U królowej Tatry

У королевы Татры

I

I

Trzy dni, trzy noce wędrowała Marysia do królowej Tatry.

Три дня, три ночи шла Марися к королеве Татре.

Pierwszego dnia wiodły ją pola i łąki przez kraj szeroko oczom i sercu otwarty, cały w zbożach, w trawach, w woni kwiecia stojący. Cały ten dzień szum kłosów słychać było, szmer traw i szeptanie kwiatów:

На первый день её вели поля и луга по стране, широко раскрывающейся перед очами и перед сердцем, по стране, красующейся хлебами и травою, обвеянной благоуханием цветов. Целый день слышались шум колосьев, шёпот трав и лепет цветов:

— Sierota… sierota… sierota…

— Сирота… сирота… сирота…

I rozstępowały się przed nią zboża w obie strony, jakoby je rozdzieliły wielkie skrzydła wiatru, a Marysia szła w ten las srebrzysty, modrząc się wskroś kłosów niebieską spódniczyną swoją jako bławat polny. Szła, wyciągając ręce przed siebie i szepcząc:

И расступились перед нею хлеба по обе стороны, словно их разделяли великие крылья ветра, а Марися шла по этому серебристому лесу, мелькая среди колосьев своею голубою юбкой как полевой василёк. Она шла, протягивая вперёд руки, и шептала:

— Prowadź mnie, prowadź, pole, do królowej Tatry!

— Проведи меня, поле, проведи к королеве Татре!

I prowadziło.

И поле провожало её.

Wyciągały się przed nią bruzdy zroszone, sypiąc perłami poranka, wyciągały się przed nią miedze długie, kwieciem wonnym tkane; biegły przed nią ścieżyny miękkie, niezabudek pełne, a w powietrzu słychać było skowronka, który, w skrzydła szare bijąc, śpiewał:

Расстилались перед нею окроплённые росою борозды, сыпля вокруг жемчужины утра, расстилались перед нею длинные межи, затканные пахучими цветами; бежали перед нею мягкие тропинки, полные незабудок, а в воздухе слышно было жаворонка, который, трепеща своими серенькими крылышками, пел:

— Tędy, tędy, sieroto!

— Сюда, сюда, сиротка!

Grusze polne chyliły się ku wędrownicy małej, pytając, czy nie chce ich cienia; kopce graniczne zatrzymywały ją na krótki wypoczynek pod krzakiem kwitnących jeżyn; krzyż czarny, między trzema brzozami na rozstaju stojący, wyciągał do niej ramiona, a wszystko, co tam grało i śpiewało w polach: ptaszęta, muszki, pszczoły i świerszczyki, wszystko na jedną nutę grało i śpiewało:

Полевые груши наклонились к маленькой путешественнице, спрашивая, не нуждается ли она в их тени; пограничные холмы задерживали её на короткое время отдохнуть под кустом цветущей ежевики; чёрный крест, стоящий на распутье между тремя берёзами, протягивал к ней свои поперечины, и всё, что звучало и пело в воздухе: птицы, мухи, пчёлы и кузнечики, — всё это пело и звучало на одну ноту:

…Idź, nieboże! Idź pod zorze!
Niech ci Pan Bóg dopomoże!

«Всё вперёд иди, бедняжка, —
Бог поможет, если тяжко!»

Jak kraj szeroki i długi, tak wśród pól i łąk siedzą wioski ciche czerniejąc i bielejąc niskimi chatami; jak kraj szeroki i długi, porykują trzody, rżą konie w paszach świeżych, owieczki się runami po pagórkach śnieżą, nawoływania i echa fujarek lecą daleko, roznośnie, a dokoła błękit… błękit… błękit…

В широко раскинувшейся стране среди полей и лугов сидят тихие деревушки, чернеющиеся и белеющиеся низкими хатками; в широко раскинувшейся стране мычат стада, ржут лошади, на свежих пастбищах овцы ярко отделяются от зелени пригорков, окрики и эхо свирелей разносятся далеко и громко, а вокруг лазурь… лазурь… лазурь…

