Если б она перед уходом хоть один взгляд бросила на группу растущих невдалеке лопухов, то заметила бы, как шевелились их большие, круглые листья, хотя ветра не было ни малейшего, и как посреди этих листьев мелькает что-то красное словно огонёк.

Gdyby była przed odejściem choć raz rzuciła okiem na kępę rosnących nieopodal łopianów, ujrzałaby, jak ich wielkie, okrągłe liście chwieją się, choć nie było najmniejszego wiatru, i jak wśród liści coś czerwonego jakby płomyk miga.

И, действительно, едва она свернула на тропинку, ведущую к Скробковой усадьбе, как листья эти медленно раздвинулись, а знакомый нам по делу Ветошки, гном Петрушка, осторожно выполз из них и спросил тихим голосом:

Jakoż, ledwie że skręciła na ścieżynę wiodącą do Skrobkowej zagrody, kiedy liście owe rozchyliły się z wolna, a znajomy nam ze sprawy Wiechetka Krasnoludek, Pietrzyk, ostrożnie spod nich wyszedłszy, zapytał cichym głosem:

— Взяла?

— Wzięła?

На это из бурьяна, закрывающего норку хомяка, послышался другой голос и тоже тихий:

A na to spośród badyli zakrywających chomikową norkę dał się słyszeć głos drugi, też cichy:

— Взяла!

— Wzięła!

С такими же предосторожностями как Петрушка из лопухов вылез и Подзёмок, приложив палец к губам.

I równie ostrożnie, jak Pietrzyk z łopianów, wyszedł z badyli Podziomek, trzymając palec na ustach.

Но Петрушка, по природе очень живой и не умеющий сдерживать себя, начал скакать и радостно закричал:

Ale Pietrzyk, jako z natury bardzo żywy i pohamować się nieumiejący, zaczął skakać, wołając radośnie:

— Вот так удалось нам! Вот так удалось!

— A to nam się udało! A to się udało!

— Тише ты, сумасшедший! — зашипел Подзёмок, схватив его за руку. — Ты кричишь так, словно находишься здесь один. Она ещё услышит…

— Cicho, wariacie jakiś! — syknął Podziomek, chwytając go za rękę. — Taki wrzask czynisz, jakbyś tu sam był! Usłyszy cię jeszcze…

— Ну, откуда? Сверчки под вечер так играют, что всех нас заглушат. Но скажи ты сам, — удалось нам, а?

— I… skąd?… Świerszcze pod wieczór tak grają, że wszystko het precz zagłuszą! Ale powiedz sam. Udało się! Hę?

— Как могло бы не удасться! Такая добрая душа и без поощрения пожалеет.

— Co się nie miało udać! Taka poczciwa dusza, to i sama z siebie do litości skłonna.

— Вот то-то! Мёд, не девчонка! С другою дело не пошло бы так ладно.

— Pewnie że!… Miód, nie dziewczyna! Z inną by nie poszło tak łatwo.

— Но ты о том дубе и о том погребении так громко подсказывал, что я перепугался, — а ну, как она обернётся на лопухи!

— Aleś też o tym dębie i o tym pogrzebie tak głośno podszeptywał, żem aż truchlał, czy się nie obejrzy na łopiany!

— Я всегда так. Просто, с мосту! Что будет, то и будет! Вот видишь, она ничего и не заметила.

— Ja zawsze tak! Prosto z mostu! Co będzie, to będzie. No, i widzisz, że ani się nie spostrzegła.

— Ох! — простонал Подзёмок. — У меня даже колени затекли. Я-то ведь в этом бурьяне с самого утра сижу, муравьёв от хомяка прутиком отгоняю, чтобы Марися дотронуться до него не побоялась.

— Ależ mi — Podziomek na to — kolana ścierpły! Toć ja w tych badylach od rana już siedzę, a mrówki od chomika odganiam pręcikiem, żeby Marysia dotknąć go się nie bała.

