(Բնական Ուղու Ուսմունքը)

1

Capítulo I

Ուղին, որը կարելի է ոտքով անցնել, հարատն ու անփոփոխ չէ: Անունը, որը կարելի է բառերով արտահայտել, հարատն ու անփոփոխ չէ Աճանուն է երկնքի ու երկրի ակունքը:
Անունով ընկալվում Է միայն ակունքից ելած գոյի ձեր:
Ուղու խորհուրդն ընկալելու համար պիտի ազատվես իղձերից, բայց եթե իղձերդ միշտ քեզ հետ են, կտեսնես միայն ուղու արտաքին ձնը:
Երկուսն էլ միակ ճշմարիւո Ուղու տարբեր ընկալումներն են, ասես պատկերում են այն տարբեր կողմերից, ն տարբեր անուններ ունեն: Միասին դրանք դառնում են հայտնություն: Իսկ այնտեղ, որտեղ հայտնությունն ավելի խորն է, բացվում են գերագույն ու հիասքանչ ընկալման դարպասները:

O Tao que se pode discursar
Não é o eterno Tao.
O Nome que pode ser nomeado
Não é o eterno Nome.
O Não-ser
É o nome da origem do céu e da terra.
O Ser
Nomeia a mãe das dez-mil-coisas.
Por isto:
No Não-ser
Contempla-se o deslumbramento.
No Ser
Contempla-se sua delimitação.
Ambos, o mesmo, com nomes diversos
O mesmo diz-se mistério.
Mistério dos mistérios
Portal de todo deslumbramento.

2

Capítulo II

Ընկալելով գեղեցկությունը, մարդիկ սկսում են տեսնել տգեղը, ընկալելով իմաստնությունը սկսում են հասկանալ իմաստնության պակասը:
Ուստի գոյությունն ու անգոյությունը ծնում են մեկը մյուսին, դժվարից բխում է հեշտը ն ընդհակառակը, երկարից պատկերացում են կազմում կարճի մասին, ն կարճից ընկալում` երկարը, բարձրն ու ցածրն ընկալվում են միմյանց հակադրությունից, երաժշտական հնչյունները ներդաշնակության են հասնում հարաբերելով միմյանց, իսկ ճախորդն ու հաջորդը գաղաւիար են տալիս հերթականության մասին: Ահա թե ինչու իմաստունն իր գործն անում է առանց գործողության, ահա թե ինչու իմաստունն իր ասելիքն արտահայտում է առանց խոսքի:
Տեսանելի դառնալու համար ամեն ինչ վեր է խոյանում, ն չկա մի բան, որն աշխարհին հայտնվելու համար սեղմվի կամ փոքրանա: Ծնված ամեն ինչն աճում է, ե աճը տեր չունի: Ամեն գոյ շարժվում է գոյության իր ընթացքով, Ն գոյությունը ինքնին ոչ մի ակնկալիք չունի:
Գործն ավարտվում է, բայց ոչինչ չի վերջանում, քանզի ամեն ինչի վերջը ամեն ինչի սկիզբն է:

Sob o céu:
Quando reconhecemos o que faz o belo ser belo
Surge o feio!
Quando reconhecemos o que faz o bem ser bom
Surge o mal!

Por isto:
O Ser e o Não-ser
Surgem mutuamente;
O fácil e o difícil
Complementam-se;
O longo e o curto
Condizem;
O alto e o baixo
Convivem entre si;
O som e a voz
Casam-se;
O antes e o depois
Seguem-se.

Por isto:
O homem santo cumpre suas ações sem agir,
Pratica o ensino sem falar,
E as dez-mil-coisas agem sem serem impedidas.
Ele cria e nada possui,
Atua e não nada guarda,
Realizada a obra ele não se apega.
E justamente por não se apegar
Ela não se esvai.

3

Capítulo III

Եթե մարդիկ իմաստուններով ու հմուտներով չհիանան, մարդկանց միջն մրցակցություն չի լինի: Եթե մարդիկ բարձր չգնահատեն զարդերն ու հազվագյուտ իրերը, գող ու ավազակ չի լինի: Եթե մարդիկ ցանկություն ու նախանձ հրահրող բաներ չտեսնեն, նրանց ոգին ու միտքը չեն խռովվի'
Ուստի երկրի իմաստուն տիրակալը դատարկում է մարդկանց ուղեղները ն լցնում նրանց ստամոքսները, թուլացնում է կամքը ն ամրացնում ոսկորները:
Նա ձգտում է այնպես անել, որ ժողովուրդը գիտելիքներ ու կրքեր չունենա, իսկ նրանք, ուվքեր ունեն, ձեռնպահ մնան գործելուց:
Քանզի, երբ չկա գործողություն համընդհանուր կարգուկանոն է տիրում:

Se não privilegiarmos os bons, o povo não compete;
Se não valorizarmos os bens custosos, o povo não rouba;
Se não exibirmos coisas desejáveis, o coração do povo não erra.
Por isso o governo do homem santo:
Esvazia os corações e sacia as entranhas;
Enfraquece as vontades e revigora os ossos;
Nunca deixa o povo ter conhecimento e desejos;
Para o douto não ousar agir.
Agindo o não-agir então não há desgoverno.

4

Capítulo IV

Ուղին (Դաոն) դատարկ է, ն անսպառ են դատարկության կիրառումները: Այնքան անընկալելի խորն է այն, որքան կարող է լինել միայն համայն գոյության ակունքը:
Եթե հարթես սուր անկյուններդ, քանդես խճճված հանգույցներդ, մեղմես պայծառությունդ ու դառնաս մյուսների պես անկարնոր ու աննկատ, կտեսնես Ուղու գերագույն մաքրությունը ն անդրդվելի հանդարտությունը` անսահմանության նման վեհ ու ինքնաբուխ:
Ես չգիտեմ, թե ինչից է այն ծնունդ առել:
Գուցե այն եղել է նույնիսկ ակունքից առաջ:

O Tao é um vaso vazio
Cujo uso nunca transborda.
Abismo!
Parece o ancestral das dez-mil-coisas!
Abranda o cume;
Desfaz o emaranhado;
Modera o brilho;
Une o pó.
Profundo!
Parece existir algo!
Eu não sei de quem ele é filho
Parece ser o anterior ao Ancestral.

5

Capítulo V

Երկինքն ու երկիրը չեն գործում բարին անելու ցանկությամբ, նրանք ամեն ինչ թողնում են գոյության ինքնահոսին: Իմաստունները չեն գործում բարին անելու ցանկությամբ, նրանք թողնում են, որ մարդիկ ապրեն սեփական հայեցողությամբ:
Մի՞թե երկնքի ու երկրի միջն եղած տարածությունը նման չէ դարբնոցի փուքսի: Երբ օդը դուրս է մղվում, փուքսն իր ուժը չի կորցնում, այլ կրկին շարժման մեջ մտնելով, ավելի շատ օդ է փչում:
Ուստի շատ խոսելուց մարդ շուտ է հոգնում
Ամբողջական պահիր ներքին ուժդ ն թիրախիդ խփելու համար առաջ մղիր այն` դարբնոցի փուքսից ելնող օդի նման:

O Céu e a Terra não têm amor humano;
Consideram as dez-mil-coisas como cães de palha
O homem santo não possui amor humano;
Considera as dez-mil-coisas como cães de palha.
O espaço entre o céu e a terra é como um fole!
Esvazia sem contrair-se, ao soprar-se mais sons produz.
Mas muitas palavras e números o esgotam
Melhor guardar o que está no íntimo.

6

Capítulo VI

Անկած (Յին) ոգին չի մեռնում, միշտ նույնն է մնում, ուստի իգական սկիզբ ենք կոչում ղա.
՛ներա դարպասներից է ծնվել համայն աշխարհը, ն դա այն ակունքն Է, որտեղից ելել են երկինքն ու երկիրը: Հանդարտ ու ամբողջական է ներա ուժը:
Այդ ուժը քնքուշ է ու անսպառ:

O espírito do vale nunca morre
Ele chamado de mulher misteriosa.
O portal da mulher misteriosa
É a raiz do céu e da terra.
Initerrupta e perpétua
Parece lá existir
Contudo age sem esforço.

7

Capítulo VII

Երկինքն ու երկիրը հարատն են, քանզի երկինքն ու երկիրն իրենցով կամ իրենց համար չեն ապրում, ն դա Է նրանց հարատնության գաղտնիքը:
Ուստի իմաստունն իր սեփական անձը վերջում է դնում, բայց հայտնվում է առջնում: Նա իր անձին վերաբերվում է այնպես, ինչպես կվերաբերվեր մի անծանոթի, որն ապրում է անկախ իրենից: Իսկ պատճառն այն Լ, որ նա սեփական նպատակներ չունի, ն ազատ է բոլոր անձնական ցանկություններից:

O céu é eterno e a terra duradoura:
O céu e terra são eternos e duradouros
Por não viverem para si mesmos
Isto lhes faz durarem eternamente.
Por isto o homem santo:
Ficando atrás, aparece em primeiro;
Ficando fora, persiste.

Não é por ter nada seu
Que poderá realizar o que é seu?

8

Capítulo VIII

Բարձրագույն կատարելությունը ջրի նման է:
Ջուրը կաւոարյալ Է, քանզի այն ծառայում է բոլոր էակներին, ջուրը կատարյալ է, քանզի ջուրն ամենահաս Է ու ամենագնաց: Ջուրը մարդուց ավելի հեռու ն ավելի խորն է հասնում Ուստի ջրի ուղին նման է բնական Ուղուն (Դաոյին):
Բնակարանի կատարելությունը նրա հարմարավետության մեջ է, ճիշտ այնպես, ինչպես մտքի կատարելությունը հանդարտության մեջ է, հարաբերությունների կատարելությունը դրանց առաքինության մեջ է, կառավարության կատարելությունը կայուն կարգուկանոն ապահովելու մեջ Է, գործում կատարյալ լինելը կախված Է այդ գործն անելու հմտությունից, իսկ ցանկացած շարժման կատարելությունը կախված Է ճիշտ ժամանակին այն կատարելուց:
Ուստի, երբ որնէ գործում կատարելության հասած մեկը չի բողոքում իր ցածր դիրքից, ոչ ոք չի կարող երբնէ մեղադրել նրան որնէ սխալի մեջ, որովհեւոն իր ցածր դիրքում նա կատարյալ գործ Է անում:

O bem supremo é como a água.
Água:
Beneficia às dez-mil-coisas sem conflito
Habita os lugares que os homens abominam
Por isto aproxima-se do Tao.
Para a moradia : bom é onde morar.
Para o coração : bom é a profundidade.
Para a doação : bom é o amor.
Para o falar : bom é a sinceridade.
Para o governo : bom é a ordem.
Para o trabalho: bom é a competência.
Para o movimento: bom é a ação.
Eis que se não existe disputa não existe oposição.

