思索了一会儿，他又说道：

Lecz po namyśle dorzucił:

“什么叫‘驯服’呀？”

— Co znaczy „oswojony”?

“你不是此地人。”狐狸说，“你来寻找什么？”

— Nie jesteś tutejszy — powiedział lis. — Czego szukasz?

“我来找人。”小王子说，“什么叫‘驯服’呢？”

— Szukam ludzi — odpowiedział Mały Książę. — Co znaczy „oswojony”?

“人，”狐狸说，“他们有枪，他们还打猎，这真碍事！他们唯一的可取之处就是他们也养鸡，你是来寻找鸡的吗？”

— Ludzie mają strzelby i polują — powiedział lis. — To bardzo kłopotliwe. Hodują także kury, i to jest interesujące. Poszukujesz kur?

“不，”小王子说，“我是来找朋友的。什么叫‘驯服’呢？”

— Nie — odrzekł Mały Książę. — Szukam przyjaciół. Co znaczy „oswoić”?

“这是已经早就被人遗忘了的事情，”狐狸说，“它的意思就是‘建立联系’。”

— Jest to pojęcie zupełnie zapomniane — powiedział lis. — „Oswoić” znaczy „stworzyć więzy”.

“建立联系？”

— Stworzyć więzy?

“一点不错，”狐狸说。“对我来说，你还只是一个小男孩，就像其他千万个小男孩一样。我不需要你。你也同样用不着我。对你来说，我也不过是一只狐狸，和其他千万只狐狸一样。但是，如果你驯服了我，我们就互相不可缺少了。对我来说，你就是世界上唯一的了；我对你来说，也是世界上唯一的了。”

— Oczywiście — powiedział lis. — Teraz jesteś dla mnie tylko małym chłopcem, podobnym do stu tysięcy małych chłopców. Nie potrzebuję ciebie. I ty mnie nie potrzebujesz. Jestem dla ciebie tylko lisem, podobnym do stu tysięcy innych lisów. Lecz jeżeli mnie oswoisz, będziemy się nawzajem potrzebować. Będziesz dla mnie jedyny na świecie. I ja będę dla ciebie jedyny na świecie.

“我有点明白了。”小王子说，“有一朵花……，我想，她把我驯服了……”

— Zaczynam rozumieć — powiedział Mały Książę. — Jest jedna róża… zdaje mi się, że ona mnie oswoiła…

“这是可能的。”狐狸说，“世界上什么样的事都可能看到……”

— To możliwe — odrzekł lis. — Na Ziemi zdarzają się różne rzeczy…

“啊，这不是在地球上的事。”小王子说。

— Och, to nie zdarzyło się na Ziemi — powiedział Mały Książę.

狐狸感到十分蹊跷。

Lis zaciekawił się:

“在另一个星球上？”

— Na innej planecie?

“是的。”

— Tak.

“在那个星球上，有猎人吗？”

— A czy na tej planecie są myśliwi?

“没有。”

— Nie.

“这很有意思。那么，有鸡吗？”

— To wspaniałe! A kury?

“没有。”

— Nie.

“没有十全十美的。”狐狸叹息地说道。

— Nie ma rzeczy doskonałych — westchnął lis.

可是，狐狸又把话题拉回来：

I zaraz powrócił do swej myśli:

“我的生活很单调。我捕捉鸡，而人又捕捉我。所有的鸡全都一样，所有的人也全都一样。因此，我感到有些厌烦了。但是，如果你要是驯服了我，我的生活就一定会是欢快的。我会辨认出一种与众不同的脚步声。其他的脚步声会使我躲到地下去，而你的脚步声就会象音乐一样让我从洞里走出来。

— Życie jest jednostajne. Ja poluję na kury, ludzie polują na mnie. Wszystkie kury są do siebie podobne i wszyscy ludzie są do siebie podobni. To mnie trochę nudzi. Lecz jeślibyś mnie oswoił, moje życie nabrałoby blasku. Z daleka będę rozpoznawał twoje kroki — tak różne od innych. Na dźwięk cudzych kroków chowam się pod ziemię. Twoje kroki wywabią mnie z jamy jak dźwięki muzyki.