— А я, — ответил Петрушка, — думал, что ноги поломаю, так бежал впереди неё до Голодной Вольки, чтобы привести её к надлежащему месту. Она даже думала, что это ты, потому что я нарочно так надел на голову капюшон и занял у Василька трубку, чтобы лучше походить на тебя. Уф! Как только я ввалился в эти лопухи, так думал — сейчас заору… Представь себе, между лопухами росла крапива да в каком количестве! Если бы не приказание его величества, то я не посмотрел бы ни на что и убежал бы… Но ничего не поделаешь!.. Король, во что бы то ни стало, приказал, чтобы это зерно было доставлено Скробку сироткою… Это будто бы за то, что он приютил её в своей хате.

— A ja — Pietrzyk na to — myślałem, że nogi połamię, takem przed nią leciał do Głodowej Wólki, żeby ją w to miejsce sprowadzić. Myślała nawet, że to ty, bom ze wszystkim tak kaptur na głowę nasadził i to fajczysko od Modraczka wziąłem, żeby cię lepiej udać! Uh! Jakem też wpadł w te łopiany, myślałem, że wrzasnę… Wyobraź sobie, pokrzywa w nich rosła. Pełno pokrzyw! Żeby mi nie o króla jegomościa szło, to bym, nie pytając, wyskoczył… Ale cóż! Naparł się król, żeby koniecznie i koniecznie to ziarno Skrobkowi przez sierotę przyszło… Niby to, że ją przytulił w swej chacie…

— Сейчас видно нашего доброго короля!

— Poczciwe królisko!

— Ну, пойдём за нею!.. Только осторожней…

— No, to idźmy za nią… Ostrożnie tylko.

— Знаешь что, Петрушка? Сними ты сапоги, а то они страшно скрипят.

— Wiesz ty co, Pietrzyk? Zzuj ty lepiej buty, bo ci strasznie skrzypią…

— Я? Сапоги? Ещё чего! Ты можешь сам скакать босиком, потому что наверно привык к этому у бабы, когда был подкидышем. Но я!? Дворянин, рукоположённый его величеством!?. Выдумал, нечего сказать!

— Ja, buty? Jeszcze co! Możesz sam boso lecieć, boś do tego pewno u owej baby przywyknął, gdzieś podrzutkiem był. Ale ja! Dworzanin rękodajny króla jegomości? Także koncept!…

— Коли нет, так нет! Пойдём! Только не скрипи.

— Jak nie, to nie! No idźmy! Tylko nie skrzyp!

— Зачем мне скрипеть? Пойдём!

— Co mam skrzypieć!… Idźmy!

И, взявшись за руки, они молча пошли за сиротою, — Петрушка, поднимаясь на цыпочки в своих длинных красных сапогах, которые, действительно, скрипели, а Подзёмок, шлёпая огромными красными туфлями, которые то и дело сваливались с его ног.

I wziąwszy się za ręce, zaczęli milczkiem za sierotą iść: Pietrzyk unosząc się na palcach długich czerwonych butów, które istotnie skrzypiały jak wóz nienasmarowany, a Podziomek kłapiąc ogromnymi pantoflami, które mu co chwila z nóg spadały.

V

V

Тем временем на небо взошёл месяц и своим прекрасным серебристым светом брызнул на лесную тропинку. По этой тропинке шла Марися, вся белая от лунных лучей, поднимая голову к небу, а худыми ручонками крепко придерживая концы фартука, из которого торчали еловые ветки, прикрывающие бедного хомяка. Она шла поспешно, потому что перед ночью в хате нужно было ещё кое-что убрать, и на ходу раздумывала, говорить ли Войтусю и Кубусю о хомяке или нет?

