Biraz düşündükten sonra ekledi:

Pero después de una breve reflexión, añadió:

“Evcil ne demek?”

— ¿Qué significa “domesticar”?

“Buralı değilsin besbelli. Ne arıyorsun burada?”

— Tú no eres de aquí —dijo el zorro— ¿qué buscas?

“İnsanları arıyorum. Evcil ne demek?”

— Busco a los hombres —le respondió el principito—. ¿Qué significa “domesticar”?

“İnsanlar,” dedi tilki, “insanların tüfekleri vardır. Ava çıkarlar. Hepimizin rahatını kaçırırlar. Bir de kümeslerde tavuk beslerler. Başka dertleri yoktur. Yoksa piliç mi arıyorsun?”

— Los hombres —dijo el zorro— tienen escopetas y cazan. ¡Es muy molesto! Pero también crían gallinas. Es lo único que les interesa. ¿Tú buscas gallinas?

“Hayır, dost arıyorum. Evcil ne demek?”

— No —dijo el principito—. Busco amigos. ¿Qué significa “domesticar”? —volvió a preguntar el principito.

“Artık kimselerin umursamadığı bir geleneğin gereği. Bağlar kurmak demektir.”

— Es una cosa ya olvidada —dijo el zorro—, significa “crear vínculos… ”

“Bağlar kurmak mı?”

— ¿Crear vínculos?

“Evet. Sözgelimi sen benim için şimdi yüz binlerce oğlan çocuğundan birisin. Ne senin bana bir gereksinmen var ne de benim sana. Ben de senin için yüz binlerce tilkiden biriyim. Ama beni evcilleştirirsen birbirimize gereksinme duyarız. Sen benim için dünyada bir tane olursun, ben de senin için.”

— Efectivamente, verás —dijo el zorro—. Tú no eres para mí todavía más que un muchachito igual a otros cien mil muchachitos y no te necesito para nada. Tampoco tú tienes necesidad de mí y no soy para ti más que un zorro entre otros cien mil zorros semejantes. Pero si tú me domesticas, entonces tendremos necesidad el uno del otro. Tú serás para mí único en el mundo, yo seré para ti único en el mundo…

“Biraz biraz anlıyorum,” dedi Küçük Prens, “bir çiçek var… Galiba beni evcilleştirdi.”

— Comienzo a comprender —dijo el principito—. Hay una flor… creo que ella me ha domesticado…

“Olabilir,” dedi tilki, “dünyada neler olmuyor ki?”

— Es posible —concedió el zorro—, en la Tierra se ven todo tipo de cosas.

“Ama bu dediğim Dünya’da olmadı!”

— ¡Oh, no es en la Tierra! —exclamó el principito.

Tilki şaşırmış, meraklanmıştı:

El zorro pareció intrigado:

“Yoksa başka bir gezegende mi?”

— ¿En otro planeta?

“Evet.”

— Sí.

“O gezegende avcı var mıdır?”

— ¿Hay cazadores en ese planeta?

“Yok.”

— No.

“Bak bu çok ilginç. Peki, ya piliç?”

— ¡Qué interesante! ¿Y gallinas?

“Yok.”

— No.

“Hiçbir şey tam istendiği gibi olmuyor,” dedi tilki içini çekerek:

— Nada es perfecto —suspiró el zorro.

Ama hemen konuya döndü:

Y después volviendo a su idea:

“Hayatımda hiç değişiklik yoktur. Ben piliçleri avlarım, insanlar beni avlar. Bütün piliçler birbirine benzer, bütün insanlar da. Doğrusu epey sıkıcı. Ama beni bir evcilleştirsen hayatım günlük güneşlik oluverir. Öteki ayak seslerinden apayrı bir ayak sesi tanırım. O sesler korkuyla kovuğuma kaçırtır beni, seninkiyse tatlı bir ezgi gibi yeraltından çağıracaktır.

— Mi vida es muy monótona. Cazo gallinas y los hombres me cazan a mí. Todas las gallinas se parecen y todos los hombres son iguales; por consiguiente me aburro un poco. Si tú me domesticas, mi vida estará llena de sol. Conoceré el rumor de unos pasos diferentes a todos los demás. Los otros pasos me hacen esconder bajo la tierra; los tuyos me llamarán fuera de la madriguera como una música.