再说，你看！你看到那边的麦田没有？我不吃面包，麦子对我来说，一点用也没有。我对麦田无动于衷。而这，真使人扫兴。但是，你有着金黄色的头发。那么，一旦你驯服了我，这就会十分美妙。麦子，是金黄色的，它就会使我想起你。而且，我甚至会喜欢那风吹麦浪的声音……”

Spójrz! Widzisz tam łany zboża? Nie jem chleba. Dla mnie zboże jest nieużyteczne. Łany zboża nic mi nie mówią. To smutne! Lecz ty masz złociste włosy. Jeśli mnie oswoisz, to będzie cudownie. Zboże, które jest złociste, będzie mi przypominało ciebie. I będę kochać szum wiatru w zbożu…

狐狸沉默不语，久久地看着小王子。

Lis zamilkł i długo przypatrywał się Małemu Księciu.

“请你驯服我吧！”他说。

— Proszę cię… oswój mnie — powiedział.

“我是很愿意的。”小王子回答道，“可我的时间不多了。我还要去寻找朋友，还有许多事物要了解。”

— Bardzo chętnie — odpowiedział Mały Książę — lecz nie mam dużo czasu. Muszę znaleźć przyjaciół i nauczyć się wielu rzeczy.

“只有被驯服了的事物，才会被了解。”狐狸说，“人不会再有时间去了解任何东西的。他们总是到商人那里去购买现成的东西。因为世界上还没有购买朋友的商店，所以人也就没有朋友。如果你想要一个朋友，那就驯服我吧！”

— Poznaje się tylko to, co się oswoi — powiedział lis. — Ludzie mają zbyt mało czasu, aby cokolwiek poznać. Kupują w sklepach rzeczy gotowe. A ponieważ nie ma magazynów z przyjaciółmi, więc ludzie nie mają przyjaciół. Jeśli chcesz mieć przyjaciela, oswój mnie!

“那么应当做些什么呢？”小王子说。

— A jak się to robi? — spytał Mały Książę.

“应当非常耐心。”狐狸回答道，“开始你就这样坐在草丛中，坐得离我稍微远些。我用眼角瞅着你，你什么也不要说。话语是误会的根源。但是，每天，你坐得靠我更近些……”

— Trzeba być bardzo cierpliwym. Na początku siądziesz w pewnej odległości ode mnie, ot tak, na trawie. Będę spoglądać na ciebie kątem oka, a ty nic nie powiesz. Mowa jest źródłem nieporozumień. Lecz każdego dnia będziesz mógł siadać trochę bliżej…

第二天，小王子又来了。

Następnego dnia Mały Książę przyszedł na oznaczone miejsce.

“最好还是在原来的那个时间来。”狐狸说道，“比如说，你下午四点钟来，那么从三点钟起，我就开始感到幸福。时间越临近，我就越感到幸福。到了四点钟的时候，我就会坐立不安；我就会发现幸福的代价。但是，如果你随便什么时候来，我就不知道在什么时候该准备好我的心情……应当有一定的仪式。”

— Lepiej jest przychodzić o tej samej godzinie. Gdy będziesz miał przyjść na przykład o czwartej po południu, już od trzeciej zacznę odczuwać radość. Im bardziej czas będzie posuwać się naprzód, tym będę szczęśliwszy. O czwartej będę podniecony i zaniepokojony: poznam cenę szczęścia! A jeśli przyjdziesz nieoczekiwanie, nie będę mógł się przygotowywać… Potrzebny jest obrządek.

“仪式是什么？”小王子问道。

— Co znaczy „obrządek”? — spytał Mały Książę.

“这也是一种早已被人忘却了的事。”狐狸说，“它就是使某一天与其他日子不同，使某一时刻与其他时刻不同。比如说，我的那些猎人就有一种仪式。他们每星期四都和村子里的姑娘们跳舞。于是，星期四就是一个美好的日子！我可以一直散步到葡萄园去。如果猎人们什么时候都跳舞，天天又全都一样，那么我也就没有假日了。”

— To także coś całkiem zapomnianego — odpowiedział lis. — Dzięki obrządkowi pewien dzień odróżnia się od innych, pewna godzina od innych godzin. Moi myśliwi, na przykład, mają swój rytuał. W czwartek tańczą z wioskowymi dziewczętami. Stąd czwartek jest cudownym dniem! Podchodzę aż pod winnice. Gdyby myśliwi nie mieli tego zwyczaju w oznaczonym czasie, wszystkie dni byłyby do siebie podobne, a ja nie miałbym wakacji.