Tymczasem księżyc wybłysnął na niebie i ślicznym, srebrnym światłem rozjaśnił drożynę. Drożyną szła Marysia, aż biała w miesięcznym świetle, wznosząc główkę ku niebu, a chudymi rączynami mocno ściskając końce fartuszka, z którego sterczały gałązki jodłowe, nakrywające biednego chomika. Szła śpiesznie, bo to i owo trzeba było jeszcze obrządzić w chacie przed nocą, a idąc rozmyślała, czy mówić o chomiku Wojtusiowi i Kubie, czy nie mówić?

Но когда она раздумывала, что-то шепнуло чуть не над самым её ухом:

Lecz gdy się tak wahała w sobie, coś jakby zaszeptało tuż przy niej:

— Нет, нет! Мальчишкам говорить не нужно. Они, пожалуй, ещё разроют хомяка. Правда, мальчишки они милые, но всегда падки на шалости. Лучше поменьше говорить, — вот что!

— Nie, nie! Chłopcom mówić nie trzeba! Jeszcze by wygrzebali chomika! Dobre chłopaki, prawda, ale ich zawsze do figlów ciągnie. Lepiej nie mówić, nie!

Марисе показалось, что это ей говорят её собственные мысли, и она ускорила шаг, не зная даже того, что рядом с её тенью, которая падала на дорожку от лунного света, движется ещё какая-то маленькая тень.

Marysi zdawało się, że to jej myśli tak szepcą, przyśpieszyła tedy kroku, nie widząc nawet, że obok jej cienia, odbitego księżycowym światłem na drożynie, porusza się malutki cień jakiś.

То был Петрушка, которому было чрезвычайно важно, чтобы Марися сама похоронила своего хомяка. Он-то, именно, и подскочил подшепнуть ей её решение, а потом двумя огромными прыжками очутился возле Подзёмка.

Był to Pietrzyk, któremu niezmiernie chodziło o to, aby Marysia sama pochowała swojego chomika, i który skoczył podszepnąć jej to postanowienie, po czym w dwóch ogromnych susach przy Podziomku stanął.

— Что ты делаешь сегодня! — тихо воскликнул Подзёмок, когда Петрушка сдёрнул с него капюшон, не рассчитав своего прыжка.

— Cóż ty dziś dokazujesz! — zawołał z cicha Podziomek, gdy mu Pietrzyk w tym skoku kaptur z głowy zrzucił.

Петрушка ответил:
— Я так рад! Так рад, что король останется доволен: если бы я не должен был сопровождать девочку, то прыгал бы козлом до самого утра.

A Pietrzyk:
— Eh! Takim rad! Takim rad, że się król ucieszy; żeby nie to, że za dziewczyną muszę, to bym ci tu kozły śmigał do białego rana!

— Зачем же?

— A to po co?

— Как зачем? Разве ты не знаешь, что когда краснолюдки прыгают при месячном свете, то бабы ссорятся?

— Jak to, po co? To nie wiesz, że jak Krasnoludki po księżycu kozły śmigają, to się baby kłócą?

— Ну, и что ж из того?

— No i cóż z tego?

— Да ничего! Пусть ссорятся! Завтра суббота, бабы сбивают масло, а когда баба сердита, то скорее собьёт масло. Вот увидишь, какое оно будет густое!

— A nic. Niech się kłócą! Sobota jutro, masło robią baby, a jak baba zła, to najprędzej masło ubije w maślnicy. Zobaczysz, jaka maślanka będzie tłusta!

— У тебя всегда глупости в голове.

— Tobie zawsze głupstwa w głowie!

— Глупости? Подумай о том, что ты говоришь. Густое масло, — разве это глупость?

— Głupstwa? Zastanów ty się, co mówisz. Maślanka tłusta to głupstwo?…

Но Подзёмок положил ему руку на плечо.

Ale Podziomek rękę mu na ramieniu położył.

— Слушай, Петрушка, — сказал он, — нам нужно поспешить к королю, потому что Скробкова хата уже видна. Ты приготовил какую-нибудь мотыгу под дубом?