Bak, öteki buğday tarlalarını görüyor musun? Ben ekmek yemem. Buğdayın önemi yok benim için. Buğday tarlaları bana bir şey demiyor. Bu çok acı ama senin saçın altın renginde. Beni evcilleştirsen ne iyi olurdu, bir düşün! Altın rengindeki başaklar seni anımsatacak artık. Başaklardaki rüzgârı dinlemeye can atacağım.”

Y además, ¡mira! ¿Ves allá abajo los campos de trigo? Yo no como pan y por lo tanto el trigo es para mí algo inútil. Los campos de trigo no me recuerdan nada y eso me pone triste. ¡Pero tú tienes los cabellos dorados y será algo maravilloso cuando me domestiques! El trigo, que es dorado también, será un recuerdo de ti. Y amaré el ruido del viento en el trigo.

Tilki sustu ve uzun bir süre Küçük Prens’i süzdü:

El zorro se calló y miró un buen rato al principito:

“Ne olursun evcilleştir beni,” dedi.

— Por favor… domestícame —le dijo.

“Çok isterdim ama vaktim az. Dostlar edinmeli, yeni şeyler tanımalıyım.”

— Bien quisiera —le respondió el principito pero no tengo mucho tiempo. He de buscar amigos y conocer muchas cosas.

“Yalnız evcilleştirdiğin şeyleri tanıyabilirsin,” dedi tilki, “insanların tanımaya ayıracak zamanları yok artık. Aldıklarını hazır alıyorlar dükkânlardan. Ama dost satan dükkânlar olmadığı için dostsuz kalıyorlar. Dost istiyorsan beni evcilleştir işte…”

— Sólo se conocen bien las cosas que se domestican —dijo el zorro—. Los hombres ya no tienen tiempo de conocer nada. Lo compran todo hecho en las tiendas. Y como no hay tiendas donde vendan amigos, los hombres no tienen ya amigos. ¡Si quieres un amigo, domestícame!

“Evcilleştirmek için ne yapmalıyım?”

— ¿Qué debo hacer? —preguntó el principito.

“Çok sabırlı olmalısın. Önce benden biraz ötede çimenlerin arasında oturacaksın. Şöyle. Ben seni göz ucuyla süzeceğim, sen ağzını açmayacaksın. Çünkü sözcükler, yanlış anlama kaynağıdır. Her gün biraz daha yakınımda oturursun…”

— Debes tener mucha paciencia —respondió el zorro—. Te sentarás al principio un poco lejos de mí, así, en el suelo; yo te miraré con el rabillo del ojo y tú no me dirás nada. El lenguaje es fuente de malos entendidos. Pero cada día podrás sentarte un poco más cerca…

Ertesi gün Küçük Prens yine geldi.

El principito volvió al día siguiente.

“Hep aynı saatte gelsen daha iyi olur,” dedi tilki, “sözgelimi öğleden sonra saat dörtte gelecek olsan ben saat üçte mutlu olmaya başlarım. Her geçen dakika mutluluğum artar. Saat dört dedi mi meraktan yerimde duramaz olurum. Mutluluğumun armağanını veririm sana. Ama gelişigüzel gelirsen içimi sana hangi saatte hazırlayacağımı bilemem. Ayinsiz olmuyor.”

— Hubiera sido mejor —dijo el zorro— que vinieras a la misma hora. Si vienes, por ejemplo, a las cuatro de la tarde; desde las tres yo empezaría a ser dichoso. Cuanto más avance la hora, más feliz me sentiré. A las cuatro me sentiré agitado e inquieto, descubriré así lo que vale la felicidad. Pero si tú vienes a cualquier hora, nunca sabré cuándo preparar mi corazón… Los ritos son necesarios.

“Ayin nedir?”

— ¿Qué es un rito? —inquirió el principito.

“O da artık kimsenin umursamadığı bir gelenek. Bir günü öbür günlerden, bir saati öbür saatlerden ayırır. Sözgelimi peşimdeki avcıların bir ayinleri var. Her perşembe köylü kızlarla dans ederler. Bu yüzden perşembe benim için eşsiz bir gündür! O gün bağlara kadar uzanırım. Avcılar belirsiz günlerde dans etselerdi, bütün günler birbirine benzeyecek, ben de hiç keyif çatamayacaktım.”