就这样，小王子驯服了狐狸。当出发的时刻就快要来到时：

W ten sposób Mały Książę oswoił lisa. A gdy godzina rozstania była bliska, lis powiedział:

“啊！”狐狸说，“我一定会哭的。”

— Ach, będę płakać!

“这是你的过错，”小王子说，“我本来并不想给你任何痛苦，可你却要我驯服你……”

— To twoja wina — odpowiedział Mały Książę — nie życzyłem ci nic złego. Sam chciałeś, abym cię oswoił…

“是这样的。”狐狸说。

— Oczywiście — odparł lis.

“你可就要哭了！”小王子说。

— Ale będziesz płakać?

“当然罗。”狐狸说。

— Oczywiście.

“那么你什么好处也没得到。”

— A więc nic nie zyskałeś na oswojeniu?

“由于麦子颜色的缘故，我还是得到了好处。”狐狸说。

— Zyskałem coś ze względu na kolor zboża — powiedział lis.

然后，他又接着说。

A później dorzucił:

“再去看看那些玫瑰花吧。你一定会明白，你的那朵是世界上独一无二的玫瑰。你回来和我告别时，我再赠送给你一个秘密。”

— Idź jeszcze raz zobaczyć róże. Zrozumiesz wtedy, że twoja róża jest jedyna na świecie. Gdy przyjdziesz pożegnać się ze mną, zrobię ci prezent z pewnej tajemnicy.

于是小王子又去看那些玫瑰。

Mały Książę poszedł zobaczyć się z różami.

“你们一点也不象我的那朵玫瑰，你们还什么都不是呢！”小王子对她们说。 “没有人驯服过你们，你们也没有驯服过任何人。你们就象我的狐狸过去那样，它那时只是和千万只别的狐狸一样的一只狐狸。但是，我现在已经把它当成了我的朋友，于是它现在就是世界上独一无二的了。”

— Nie jesteście podobne do mojej róży, nie macie jeszcze żadnej wartości — powiedział różom. Nikt was nie oswoił i wy nie oswoiłyście nikogo. Jesteście takie, jakim był dawniej lis. Był zwykłym lisem, podobnym do stu tysięcy innych lisów. Lecz zrobiłem go swoim przyjacielem i teraz jest dla mnie jedyny na świecie.

这时，那些玫瑰花显得十分难堪。

Róże bardzo się zawstydziły.

“你们很美，但你们是空虚的。”小王子仍然在对她们说，“没有人能为你们去死。当然罗，我的那朵玫瑰花，一个普通的过路人以为她和你们一样。可是，她单独一朵就比你们全体更重要，因为她是我浇灌的。因为她是我放在花罩中的。因为她是我用屏风保护起来的。因为她身上的毛虫（除了留下两三只为了变蝴蝶而外）是我除灭的。因为我倾听过她的怨艾和自诩，甚至有时我聆听着她的沉默。因为她是我的玫瑰。”

— Jesteście piękne, lecz próżne — powiedział im jeszcze. — Nie można dla was poświęcić życia. Oczywiście moja róża wydawałaby się zwykłemu przechodniowi podobna do was. Lecz dla mnie ona jedna ma większe znaczenie niż wy wszystkie razem, ponieważ ją właśnie podlewałem. Ponieważ ją przykrywałem kloszem. Ponieważ ją właśnie osłaniałem. Ponieważ właśnie dla jej bezpieczeństwa zabijałem gąsienice (z wyjątkiem dwóch czy trzech, z których chciałem mieć motyle). Ponieważ słuchałem jej skarg, jej wychwalań się, a czasem jej milczenia. Ponieważ… jest moją różą.

他又回到了狐狸身边。

Powrócił do lisa.

“再见了。”小王子说道。

— Żegnaj — powiedział.

“再见。”狐狸说。“喏，这就是我的秘密。很简单：只有用心才能看得清。实质性的东西，用眼睛是看不见的。”

— Żegnaj — odpowiedział lis. — A oto mój sekret. Jest bardzo prosty: dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu.

