color de miel, del que gozaba hasta sentirme dichoso. ¿Por qué había de sentirme triste?

— Һин һүҙеңде тоторға тейешһең, — йомшаҡ итеп әйтте Бәләкәй шаһзат, ҡабат минең яныма ултырып.

— Es necesario que cumplas tu promesa —dijo dulcemente el principito que nuevamente se había sentado junto a mí.

— Ниндәй һүҙемде?

— ¿Qué promesa?

— Иҫләйһеңме, һин вәғәҙә иткән инең… минең бәрәсемә морондоҡ… Мин бит теге сәскә өсөн яуаплымын.

— Ya sabes… el bozal para mi cordero… soy responsable de mi flor.

Мин кеҫәмдән һүрәттәремде сығарҙым. Бәләкәй шаһзат уларға ҡараны ла көлөп ебәрҙе:

Saqué del bolsillo mis esbozos de dibujo. El principito los miró y dijo riendo:

— Баобтарың һинең кәбеҫтәгә оҡшаған…

— Tus baobabs parecen repollos…

Ә мин баобабтарым менән шул тиклем ғорурлана инем!

— ¡Oh! ¡Y yo que estaba tan orgulloso de mis baobabs!

— Ә төлкөңдөң ҡолаҡтары…тап мөгөҙ кеүек! Һәм шундай оҙон!

— Tu zorro tiene orejas que parecen cuernos; son demasiado largas.

Һәм ул ҡабат көлдө.

Y volvió a reír.

— Һин ғәҙелһеҙһең, дуҫҡай. Мин бер ҡасан да һүрәт төшөрә белмәй инем — эсле тышлы быуар йыландарҙы ғына булмаһа.

— Eres injusto, muchachito; yo no sabía dibujar más que boas cerradas y boas abiertas.

— Ярай инде, — тынысландырҙы ул мине. — Балалар былай ҙа аңлар.

— ¡Oh, todo se arreglará! —dijo el principito—. Los niños entienden.

Һәм мин һарыҡ бәрәсенә морондоҡ төшөрөп бирҙем. Мин һүрәтте Бәләкәй шаһзатҡа бирҙем дә йөрәгем ҡыҫылды.

Bosquejé, pues, un bozal y se lo alargué con el corazón oprimido:

— Һин ниҙер уйланың да миңә өндәшмәйһең…

— Tú tienes proyectos que yo ignoro…

Тик ул яуап бирмәне.

Pero no me respondió.

— Беләһеңме, — тине ул, — мин һеҙгә, Ергә, килеп эләгеүемә иртәгә бер йыл буласаҡ…

— ¿Sabes? —me dijo—. Mañana hace un año de mi caída en la Tierra…

Һәм тымды. Һуңынан өҫтәне:

Y después de un silencio, añadió:

— Мин ошо урындан бик яҡында ғына килеп төштөм…

— Caí muy cerca de aquí…

Һәм ҡыҙарҙы.

El principito se sonrojó.

Һәм ҡабат, Хоҙай белһенме ниҙән, күңелемдә ауыр булып китте.

Y nuevamente, sin comprender por qué, experimenté una extraña tristeza.

Мин шулай ҙа һораным:
— Тимәк, аҙна элек, беҙ танышҡан иртәлә, һин яңғыҙың бында, кешеләр торлағынан меңәрләгән саҡрымдарҙа, бушҡа ғына йөрөмәгәнһең? Һин ҡасандыр килеп төшкән урыныңа кире килә ята инең?

Sin embargo, se me ocurrió preguntar:
— Entonces no te encontré por azar hace ocho días, cuando paseabas por estos lugares, a mil millas de distancia del lugar habitado más próximo. ¿Es que volvías al punto de tu caída?

Бәләкәй шаһзат тағы нығыраҡ ҡыҙарҙы.

El principito enrojeció nuevamente.

Ә мин ҡыйыуһыҙ өҫтәнем:

Y añadí vacilante.

— Бәлки, йыл тулып килгәнгәлер?

— ¿Quizás por el aniversario?

Һәм ул ҡабат ҡыҙарҙы. Ул минең бер һорауыма ла яуап бирмәне, ә һуң бит ҡыҙырғанда, «эйе» тигәнде аңлата, шулай түгелме?

El principito se ruborizó una vez más. Aunque nunca respondía a las preguntas, su rubor significaba una respuesta afirmativa.

— Миңә ҡурҡыныс… — көрһөнөп башланым мин.

— ¡Ah! —le dije— tengo miedo.