Za Marysią drepce Podziomek, migając czerwonym kapturkiem wśród zieloności łąk i pól niby krasny maczek; brodę zadziera wysoko, zdaje mu się, że to on sierotkę wiedzie… Ale nie tak było:

За Марисей следует Подзёмок, мелькая красным капюшоном среди зелени лугов и полей словно маков цвет. Бороду он задирает высоко, — ему кажется, что он-то именно и ведёт сиротку… Но, на самом деле, было не так:

Wiodły ją te polne dróżki,
Modre chabry i ostróżki,
Wiodła ją ta miedza szara,
Śpiew skowronka, brzęk komara,
Wiodły ją te szumne kłosy,
Łężne trawy, w perłach rosy,
Wiodła ją ta zorza złota, —
Bo sierota!

«Вёл её по той дорожке
Синий чабер, дряквы крошки,
Птичьих крыльев трепетанье,
Комариное жужжанье,
Да колосья полосою
Наклонились под росою,
Да заря свой светоч кроткий
Зажигала над сироткой».

Ale drugiego dnia weszła Marysia w świat chłodny i mroczny, w świat zmierzchów zielonych i głębokiej ciszy, w świat borowy.

Но на другой день Марися вступила в мир холодный и мрачный, в мир зелёных сумерек и глубокой тишины, в лесной мир.

Otoczyły ją tam dęby rosochate, zgarbione, z szeroko rozrosłymi konarami, na których szemrał liść świetnej zieleni. Otoczyły ją tam sosny czarne, bez ruchu stojące, o pniach kapiących złotą, bursztynową żywicą; a wśród sosen czarnych zabielały brzozy szemrzące liściem drobnym i graby zadumane, na których świstały kosy, i niska kalina — na niskich dołkach stojąca, a wody spragniona.

Окружили её там раскидистые дубы, сгорбленные, с широко разросшимися ветвями, на которых шумели ярко-зелёные листья. Окружили её там чёрные сосны, со стволами, источающими золотую янтарную смолу, а среди чёрных сосен забелели шумливые берёзы с мелкими листиками и задумчивые грабы, на которых пересвистывались дрозды, и низкая калина, в низких равнинах стоящая и вечно жаждущая влаги.

I szła Marysia, sierota, szła jakby przez kościół ogromny, tysiącem kolumn podparty, kobiercem mchów wysłany, a z góry, wysoko, przez liście, rzucało słońce garście złotych blasków.

И шла Марися-сиротка, шла словно по огромному храму, покоящемуся на тысяче колонн, устланному ковром мхов, а сверху, сквозь листья, солнце на всё это бросало горсти золотых пятен.

I szła Marysia, sierota, zlękniona głęboką ciszą, coraz szepcząc w duszy:

И шла Марися-сиротка, испуганная глубокой тишиной, и всё шептала в глубине своей души:

— Prowadź mnie, prowadź, borze, do królowej Tatry!

«Проведи меня, проведи, лес, к королеве Татре!»

I zaszumiały dęby rosochate i czarne sosny, i brzozy, i graby, i niska kalina, i podniosły się szumy górne po wierzchołkach i szepty ciche po najniższych gałązkach, młodym liściem odzianych, a w szumach i szeptach wyraźnie słychać było:

И зашумели развесистые дубы и чёрные сосны, и берёзы, и грабы, и низкая калина, и прошёл по верхушкам шум, и тихий шёпот — по самым низким ветвям, молодым листом одетых, а в шуме и шёпоте ясно было слышно:

— Tędy!… Tędy!… Idź tędy, sieroto!

— Сюда… сюда… Сюда иди, сиротка!

I otworzyły się przed Marysią borowe głębie, i upadły blaski słońca na dróżkę mchami słaną, przed same stopki bose, właśnie jakby kto w mrokach borowych sypał gwiazdy złote, wskroś zmierzchów wiodące.

И раскрылись перед Марисей лесные глубины, и лучи солнца упали на дорожку, устланную мхами, словно как будто кто в лесном сумраке сеял золотые звёзды.