— Słuchaj, Pietrzyk! — rzekł — Trzeba nam kroku przyśpieszyć, bo już widać Skrobkową chatę. Naszykowałeś ty tam jaką motykę pod dębem?

— Как не приготовить? Она стояла за дверями в сенях.

— Co nie miałem naszykować? Stała za drzwiami w sieni…

— Отлично! Смотри, она идёт прямо к дубу… Хорошая девчонка!

— To i dobrze! Patrz, prosto pod dąb idzie… Poczciwości dziewczynina!

Действительно, Марися шла прямо к дубу, который тихо и ласково шумел, точно нашёптывал какие-то слова.

Jakoż Marysia istotnie prosto pod dąb szła, który pełen był szumów cichych i łaskawych, jakby właśnie słowa szeptał jakie.

Подойдя, девочка поискала глазами какую-нибудь палку, чтобы разрыть землю для могилки своего хомяка, как вдруг увидала Скробкову мотыгу, прислонённую к дубу.

Przyszedłszy, obejrzała się dziewczyna za patykiem jakim, żeby rozgrzebać ziemię, na mogiłkę dla chomika swego, gdy wtem spostrzegła motykę Skrobkową o pień dębu wspartą.

— Славу Богу! — прошептала она. — Тятя забыл мотыгу… Времени достаточно, чтобы выкопать хорошую ямку.

— Dziękaż Bogu! — szepnęła — Tatuńcio zabaczyli motyki… Będzie czym godny dołek wybrać!

И она тотчас же начала рыть землю, положив хомяка на траву. Ударила она мотыгой один раз, ударила другой и сама себе дивится, как споро идёт её работа. Мотыга словно пёрышко, а земля такая рыхлая, как будто её только что насыпали.

I zaraz zaczęła kopać, złożywszy chomika na trawie. Uderzyła raz motyką, uderzyła drugi, dziwując się w sobie, że jej ta robota tak lekko idzie. Motyka jak piórko, a ziemia tak pulchna, jakby dopiero co usypana.

— Я страсть какая сильная сделалась на Скробковом хлебе, — прошептала она с улыбкою.

— Okrutniem zmocniała na Skrobkowym chlebie! — szepnęła z uśmiechem. — Ani pół, gdzie… ani ćwierć tej mocy nie było we mnie, kiedym gęsie pasła.

Она помолчала и тихо вздохнула.

Pomilczała i westchnęła z cicha:

— Эх, эх!.. Чем я заплачу за этот хлеб? Разве только Бог заплатит за меня.

— He, hej!… Czym ja się też sierota za chleb ten wywdzięczę?… Bóg chyba zapłaci za mnie.

Она только что договорила эти слова, когда её мотыга провалилась сквозь тонкий слой земли в глубокую яму. Девочка едва-едва удержала её.

Domawiała tych słów właśnie, kiedy jej motyka przez cienką ziemi warstewkę do głębokiej jamy wpadła. Ledwie że ją utrzymała dziewczynina w ręku.

— Боже Ты мой! — сказала она. — Это, должно быть, дубовые коренья так сплелись между собою, чтоб идти в землю, а под ними пустота. Ну, да всё равно! Для моего хомяка хватит на могилку.

— Laboga! — rzekła — To ci te korzenie dębowe takie sobie miejsce robią, żeby gdzie pod ziemią iść miały! A niech tam! Będzie tu i na grobek dla mego chomika.

Вдруг сквозь ветви дуба проскользнул лунный луч, и под дубом сделалось светло. Марися подскочила к ямке, запустила в неё руку и вдруг почувствовала что-то сыпучее.
Вынимает она руку, смотрит, — пшеница словно золото. Ещё раз она запустила руку, — зерна целая куча. И куда ни двинь рукою, всюду зерно и зерно!..