Тик ул әйтте:

Pero él me respondió:

— Һиңә эшкә керешергә кәрәк. Бар үҙеңдең машинаңа. Мин һине бында көтөрмөн. Иртәгә кис кире кил…

— Tú debes trabajar ahora; vuelve, pues, junto a tu máquina, que yo te espero aquí. Vuelve mañana por la tarde.

Әммә миңә тынысыраҡ булып китмәне. Мин Төлкөнө иҫкә алдым. Үҙеңде ҡулға өйрәтергә бирһәң, һуңынан иларға ла тура килә.

Pero yo no estaba tranquilo y me acordaba del zorro. Si se deja uno domesticar, se expone a llorar un poco…

XXVI

XXVI

Ҡоҙоҡтан йыраҡ түгел боронғо таш диуарҙың емереклектәре һаҡланып ҡалған ине. Киләһе кискә, эште тамамлап, мин шул урынға кире килдем, һәм алыҫтан уҡ Бәләкәй шаһзаттың диуар ҡырында аяғын һәлендереп ултырғанын күрҙем. Һәм уның тауышын ишеттем:

Al lado del pozo había una ruina de un viejo muro de piedras. Cuando volví de mi trabajo al día siguiente por la tarde, vi desde lejos al principito sentado en lo alto con las piernas colgando. Lo oí que hablaba.

— Һин хәтерләмәйһеңме ни? — ти ине ул. — Был бөтөнләй бында түгел ине.

— ¿No te acuerdas? ¡No es aquí con exactitud!

Күрәһең, кемдер уға яуап ҡайтара ине, сөнки ул ҡаршы килеп:

Alguien le respondió sin duda, porque él replicó:

— Һуң эйе, был, көнгә көн, бер йыл элек булды, әммә икенсе урында…

— ¡Sí, sí; es el día, pero no es este el lugar!

Мин тиҙерәк атланым. Әммә бер ҡайҙа ла диуар тирәһендә мин һис кемде күрмәнем дә ишетмәнем дә. Шул арала Бәләкәй шаһзат ҡабат кемгәлер яуапланы:

Proseguí mi marcha hacia el muro, pero no veía ni oía a nadie. Y sin embargo, el principito replicó de nuevo.

— Эйе, әлбиттә. Һин ҡом өҫтөндә минең эҙҙәремде табырһың. Шунан көтөрһөң. Бөгөн төндә мин шунда килермен.

— ¡Claro! Ya verás dónde comienza mi huella en la arena. No tienes más que esperarme, que allí estaré yo esta noche.

Диуарға тиклем егерме метр ҡалған ине, ә мин һаман да бер ни күрмәй инем.

Yo estaba a veinte metros y continuaba sin distinguir nada.

Оҙаҡҡа һуҙылмаған тынлыҡтан һуң Бәләкәй шаһзат:

El principito, después de un silencio, dijo aún:

— Ә һинең ағыуың яҡшымы? Һин мине оҙаҡ яфаланырға мәжбүр итмәҫһеңме? — тип һораны.

— ¿Tienes un buen veneno? ¿Estás segura de no hacerme sufrir mucho?

Мин туҡтаным, һәм минең йөрәгем ҡыҫылды, ләкин мин һаман төшөнмәй инем.

Me detuve con el corazón oprimido, siempre sin comprender.

— Ә хәҙер кит, — тине Бәләкәй шаһзат. — Минең аҫҡа ырғып төшкөм килә.

— ¡Ahora vete —dijo el principito—, quiero volver a bajarme!

Шул саҡ мин күҙемде төшөрҙөм һәм ырғып ебәрҙем! Диуар төбөндә, башын Бәләкәй шаһзатҡа ҡалҡытып, сағыуы ярты дәҡиғәттә үлтергән һары йылан сырмалып ята ине.

Dirigí la mirada hacia el pie del muro e instintivamente di un brinco. Una serpiente de esas amarillas que matan a una persona en menos de treinta segundos, se erguía en dirección al principito.

Кеҫәмдә алтатарҙы һәрмәп, мин йүгереп уның янына ташландым, әммә аҙымдар тауышынан йылан шым ғына, үлеп барған гөрләүек кеүек, ҡом буйлап ағылып китте, һәм ишетелер-ишетелмәҫ тимер сыңлау менән ашыҡмайынса таштар араһында юғалды.

Echando mano al bolsillo para sacar mi revólver, apreté el paso, pero, al ruido que hice, la serpiente se dejó deslizar suavemente por la arena como un surtidor que muere, y, sin apresurarse demasiado, se escurrió entre las piedras con un ligero ruido metálico.