I szła Marysia, i wzniosła głosek cichy, i śpiewała z pełnego serca piosenkę prostą, nieuczoną, rzewną, której wtórzył szmer brzozy i szumy dębów starych:

И шла Марися, и подняла свой тонкий голосок, и пела от полного сердца песенку простую, не учёную, искреннюю, которой вторили шум берёз и шёпот старых дубов:

Oj, lesie, ciemny lesie,
Oj, głos się przez cię niesie,

«Ой, лес ты, лес могучий!
Ой, сосен содроганье!

Oj, szumią w tobie drzewa,
Oj, cichość twoja śpiewa!

В глуши твоей дремучей
Поёт твоё молчанье!»

A kiedy tak szła, śpiewając, odzywał się w dali to huk siekiery drwala, to kukanie kukułki, to poświst wiewiórki, to stukanie dzięcioła w pień drzewny.

А когда она шла так и пела, вдали отзывался то стук топора дровосека, то кукование кукушки, то свист белки, то стук дятла по древесному стволу.

A kiedy, zaśpiewana, dróżkę zmylić miała, zastępował jej to krzak jeżyn i za spódniczkę potargnął, to zahuczał puchacz w dziupli schowany, to zielona jaszczureczka ścieżynę przebiegła, to orzeszyna schylała gibkie gałązki do jej płowej główki, szepcząc:

А когда она распелась, так, что чуть было не вступила на ложную тропинку, перед нею вырастал куст ежевики и хватал её за юбку, или сова начинала кричать в своём дупле, или зелёная ящерица перебегала ей дорогу, или ореховый куст наклонял свои гибкие ветви к её русой головке и шептал:

— Tędy… tędy… tędy!

— Вот сюда… сюда… сюда!

Za Marysią szedł Podziomek migając czerwonym kapturkiem niby kraśny grzybek borowy, a idąc, zadzierał brodę, bo mu się zdawało, że to on Marysię wiedzie… Ale nie tak było:

За Марисей шёл Подзёмок, мигая красным капюшоном словно красный гриб боровик, и идя, задирал кверху бороду, — ему казалось, что это он ведёт Марисю… Но, на самом деле, было не так:

Wiodły ją te brzozy drużki,
Mchy zielone spod jej nóżki,
Wiodły ci ją te kaliny,
Leśne gąszcze i drożyny,
Wiodły ci ją dęby, sosny,
Szum głęboki, szum żałosny,
Wiódł ci ją bór przez swe wrota —
Bo sierota!

«То, роняя тихо слёзки,
Вдаль её вели берёзки;
Путь широкий чрез равнины
Отмечали ей калины,
И, нашёптывая что-то,
Лес дремучий, лес огромный
Распахнул свои ворота
Пред сироткою бездомной».

Ale trzeciego dnia weszła Marysia w świat gór i strumieni, który był modry od mgieł i dalekich szczytów, a srebrny od wód, a dzikszy niżeli oba tamte pierwsze światy.

Наконец, на третий день, Марися вступила в мир гор и ручьёв, весь окутанный голубою дымкою туманов, весь серебряный от водяных брызг и гораздо более дикий, чем первые два мира.

Jak okiem zajrzeć, stoją skalne zręby, pod niebo się wspinając, jedne na drugie tłocząc, bodąc chmury czołem.

Куда ни кинешь взгляд, — стоят зубчатые скалы, достигающие чуть не до неба, напирая одна на другую, челом прободая чёрные тучи.

Jak okiem zajrzeć, huczą zdroje żywe, pasma wód tryskają spod głazów i biegną z szumem, i pienią się, i grają, i przegląda się w nich złoto słońca i modrość nieba. I przeglądają się w nich gnane wiatrem chmury, co modrość tę zdmuchują i to złoto gaszą. Dziki, groźny świat! Strach iść tam, między te skały! Drogą tu — strumień, co po kamykach brzęczy, głosem — huk głazów toczących się w przepaście, pieśnią — skwir orłów ważących w powietrzu mrocznym ciężkie swoje skrzydła. Gdzie oko puścić, gdzie spojrzeć — kamień i woda. Taki świat!