9

Capítulo IX

Երբ անոթը լի է, այն դժվար է տեղաշարժելը: Ուստի տեղից տեղ շարժելու հաճար անոթը պետք է դատարկել: Եթե անդադար փորձես թրի սրությունը, այն դեռ չօգտագործած կբթանա: Երբ մարդու տունը լի Է ոսկով ու թանկարժեք քարերով, տանտերը չի կարող երկար պահպանել դրանք:
Երբ հարստությունը ն փառքը գոռոզամտություն են ծնում, կարող են փորձանք դառնալ մարդու գլխին: Երբ գործն ավարտված է, ե կատարողի անունը սկսել է մեծ պատվի արժանանալ, ժամանակն է հեռանալ: Դա է երկնային Ուղին:

Manter transbordando, melhor parar.
Manter afiando, não vai durar.
Uma sala cheia de ouro e jade, não se pode guardar.
Ser rico e famoso, e ainda arrogante, por si só leva ao danar.
Ao concluir a obra deve-se afastar-se
Este é o Tao do céu.

10

Capítulo X

Conseguir:
Unir a alma e o espírito em uma unidade inseparável;
Ter o sopro maleável de uma criança;
Polir a visão interior até torná-la sem mácula;
Amar os homens e reger o estado sem-agir;
No abrir e fechar da porta do céu, ser como a fêmea de um pássaro;
Penetrar nos quatro quadrantes sem saber.
Gerar e criar;
Gerar e não possuir;
Agir sem depender;
Presidir e não controlar.
Eis a vida secreta.

11

Capítulo XI

Երեսուն ճաղ միանալով անիվ են կազմում, բայց ճաղերի միացման կետում առանցքի համար թողաձ անցքն է հնարավոր դարձնում անվի գործածումը Կավը ձնեավորելով անոթներ են ստեղծում, բայց անոթի գործածումը կախված է դրա դատարկությունից: Պատերի մեջ դուռ ու լուսամուտ են կտրում բնակարան ստեղծելու համար, բայց բնակարանի գործածումը կախված է ներսում եղած դատարկ տարածությունից:
Ուստի այն, ինչ արդեն գոյություն ունի, կարող է փոխակերպվել իր հակադիրին, իսկ այն, ինչ չկա (դատարկ ւոեղ է), կարող է անսահճան կիրառումներ ունենալ:

Trinta raios cercam o eixo;
A utilidade do carro está no seu vazio.
O jarro é feito de barro moldado;
A utilidade do jarro está no seu vazio.
Fazem-se portas e janelas para a casa;
A utilidade da casa está no seu vazio.
Portanto:
O ser serve para ser possuído;
E o não-ser para ser utilizado.

12

Capítulo XII

Հինգ գույներից մարդու տեսողությունը մթագնում է: Հինգ հնչյուններից մարդու լսողությունը խլանում է: Հինգ համերից մարդու քիմքն անզգայանում է: Արագընթաց շարժումն ու որսը մաշում են մարդու սիրտն ու պղտորում միտքը: Թանկարժեք ու հազվագյուտ իրերը չարության ու հանցանքի են դրդում մարդուն:
Ուստի իմաստունը կարնորում է շնորհակալ ստամոքսը ն անտեսում անկուշտ աչքը: Նա հրաժարվում է վերջինից ն բավարարվում առաջինով:

As cinco cores cegam à visão do homem;
Os cinco tons ensurdecem à audição do homem;
os cinco sabores embotam ao paladar do homem;
Galopar e caçar aceleram ao coração do homem;
Bens custoso atrapalham às ações do homem.
Por isto o homem santo:
Atendendo ao interior e não à visão;
Afasta uma coisa e adota outra.

13

Capítulo XIII

Փառքն ու անպատվությունը հավասարապես սարսափելին են: Մեծ հաջողությունն ու մեծ դժբախտությունը պետք է դիտել որպես հավասարազոր իրավիճակներ:
Ի՞նչ ասել է փառքն ու անպատվությունը հավասարապես սարսափելի են: Անպատվությունը` մեծ փառք ու պատիվ վայելելուց հետո, ցածր ու մերժված վիճակում հայտնվելու փաստն է: Ուստի փառքի ձեռք բերումն իր հետ բերում է նան այն կորցնելու վտանգի ընկալումը, ն փառքի ու պատվի կորուստը հանգեցնում է ավելի մեծ խայտառակության արժանանալու վախին: Ահա թե ինչ նկատի ունենք, երբ ասում ենք, որ փառքն ու անպատվությունը հավասարապես սարսափելին են:
Իսկ ի՞նչ ասել Է` մեծ հաջողությունն ու մեծ դժբախտությունը պետք է դիտել որպես հավասարազոր իրավիճակներ: Այն, ինչը կարող է ինձ մեծ հաջողության հասցնել կամ մեծ դժբախտություն պատճառել, իմ մարմինն է. այն, ինչը ես կոչում եմ «ես»: Եթե ես մարմին չունենամ, ի՞նչ մեծ դժբախտություն կարող է պատահել ինձ.
Ուստի այն առաջնորդը, որը ղեկավարում է իր թագավորությունը այնպես, ինչպես վերաբերվում է իր սեփական անձին, ժողովրդի հարգանքին ու պատվին արժանի տիրակալ Է, նայն առաջնորդը, որը ղեկավարում Է իր թագավորությունը այնպիսի սիրով, ինչպիսին տածում է իր սեփական անձի նկատմամբ, արժանի է պետություն ղեկավարելու վստահությանը:

Honra e desonra são como cavalos em fuga:
Causam grandes aflições ao corpo.
Mas por que se diz:
Honra e desonra são como cavalos em fuga?
A honra eleva;
A desonra derruba;
Ganhar esta ou perder aquela é assustador.
Por isto que se diz:
Honra e desonra são como cavalos em fuga.
Mas por que se diz:
Causam grandes aflições ao corpo?
Por ter um corpo que tenho grandes aflições:
Mas sem corpo que aflições teria eu?
Portanto:
Quem honra ao mundo como o seu corpo;
A este pode-se confiar o mundo.
Quem ama ao mundo como o seu corpo;
A este pode-se entregar o mundo.

14

Capítulo XIV

՛Նայում ենք նրան ու չենք տեսնում, ուսւոի ասում ենք՝ «համամասնական» է:
Ականջ ենք դնում նրան ու չենք լսում ուստի ասում ենք՝ «ներդաշնակ» է:
Փորձում ենք բռնել ու չենք հաջողում,
ուստի ասում ենք` «աննյութական» է:
Անհնար է նկարագրել այս երեք հատկություններն ունեցող գոյին, ուստի միասին նրանք կոչվում են Ուղի:
՛Սրա վերին մասը լուսավոր չէ, ն նրա ստորին մասը մութ չէ: Նրա փոխակերւպումներն անվերջ են, ն անհնար է դրանք անվանել Այն կրկին վերադառնում է, որպեսզի կրկին հեռանա: Ահա թե ինչու ենք այն անվանում Անձնության Ձն, Անտեսանելիության Նմանություն, ն նրա անունն է Աներնույթ ու Անբնութագրելի:
Հանդիպում ենք նրան ու չենք ւոեսնում նրա դեմքը: Հետնում ենք նրան ու չենք տեսնում թիկունքը:
Երբ այսօրվա իրողություններում կողմնորոշվելու համար առաջնորդվում ենք հին ժամանակների սկզբունքներով ն կարող ենք ընկալել այն, ինչն ընկալված է եղել շատ հնում, կոչում ենք դա` Ուղու (Դաոյի) անվերջանալի ընթացքը:

Olhamos e não vemos: o nome soa semente.
Escutamos e não ouvimos: o nome soa sutil.
Tocamos e não sentimos: o nome soa pequeno.
Estes três não podem ser decompostos:
Entrelaçados constituem um.
Seu alto não é luminoso;
Seu baixo não é escuro;
Contínuo…não se pode nomear;
Retorna ao não-ser.
Isto é chamado: forma sem-forma;
Imagem da não-coisa;
Isto é chamado: claro-escuro;
Ao encontrá-lo não se vê rosto;
Ao segui-lo não se vê as costas.
Voltando ao caminho antigo
Poderemos reger o presente
E conhecer a origem da antiguidade.
Isto é: o fio condutor do Tao.

15

Capítulo XV

Հին ժամանակներում հմուտ վարպետները խորամուխ ն. անվերապահ նվիրումով էին ընկալում Ուղու (Դաոյի) խորհուրդները, ն խորանում էին ճարդկանց մեծամասնության համար անհասանելի ճանաչողության մեջ:
Փորձեմ նկարագրել, թե ինչպիսին Էին նրանք:
Նրանք կծկված էին` ձմռանը գետը ուռքով անցնողի պես, երկյուղած էին` շրջապատում ամեն ինչից վախեցողի պես. զուսպ էին՝ տանտիրոջից ամաչող հյուրի պես, աննկատ էին` հալչող սառույցի պես, համեստ էին` դեռ անմշակ ու անձե. փայտի պես, անտեր էին` չբնակեցված հուլտի պես, վանող էին` ցեխոտ ջրերի պես:
Ո՞վ կարող է ցեխոտ ջուրը պարզ դարձնել: Հանգիստ թող, ն կամաց-կամաց ինքն իրեն կպարզվի: Ո՞վ կարող է հանգստություն ստեղծել: Թույլ տուր, որ շարժումը կատարվի, ն նրա կողքին ինքնըստինքյան հանգստություն կստեղծվի:
՛նրանք, ովքեր հետնում են Ուղու (Դաոյի) այս սկզբունքին, տարված չեն սեփական ցանկություններով: Ուստի չունենալով սեփական ցանկություններ ն կլանված չլինելով սեփական անձով, նրանք կարող են իրենց թույլ տալ խղճուկ տեսք ունենալ ն չամաչել հնամաշ ու աղքատ երնալուց։

Na Antiguidade os que atuavam pelo Tao
Estavam sutilmente penetrados no místico
Tão profundamente que eram irreconhecíveis
E por serem irreconhecíveis força-se a descrever seu aspecto exterior.
Cautelosos! Como quem cruza águas no inverno!
Vacilantes! Como quem teme vizinhos dos quatro lados!
Reverentes! Como hóspedes!
Evanescentes! Como o gelo que derrete!
Genuínos! Como a lenha não trabalhada!
Abertos! Como o vale!
Opacos! Como a água escura!
Quem pode, no repouso, clarear pouco a pouco o escuro?
Quem pode, no movimento, produzir pouco a pouco a paz?
Quem guarda o Tao não deseja o muito
E por não buscar o muito pode renovar-se.