“实质性的东西，用眼睛是看不见的。”小王子重复着这句话，以便能把它记在心间。

— Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu — powtórzył Mały Książę, aby zapamiętać.

“正因为你为你的玫瑰花费了时间，这才使你的玫瑰变得如此重要。”

— Twoja róża ma dla ciebie tak wielkie znaczenie, ponieważ poświęciłeś jej wiele czasu.

“正因为你为你的玫瑰花费了时间……”小王子又重复着，要使自己记住这些。

— Ponieważ poświęciłem jej wiele czasu… — powtórzył Mały Książę, aby zapamiętać.

“人们已经忘记了这个道理，”狐狸说，“可是，你不应该忘记它。你现在要对你驯服过的一切负责到底。你要对你的玫瑰负责……”

— Ludzie zapomnieli o tej prawdzie — rzekł lis. — Lecz tobie nie wolno zapomnieć. Stajesz się odpowiedzialny na zawsze za to, co oswoiłeś. Jesteś odpowiedzialny za twoją różę.

“我要对我的玫瑰负责……”小王子又重复着……

— Jestem odpowiedzialny za moją różę… — powtórzył Mały Książę, aby zapamiętać.

XXII

ROZDZIAŁ 22

“你好。”小王子说道。

— Dzień dobry — powiedział Mały Książę.

“你好。”扳道工说道。

— Dzień dobry — powiedział Zwrotniczy.

“你在这里做什么？”小王子问。

— Co ty tu robisz? — spytał Mały Książę.

“我一包包地分选旅客，按每千人一包。”扳道工说，“我打发这些运载旅客的列车，一会儿发往右方，一会儿发往左方。”

— Sortuję podróżnych na paczki po tysiąc sztuk — odpowiedział Zwrotniczy. — Wysyłam w lewo i w prawo pociągi, które ich unoszą.

这时，一列灯火明亮的快车，雷鸣般地响着，把扳道房震得颤颤悠悠。

Oświetlony pociąg pospieszny, hucząc jak grzmot, zatrząsł domkiem Zwrotniczego.

“他们真匆忙呀，”小王子说，“他们要寻找什么？”

— Bardzo się spieszą — powiedział Mały Książę. — Czego oni szukają?

“开机车的人自己也不知道。”扳道工说道。

— Nawet człowiek prowadzący parowóz tego nie wie — odparł Zwrotniczy.

于是，第二列灯火通明的快车又朝着相反的方向轰隆轰隆地开过去。

I znowu zagrzmiał oświetlony ekspres, pędzący w przeciwnym kierunku.

“他们怎么又回来了呢？”小王子问道。

— Już wracają? — spytał Mały Książę.

“他们不是原来那些人了。”扳道工说，“这是一次对开列车。”

— To nie ci sami — odpowiedział Zwrotniczy. — To wymiana.

“他们不满意他们原来所住的地方吗？”

— Czy było im źle tam, gdzie byli przedtem?

“人们是从来也不会满意自己所在的地方的。”扳道工说。

— Zawsze się wydaje, że w innym miejscu będzie lepiej — powiedział Zwrotniczy.

此时，第三趟灯火明亮的快车又隆隆而过。

Znowu rozległ się grzmot trzeciego oświetlonego ekspresu.

“他们是在追随第一批旅客吗？”小王子问道。

— Czy oni ścigają poprzednich podróżnych? — zapytał Mały Książę.

“他们什么也不追随。”扳道工说，“他们在里面睡觉，或是在打哈欠。只有孩子们把鼻子贴在玻璃窗上往外看。”

— Nie, nikogo nie ścigają — odparł Zwrotniczy. — Śpią w wagonach lub ziewają. Jedynie dzieci przyciskają noski do okien.

“只有孩子知道他们自己在寻找什么。”小王子说，“他们为一个布娃娃花费不少时间，这个布娃娃就成了很重要的东西，如果有人夺走的他们的布娃娃，他们就哭泣……”

— Jedynie dzieci wiedzą, czego szukają — rzekł Mały Książę. — Poświęcają czas lalce z gałganków, która nabiera dla nich wielkiego znaczenia, i płaczą, gdy się im ją odbierze.