Куда ни кинешь взгляд, шумят бурные ручьи, струи воды вырываются из-под камней и бегут с грохотом, и пенятся, и наигрывают что-то, и отражаются в них золото солнца и голубизна неба. И отражаются в них гонимые ветром тучи, которые омрачают эту голубизну и гасят это золото. Дикий, грозный мир! Страшно идти по нему, между скалами. Дорога здесь, — это ручей, который журчит по камешкам; голос здешнего мира, — грохот камней, скатывающихся в пропасти; песня здешняя, — клёкот орлов, расстилающих в мрачном воздухе свои тяжёлые крылья. Куда ни кинешь взгляд, куда ни обратишь глаза: камень и вода. Вот каков этот мир!

Idzie Marysia sierota, twarzyczka jej pobladła, oczęta się zamgliły, serce struchlało w piersi. Idzie, ręce wyciąga przed siebie i szepcze:

Идёт Марися-сиротка, личико её побледнело, глаза затуманились, сердце испуганно бьётся в груди. Идёт, руки простирает вперёд и шепчет:

— Prowadźcie mnie, góry, do królowej Tatry!

— Проводите меня, горы, к королеве Татре!

I wnet rozstąpiły się skały wysokie i ukazały dolinki ciche, jasne, miękkimi ścieżeczkami wiodące, i zaszemrały zdroje żywe, każdy przędący nić srebrną i modrą, i zakrakał orzeł w powietrzu wiszący, a wszystkie te głosy zdawały się mówić wyraźnie:

И вдруг расступились высокие скалы, и показались долинки тихие, ясные, прорезанные мягкими тропинками, и зажурчали ясные ручейки, и каждый из них прял серебряную и голубую нить, и заклекотал орёл, висящий в воздухе, и все эти голоса, казалось, ясно говорили:

— Idź, idź, idź naprzód, sieroto!

«Иди, иди вперёд, сирота!»

I szła Marysia, zasłuchana w huk wód i w huk głazów, i w szmery drobnych strumyków, i w szumy piór orlich. I szła, zapatrzona w ogromne budowania gór i w szczyty ich wyniosłe, pod samo niebo idące, w światła i w cienie ich, i w moc ich ogromną. A tak wielka była ta moc i ta siła, że piosnka sieroty umilkła, jak milknie ptaszę, gdy nań ciemność padnie. I szła ze struchlałym sercem, szepcząc z cicha:

И шла Марися, прислушиваясь к шуму воды и грохоту каменьев, и к шёпоту маленьких ручейков, и к шелесту орлиных перьев. И шла она, засматриваясь на огромную постройку гор, и на их вершины, уходящие в самое небо, и на все их тени, и на их необъятную мощь. И так велика была эта сила и мощь, что песенка сироты умолкла, как умолкает птица, когда её окутает сумрак. И шла она с тревожно бьющимся сердцем, и тихонько шептала:

— Ziemio! Ziemio! Ziemio!

— Земля! Земля! Земля!

Za Marysią dreptał Podziomek, migając między skałami czerwonym kapturkiem i zadzierał brodę, mniemając, że on to sierotę wiedzie. Ale nie tak było:

За Марисей шёл Подзёмок, мигая между скалами своим красным капюшоном, и задирал голову, потому что ему казалось, что он-то и ведёт её. Но, на самом деле, было не так:

…Wiodły ją te skalne szczyty,
Ten świat górski, w niebo wzbity,
Wiodły ją te szumne zdroje
Na te zamki, na pokoje…
Wiodły ją te orle pióra,
Ta stojąca w śniegach góra,
Wiodły ją te huczne wiatry
Do królewskich komnat Tatry —
Wiodła ją ta zorza złota,
Bo sierota!

«Вдали вели её громады
Снежных гор и водопады, —
Горный мир, повитый мглою,
К королевскому покою.
Вихрь, свистящий над долиной,
Шёпот скал и крик орлиный,
Голос травки, еле слышный,
Вёл её в тот замок пышный,
Да сиянье зорьки ясной
Разливалось над несчастной».

II

II

Stał dwór królowej Tatry na wysokiej górze; na górze tak wysokiej, że chmury u stóp jej leżały, jako siwych owiec stada, a szczyt promieniał słońcem na czystym lazurze.