16

Capítulo XVI

Կատարելության հասնելու համար առաջին հերթին պետք է հասնել կաւոարյալ անդորրի, քանզի միայն անդորրը չի խանգարում բնակլան ընթացքին Աշխարհում ամեն ինչ անցնում է զարգացման ուրույն ճանապարհով Լ վերադառնում իր նախնական վիճակին: Բուսական աշխարհում յուրաքանչյուր գոյ. լիարժեք աճ ունենալուց հետո, վերադառնում է իր արմատներին: Կատարյալ հանդարտությունը հենց այդ վերադարձն է արմատներին` ճանապարհը կրկին սկսելու համար, ուստի կատարյալ հանդարտությունը կարելի է բնութագրել որպես գոյի կատարյալ բավարարումը իրեն նախանշված նպատակով:
Բավարարման այս դրսնորումը հարատն օրենք է: Հարատն փոխակերպման օրենքի իմացությունը մարդուն իմաստուն է դարձնում: Այս օրենքի չիմացությունը հանգեցնում է չհիմնավորված ու անկանոն շարժման ն դրդում չարիք գործել: Հարատն փոխակերպման օրենքի իմացությունը մեծ հզորություն ու դիմացկունություն Է տալիս, ինչը հանգեցնում է բոլոր գոյերի միջն ստեղծված զգայական միասնությանը: Զգայական միասնությունից ծնվում է արքայական բնավորությունը, իսկ նա, ով առքայատես ու արքայաբարո է երկնային բնութագիր է ստանում, իր երկնային նմանության մեջ միանալով Ուղուն (Դաոյին): Միանալով Ուղուն (Դաոյին)` նա ապրում է երկար ն իր մարմնական կյանքի վերջում խուսափում է փտելու վտանգից

Atingindo o vazio absoluto;
Conservando-se firme no repouso;
As dez-mil-coisas fluem.
E eu as contemplo no refluxo:
As coisas florescem
E retornam todas à raiz.
O retorno à raiz soa: repouso;
Isto é chamado retorno ao destino.
O retorno ao destino soa: eternidade
Conhecer a eternidade soa: iluminação.
Não conhecer a eternidade é o erro que traz o azar
Conhecer a eternidade é ser abrangente.
Ao conhecer a eternidade, há justiça
Ao haver justiça há mediação.
Ao haver mediação, há o céu;
Ao haver o céu, há o Tao;
Ao haver o Tao há duração.
Dissolvendo-se o corpo não há perigo.

17

Capítulo XVII

Հին դարերում ասում էին, որ լավագույն տիրակալը նա է, ում մասին Ժողովուրդը նույնիսկ չգիտի:
Քիչ ավելի վատն է այն տիրակալը, որը ձգտում է արժանանալ ժողովրդի սիրուն ու վստահությանը:
Իրոք վատն է այն տիրակալը, որից Ժողովուրդը վախենում է: Իսկ բոլորից վատն Է այն տիրակալը, որին ժողովուրդն արհամարհում է:
Ուստի, հնում ասում էին, երբ տիրակալների հավատը Ուղու (Դաոյի) մեջ խոր չէ, նրանք սկսում են ձգտել նվաճել ժողովրդի հավատը:
Որքա՞ն խոհեմ էին հնում տիրող իշխանները` իրենց սակավախոսությամբ ընդգծելով իրենց ասածի կարնորությունը: Նրանց գործերն արվում էին, Ա նախաձեռնությունները հաջողվում, մինչդեռ ժողովուրդը մտածում էր.
«Մենք ենք մեր գլխի տերը»:

A alta antiguidade desconhecia regentes:
Tempos depois os regentes foram amados e louvados;
Tempos depois os regentes foram temidos;
Tempos depois os regentes são desprezados…
Estes não merecem fé.
Pensativos!
Aqueles sim ponderavam as palavras;
E concluindo a obra as coisas seguiam sua natureza;
E as cem famílias diziam:
«Por nós, somos o que somos».

18

Capítulo XVIII

Երբ մարդիկ դադարում են ճանաչել Մեծ Ուղին, բարեգործությունը ն արդարությունը նույնպես մոռացվում են, ն. արժեվորւվում են խորաճանկությունն ու նենգությունը,
ն ծնվում է մեծ կեղծավորությունը:
Երբ ազգականների միջն կորչում է ներդաշնավությունը, սկսում է արժեվորվել որդիական սերը: Երբ նահանգների ու իշխանական ընտանիքների միջն անհաշտություն է սկսվում, հայտնվում են իշխանին հավատարիմ նախարարները:

Quando o grande Tao se retrai
Surgem o amor humano e a justiça.
Quando a sabedoria e a crítica prosperam
Surgem as grandes mentiras.
Quando os laços familiares se rompem
Surgem o dever filial e paternal.
Quando as nações estão em desordem
Surgem os funcionários leais.

19

Capítulo XIX

Եթե կարողանայինք հրաժարվել մեր մեծապատվությունից ն. անտեսել ճեր իմաստասիրությունը, մարդիկ հարյուրապատիկ անգամ ավելի լավ կապրեին:
Եթե կարողանայինք հրաժարվել մեր բարեգործությունից ե. անտեսել մեր արդարացիությունը, մարդիկ կրկին կդառնային մարդասեր ու բարեգործ Եթե կարողանայինք հրաժարվել մեր արհեստական ու մտածածին հարմարություններից ն շահամոլ ծրագրերից, գողեր ու կողոպտիչներ այլես չէին լինի.
Կառավարման այս երեք սկզբունքներին հետնողները համարում են, որ հնում կառավարումը զուրկ է եղել նրբագեղությունից ս նոր անուններ են հորինում մեծարման իրենց ծարավը քողարկելու համար: Բայց հասարակ հայեցողությունը ն հստակ ու ճշմարիտ գործողությունները թույլ կտան խուսափել շահամոլ նպատակներից ն գայթակղություններից:

Quando se diz não à santidade e fora ao saber
O povo é favorecido cem vezes mais.
Quando se diz não ao amor humano e fora à justiça
O povo volta a ser filial e paternal.
Quando se diz não à habilidade e fora ao lucro
Não há roubos não há assaltos.
Se, nestas três sentenças, só existir aparência
Aparência não será, por si só, suficiente.
Por isto deve-se seguir esta regência:
Mostrar-se como a seda;
Abraçar a simplicidade;
Diminuir os interesses;
Dissolver as paixões.

20

Capítulo XX

Երբ հրաժարվենք կեղծ իմաստասիրությունից, էլ ոչ մի հոգս չենք ունենա: Թեւ շատ քիչ տարբերություն կա բարձրաձայն ասված անկեղծ, հաստատակամ «այո»-ի ն կեղծ ու շողոքորթ. «այո»-ի միջե, գաղափարային տարբերությունը մի ամբողջ անդունդ է, որը ոչինչ չի կարող լցնել:
Այն, ինչից մարդիկ խորշում են ու վախենում, իրոք վախ ու խորշանք է ներշնչում, բայց որքա՞ն բազմաթիվ ու անսահման խորն են այն հարցերը, որոնք մնում են անպատասխան վախի ու խորշանքի ւպատճառով:
Շատ-շատերը բավարարված ու ինքնագոհ են երնում, ասես ամեն մի օրը նրանց համար տոնական ճաշկերույթ է, ասես գարնանային օրով բարձր աշտարակում նստած ինչ-որ բան են տոնում: Միայն ես եմ անտարբեր ու անհաղորդ: Ցանկություններս ասես դեռ երբեք չեն արթնացել: Ես նման եմ մանկան, որը դեռ ոչ մի անգամ չի ժպտացել:
Կողքից նայողի համար ես մերժված եմ ու միայնակ, կարծես ո՛չ տուն ունեմ, ոչ ինձ սպասող մեկը: Շատ-շատերն ունեն այնքան, որ կարող են բավարարել իրենց կարիքները ն դեռ մի բան էլ խնայել: Միայն ես կարծես կորցրել եմ ամեն ինչ: Միտքս հիմար մարդու մտքի նման է:
Մտքումս ունայնություն է ու քաոս:
Հասարակ մարդիկ լուսավորված ու պայծառամիտ են երնում: Միայն ես եմ տգետ ու մթության մեջ: Հասարակ մարդիկ ասես լի են խորաթափանցությամբ: Միայն ես եմ բթամիտ ու շփոթված Ես նման եմ բաց ծովում մոլորվածի կամ հանգրվանելու տեղ չունեցողի: Բոլորը զբաղված են իրենց գործերով, մինչդեռ ես կարծես մի թափառական անտունի լինեմ, որը ո՛չ գործ ունի, ո՛չ որնէ գործ անելու հմտություն:
Ուստի ես շատ տարբեր եմ ուրիշներից, բայց ես գնահատում եմ ինձ սնող կենսատու Ուղին:

Quando se diz «não» ao estudo vai-se a inquietação.
Entre um sim e um não qual a distinção?
Quando bem e mal se diferenciam?
O que os homens temem não pode-se não temer?
Estéril! Esse nem sim nem não!
O povo está radiante
Como na alegria da festa sagrada
Como no subir nos altos na primavera…
E só eu, hesitante, não recebi sinais auspiciosos;
Como um recém-nascido que não sabe brincar;
Uma marionete sem saber para onde voltar.
O povo tem o supérfluo;
E só eu sou como esquecido.
Eu, com um coração idiota;
Confuso e obscuro.
As pessoas são brilhantes;
E só eu sou ofuscado e tolo.
As pessoas são vibrantes;
E só eu sou melancólico.
Irrequieto como o mar
Rodopiando como o vento sem lugar.
O povo tem suas metas
E só eu sou teimoso e tosco.
Mas só eu sou diferente dos outros
Pois honro a Mãe nutriente.