A wtem przez gałęzie dębu promień księżyca padł i uczyniło się pod dębem jasno. Skoczyła Marysia po gałązki i zapuściwszy z nimi rączynę w ziemię, poczuła nagle coś sypkiego w ręku. Wyciągnie garstkę, spojrzy — pszenica — jak złoto! Zapuści rękę raz jeszcze — ziarna kupa! Jak w spichrzu u tęgiego chłopa, taka kupa! Gdzie posunie rękę, wszędzie ziarno, ziarno…

А луна всё светлей, а свет всё белее, и такой блеск струится от зерна, что подумаешь, — это сокровище, о котором говорится в сказках, и дуб шумит так тихо, так легко…

A księżyc coraz jaśniejszy, a świat coraz bielszy, a taka światłość bije od ziarna właśnie, jak od skarbu, o którym bajki mówią, a dąb szumi lekuchno, cichuchno, łaskawie…

…Отплатит за тебя Бог, сирота, отплатит!

…Odpłaci Bóg za ciebie, sieroto, odpłaci!

— Боже Ты мой! Боже мой! — повторяет изумлённая Марися, но вдруг вскакивает и с криком бежит в хату.

— Laboga! Laboga — powtarza Marysia zdumiona, aż porwie się z nagłym krzykiem i do chaty bieży.

Прибежала она и остановилась у порога, а сердце у неё бьётся как птица в клетке.

Wpadła, stanęła u progu, serce się jej w piersi jak ptak tłucze.

— Хозяин!.. Тятя! — говорит она задыхающимся голосом в то время, как слёзы радости словно жемчуг сыплются из её глаз.

— Gospodarzu!… Tatuńciu! — mówi zdyszanym głosem, a łzy radości z oczu jej się jako perły sypią.

Скробек сидел на скамье у камина, с поникшею головою, запустив в волосы свои мозолистые пальцы. Он был так тяжело озабочен, чем бы засеять поле, что даже и не слыхал, как скрипнули двери, не слыхал, как прибежала Марися.

Siedział Skrobek na zydlu przed kominem, z głową zwieszoną w trosce, wszczepiwszy sękate palce w zwichrzoną czuprynę. Tak był zafrasowany ciężko, czym pólko obsieje, że i nie słyszał nawet jak drzwi skrzypnęły, a Marysia wbiegła.

— Тятя! — повторила Марися, дёргая его за рукав. — Пшеница нашлась!

— Tatuńciu! — powtórzyła Marysia, ciągnąc go za rękaw. — Pszenica je!

Он посмотрел на неё бессознательным взглядом, не понимая, что она говорит. Ему казалось, что это сон.

Spojrzał na nią błędnym wzrokiem, nie rozumiejąc, co mówi. Zdawało mu się, że to sen, że to oman taki.

Но сирота не уступала.

Ale sierota nie ustępowała.

— Пшеница нашлась, тятя! Много пшеницы…

— Pszenica je, tatuńciu! Dużo pszenicy!…

Скробек широко раскрыл глаза; на лбу у него выступили синие жилы.

Skrobek wytrzeszczył oczy; sine żyły nabiegły mu na czole.

— Что ты болтаешь? Что ты болтаешь, девчонка? — воскликнул он, схватив её за плечо.

— Co ty gadasz? Co ty, dziewucha, gadasz? — zawołał, chwyciwszy ją za ramię.

— А как же? — переспросила Марися, у которой под рукою Скробка даже дыхание спёрло.

— A co by?… — powtórzyła Marysia, której pod Skrobkową ręką aż świeczki w oczach stanęły.

— Я, тятя, говорю, что пшеница на посев нашлась.

— Gadam oto tatuńciu, co pszenica na siew je.

Скробек вскочил со скамейки и ухватился за шапку.

Porwał się Skrobek z zydla i za czapkę chwycił.

— Что?.. Где?.. Где пшеница для посева?

— Co?… Gdzie?… Gdzie pszenica na siew?

Руки его тряслись, ноги под ним дрожали, а голос так глубоко засел в его горле, что бедный мужик едва мог промолвить слово от безмерной радости.