— Es también algo demasiado olvidado —dijo el zorro—. Es lo que hace que un día no se parezca a otro día y que una hora sea diferente a otra. Entre los cazadores, por ejemplo, hay un rito. Los jueves bailan con las muchachas del pueblo. Los jueves entonces son días maravillosos en los que puedo ir de paseo hasta la viña. Si los cazadores no bailaran en día fijo, todos los días se parecerían y yo no tendría vacaciones.

Küçük Prens tilkiyi evcilleştirdi. Ayrılık saati yaklaşınca tilki:

De esta manera el principito domesticó al zorro. Y cuando se fue acercando el día de la partida:

“Ah,” dedi “gözyaşlarımı tutamayacağım.”

— ¡Ah! —dijo el zorro—, lloraré.

“Suç sende,” dedi Küçük Prens. “Sana kötülük etmeyi düşünmemiştim, kendin istedin evcilleşmeyi.”

— Tuya es la culpa —le dijo el principito—, yo no quería hacerte daño, pero tú has querido que te domestique…

“Orası öyle.”

— Ciertamente —dijo el zorro.

“Şimdi de gözyaşlarını tutamıyorsun.”

— ¡Y vas a llorar!, —dijo él principito.

“Orası öyle.”

— ¡Seguro!

“Öyleyse bundan bir kazancın olmadı!”

— No ganas nada.

“Oldu, oldu,” dedi tilki, “başak tarlaları meselesi…”

— Gano —dijo el zorro— he ganado a causa del color del trigo.

Sonra ekledi:

Y luego añadió:

“Git, bir daha bak güllere. Seninkinin eşsiz olduğunu anlayacaksın. Sonra gel, helalleşelim; sana bir sır vereceğim.”

— Vete a ver las rosas; comprenderás que la tuya es única en el mundo. Volverás a decirme adiós y yo te regalaré un secreto.

Küçük Prens, güllere bir daha bakmaya gitti:

El principito se fue a ver las rosas a las que dijo:

“Siz benim gülüme hiç mi hiç benzemiyorsunuz. Şimdilik değersizsiniz. Ne sizi evcilleştiren olmuş ne de siz kimseyi evcilleştirmişsiniz. Tilkim eskiden nasıldı, öylesiniz. O da önceleri tilkilerden bir tilkiydi ama ben onu dost edindim, şimdi dünyada bir tane.”

— No son nada, ni en nada se parecen a mi rosa. Nadie las ha domesticado ni ustedes han domesticado a nadie. Son como el zorro era antes, que en nada se diferenciaba de otros cien mil zorros. Pero yo le hice mi amigo y ahora es único en el mundo.

Güller güç duruma düşmüşlerdi.

Las rosas se sentían molestas oyendo al principito, que continuó diciéndoles:

“Güzelsiniz ama boşsunuz,” diye ekledi. “Kimse sizin için canını vermez. Buradan geçen herhangi bir yolcu benim gülümün size benzediğini sansa bile o tek başına topunuzdan önemlidir. Çünkü üstünü fanusla örttüğüm odur, rüzgârdan koruduğum odur, kelebek olsunlar diye bıraktığımız birkaç tanenin dışında bütün tırtılları uğrunda öldürdüğüm odur. Yakınmasına, böbürlenmesine hatta susmasına kulak verdiğim odur. Çünkü benim gülümdür o.”

— Son muy bellas, pero están vacías y nadie daría la vida por ustedes. Cualquiera que las vea podrá creer indudablemente que mí rosa es igual que cualquiera de ustedes. Pero ella se sabe más importante que todas, porque yo la he regado, porque ha sido a ella a la que abrigué con el fanal, porque yo le maté los gusanos (salvo dos o tres que se hicieron mariposas) y es a ella a la que yo he oído quejarse, alabarse y algunas veces hasta callarse. Porque es mi rosa, en fin.

Sonra tilkiyle buluşmaya gitti:

Y volvió con el zorro.

“Hoşça kal,” dedi.

— Adiós —le dijo.

“Hoşça git,” dedi tilki. “Vereceğim sır çok basit: İnsan ancak yüreğiyle baktığı zaman doğruyu görebilir. Gerçeğin mayası gözle görülmez.”