Замок королевы Татры стоял на высокой горе; на такой высокой горе, что тучи лежали у её стоп наподобие стада серых овец, а вершина пламенела в солнечных лучах на чистой лазури.

Dwa bory świerków wiodły do wrót zamku; dwie skały, dwa kamienne olbrzymy straż przed wrotami trzymały; dwa gaje kosodrzewiny rozścielały kobierce mchu na schodach do komnat królowej wiodących, dwa potoki dzień i noc lały po przysionku srebro z malachitowych dzbanów wyrzeźbionych cudnie; dwa orły latały nad wieżycami zamku, dwa wichry wyły u jego progów jak dwa brytany; dwie gwiazdy sine paliły się w otworach wieżyc: zaranna i wieczorna jutrzenkowa gwiazda.

Два лиственничных бора вели к воротам замка; две скалы, два каменных гиганта держали у ворот стражу; два леса плакучих сосен расстилали моховые ковры на ступенях, ведущих в комнаты королевы; два потока днём и ночью изливали в передней серебро из чудно огранённых малахитовых кувшинов; два орла летали над башенками замка; два вихря выли у его порога как два пса; две синие звезды горели в бойницах башенок: утренняя и вечерняя звезда.

I przestrach, i zachwyt ogarnął Marysię i duszką jej wstrząsnął, gdy się przed tym dworem znalazła.

Страх и восторг охватили Марисю и взволновали её душу, когда она очутилась перед этим замком.

Podniosła głowę i szeptała z cicha:

Она подняла голову и тихо зашептала:

— Jezu! A gdzież to ja zaszła?

— Иисусе! Куда это я зашла?

A wtem poszedł powietrzem huk jakby stu gromów i rozległ się chór świerkowego boru, który na czarnych harfach pieśń potężną grając, tak śpiewał:

А в это время по воздуху прокатился грохот, словно ударило сто громов, и раздался хор лиственничного леса, который пел так, наигрывая на чёрных арфах могучую песнь:

— …Straszna i potężna jest królowa Tatra. Wysoko nad ziemią wzniesiona jej głowa! Korona lodów na skroni, śniegów zasłona spływa po jej szyi, mgły sinej szata postać jej odziewa. Jej oczy posępne i mściwe rzucają błyskawice, jej głos jest hukiem potoków i grzmotów burzy. Jej gniew zapala pioruny i łamie bory, jej łoże, z chmur czarnych usłane, snu nie udziela nikomu, jej stopy gniotą kwiat każdy i każdą trawkę… jej serce kamienne nie wzrusza się nigdy i niczym. Straszna i potężna jest królowa Tatra!

— …Страшна и могуча королева Татра! Высоко над землёй вознеслась её глава. Изо льдов её корона, снежное покрывало спускается по её шее, одежда из синего тумана облекает её тело. Её очи мечут угрюмые и мстительные молнии, её голос — шум потоков и грохот бури. Её гнев возжигает молнии и ломает леса, её ложе устлано чёрными тучами, её стопы попирают каждый цветок и каждую травку… Её каменное сердце не волнуется ничем и никогда. Страшна и могуча королева Татра!

Zadrżała Marysia, chóru tego słuchając, który gdy umilkł, biły echa po przepaściach, jako nawałnica, staczając się coraz niżej i niżej, a grożąc dolinom cichym.

Задрожала Марися, слыша этот хор. Он умолк, а эхо загуляло по пропастям словно буря, катясь всё ниже и ниже и угрожая тихим долинам.

Lecz zaledwie echa te umilkły, ozwał się drugi chór, na lutniach srebrnych pieśń swą grając. Chór ten śpiewał:

Но едва это эхо замолкло, отозвался другой хор, наигрывая свою песню на серебряных лютнях. Хор этот пел:

— Dobra i litościwa jest królowa Tatra! Ona mgły cienkie przędzie, nagość gór odziewa, wianki z kosodrzewiny wije, na czołach im kładzie. Ona śniegi martwe w jasne potoki zamienia, pola i niziny wodą zdrojową poi, aby wydały plon chleba. Ona orłom siwym uchronę w domu swym daje, a pisklęta ich bezpióre w gniazdach wysokich kolebie. Ona w komorach swych chowa kozicę śmigłą i zakrywa ją przed postrzałem łowca…