Ręce mu się trzęsły, nogi drżały pod nim, a głos tak mu się w gardło wparł, że ledwo chłop ubogi mógł przemówić z onej wielkiej radości.

— Иисусе милосердный! Где? Где?

— Jezu miłosierny! Gdzie? Gdzie?…

— А вон там, под дубом… Под самёхоньким дубом, — весело воскликнула Марися. — Возьми мешок, тятя, — куча большая!

— A haj, pod dębem!… Pod samiuśkim naszym dębem! — wesoło zawołała Marysia — Bierzcie płachtę, tatuńciu, albo worek, bo tego setna kupa je!

— Господи Иисусе! Господи Иисусе! — повторял Скробек, разыскивая мешок за печкой. — Куча, ты говоришь?.. Да благословит тебя Господь, сиротка! Вот радость ты принесла мне… Словно родная дочь!

— Panie Jezu! Panie Jezu! — powtarzał Skrobek, szukając worka na zapiecku. — Kupa, powiadasz?… A niechże Bóg błogosławi, sieroto! A toś mi radość przyniosła, jakoby własna… rodzona…

Марися была уже у дверей.

Marysia już była we drzwiach.

— Да пойдём поскорей… Месяц так и светит…

— A pójdźma prędzej, bo tam miesiączek tak świeci… tak świeci…

И они пошли.

Poszli.

Милостыня Полубоярина

Jałmużna Półpanka

I

I

Чепухинский-Вздорный, который, после приключения с гусями Мариси, проживал в углу Объедало, однажды безмерно удивился, что хозяин так долго не возвращается. Обыкновенно, лис уходил из своей норы под вечер, а возвращался утром, с тою только разницей, что уходил он узким отверстием, которое вело прямо к деревне, а возвращайся другим, широким ходом, со стороны леса, возвращался нажравшись до безобразной толщины, падал на свою постель и храпел целый день, до самых сумерек.

Koszałek-Opałek, który od owej przygody z Marysinymi gąskami, kątem u Sadełka mieszkał, dziwił się niepomiernie dnia tego, że gospodarz tak długo nie wraca. Zazwyczaj wymykał się lis z jamy pod wieczór, a przychodził rano; z tą wszelako różnicą, iż przy wyjściu przeciskał się wąskim podziemnym gankiem, który prowadził wprost ku wsi, wracał zaś obszernym wejściem od strony lasu, tak bywał objedzony i gruby, po czym rzucał się na legowisko i chrapał aż do zmierzchu dzień cały.

Чепухинского-Вздорного немало интересовали эти ночные экспедиции его хозяина; но живя в гостях, он не расспрашивал ни о чём.

Zastanawiały Koszałka-Opałka te nocne wycieczki gospodarza, ale jako przyjęty w gościnę, nie pytał o nic.

Но однажды сам Объедало заговорил в ним.

Aż raz, sam Sadełko przemówił do niego w te słowa:

— Знаете ли что? Вы видите перед собою самое несчастнейшее существо, которое только ходило по сему свету на четырёх ногах. Моя мать была лунатик, и я унаследовал от неё эту особенность. Если бы вы знали, сколько я переплатил докторам, коновалам, овчарам! Если бы вы знали, сколько мне прописали порошков, микстуры, бальзамов, пилюль! Половина моего состояния ушла на это. Довольно мне будет сказать вам, уважаемый коллега, что одними рецептами в течение трёх лет отапливал своё помещение, и хотя морозы стояли трескучие, у меня было совсем тепло. И что же вы думаете? — Всё ни к чему не привело!