— Adiós —dijo el zorro—. He aquí mi secreto, que no puede ser más simple: sólo con el corazón se puede ver bien; lo esencial es invisible para los ojos.

Küçük Prens unutmamak için tekrarladı:
“Gerçeğin mayası gözle görülmez.”

— Lo esencial es invisible para los ojos —repitió el principito para acordarse.

“Gülünü bunca önemli kılan, uğrunda harcadığın zamandır.”

— Lo que hace más importante a tu rosa, es el tiempo que tú has perdido con ella.

Küçük Prens unutmamak için tekrarladı:
“Uğrunda harcadığım zamandır.”

— Es el tiempo que yo he perdido con ella… —repitió el principito para recordarlo.

“İnsanlar bu gerçeği unuttular, sen unutmamalısın. Evcilleştirdiğin şeyden her zaman sen sorumlusun. Gülünden sen sorumlusun…”

— Los hombres han olvidado esta verdad —dijo el zorro—, pero tú no debes olvidarla. Eres responsable para siempre de lo que has domesticado. Tú eres responsable de tu rosa…

Küçük Prens unutmamak için tekrarladı:
“Gülümden ben sorumluyum…”

— Yo soy responsable de mi rosa… —repitió el principito a fin de recordarlo.

XXII

XXII

“Günaydın,” dedi Küçük Prens.

— ¡Buenos días! —dijo el principito.

“Günaydın,” dedi demiryolu makasçısı.

— ¡Buenos días! —respondió el guardavía.

“Ne yapıyorsun burada?”

— ¿Qué haces aquí? —le preguntó el principito.

“Yolcuları bölük bölük ayırıyorum. Onları taşıyan trenleri bazen sağa yolluyorum, bazen sola.”

— Formo con los viajeros paquetes de mil y despacho los trenes que los llevan, ya a la derecha, ya a la izquierda.

Birden göz kamaştıran ışıklarıyla bir tren fırtına gibi geçerek makasçının kulübesini sarstı.

Y un tren rápido iluminado, rugiendo como el trueno, hizo temblar la caseta del guardavía.

“Acele ediyorlar,” dedi Küçük Prens, “neden acaba?”

— Tienen mucha prisa —dijo el principito—. ¿Qué buscan?

“Makiniste sorsan o da bilmez.”

— Ni siquiera el conductor de la locomotora lo sabe —dijo el guardavía.

O sırada ters yönden göz alıcı ışıklarla ikinci bir tren fırtına gibi geçti.

Un segundo rápido iluminado rugió en sentido inverso.

“Ne çabuk döndüler?”

— ¿Ya vuelve? —preguntó el principito.

“Bunlar onlar değil,” dedi makasçı, “bu karşıdan gelen tren.”

— No son los mismos —contestó el guardavía—. Es un cambio.

“Bulundukları yerden memnun kalmamışlar herhalde.”

— ¿No se sentían contentos donde estaban?

“Kimse yerinden memnun değildir,” dedi makasçı.

— Nunca se siente uno contento donde está —respondió el guardavía.

Bir üçüncü trenin göz alıcı ışıklar içinde fırtına gibi geçişini duydular.

Y rugió el trueno de un tercer rápido iluminado.

“Bunlar da birinci trendeki yolcuların peşinde mi?”

— ¿Van persiguiendo a los primeros viajeros? —preguntó el principito.

“Kimsenin peşinde değiller. Ya uyuyorlar ya da esniyorlardır şimdi… Yalnız çocuklar burunlarını cama yapıştırmışlardır.”

— No persiguen absolutamente nada —le dijo el guardavía—; duermen o bostezan allí dentro. Únicamente los niños aplastan su nariz contra los vidrios.

“Zaten yalnız çocuklar ne aradıklarını bilirler,” dedi Küçük Prens. “Bezden bir bebeğe bütün zamanlarını verirler, varsa yoksa o bebektir; ellerinden alınsa ağlarlar.”

— Únicamente los niños saben lo que buscan —dijo el principito. Pierden el tiempo con una muñeca de trapo que viene a ser lo más importante para ellos y si se la quitan, lloran…

“Ne mutlu onlara,” dedi makasçı.

— ¡Qué suerte tienen! —dijo el guardavía.

XXIII

XXIII

“Günaydın,” dedi Küçük Prens.

— ¡Buenos días! —dijo el principito.