— Добра и милостива королева Татра! Она прядёт тонкие туманы, прикрывает наготу гор, вьёт венки из плакучих сосен и возлагает им на голову. Она мёртвые снега обращает в живые потоки, поля и низины поит родниковою водою, дабы они давали обильный урожай хлеба. Она седым орлам даёт убежище в своём доме, а их неоперившихся птенцов колышет в высоких колыбелях. Она в своих хоромах прячет робкую козочку и прикрывает её от выстрелов охотника…

Ona okiem słodkim w doliny patrzy, kwiat w nich tchnieniem najświeższym od skwarów broni… Ona tka z aksamitnych mchów cudne makaty i wyściela nimi przepaście tajemne. Ona wyżywia lud ubogi, co pól i zbóż nie ma, a dziatki z góralskiej chaty uczy patrzeć w błękit, gdzie ma dom swój… Dobra i litościwa jest królowa Tatra!

Она кротким оком смотрит в долины и охраняет цветы своим дыханием от палящих лучей солнца… Она из бархатных мхов ткёт чудные ковры и устилает ими таинственные пропасти. Она прокармливает убогий люд, у которого нет ни поля, ни хлеба, а детей из горных хаток учит смотреть в лазурь, где находится её дом… Добра и милостива королева Татра!

Umilkł chór, a echa pieśni jego opadały w doliny coraz ciszej, ciszej, jak szmery wód i jak szumy lasów.

Умолк хор, а эхо его песни падало в равнину всё тише и тише, словно шум воды, словно шум лесов.

Słuchała Marysia i duszka w niej odżyła, a oczy napełniły się wdzięcznymi łzami.

Слышала Марися, и душа в ней ожила, а глаза наполнились благодарными слезами.

Kiedyć tak dobra ta królowa jest, to i jej, sieroty, nie opuści może…

Коли королева такая добрая, то и её, сироту, может быть, не оставит…

Podejdzie tedy bliżej, aż tu słyszy, jak jeden z orłów rzecze ludzkim głosem:

Подошла она ближе и слышит, как один из орлов говорит человеческим голосом:

— Idź śmiało, sieroto!

— Иди смело, сирота!

Spojrzała Marysia w górę, ku orłu owemu i rzecze:

Посмотрела Марися кверху, на этого орла и говорит:

— Jakże pójść mam po tak stromej, po tak kamienistej drodze?

— Как же я пойду по такой крутой, по такой каменистой дороге?

Na to orzeł:

Орёл на это ответил:

— Nie lękaj się, ja ci pióro ze skrzydła mego zrzucę, to ci lżej będzie.

— Не бойся, я брошу тебе перо из моего крыла, тогда тебе будет легче.

Zaszumiało pióro orle w powietrzu i u stóp Marysi spadło. Podjęła je sierota, do piersi przyciska, idzie lekko i żwawo, kamyków nie czuje, ziemi ledwie dotyka, w powietrzu prawie płynie.

Зашумело орлиное перо в воздухе и упало у ног Мариси. Подняла его сирота, прижала к груди, идёт легко и скоро, камешков не чувствует, к земле едва прикасается, почти плывёт в воздухе.

Przebyła stromą ścieżkę, u wrót zamku staje.

Одолела она крутую тропинку, стоит у ворот замка.

— Jakżeż ja wejdę — mówi — kiedy tam śniegi, lody?

— Как же я войду туда, коли там снег и лёд?

A wtem spojrzy w górę, promień słoneczny mówi ludzkim głosem:

Посмотрела она кверху, солнечный луч говорит ей человеческим голосом:

— Nie lękaj się, ja te śniegi i lody ogrzeję!

— Не бойся, я согрею эти снега и льды.

I zaraz się uczyniła jakby złota dróżka, tak słońce zagrało na niej.

И тотчас же образовалась словно золотая дорожка, — так солнце отогрело её.

Idzie Marysia, zimna nie czuje, ot, jakby stąpała nie po śniegu, ale po tym białym kwieciu, co z jabłoni w maju opada. Tak zaszła do samego przedsionka.