21

Capítulo XXI

Բնության ամենահզոր ուժերը բխում են միակ ն անհուն ակունքից Ո՞վ կարող է նկարագրել այն Մեր աչքի համար այն անտեսանելի է, մեր ձեռքի համար` անշոշափելի: Անտեսանելի ն անշոշափելի ակունքից են բխում բոլոր գոյերի նախակերպերը: Ուղին խորն Է, մութ ն անընկալելի: Ուղու մեջ է ամեն ինչի էությունը: ճշմարտությունը, որը տեսնելիս կարելի է նկարագրել բացահայտվում է ուղուց ծնված էությունների բազմազանությամբ:
Ուղին այդպիսին է հիմա ն այդպիսին է եղել միշտ. Անսահման ու անվերջանալի Է այն, ն Ուղու անվերջանալի բազմազանությունից ծնվում է ամեն ինչի ձեր, եոչինչ երբեք չի կորչում:
Որտեղի՞ց գիտեմ, որ դա է գոյերի անվերջանալի
բազմազանության բացատրությունը: Այդ իմացությունն ինձ տվել է ինքը՝ Ուղին:

O conteúdo da grande virtude
Provém inteiramente do Tao.
O Tao gera todas as coisas
De modo tão ofuscante que obscurece.
Obscuras e ofuscantes são suas imagens.
Ofuscantes e obscuras, nele estão as coisas.
Tenebrosa e insondável, nele está a semente.
E esta semente é a verdade
E no seu interior está a autenticidade.

Da antiguidade até hoje
Temos de usar nomes
Para examinar todas as coisas.
Mas como sei como surgem todas as coisas?
Justamente por sua semente.

22

Capítulo XXII

Հնում ասում էին «Կիսատն ավարտվում է, ծուռն ուղղվում, դատարկը լցվում Է, մաաշվածը ւիոխարինվում նորով: Նա, ում ցանկությունները սակավ են, ստանում է այն աճենը, ինչ ուզում Է, իսկ նա, ում ցանկությունները բազմաթիվ են, մնուն է ձեռնունայն»:
Իմաստունի խոհեմությունը մի սկզբունք ունի: Նա ազատ Է ինքնացուցադրման ձգտումից, ուստի փայլում է: Նա չի ձգտում ինքնամեծարման, ուստի գնահատված է: Նա չունի ինքնագովերգման կարիք, ուստի նրա արժանիքները ճանաչված են: Նա չի հագենում ինքնագոհությամբ, ուստի հասնում Է մեծագույն գերազանցության:
Պատճառն այն Է, որ նա չի ձգտում մրցել, ուստի ոչ ոք չի կարող մրցել նրա հետ:
Իզուր չէին ասում հնում. «Կիսատն ավարտվում Լ»:

Ao curvar-se, fica-se inteiro;
ao torcer-se, fica-se reto;
ao esvaziar-se, fica-se cheio;
ao envelhecer, fica-se novo.
Quando se tem pouco, obtêm-se;
quando se tem demais, perturba-se.
Desta forma:
O homem santo abraça a unidade
e torna-se modelo debaixo do céu.
Não se exibindo, brilha;
não se afirmando, aparece;
não se vangloriando, obra;
não se enaltecendo, perdura.
Não disputa;
logo ninguém sob o céu pode com ele disputar.
A palavra antiga: ao curvar-se, fica-se inteiro;
não é uma palavra vazia,
em verdade, está nela a unidade.

23

Capítulo XXIII

՛Նա, ով քիչ է խոսում, ամբողջական է պահում իր անմիջական էությունը: Ուժեղ քամին ամբողջ առավոտ չի փչում, հանկարծ սկսված անձրեն ամբողջ օրը չի գալիս:
Ու՞մ շնորհիվ են լինում քամին ու անձրեը. երկնքի ու երկրի: Եթե նույնիսկ երկինքն ու երկիրը չեն կարող երկար անել իրենց նախաձեռնած գործը.
ուրեմն որքա ն քիչ բան կարող է անել մարդը:
Ուստի, երբ մեկն ուզում է Ուղին (Դաոն) դարձնել իր գործը, Ուղուն հետնողները համակարծիք կլինեն նրա հետ, ն նրանք, ովքեր Ուղու ճշմարիտության ցուցադրումը դարձրել են իրենց կյանքի նպատակը, նույնպես համակարծիք կլինեն նրա հետ, ն. անգամ նրանք, ովքեր, ձախողվել են ուղուն հետնելու գործում ն. չեն կարողացել իրենց կյանքը օրինակելի դարձնել, նույնպես կհամաձայնեն նրա հետ:
Ուստի նրանք, ովքեր համակարծիք են Ուղու մասին, կվայելեն Ուղին ճանաչելու երջանկությունը, նրանք, ովքեր ձգտում են ցուցադրել Ուղու ճշմարիտությունը, կվայելեն իրենց նպատակին հասնելու երջանկությունը Բայց երբ ուսուցիչը կասկածներ ունի, նրա հավատի պակասն ազդում Է աշակերտների վրա:

Falar pouco é o natural.
Um ciclone não dura uma manhã inteira;
Um temporal não dura um dia inteiro.
Quem os produz?
Céu e terra.
Mas se as coisas do céu e da terra não duram;
Quanto mais devem durar as coisas humanas.
Portanto:
Quem segue o Tao é um com o Tao;
Quem segue a Virtude é um com a Virtude;
Quem segue a Perdição é um com a Perdição.
Quem se une ao Tao
O Tao o acolhe alegremente.
Quem se une à virtude
A virtude o acolhe alegremente.
Quem se une à perdição
A perdição o acolhe alegremente.
Onde há pouca fé
Não se encontra fé.

24

Capítulo XXIV

Նա, ով կանգնած է ուտքերի մաւոներին, չի կարող երկար կանգնել: Նա, ով չափազանց մեծ քայլեր է անում, չի կարող հեռուն գնալ: Ուստի նա, ով ցուցադրում է իրեն, չի փայլում: Նա, ով փառաբանում է ինքն իրեն, փառքի չի հասնում: ՛նա, ով պարծենում է, չի գնահատվում, նա, ով մեծարում է ինքն իրեն, չի բարձրանում:
Ուղին ճանաչողի համար դա նույնքան տհաճ է, որքան ուտելիքի հնացած մնացորդը, կամ մարմնի վրա հայտնված բշտիկը: Ուստի նրանք, ովքեր հավատարիմ են Ուղուն, չեն ընդունում այդ երեույթները աթույլ չեն տալիս, որ դրանք կատարվեն իրենց կողքին:

Colocar-se na ponta dos pés
Não se obtém firmeza.
Com as pernas abertas
Não se pode andar.
Quem aparece
Não pode brilhar.
Quem se afirma
Não pode figurar.
Quem se gloria
Não terá méritos.
Quem se enaltece
Não pode perdurar.
Para o Tao ele soará:
Supérfluo.
Parasita.
Coisas que todos abominam.
Por isto, quem está no Tao
Nelas não cai.

25

Capítulo XXV

Կար մի ամբողջական, բայց անանուն տարր, որը գոյություն ուներ մինչն Երկինքն ու Երկիրը: Որքա՛ն հանդարտ էր այն ու անձն, միայնակ, անհաղորդ, անւոոփոխ, ամենահաս ու անսպառ: Այն կարող էր համարվել համայն գոյության Մայրը:
Ես չգիտեմ նրա անունը, ուստի անվանում եմ այն Ուղի: Փորձելով նկարագրել այն, կանվանեմ Մեծ Ուղի:
Մեծ է այն, քանզի հոսում է անվերջանալի ընթացքով: Անցնում, հեռանում է, որպեսզի կրկին վերադառնա: Դա է նրա մեծությունը: Երկինքը մեծ է, Երկիրը մեծ է, մեծ Է ճան իմաստուն տիրակալը: Համայն տիեզերքում չորս մեծություն կա, Ա իմաստուն տիրակալը այդ չորսից մեկն Է:
Մարդկային օրենքները բխում են Երկրից: Երկրի օրենքները ծնվում են Երկնքից: Երկնքի օրենքները սկիզբ են առնում Ուղուց (Դաոյից):
Ուղու օրենքը բխում է հենց իրենից:

Há uma coisa indefinida, mas perfeita,
Que existe antes do Céu e da Terra.
Silenciosa e separada
Fica sozinha e imutável
Tudo permeia, mas nada põe em risco.
Pode ser chamada de Mãe sob o céu.
Não sei seu nome:
Escrevo Tao.
Forçado a nomear:
Chamo de Grande.
Grande significa além;
Além significa longe;
Longe significa retorno.
Por isto:
O Tao é grande;
O Céu é grande;
A Terra é grande;
O Homem é grande.
No Universo há quatro grandes:
O Homem é um dos quatro.
O Homem segue a terra;
A Terra segue o céu;
O Céu segue o Tao;
O Tao segue a si mesmo.

26

Capítulo XXVI

Ծանրը թեթնի արմատն է: Անշարժությունը շարժման սկիզբն է:
Ուստի իմաստուն իշխանը ամբողջ օրը մարտաշարժի մեջ ընթանալով, հեռու չի գնում իր բեռնատար սայլերից: Թեն նրան կարող են հիասքանչ հեռանկարներ սպասել առջնում, բայց նա համբերատար մնում է իրեն վայել տեղում, անտարբեր բոլոր խոստումնալից հեռանկարների նկատմամբ: Ինչպե՞ս կարող է հազարավոր մարտակառքերով զորք կառավարող իշխանը թեթն պահել իրեն թագավորության առաջ: Եթե նա թեթնամիտ գործի, ուրեմն կորցրել է իր ծանրության արմաւտը, եթե անհամբեր լինի ու շտասյի, կկորցնի իր գահն ու իշխանությունը:

O pesado é a raiz do que é leve;
O repouso é o senhor da agitação.
Por isto o homem santo:
Em viagem não larga o peso de sua bagagem;
É solitário e calmo mesmo com visões gloriosas.
Mas o senhor de dez mil carros
Por eles desprezará seu Império?
Pela pressa perde-se a raiz;
Pela agitação perde-se a soberania.