Мин диуарға Бәләкәй шаһзатымды тотоп алырлыҡ мәлдә генә йүгереп еттем. Ул ҡарҙан да ағыраҡ ине.

Llegué junto al muro a tiempo de recibir en mis brazos a mi principito, que estaba blanco como la nieve.

— Һин ниҙәр уйлап сығара башланың, сабый! — ҡысҡырып ебәрҙем мин. — Ни өсөн һин йыландар менән әңгәмә башлайһың?

— ¿Pero qué historia es ésta? ¿De charla también con las serpientes?

Мин уның ғәҙәттәге алтын шарфын тағаттым. Сикәләрен сылаттым һәм һыу эсергә мәжбүр иттем. Тик бер ни хаҡында ла һорарға ҡыймай инем. Ул миңә етди итеп ҡараны ла, муйынымды ҡулдары менән быуып алды. Мин уның йөрәгенең тибешен ишеттем, әйтерһең дә атылып яраланған ҡоштоҡо кеүек. Ул:

Le quité su eterna bufanda de oro, le humedecí las sienes y le di de beber, sin atreverme a hacerle pregunta alguna. Me miró gravemente rodeándome el cuello con sus brazos. Sentí latir su corazón, como el de un pajarillo que muere a tiros de carabina.

— Машинаңдың бәләһе ниҙә икәнлеген асыҡлағанға мин шатмын. Хәҙер һин өйөңә ҡайта алаһың… — тине.

— Me alegra —dijo el principito— que hayas encontrado lo que faltaba a tu máquina. Así podrás volver a tu tierra…

— Һин ҡайҙан беләһең?!

— ¿Cómo lo sabes?

Тап ошо мәлдә мин уға, көтмәҫтән үҙосарҙы йүнәтә алғанымды, әйтергә йыйына инем!

Precisamente venía a comunicarle que, a pesar de que no lo esperaba, había logrado terminar mi trabajo.

Ул яуап бирмәне, ул тик:

No respondió a mi pregunta, sino que añadió:

— Мин дә бөгөн өйөмә ҡайтам — тине.

— También yo vuelvo hoy a mi planeta…

Аҙаҡ моңһоу итеп өҫтәп әйтте:

Luego, con melancolía:

— Был күпкә йырағыраҡ… һәм күпкә ҡыйыныраҡ…

— Es mucho más lejos… y más difícil…

Барыһы ла нисектер сәйер ине. Мин уны ныҡ итеп, бәләкәй баланы кеүек, ҡосаҡлай инем, әммә, миңә ул ҡулдарымдан ысҡынып упҡынға төшөп барған кеүек тойола ине, һәм мин уны тотоп ҡалырға хәлһеҙ инем…

Me daba cuenta de que algo extraordinario pasaba en aquellos momentos. Estreché al principito entre mis brazos como sí fuera un niño pequeño, y no obstante, me pareció que descendía en picada hacia un abismo sin que fuera posible hacer nada para retenerlo.

Ул уйсан ғына ҡайҙалыр йыраҡҡа ҡарай ине.

Su mirada, seria, estaba perdida en la lejanía.

— Миндә һинең бәрәсең ҡаласаҡ. Һәм бәрәс өсөн әрйә. Һәм морондоҡ…

— Tengo tu cordero y la caja para el cordero. Y tengo también el bozal.

Һәм ул моңһоу ғына йылмайҙы.

Y sonreía melancólicamente.

Мин оҙаҡ көттөм. Ул үҙ хәленә ҡайтҡандай кеүек ине.

Esperé un buen rato. Sentía que volvía a entrar en calor poco a poco:

— Һин ҡурҡҡанһың бит, сабый…

— Has tenido miedo, muchachito…

Нисек ҡурҡмаҫҡа инде! Тик ул шым ғына көлөп ебәрҙе:

Lo había tenido, sin duda, pero sonrió con dulzura:

— Бөгөн кис миңә күпкә ҡурҡынысыраҡ буласаҡ…

— Esta noche voy a tener más miedo…

Һәм мине ҡабат төҙәтеп булмаҫлыҡ бәлә һиҙеме боҙҙай һалҡынлығы менән өтөп алды. Һуң ысынмы, ысынмы мин һис ҡасан уның көлгәнен ишетмәйәсәкмен? Был көлөү минең өсөн тап сүллектәге шишмә кеүек.

Me quedé de nuevo helado por un sentimiento de algo irreparable. Comprendí que no podía soportar la idea de no volver a oír nunca más su risa. Era para mí como una fuente en el desierto.