“他们真幸运。”扳道工说。

— Szczęśliwe — powiedział Zwrotniczy.

XXIII

ROZDZIAŁ 23

“你好。”小王子说。

— Dzień dobry — rzekł Mały Książę.

“你好。”商人说道。

— Dzień dobry — odparł Kupiec.

这是一位贩卖能够止渴的精制药丸的商人。每周吞服一丸就不会感觉口渴。

Kupiec ten sprzedawał udoskonalone pigułki zaspokajające pragnienie. Połknięcie jednej na tydzień wystarcza, aby nie chciało się pić.

“你为什么卖这玩艺儿？”小王子说。

— Po co to sprzedajesz? — spytał Mały Książę.

“这就大大地节约了时间。”商人说，“专家们计算过，这样，每周可以节约五十三分钟。”

— To wielka oszczędność czasu — odpowiedział Kupiec. — Zostało to obliczone przez specjalistów. Tygodniowo oszczędza się pięćdziesiąt trzy minuty.

“那么，用这五十三分钟做什么用？”

— A co się robi z pięćdziesięcioma trzema minutami?

“随便怎么用都行。……”

— To, co się chce…

小王子自言自语地说：“我如果有五十三分钟可支配，我就悠哉游哉地向水泉走去……”

„Gdybym miał pięćdziesiąt trzy minuty czasu — powiedział sobie Mały Książę — poszedłbym powolutku w kierunku studni…”

XXIV

ROZDZIAŁ 24

这是我在沙漠上出了事故的第八天。我听着有关这个商人的故事，喝完了我所备用的最后一滴水。

Było to ósmego dnia na pustyni, licząc od zepsucia się motoru. Wysłuchałem opowiadania o Kupcu, pijąc ostatnie krople zapasu wody.

“啊！”我对小王子说，“你回忆的这些故事真美。可是，我还没有修好我的飞机。我没有喝的了，假如我能悠哉游哉地走到水泉边去，我一定也会很高兴的！”

— Twoje wspomnienia są bardzo ładne — powiedziałem Małemu Księciu — lecz nie naprawiłem jeszcze samolotu, nie mam nic do picia… I ja także byłbym szczęśliwy bardzo, gdybym mógł powoli udać się w kierunku studni.

小王子对我说：“我的朋友狐狸……”

— Mój przyjaciel lis powiedział…

“我的小家伙，现在还说什么狐狸！”

— Mój maleńki, nie chodzi już o lisa…

“为什么？”

— Dlaczego?

“因为这就要渴死人了。”

— Ponieważ umrzemy z pragnienia…

他不理解我的思路，他回答我道：

Nie zrozumiał mej myśli i powiedział:

“即使快要死了，有过一个朋友也好么！我就为我有过一个狐狸朋友而感到很高兴……”

— Nawet w obliczu śmierci przyjemna jest świadomość posiadania przyjaciela. Bardzo się cieszę, że miałem przyjaciela-lisa.

“他不顾危险。”我自己思量着，“他从来不知道饥渴。只要有点阳光，他就满足了……”

„Nie docenia niebezpieczeństwa — pomyślałem. — Nigdy nie odczuwa głodu ani pragnienia. Wystarcza mu trochę słońca.”

他看着我，答复着我的思想：

Popatrzył na mnie i odpowiedział na moją myśl.

“我也渴了……我们去找一口井吧……”

— Mnie także chce się pić… Poszukajmy studni…

我显出厌烦的样子：在茫茫的大沙漠上盲目地去找水井，真荒唐。然而我们还是开始去寻找了。

Zrobiłem gest zniechęcenia: szukanie studni na olbrzymiej pustyni jest absurdem.

当我们默默地走了好几个小时以后，天黑了下来，星星开始发出光亮。由于渴我有点发烧，我看着这些星星，象是在做梦一样。小王子的话在我的脑海中跳来跳去。

Mimo to udaliśmy się w drogę. Gdyśmy tak szli godzinami, milcząc, noc zapadła i gwiazdy zabłysły. Widziałem je jakby we śnie — miałem gorączkę z pragnienia. Słowa Małego Księcia tańczyły mi w pamięci.

“你也渴吗？”我问他。

— Więc ty także odczuwasz pragnienie? — spytałem go.