27

Capítulo XXVII

Հմուտ ճամփորդը ո՛չ անվի, ոչ էլ ոտքի հետք չի թողնում: Հմուտ ճառասացը ոչ մի այնպիսի բան չի ասում, որը կարող են օգտագործել իր դեմ: Հմուտ հաշվապահը համրիչով չի հաշվում, բայց երբեք չի սխալվում: Հմուտ փականագործը կողպեք ու սողնակ չի օգտագործում, բայց նրա փակածն անհնար է բացել: Հմուտ հյուսողը հանգույցներ չի անում, բայց նրա հյուսածն անհնար է քանդել: Ճիշտ այդպես իմաստուն ղեկավարը մեծ հմտությամբ է վարվում իր մարդկանց հետ ն ոչ մեկի վստահությունը երբեք չի կորցնում: Իմաստունը մեծ հմտությամբ փրկում է բոլոր իրերը, ուստի ոչինչ դեն չի նեւոում: Սա կոչում են. «Մութ ճանապարհը լուսավորել անտեսանելի լույսով»:
Ուստի հմտություն ունեցողը վարպետ է, որից պետք է օրինակ վերցնի նա, ով հմտություն չունի: Իսկ նա, ով հմտություն չունի, պետք է բարձրացնի ն ուժեղացնի իր վարպետի հեղինակությունը: Եթե աշակերտը չի մեծարում իր վարպետին, իսկ վարպետը չի գովում իր աշակերտին, կողքից նայողը, որքան էլ խորաթափանց լինի, կարող Է սխալ կարծիք կազմել նրանց մասին:
Սա կոչում են «Փոխադարձության գերագույն հայտնություն»:

Quem bem caminha não deixa rastros.
Quem bem fala não necessita desmentir.
Quem bem calcula não usa ábaco.
Quem bem fecha não precisa de trancas;
E ninguém abre o fechado.
Quem bem liga não usa cordas;
E nada se solta.
Por isto o homem santo:
Sabe bem como salvar homens:
Não há homens rejeitados.
Sabe bem como salvar coisas:
Não há coisas rejeitadas.
Isto é chamado: entrar na lucidez.
Portanto:
O homem bom é modelo para o não-bom.
O homem não-bom é o incentivo para o bom.
Mas se não reconhecemos o modelo;
Nem cuidamos do incentivo;
Haverá erro mesmo que com acúmulo de conhecimento.
Isto é chamado: grande segredo.

28

Capítulo XXVIII

Նա, ով ճանաչում Է Ուղու արական հզոր ուժը, երբ տեսանելի է միայն նրա քնքուշ կանացի մեղմությունը, տեսնում է, թե ինչպես են բազում կարկաչուն առուները, լցվելով մի հունի մեջ, մեծ գեւո դառնում: Երկնքի տակ եղած ամեն ինչը վերադառնում է Ուղու մեջ, Ա այդպիսով Ուղին պահպանում է իր մնայուն կատարելությունը միշտ պարզ ու անբիծ, մաքուր ն անմեղ մանկան պես:
Նա, ով գիտի, թե ինչպես է գրավում ճերմակը, մինչդեռ ինքն իր խոհեմ համեստությամբ միշտ մնում է սնի ստվերում՝ խոհեմության օրինակ ցուցադրելով համայն երկնքի տակ բոլոր ապրողներին, վերադառնում է անւիուիոխ ու կատարյալ բազմազանության հունը, այսինքն մարդու նախնական վիճակին:
Նա, ով գիտի փառքի փայլը, բայց գերադասում է անհայտությունը. իր ներկայությունը քողարկում է անթափանց վարագույրով, որի տակ, հասնելով իր ճանապարհի վերջին, հանգչում է համայն աշխարհում եղած ամեն ինչը: Այդպես է հարաւոն կատարելությունը կատարում իր ճանապարհի բոլորաշրջանը, ն տարեց մարդու մեջ մենք կրկին տեսնում ենք անմեղ մանկանը:
Անմշակ կավը, երբ տրորում ու ձե են տալիս դրան, գեղեցիկ ու պետքական անոթներ է դառնում: Իմաստունը, երբ նրան ընդգրկում են երկրի կառավարման մեջ, կատարյալ առաջնորդ է դառնում ն իր կիրառած օրենքներում ոչ մի բռնություն թույլ չի տալիս:

Quem conhece o masculino;
E preserva o feminino;
É o abismo do mundo.
Sendo o abismo do mundo;
A virtude eterna não escorre para fora;
E ele volta a ser um recém-nascido.
Quem conhece o claro;
E preserva o escuro;
É o modelo do mundo.
Sendo o modelo do mundo;
A virtude eterna não escorre para fora;
E ele retorna à unidade.
Quem conhece a honra;
E preserva a vergonha;
É o vale do mundo.
Sendo o vale do mundo;
A virtude eterna é o bastante;
E ele retorna à simplicidade.
Se a simplicidade é decomposta
Compõem-se as funções.
O homem santo usa-a;
E torna-se mestre dos funcionários.
Portanto:
O grande governo não necessita de Cortes.

29

Capítulo XXIX

Երբ ինչ-որ մեկն ուզում է զավթել իշխանությունը ն ձգտում է իրականացնել դա բռնությամբ, ես գիտեմ, որ ճա հաջողության չի հասնի: Իշխանությունը ոգու պես ւիխրուն ն անորսալի է Լ չի կարող նվաճվել բռնի գործողությամբ: Ով փորձում է բռնությամբ նվաճել մի բան, միայն ոչնչացնում է այն: Ով փորձում է ուժով պահպանել մի բան, անպայման կորցնում է այն:
Իրերի ընթացքն ու կեցության բնույթն այնպիսին են, որ այն, ինչն առջնում էր, կռայտնվի հետնում, այն, ինչը ջերմացնում էր, կսառչի, ուժեղը կդառնա թույլի զոհը: Ճիշտ այդպես հինավուրց, մեծ քաղաքների ավերակները ծաղրում են մեր ծրագրերն ու կատարած աշխատանքը:
Ուստի իմաստունը հրաժարվում է ավելորդ ջանքերից, անմիտ շքեղությունից ն անցողիկ գայթակղություններից:

Querer abarcar e manipular o mundo:
Eu vejo que não é possível.
O mundo é uma coisa espiritual;
É impossível manipular.
O manipulador iria arruiná-lo;
O abarcador iria perdê-lo.
Pois as coisas:
Ora precedem, ora seguem;
Ora se acalmam , ora se enfurecem;
Ora se fortalecem, ora fraquejam;
Ora ascendem, ora descendem.
Por isto o homem santo evita:
O excessivo.
O desmedido.
O desqualificado.

30

Capítulo XXX

Նա, ով Ուղուն համահունչ սկզբունքով ծառայում է իր իշխանին,
երբեք իշխանությունը բռնությամբ չի վերցնի իր ձեռքը: Քանզի բռնության հատուցումը բռնություն է
Զորքի անցած տեղում, փուշ ու տատասկ է աճում: Մեծ պատերազմներին հաջորդում Է սովը:
Հմուտ զորավարը որոշիչ հարված հասցնելուց հետո դադարեցնում Է բռնությունը: Նա չի շարունակում հարձակվել` իր ուժն ու գերազանցությունը ցուցադրելու համար: Հաղթական հարվածից հետո նա կանգ է առնում, ինքն իրեն թույլ չտալով պարծենալ կամ գոռոզանալ: Նա հարվածում է, որովհետն հարկադրված է: Հարձակվում Է միայն կարիքից ելնելով, բայց ոչ իր վարպետությունը ցուցադրելու համար:
Հասնելով կատարյալ հասունության վիճակին, ամեն ինչ սկսում է ծերանալ: Այն, ինչը համահունչ չի շարժվում Ուղուն, ժամանակից շուտ Է մահանում:

Quem ajuda o soberano através do Tao
Nâo viola o mundo com armas:
Porque tal ação sempre leva a uma reação.
Onde acampam exércitos crescem espinhos;
Sempre após combates seguem anos de miséria.
Boa é apenas a decisão e nada mais que isto!
Não há ousadia de conquistar pela violência!
Decisão sem auto-glorificação;
Decisão sem repressão;
Decisão sem orgulho;
Decisão devido a ser único modo de atuação;
Decisão sem violência.
Coisas que necessitam de reforço constante;
Logo envelhecem;
Isto é chamado: sem Tao.
Sem Tao logo não há Tao atuante.

31

Capítulo XXXI

Զենքերը, որքան էլ գեղեցիկ լինեն, չարի գործիք են` ատելի բոլոր ապրող արւսրաձների համար: Ուստի նրանք, ովքեր ճանաչում են Ուղին, խուսափում են զենքերից: Իմաստուն իշխանի համար խաղաղության օրոք առավել պատվավոր է ձախ կողմը, բայց պատերազմի օրոք` աջը: Քանզի նա զենքը վերցնում է միայն կարիքից ելնելով: Սուր զենքերը չարի գործիք են ն վայել չեն գերապատիվ իշխանին, նա օգտագործում է դրանք միայն անհրաժեշտության դեպքում ն գնահատում է խաղաղությունն ու անդորրը: Նրա համար զենքի ուժով տարած հաղթանակը պատվաբեր չէ: Տոնել զենքի ուժով տարած հաղթանակը՝ նշանակում է գովերգել ու մեծարել մարդասպանությունը:
Նա, ով հրճվում է մարդասպանությամբ տարած հաղթանակով, չի կարող երկար իշխել:
Տոնական արարողությունների Ժամանակ իշխանի ձախ ուսին մոտ կանգնելը մեծագույն պատիվ է: Սգո արարողության ժամանակ առավել պատվավոր է աջը:
Բանակի հրամանատարական կազմում Երկրորդ զորապեւոը միշտ կանգնում Է Իշխանի ձախ կողմում: Գլխավոր զորապետը կանգնում Է Իշխանի աջ կողմում: Գլխավոր զորապետին հատկացվում է աջ կողմը, ինչպես սգո արարողությունների ժամանակ: Քանզի նա, ով բազում կյանքեր է խլել, պետք է դառնագին ողբա իր զոհերի համար, ահա թե ինչու մարտում հաղթողը միշտ պետք է կանգնի սգո արարողության համար հատկացված տեղում:

Armas não são instrumentos de boa-sorte
São coisas que todos odeiam.
Portanto:
Quem está no Tao não se ocupam delas.
Quando em casa, o nobre honra seu lado esquerdo;
Quando usa armas, honra seu lado direito.
Armas não são instrumentos de boa-sorte
Não são instrumentos para nobres.
Mas se é impossível deixar de usá-las;
Utilize-as com calma e ponderação.
Ao vencer não louve a vitória.
Quem o faz alegra-se em assassinar;
E não pode alcançar seus objetivos no mundo.
Nos dias felizes prefere-se o lado esquerdo;
Nos dias infelizes prefere-se o lado direito.
O vice-comandante fica à esquerda;
O comandante fica a direita;
Do mesmo modo que o serviço fúnebre.
Massacres devem ser chorados com ais e lamentos;
Na vitória militar deve-se agir como em um serviço fúnebre.