“Günaydın,” dedi satıcı.

— ¡Buenos días! —respondió el comerciante.

Susuzluk giderici haplar satan bir adamdı bu. Haftada bir hap içtiniz mi artık içecek bir şey aramıyordunuz.

Era un comerciante de píldoras perfeccionadas que quitan la sed. Se toma una por semana y ya no se sienten ganas de beber.

“Bunları neden satıyorsun?” diye sordu Küçük Prens.

— ¿Por qué vendes eso? —preguntó el principito.

“Zamanın boş yere harcanmasını önlemek için. Uzmanların hesabına göre bu haplar alınınca haftada elli üç dakika kazanılıyor.”

— Porque con esto se economiza mucho tiempo. Según el cálculo hecho por los expertos, se ahorran cincuenta y tres minutos por semana.

“Peki, bu elli üç dakikada ne yapacağız?”

— ¿Y qué se hace con esos cincuenta y tres minutos?

“Canın ne isterse.”

— Lo que cada uno quiere… ”

“Keyfimce harcayacak elli üç dakikam olsaydı ağır ağır bir çeşmeye doğru yürürdüm,” dedi Küçük Prens.

“Si yo dispusiera de cincuenta y tres minutos —pensó el principito— caminaría suavemente hacia una fuente…”

XXIV

XXIV

Uçağımın çölde bozuluşundan sekiz gün sonraydı, yedek içme suyumun son damlasını içerken satıcının öyküsünü anlatmıştı bana.

Era el octavo día de mi avería en el desierto y había escuchado la historia del comerciante bebiendo la última gota de mi provisión de agua.

“Anıların çok güzel,” dedim Küçük Prens’e, “ama ben daha uçağımı onaramadım. İçecek suyum da kalmadı. Ben de bir çeşmeye doğru ağır ağır yürüyebilseydim mutlu olurdum!”

— ¡Ah —le dije al principito—, son muy bonitos tus cuentos, pero yo no he reparado mi avión, no tengo nada para beber y sería muy feliz si pudiera irme muy tranquilo en busca de una fuente!

“Dostum tilki,” diye söze başladı.

— Mi amigo el zorro…, me dijo…

“Sevgili küçüğüm, tilkinin bu konuyla ne ilgisi var?”

— No se trata ahora del zorro, muchachito…

“Neden olmasın?”

— ¿Por qué?

“Ama susuzluktan öleceğim nerdeyse.”

— Porque nos vamos a morir de sed…

Mantığımı kavrayamamıştı.

No comprendió mi razonamiento y replicó:

“İnsan susuzluktan ölecek olsa bile bir dostu olması içini serinletiyor. Sözgelimi ben, bir tilki dostum var diye çok sevinçliyim…”

— Es bueno haber tenido un amigo, aún si vamos a morir. Yo estoy muy contento de haber tenido un amigo zorro.

“İçinde bulunduğum tehlikeyi yeterince anlayamıyor,” dedim kendi kendime, “açlık, susuzluk görmemiş. Birazcık güneş yetiyor ona.”

“Es incapaz de medir el peligro —me dije — Nunca tiene hambre ni sed y un poco de sol le basta…”

Bana baktı bir süre, düşüncelerimi okudu:

El principito me miró y respondió a mi pensamiento:

“Ben de susadım. Bir kuyu arasak…”

— Tengo sed también… vamos a buscar un pozo…

Bitkince elimi salladım. Uçsuz bucaksız çölde şansa güvenerek bir kuyu aramak serüven olurdu. Yine de yürüdük.

Tuve un gesto de cansancio; es absurdo buscar un pozo, al azar, en la inmensidad del desierto. Sin embargo, nos pusimos en marcha.

Biz saatlerce konuşmadan yürüyeduralım, karanlık çökmüş, yıldızlar parıldamaya başlamıştı. Susuzluktan yanıyordum, düşteymiş gibi görüyordum yıldızları. Küçük Prens’in sözleri belleğimde dönüp duruyordu.

Después de dos horas de caminar en silencio, cayó la noche y las estrellas comenzaron a brillar. Yo las veía como en sueño, pues a causa de la sed tenía un poco de fiebre. Las palabras del principito danzaban en mi mente.

“Demek sen de susadın,” dedim.

— ¿Tienes sed, tú también? —le pregunté.