Идёт Марися, холода не чувствует, всё равно, как будто бы ставила ногу не на снег, а на те белые цветы, которые в мае месяце опадают с деревьев. И подошла она к самым сеням.

— Jakże ja pójdę dalej — rzecze — kiedy w potoku nóżki zamoczyć muszę!

— Как же я пойду дальше, — говорит она. — Коли в воде должна замочить ноги?

A wtem spojrzy w górę, słucha, a tu mgiełka mówi ludzkim głosem:

Смотрит она кверху, слушает, а облачко тумана говорит ей человеческим голосом:

— Nie lękaj się, idź śmiało, ja ci most srebrny przez ten potok rzucę.

— Не бойся, иди смело, я переброшу тебе серебряный мост через этот поток.

I zaraz się mgiełka zaczęła nisko nad potokiem słać, tak gęsta, że Marysia przeszła po niej jak po srebrnej kładce. I nagle się w progu królewskiej komnaty znalazła.

И тотчас же облачко начало низко расстилаться над потоком, да так густо, что Марися пошла по нему как по серебряному помосту. И вдруг она очутилась у порога королевской комнаты.

Struchlało serce w sierocie i już się porywała nazad biec, nie mogąc znieść tej ogromnej jasności, jaka z komnaty biła, kiedy Podziomek, który nie mógł nadążyć dzieweczce, nadbiegł, dysząc srodze, a ujrzawszy wahanie się Marysi, drzwi prędko pchnął i do komnaty ją wciągnął.

Замерло сердце сиротки, и она уже порывалась бежать назад, будучи не в состоянии вынести того ослепительного блеска, который струился из этой комнаты, когда Подзёмок, который не мог поспеть за девочкой, прибежал, задыхаясь, и, видя колебание Мариси, быстро толкнул двери и втащил её в комнату.

Zakrzyknęła dziewczyna, olśniona światłem i bogactwem komnaty, pełnej błękitu i zieloności majowej, wśród której na tronie siedziała królowa Tatra.

Вскрикнула девочка, ослеплённая светом и богатством комнаты, полной лазури и майской зелени, среди которой на троне сидела королева Татра.

Spuściła Marysia oczy, nie śmie spojrzeć w przejasne lica królowej, stanęła w progu, poruszyć się nie waży ni przemówić słowa, i stoi tak zatrwożona w sierocym ubóstwie swoim.

Опустила Марися глаза, не смеет поднять их на ясное королевское лицо, остановилась на пороге, ни двинуться не отваживается, ни слова промолвить, и стоит как заколдованная в своём сиротском убожестве.

Ale królowa Tatra skinęła białą ręką i rzecze:

Но королева Татра сделала мановение белою рукою и спрашивает:

— Kto jesteś, dziecko?

— Кто ты, дитя?

Marysia ustka otwarła, sili się przemówić, a nie może, tak jej głos w piersiach zamarł z wielkiego podziwu.

Марися открыла рот, силится сказать что-нибудь, и ничего не может, — так её голос замер в груди от великого удивления.

Tu więc Podziomek, fajkę za plecy założywszy, dwornie się skłoni królowej i rzecze:

Но на помощь ей поспешил Подзёмок. Он заложил свою трубку за спину, отвесил самый почтительный поклон и сказал:

— To jest pastuszka z Głodowej Wólki, Marysia, sierota!

— Это пастушка из Голодной Вольки, Марися-сиротка.

I znów szastnął nogami, kłaniając się z wielkim rozmachem.

И он снова шаркнул ногами, отвесив поклон с великим размахом.

Uśmiechnęła się królowa łaskawie na widok Krasnoludka, a potem zwróciła twarz cudną ku Marysi i pyta:

Королева ласково улыбнулась при виде гнома, а потом обратила своё чудное лицо к Марисе и спрашивает:

— Czego chcesz, sierotko?

— Чего ты хочешь, сиротка?