32

Capítulo XXXII

Անսպառ ու անփոփոխ Ուղին (Դաոն) անուն չունի:
Թեն իր սաղմնային պարզության մեջ այն կարող Է անսահման փոքր լինել, աշխարհում ոչինչ չի կարող նվաճել այն: Ամենակարող Կայսրն իսկ. ճանաչելով Ուղին, կդառնա նրա խոհեմ հպատակը:
Երկինքն ու երկիրը զուգավորվում են Ուղու (Դաոյի) խորհուրդով ն կենարար ցողով ոռոգում համայն աշխարհը ն առանց մարդկանց միջամտության, ասես սեւիական ընթացքով, հասնում են ամենուր:
Գործողություն դառնալով` Ուղին անուն է ստանում: Անուն ստանալով` ճանաչելի է դառնում մարդկանց համար: ճանաչելով Ուղին` մարդիկ սկսում են վայելել Ուղու տված խաղաղությունը: Երբ մարդիկ սովորում են վայելել Ուղու տված խաղաղությունը, փրկվում են ձախողվելու ն սխալվելու վտանգներից:
Ուղին (Դառն) համայն աշխարհի հետ կապված է այնպես, ինչպես հովիտներից հոսող վտակները կապված են մեծ գետերի ու ծովերի հետ:

Tao… Intocável e Inominável;
Embora muito pequeno;
O mundo inteiro não o pode controlar.
Se reis e príncipes o preservarem;
As dez-mil-coisas por si mesmas se controlam.
Céus e terra se unem para destilar doce orvalho;
E o povo sem governo por si mesmo se coordena.
Mas quando ocorre a limitação
Logo surgem os nomes.
Quando os nomes surgem
Deve-se então saber parar.
Sabendo-se parar
Não se corre perigo.
Uma similaridade do Tao no mundo:
Os riachos da montanhas e águas do vales;
Indo para o rio e mar.

33

Capítulo XXXIII

Նա, ով գիտի ուրիշներին, խորաթափանց է: Նա, ով գիտի ինքն իրեն, իմաստուն է: Նա, ով հաղթում է ուրիշներին, ուժեղ է: Նա ու| հաղթում է ինքն իրեն, հզոր է: Նա, ով բավարարված է իր ունեցածով, հարուստ է: Նա, ով չի դադարում եռանդով կատարել իր սկսած գործը, մեծ կամքի տեր է:
Նա, ով իր զբաղեցրած դիրքում բավարարում է իրենից սպասվող պահանջները, երկար է դիմանում: Նա, ով մեռնում Է, բայց չի մոռացվում, ապրում է հավերժ:

Quem conhece os outros é inteligente;
Quem conhece a si mesmo é sábio.
Quem vence os outros é forte;
Quem vence a si mesmo é poderoso.
Quem é auto-suficiente é rico;
Quem persevera tem aspiração.
Quem não perde seu lugar é estável;
Quem na morte não morre é vivo.

34

Capítulo XXXIV

Մեծ Ուղին (Դառն) ամենուր Է: Ուղին ն ձախից Է, ն աջից:
Ամեն ինչ վերարտադրվում է Ուղու շնորհիվ, ամեն ինչ ծնվում ն. սնվում է Ուղուց: Երբ նրա աշխատանքն ավարտվում է, նա չի հավակնում իր գործն ավարտված համարել: Նա կյանք ու ձն է պարգնում բոլոր գոյերին` չհավակնելով լինել նրանց տերն ու աստվածը, նա անխտիր ներկա է բոլոր աննշան փոքր գոյերում:
Բոլոր գոյերը վերադառնում են իրենց արմատներին ու վերջանում ն չգիտեն, որ Ուղին է տանում նրանց այդ ճանապարհով, ն նա անխտիր ներկա է բոլոր վիթխարի զոյերում:
Ուստի ճիշտ նույն կերպ իմաստունը կարող Է իրագործել իր մեծ գործերը, ն միայն չձգտելով մեծության` կարող է իրոք հասնել մեծության:

O grande Tao é transbordante:
Está à direita,
Está à esquerda.
As dez-mil-coisas provêm dele;
E ele não as rejeita.
Realiza a obra;
E não as chama de propriedade.
Ele veste e alimenta as dez-mil-coisas
E não se assenhora delas.
Não tem desejos
E por isto é pequeno.
Mas como tudo depende dele
Chamamos grande.
Assim o homem santo:
Não se engrandece
Por isto executa a grande obra.

35

Capítulo XXXV

՛նրան, ով հետնում է Մեծ Ուղուն (Դաոյին), ծառայում է համայն աշխարհը: Մարդիկ նրա մոտ են գալիս, որովհետն նա չի վնասում, նա միայն խաղաղություն ն անդորր է պարգնում:
Գեղեցիկ երաժշտությունն ու առատ հյուրասիրությունը կստիպեն հյուրին միառժամանակ մնալ ու վայելել դրանք, բայց դա երկար չի տնի: Մինչդեռ, թեն բառերով նկարագրված Ուղին ո՛չ համ ունի, ո՛չ հոտ, թեն այն անտեսանելի է ու անլսելի, նրա գործածման ձներն ու գոյությունը անսպառ են ու անվերջանալի:

Quem é fiel ao Princípio
O mundo submete-se a ele.
Submete-se e não é prejudicado
E há grande paz.
Música e iguarias
Fazem o peregrino estagnar.
Mas o Tao surge da boca
Sem som e sem sabor.
Olha-se e nada se vê;
Ouve-se e nada se escuta;
Usa-se e nunca se esgota.

36

Capítulo XXXVI

Ներշնչելուց առաջ, անշուշտ պետք է արտաշնչել: Ուրիշին թուլացնելուց առաջ պետք է նախ ինքդ ուժ հավաքես: Եթե մեկն ուզում է գահընկեց անել մի իշխանի, ուրեւճմն ինքը պետք է իշխան դառնա: Եթե ոչ մի բան չես նվիրել, չես էլ կարող հետ պահանջել: Սա է «Ճանապարհը լուսավորող անտեսանելի լույսը»: Նուրբն ու թույլը հաղթում են կարծրին ն ուժեղին:
Ձուկը չի կարելի հանել ջրից, ճիշտ այնպես ինչպես ւոիրակալը չպետք է ի ցույց դնի Ժողուվրդին երկրի հարստացման ուղիները:

Para comprimir
Deve-se, primeiro, deixar expandir.
Para enfraquecer
Deve-se, primeiro, deixar fortalecer.
Para destruir
Deve-se, primeiro, deixar desabrochar.
Para retirar
Deve, primeiro, dar.
Isto é chamado:
Conhecer o invisível.
A leveza é maior que a dureza.
A fraqueza maior do que a fortaleza.
Não se tira o peixe das profundezas.
Não se mostra ao povo
Os mecanismos pela qual age o reino.

37

Capítulo XXXVII

Ուղին իր բնական ընթացքով ոչինչ չի անում (ոչինչ չի անում զուտ անելու համար), բայց չկա աշխարհում մի բան, որ այն չանի:
Եթե իշխաններն ու արքաները կարողանային Ուղուն համընթաց շարժվել, երկրում ամեն ինչ նրանց կառավարման ներքո ինքնըստինքյան ու բնականոն ընթացքով կշարժվեր:
Եթե այդ շարժումը լիներ իմ գերագույն ցանկության առարկան, ես այն կարտտահայտեի անանուն պարզությամբ:
Անանուն պարզությունը ազատ Է բոլոր արտաքին նպատակներից:
Առանց մեր ցանկության, ամեն ինչ շարժվում է խաղաղ ու հանգիստ, բնականոն ընթացքով, ասես սեփական կամքով:

O Tao é eterno não-fazer:
E nada fica por fazer.
Se reis e príncipes o preservarem;
As dez-mil-coisas por si mesmas se transformam.
Se tudo se faz provocando desejo
Eu o evito através da simplicidade.
A simplicidade inominável não gera desejos;
A ausência de desejos cria a paz;
E o mundo se endireita por si mesmo.