— Widzisz waszmość pan przed sobą najnieszczęśliwszego zwierza, jaki kiedykolwiek na czterech łapach po tym świecie chodził! Matka moja była lunatyczką, a ja odziedziczyłem po niej to usposobienie. Com się nie napłacił doktorom, konowałom, owczarzom. Com się nie nabrał proszków, mikstur, balsamów, pigułek! Pół majątku mego na to poszło. Dość będzie, gdy powiem waszmości panu, żem samymi receptami trzy zimy opalał mieszkanie, a choć mrozy ścisnęły siarczyste, było u mnie tak ciepło jak w uchu! No i co waszmość pan powiesz, wszystko to na nic.

«Лишь только луна блеснёт чуть-чуть, — что-то меня гонит, что-то меня толкает, чтобы я шёл и таскался по белому свету. Я уже пробовал привязывать себя вот к этому колышку, который вы видите посередине моей квартиры — и это не помогло.

Niech tylko księżyc błyśnie na wschodzie choćby tyle, tycio, już mnie coś pędzi, coś rwie, żeby iść i po dachach chodzić. Próbowałem się już nawet przywiązywać za ogon do kołka, który oto waszmość pan w pośrodku jamy wbity widzisz, ale i to na nic.

Лишь только меня дёрнет что-нибудь, как я оставляю самый лучший клок своего хвоста на шнурке у колышка, а сам оказываюсь за порогом. Пожалуйста, обратите внимание, я до сих пор ношу следы подобных случаев.

Jak mną szarpnęło, tak najpiękniejszy kosmyk mojej kity na sznurku u kołka został, a ja się znalazłem za progiem. Patrz, waszmość, proszę! Dotąd noszę ślady tego wypadku!

Пошли даже сплетни, что будто бы собаки кузнеца так обезобразили мой хвост, — но это, очевидно, клевета и бесстыдная ложь!

Powstały nawet plotki, że to psy kowala tak mi część ogona wyszarpały, co oczywiście potwarz jest i oszczerstwo bezwstydne!

И я так уже привык к этому, прогулки в лунную ночь так сроднились с моею натурой, что светит ли месяц, не светит ли, — я должен удалятся из своей норы, лишь только начнёт смеркаться.

I takem już przywykł, tak to chodzenie po księżycu drugą naturą moją się stało, że czy księżyc świeci, czy nie świeci, muszę z jamy precz, jak tylko zmierzchać zacznie.

И мало того, чем темней, тем больше тянет меня из дома в деревню.

Owszem, im ciemniej, tym z większą gwałtownością wyrywa mnie z domu ku wsi.

Иногда стоит такая тёмная ночь, что хоть глаза выколи, а я, несчастнейшее существо, блуждаю около какого-нибудь курятника.

Czasem noc czarna, że choć oko wykol, a ja, zwierz nieszczęsny, błąkam się, gdzie kurnik, gdzie chlewik.

И только какое-нибудь кудахтанье курицы или пение петухов (о кагаканье гусей я даже и не упоминаю) до некоторой степени успокаивают мои нервы. Увы! Такова уж моя судьба!»

Jedno albowiem tylko gdakanie kokoszy i pianie kogutów, że już o gęganiu gęsi nie wspomnę, uspakaja nieco moje nerwy! Ha! Wola nieba!

Тут лис вздохнул так сильно, что усы его щетиною поднялись кверху, потом свалился на постель и смачно захрапел, широко облизываясь во сне.

Tu westchnął tak mocno, że mu się wąsy pod nosem na sztorc podniosły jak wiechy, po czym zaraz na legowisko szedł i zasypiał chrapiąc smaczno, a oblizując się tylko przez sen, od ucha do ucha.

Но сегодня Чепухинский-Вздорный был преисполнен беспокойства.

Ale dzisiaj Koszałek-Opałek pełen był niespokojności. I ranek minął, i południe minęło, a lisa nie było w domu.

И утро прошло, и полдень миновал, а лиса всё ещё не было. Выглянул учёный летописец раз, выглянул другой, — кругом, куда глаз хватит, — шумит тихо лес, а деревья таинственно переговариваются друг с другом, качая верхушками. Пониже, по ветвям дубов, скакали белки, а ещё ниже шептались папоротники, мхи и земляничные кустики, осыпанные красными ягодами. Вообще — тишина.