Nie mogła już wytrwać Marysia i wyciągnąwszy wychudzone ręce, zawoła:

Марися не могла выдержать и, протягивая вперёд свои исхудалые ручонки, воскликнула:

— Gąsek moich chcę, jasna królowo! Gąsek moich żywych siedmiu, co mi je lis zdusił! I żeby gąsior znów gęgał do dnia, a gąski żeby mu się odzywały i szczypały trawę, i żeby się znów na naszej łączce pasły…

— Гусяток моих хочу, ясная королева! Гусяток моих… семь штук, которых у меня задушил лис! И чтобы гусак по-прежнему кагакал до рассвета, а гусыни чтобы отзывались и щипали траву, и чтобы опять паслись на нашем лужке…

Tu buchnie płaczem i oczy rękami zakryje, sypiąc przez drobne palce łzy bujne, rzęsiste.

Тут она разразилась плачем, закрыла глаза руками и сыпала сквозь крохотные пальцы самые горькие слёзы.

Zrobiła się cisza w komnacie, wśród której słychać było żałosne łkanie sieroty. Aż skinie królowa Tatra dobrotliwie i tak przemówi z wolna:

В комнате сделалось тихо, и слышно было только жалобное рыдание сиротки. Королева Татра милостиво взмахнула своим скипетром и медленно заговорила так:

— Wielu tu było i wielu prośby swe niosło. I prosili mnie o złoto, o srebro, o poprawę doli. Lecz taki, który by chciał odejść tym, czym był z początku swego, jako to dziecko chce — nie znalazł się tutaj. Niechaj się więc stanie jak pragniesz!

— Многие здесь были, и многие приносили сюда свои просьбы. Просили у меня серебра и золота, просили, чтобы я исправила их участь. Но такой, который хотел бы остаться таким, каким был сначала, как этот ребёнок, — ещё не являлся сюда. Пусть будет так, как ты хочешь.

Podniesie się z tronu królowa Tatra i Marysię do okna pociągnie.

Королева поднимается с трона и ведёт Марисю к окну.

Spojrzy sierota i zaklaśnie w ręce…

Посмотрела сирота да как захлопает в ладоши.

— Czy sen to, czy nie sen?

Во сне ли это или наяву?

Z dworu królowej Głodową Wólkę widać jak na dłoni. Idą gościńcem pastuszki, z długich biczów rzęsiście klaskają, stada gęsi pędzą; a pod lasem na łączce siedem gąsek trawę skubie, gąsior gęga, siodłata mu się odzywa, a Gasio, psiak wierny, siedzi przy nich, ku lasowi patrzy i skomli z cicha, na panią swoją czeka.

Из дворца королевы Голодная Волька видна как на ладони. По дороге идут пастухи, щёлкают себе длинными бичами, гонят стаи гусей, а у леска на полянке семь гусей щиплют траву, гусак кагакает, серая гусыня откликается ему, а Гася, верная собачка, сидит возле них, в лес смотрит и тихо повизгивает, госпожу свою ждёт…

— Jezu!… Jezu!… — zawoła Marysia, nie mogąc więcej słów znaleźć w tej ogromnej radości, jaka jej serce przenika. — Gąski żywe! Żywe moje gąski!

— Иисусе… Иисусе! — воскликнула Марися, не в силах найти других слов в той великой радости, которая проникла в её сердце. — Гусятки живы! Живы мои гусятки!

III

III

Gdy tak sierota przez łzy radośnie wykrzykuje, dotknie jej królowa i rzecze:

Когда сирота восклицала так сквозь радостные слёзы, королева прикоснулась к неё рукою и говорит:

— Marysiu!

— Марися!

Ocknęła się dziewczyna, patrzy, co takiego?

Девочка опомнилась, смотрит… что такое?

Leży na ławie, na pęku siana świeżego, przykrytym jakąś płachetką. Przy ławie stół sosnowy, na nim parę garnków do góry dnem przewróconych, dalej duży komin z ogromnym zapieckiem; przed kominem leży zwinięty kot bury i pęk suchego chrustu, postronkiem z kulką związany.

Лежит она на скамье, на пучке свежего сена, покрытая каким-то лоскутом. Возле скамьи сосновый стол, на нём пара горшков, перевороченных вверх дном, подальше большой камин; перед камином свернувшись лежат бурый кот и пучок сухого хвороста, связанного бечёвкой.