38

Capítulo XXXVIII

Նա, ով առավելագույն չափով տիրապետելով Ուղու (Դաոյի) առաքինություններին, չի ձգտում ցուցադրել դրանք, ոչինչ չի կորցնում: Նա, ով ունենալով Ուղու ամենաչնչին առաքինությունը, աճեն կերպ ձգտում է ցուցադրել այն, իրականում ոչինչ էլ չունի:
Նա, ով առավելագույն չաւիով ւտտիրւսպետելով Ուղու (Դաոյի) առաքինություններին, ոչ մի անբնական բան չի անում, որնէ բան անելու կարիքը չունի: Նա, ով ունենալով Ուղու ամենաչնչին առաքինությունը, անդադար բանում Է հանուն ինչ-որ շահի, ստիպված կլինի միշտ ն ունայն բանել:
Նա, ով օժտված է մեծ մարդասիրությամբ, միշտ ձգտում է արտահայտել դա, թեն դրա կարիքը չունի: Նա, ով օժտված է մեծ արդարամտությամբ, միշտ ձգտում է իրականացնել այն, որովհետն միշտ արդարադատության կարիքն ունի ՛նա, ով մեծապես ավանդապաշտ է, միշտ ձգտում է ցուցադրել դա, ն երբ մարդիկ չեն ընդունում նրա ավանդապաշտությունը, պատրաստ է բռնությամբ հաստատել այն:
Ուստի, երբ մարդիկ կորցնում են Ուղին (Դառն), հայտնվում Է առաբինությունը, երբ կորցնում են առաքինությունը, հայտնվում է մարդասիրությունը, երբ կորչում է մարդասիրությունը, հայտնվում է արդարադատությունը, իսկ երբ կորչում է արդարադատությունը, հայտնվում է ավանդապաշտությունը: Իսկ ավանդապաշտությունը, որը բխում է խեղաթյուրված նվիրվածությունից ն կույր հավատից, միշտ պատրաստ է խռովություն ծնել:
Ուստի նա, ով ասում է, որ գիտի Ուղին, տեսնում է ծաղիկը, բայց չի նկատում պտուղը:
Իմաստունը սպասում է մնայուն պտուղին ն չի տարվում անցողիկ ծաղիկներով: Ուստի իմաստունը ընտրում է ամձենակարնորը ն հրաժարվում է մնացածից.

A virtude superior não se ostenta virtude
Por isto tem virtude.
A virtude inferior não larga a virtude
Por isto não tem virtude.
A virtude superior não age
E por isto não deixa de agir.
A virtude inferior não age
E por isto deixa de agir.
Quando a moralidade atua e ninguém reage
Ela então atua com grande provocação.
Portanto:
Perdendo-se o Tao, eis a virtude;
Perdendo-se a virtude, eis o amor humano;
Perdendo-se o amor humano, eis a justiça;
Perdendo-se a justiça, eis a moralidade.
A moralidade reduz a fé e a fidelidade;
Sendo a origem de toda desordem.
O saber prematuro é mera aparência do Tao
E o começo de toda loucura.
Por isto o homem maduro:
Atem-se ao real e não à aparência;
Atem-se ao palpável e não ao impalpável;
Afasta o ali e agarra o aqui.

39

Capítulo XXXIX

Հնուց ի վեր կատարյալ ամեն ինչը ձիասնական է եղել Ուղու (Դաոյի) հետ. երկինքը՝ իր պարզությամբ ու պայծառությամբ, երկիրը՝ իր կարծրությամբ ու կայունությամբ, ուղուց սնվող ոգիները` հզորացած ուղուց ստացած ուժով, առատ ու բերքատու հովիւտները՝ հարստացած ուղու փթթանքով: Բոլոր ողջ արարածները, ովքեր ապրում են ուղու ընթացքով, տիրակալներն ու իշխանները, ովքեր կառավարում են ուղու իմաստնությամբ, բոլորը ծնվում են Ա սնվում մեկ ու միակ Ուղուց (Դաոյից): Եթե երկինքը մաքուր չլիներ, շուտով կքայքայվեր:
Եթե երկիրը կայուն չլիներ, շուտով կճաքեր ու կքանդվեր Առանց ուղու հզորության ոգիները շուտով կընկճվեին, Եթե հովիտները հարուստ ու բերքառատ չլինեին կդատարկվեին քամիներից:
Առանց ուղու կենսական ուժի բոլոր արարածները կվերանային: Առանց ուղու բարոյական ուժի իշխաններն ու ւոիրակալները կւտապալվեին:
Անկախ մեծությունից ու բարձրությունից ամեն ինչը կոչնչանար ու կփտեր:
Ուստի արժանապատվությունը աճում ն ուժ է ստանում նվաստությունից, պատիվը կառուցվում է նսեմության վրա, իսկ գոռոզությունն ու մեծամտությունը հանդարտվում ու հավասարակշռվում են իրենց ծնած խոհեմությամբ:
Ահա թե ինչու իմաստուն իշխաններն ու արքաներն իրենք իրենց «որբ», «նվաստ» ու «մոլորված» են անվանում: Որովհետե. իրենց նվաստ համարելով, նրանք տեսնում են իրենց արժանապատվության իրական հիմքը: Քանզի միայն թվարկելով կառքի տարբեր մասերը, չես կարող բացատրել, թե ո՞րն Է այդ իրի ուլատակը: Ուստի նրանք չեն ձգտում երեալ նեֆրիտի պես բարետես ու շքեղ, այլ գերադասում են նմանվել անհրապույր ու հասարակ քարին

Esta é a unificação dos príncipios:
O céu uno ficou limpo
A terra una ficou sólida
O espírito uno ficou avivado
O vale uno ficou cheio
As dez-mil-coisas unas ficaram geradoras
Os reis e príncipes unos ficaram dignos
Isto pela unificação.
O céu não limpo talvez rachasse
A terra não sólida talvez vacilasse
O espírito não avivado talvez sucumbisse
O vale não cheio talvez se esgotasse
As dez-mil-coisas não geradoras talvez se extinguissem
Os reis e príncipes não dignos talvez se destronariam.
Por isto:
O nobre tem suas raízes no humilde
O alto tem seu fundamento no baixo.
Por isto
Reis e príncipes devem ser intitulados:
Orfãos, viúvos e sem mérito
Porque suas raízes está na humildade. Ou não?
Portanto:
A glória verdadeira não se gloria.
Não deve-se buscar o esplendor do jade
Mas sim a rudeza da pedra.

40

Capítulo XL

Ուղին (Դաոն) շարժվում է` անդադար փոխակերպվելու| հակադիրների: Եվ Ուղու հզոր գորձերի ամենաճիշտ բնութագիրը խոհեմությունն է:
Երկնքի տակ եղած բոլոր գոյերը ծնունդ են առնում ն անուն են ստանում ուղուց: Գոյությունն ինքը` անանուն ն անգոյ, ծնվում է ուղուց:

O retorno é o movimento do Tao;
Suavidade é a operação do Tao.
Sob o céu:
As dez-mil-coisas nascem do ser
E o ser nasce do não-ser.

41

Capítulo XLI

Իմաստունը ճանաչելով Ուղին, ձգտում է ամեն ինչում հետնել նրան: Ուսյալը, ճանաչելով Ուղին, երբեմն հետնում է նրան, երբեմն մոռանում՝ նրա մասին: Անմիտ տգետը, լսելուլ Ուղու մասին ծիծաղում ու ծաղրում է ճրա ուսմունքը Իրոք, եթե Ուղին ծաղրանքի չենթարկվեր, իսկական ուսմունք չէր լինի:
Ուստի ասում են. ճանաչելով Ուղին, իմաստունը նմանվում Է հիմարի, Ուղիով առաջ ընթացողը նման է նահանջողի, հարթ ուղին իրականում քարքարոտ ճանապարհ է, Ուղու բարձրագույն արժեքն անւոեսանելի Է աչքի համար, իսկ Ուղու գեղեցկությունը աչք է ցավեցնում, նրա առաւոությունը կոչված է լրացնելու ամենաչնչին կարիքը, նրա ամենամեծ արժանիքը առաջին հայացքից թույլ ու անշուք է երնում:
Քանզի ամենամեծ ուղղանկյունը անկյուն չունի, ամենամեծ կառքը բոլորից դանդաղ է շարժվում, ամենահզոր ձայնը անլսելի է մարդու ականջի համար, ամենամեծ պատկերն անտեսանելի է մարդու աչքի համար, իսկ ուղին նման է անտեսանելու թողած ստվերին Ուղին (Դառն) անտեսանելի Է ե անանուն, բայց կյանք ու ամբողջականություն է տալիս բոլոր գոյերին:

Quando uma pessoa superior escuta o Tao;
Ele o pratica zelosamente.
Quando uma pessoa mediana escuta o Tao;
Ela o segue alguns momentos;
Mas não o segue em outros.
Quando uma pessoa inferior escuta o Tao;
Ela ri dele às gargalhadas:
Se não rir alto,
Então não ouviu sobre o Tao.
Por isto existem as sentenças:
O Tao é claro, mas parece escuro;
O Tao é progressivo, mas parece retrógrado;
O Tao é plano, mas parece escabroso.
A Virtude é suprema, mas parece um vale;
A Virtude é firme, mas parece vazia;
A Virtude é sólida, mas parece vacilante.
O grande quadrado não tem cantos;
O grande talento não termina cedo;
A grande música não se ouve;
A grande imagem não tem definição.
O Tao oculta-se no sem-nome
E só o Tao pode bem atuar
Dando a si mesmo.

42

Capítulo XLII

Ուղին (Դառն) ունի մեկ ակունք, ակունքը ծնում է երկու հակադիրներին: Երկուսից բխում է երրորդը` անդադար փոխակերսայվող շարժումը: Երեքը ձնում են բոլոր գոյերին: Բոլոր գոյերը ծնվում են մութ ու անտեսանելի աճսահմանությունից ն ընթանում դեպի լուսավոր կեցություն` ներդաշնակված դատարկության շնչից բխած Յին ն Յան հակադիր ուժերով:
Ոչ մի մարդ չի ուզում որբ լինել, ոչ ոք չի բավարարվում նսեմությամբ, ոչ ոք չի ցանկանում մոլորված լինել` առանց նավապեւոի մնացած նավի նման, մինչդեռ հենց այսպես են իմաստունները` բնութագրում իրենց. որբ, նսեմ ու մոլորված:
Ուստի որոշ գոյեր վեր են ելնում՝ իջնելով, իսկ մյուսները իջնում են` վեր ելնելով: Ես սովորեցնում եմ այն, ինչը քարոզում են նան ուրիշները Բռնության ն ուժին ապավինողը իր բնական մահով չի մեռնում Սա է իմ ուսմունքի հիմքը:

O Tao gera o Um;
O Um gera o Dois;
O Dois gera o Três;
O Três gera as dez-mil-coisas.
As dez-mil-coisas tem atrás de si escuridão;
A sua frente elas abraçam a luz;
E o vazio lhes dá a harmonia.
O que os homens mais detestam;
É serem orfãos, viúvos ou sem méritos;
Títulos de reis e príncipes.
Portanto:
As coisas se perdem quando se ganham;
E se ganham quando se perdem.
Eu também ensino conforme a tradição dos homens:
Os violentos não alcançam morte natural
Isto eu considero o fundamento do ensino.