Wyjrzał uczony kronikarz raz, wyjrzał drugi raz, ale jak okiem zajrzeć bór tylko szumiał gdzieś z cicha, wysoko, a drzewa tajemniczo gwarzyły z sobą, chwiejąc wierzchołkami. Niżej wiewiórki uganiały się po gałęziach dębów i buków, a jeszcze niżej szeptały paprocie, mchy i borówki pełne czerwonych jagód. Zresztą — cisza.

Уже и вечер начал приближаться, и месяц блеснул на небе, а лиса нет как нет.

Już i wieczór przybliżać się zaczął, i księżyc błysnął na niebie, a lis nie wracał.

Тогда Чепухинский-Вздорный опоясался сверх своей епанчи, надел на голову капюшон и, проникнутый живым беспокойством, решил пойти отыскивать Объедалу. Добрый гном привязался к лису, ничего не знал о его разбойничьих похождениях и считал его добродетельнейшим зверем.

Podpasał tedy Koszałek-Opałek opończę swoją, wziął kaptur na głowę i żywym niepokojem przejęty, postanowił szukać Sadełka. Poczciwy Krasnoludek przywiązał się bowiem do lisa, o którego zbójeckich sprawkach nie wiedząc, miał go za najzacniejszego zwierza.

И вот, он набил трубочку и хотел, было, перед уходом закурить её, как вдруг, со стороны узкого прохода послышались чьи-то тяжёлые шаги. Было ясно слышно, как кто-то шёл со стороны деревни. Кто-то в больших и подкованных сапогах.

Właśnie nałożył fajeczkę i chciał ją przed wyjściem zapalić, kiedy od strony wąskiego ganku jamy dały się słyszeć ciężkie, czające się kroki. Wyraźnie ktoś szedł od wsi. Ktoś w wielkich i podkutych butach.

Изумился Чепухинский-Вздорный и как стоял, так и остановился, с кремнем в одной руке и с трутом в другой, остановился и начал внимательно прислушиваться.

Zadziwił się Koszałek-Opałek i jak stał z fajeczką w zębach, z krzesiwkiem w jednej ręce, a z hubką w drugiej, pilnie nasłuchiwać zaczął.

Шаги приближались с каждою минутой; вот они уже у самого заднего крыльца.

Kroki zbliżały się z każdą chwilą: już były u wejścia do owego ganku.

Чепухинский-Вздорный приставил ухо к стене, как вдруг услыхал густой голос кузнеца, которого видел недавно на пороге его кузницы.

Skoczył Koszałek-Opałek i ucho do ściany przyłożył, gdy wtem najwyraźniej posłyszał gruby głos kowala, którego przy wejściu do wsi, przed niedawnym czasem, na progu kuźni był widział.

— Подожди, проклятый! — говорил этот голос. — Бабы не справились с тобою, — так я справлюсь…

— Czekajże, niecnoto! — mówił głos. — Nie poradziły ci baby, to ja ci poradzę!…

Воцарилась тишина, а у гнома сердце страшно билось. Тем не менее, он не отнимал уха от земли и ждал, что будет.

Zrobiła się cisza, a Krasnoludkowi serce biło jak młotem. Ucha jednak od ściany nie odejmował i czekał co będzie.

Вдруг что-то так страшно ударило его в нос, что он чихнул три раза подряд.

Wtem zakręciło go coś w nosie tak potężnie, że kichnął raz po raz trzy razy.

— Ага!.. Уже дошло. Уже чихает! — послышался вновь густой голос кузнеца. — Подожди! Получишь ещё и не такое угощение.

— Aha!… Już cię doszło! Już parskasz! — odezwał się znów gruby głos kowala. — Poczekaj! Będziesz tu zaraz miał więcej tego dobrego!