43

Capítulo XLIII

Աշխարհում գոյություն ունեցող ամենափափուկ ն զիջող բանը կարող է դիմադրել ն հաղթել ամենակարծրին: Այն, ինչը չունի կեցության բավարար պայմաններ, լցնում ն զբաղեցնում է դատարկ ճեղքերը: Ուստի ես շատ լավ գիտեմ, թե ինչ առավելություն է տալիս չգործելը:
Աշխարհում շատ քչերը կան, ովքեր հետնում են առանց բառերի ուսմունքին ն հասկանում են չգործելուց բխող առավելությունները:

Sob o céu:
O mais suave
Vence aquilo que é mais firme.
O não-manifesto
Penetra naquilo que é impenetrável.
Nisto reconheço o valor da não-ação.
O ensino sem palavras;
O valor da não-ação;
Sob o céu poucos conseguem.

44

Capítulo XLIV

Ի՞նչն է ավելի կարնոր, փա՞ռքը, թե կյանքը: Ի՞նչն է ավելի արժեքավոր, կյա՝նքը, թե հարստությունը: Ի՞նչն է ավելի գերադասելի, հրաժարվել ամեն ինչից հանուն կյանքի, թե պահպանել մնացած ամեն ինչը ն զրկվել կյանքից: Ի՞նչն է ավելի շատ ցավ ու վիշտ պատճառում:
Նա, ով կառչում է փառքից, հրաժարվում է ավելի մեծ հարստությունից Այն տիրակալը, որը լցնում է իր անձնական գանձարանը, կորցնում է առավել մեծ գանձերով հարուստ երկիրը
Նա, ով բավարարվում է իր ունեցածով, չի վախենում խայտառակությունից: Նա, ով չափի զգացողություն ունի, փորձանքի մեջ չի ընկնում: Նա, ով գիտի, երբ է պետք կանգ առնել, խուսափում է վտանգից ու երկար է ապրում:

O nome ou sua pessoa:
O que deveremos privilegiar?
A pessoa ou suas posses:
O que deveremos valorizar?
O ganho ou a perda:
O que é pior?
Por isto:
Acumular coisas traz grande gasto.
Juntar coisas traz enorme desperdício.
Tendo-se o suficiente não se passa vergonha;
Sabendo controlar-se não se corre perigo;
E por isto pode-se durar permanentemente.

45

Capítulo XLV

Նա, ով գիտի, որ իր մեծագույն նվաճումը ամենաչնչին արժեքն իսկ չունի, երկար կպահպանի իր եռանդը: Մեծագույն լիությունը հավասար է դատարկության: Մակընթացությունը երբեք չի հոգնում: Լլմենամեծ ուղիղ գիծը կոր է երեում, ամենախոր արվեստը հիմարության նման Է, ն ամենաճարտար պերճախոսությունը կակազի բարբաջանք է հիշեցնում:
Անդադար շարժումը հաղթահարում է ցուրտը, կատարյալ հանդարտությունը հաղթահարում է շոգը: Համայն աշխարհի ամենաճշգրիտ օրենքը բխում Է հանդարւոությունից:

A Grande Realização parece insuficiente;
Mas seu efeito é permanente.
A Grande Abundância parece vazia;
Mas seu efeito é inesgotável.
A Grande Retidão parece tortuosa;
A Grande Habilidade parece tolice;
A Grande eloquência parece balbuciante.
O movimento vence o frio;
O repouso vence o calor;
Pureza e repouso são os padrões do mundo.

46

Capítulo XLVI

Երբ երկրում իշխում է Ուղին (Դաոն), իշխաններն իրենց արագավազ նժույգներին ուղարկում են դաշտերը հերկելու: Երբ աշխարհում մոռանում են Ուղու (Դաոյի) մասին, ռազմական նժույգները տրորում են բերքով լի արտերը:
Չկա ավելի մեծ մեղք. քան սին պատվախնդրությունը, չկա ավելի մեծ արհավիրք, քան ազգակիցների միջն. անհաշտությունը: Չկա ավելի մեծ հիմարություն, քան շահի հետնից ընկնելը:
Ուստի եղածով բավարարվողը միշտ գոհ է:

Quando o Tao reina sob o céu
Usamos corcéis para carregar esterco.
Quando o Tao não reina sob o céu
Cavalos de batalha procriam nos pastos verdes.
O maior erro é submeter-se ao desejo;
A maior violação é ser insaciável;
A maior falta é querer possuir.
Por isto:
Saber bastar-se no que basta é o bastante.

47

Capítulo XLVII

Առանց տանից դուրս գալու կարելի է ճանաչել աշխարհը, առանց լուսամուտից դուրս նայելու կարելի է տեսնել երկնային ուղին: Բայց որքան հեռու գնաս, այնքան ավելի քիչ կիմանաս:
Ուստի իմաստունը ոչ մի տեղ չի գնում, բայց ամեն ինչ գիտի: Իմաստունը, նույնիսկ առանց տեսնելու, ամեն ինչ իր ճիշտ անունով է կոչում: Իմաստունը հասնում Է իր նպատակին առանց անբնական ջանք թափելու

Sem sair de casa
Pode-se conhecer o mundo.
Sem olhar pela janela
Pode-se ver o Tao do céu.
Quanto mais longe se vai
Menos se conhece.
Por isto:
O homem santo
Não viaja e conhece;
Não olha e sabe;
Não age e realiza.

48

Capítulo XLVIII

Նա, ով նվիրում է իրեն ուսմանը, օրեցօր ընդլայնում է իր գիտելիքները: Նա, ով նվիրում է իրեն Ուղուն, օրեցօր սակավեցնում է իր գործողությունները:
՛նա դադարում է գործել ն ի վերջո այնքան է հանդարտվում, որ այլես ոչինչ չի անում (բնականից առավել պահանջվող ջանքով): Հասնելով չգործելու կատարյալ աստիճանին, նա հասկանում Է, որ իրականում չկա աշխարհում մի բան, որն ինքը չանի:
Նա, ով իրոք տիրում է աշխարհին, ոչ մի ջանք չի գործադրում դրա համար: Նա, ով ջանում է տիրանալ աշխարհին, ոչնչի չի տիրանում:

No estudo a cada dia se cresce mais
No Tao a cada dia se decresce mais
E decresce, decresce
Até chegar-se à não-ação.
Na não-ação nada deixa de agir.
Conquista-se o mundo
Quando não se tem o que fazer.
Quando se tem o que fazer
Não se conquista o mundo.

49

Capítulo XLIX

Իմաստունը չունի իր սեփական անփոփոխ կարծիքը, նա ճտածում է այնպես, ինչպես մւտածում են բոլոր մարդիկ:
Իմաստունը բարի է նրանց նկատմամբ, ովքեր բարի են իր նկատմամբ: Իմաստունը բարի է նան նրանց նկատմամբ, ովքեր բարի չեն իր նկատմամբ: Քանզի իսկական բարությունը ընտրություն չի անում:
Իմաստունը անկեղծ է նրանց հետ, ովքեր անկեղծ են իր հետ: Իմաստունը անկեղծ է նան նրանց հետ, ովքեր անկեղծ չեն իր հեւո: Քանզի իսկական անկեղծությունը խտրական չէ:
Իմաստունը բոլոր մարդկանցից ավելի անվճռական է երեում, որովհետն նրա միտքն ու զգացմունքները հավասար են բաշխված ամեն ինչի նկատմամբ: Մարդիկ աչքերն ու ականջները զգոն պահած հետնում են նրան, իսկ նա բոլորին վերաբերվում է այնպես, ինչպես կվերաբերվեր սեւիական երեխաներին:

O homem santo não tem coração:
Ele faz seu o coração das cem-famílias.
«Para os bons, sou bom;
Para os não-bons também sou bom;
Esta é a bondade da virtude.»
«Com o fiel, sou fiel;
Com o infiel também sou fiel;
Esta é a fidelidade da virtude.»
Sob o céu, o homem santo é pacífico
E faz com que os corações se unam.
As cem-famílias lhe dão olhos e ouvidos
E o homem santo as recebe como suas crianças.

50

Capítulo L

Մարդիկ ծնվում են ու մահանում, հետո ծնվում են ուրիշները Ա նույնպես մահանում: Յուրաքանչյուր տասից երեքը նոր են կյանք մտնում, իսկ երեքն արդեն հեռանում են կյանքից: Յուրաքանչյուր տասից երեքը ապրելու մեծ ցանկությամբ են տոգորված, բայց նրանց նախաձեռնություններն ու արարքները նրանց ուղղակիորեն տանում են դեպի անխուսափելի մահ: Իսկ պատճառն այն է, որ նրանք ձգտում են հավերժ ապրել:
Բայց ես լսել եմ, որ նա, ուվ հասկացել Է կյանքի իմաստը, կարողանում Է ապրել իր կյանքը՝ ստիպված չլինելով երբեէ կռվել ռնգեղջյուրների կամ առյուծների դեմ, ն հասնում է կյանքի բնական վերջին` խուսափելով ինչպես մուրացիկի ցնցոտիներից, այնպես էլ մահաբեր թրից: Նրա ճանապարհին ռնգեղջյուր չի պատահում, որ իր եղջյուրով խոցի նրան, նրա ճանապարհին վագր չի հայտնվում, որ իր ճանկերով հոշոտի նրան, ոչ էլ սուր զենք է սպասում, որ թրատի նրան:
Իսկ պատճառն այն է, որ նա մահվան համար առիթ չի ստեղծում:

Expôr vida é impôr morte.
Três em dez são companheiros na vida;
Três em dez são companheiros na morte;
Três em dez são companheiros que caminham para o campo de morte.
E qual é a razão?
Por viverem intensamente a vida.
Ouve-se do que bem cultiva a vida:
Por terra não encontra rinocerontes ou tigres
Entre um exército não sofre com armas e escudos.
O rinoceronte não encontra onde cravar o chifre;
O tigre não tem onde cravar as garras;
As armas não encontram onde cravar a lâmina.
E qual é a razão?
O homem santo não tem campo de morte.