— Wobec tego są moje, ponieważ pierwszy o tym pomyślałem.

“那么，它们就是我的，因为是我第一个想到了这件事情的。”

— Czy to wystarcza?

“这就行了吗？”

— Oczywiście. Jeśli znajdziesz diament, który jest niczyj, należy on do ciebie. Jeśli odkryjesz wyspę, która nie należy do nikogo, jest twoja. Jeśli zrobisz wynalazek i opatentujesz go, jest twój. Ja mam gwiazdy, ponieważ nikt przede mną nie pomyślał o tym, żeby je zagarnąć.

“那当然。如果你发现了一颗没有主人的钻石，那么这颗钻石就是属于你的。当你发现一个岛是没有主的，那么这个岛就是你的。当你首先想出了一个办法，你就去领一个专利证，这个办法就是属于你的。既然在我之前不曾有任何人想到要占有这些星星，那我就占有这些星星。”

— To prawda — rzekł Mały Książę. — A co robisz z nimi?

“这倒也是。可是你用它们来干什么？”小王子说。

— Zarządzam. Liczę je i przeliczam — powiedział Bankier. — To bardzo trudne. Lecz jestem człowiekiem poważnym.

“我经营管理这些星星。我一遍又一遍地计算它们的数目。这是一件困难的事。但我是一个严肃认真的人！”

Mały Książę nie był jeszcze zadowolony.

小王子仍然还不满足，他说：

— Jeśli mam szal, to mogę owinąć nim szyję i zabrać go ze sobą. Jeśli mam kwiat, mogę go zerwać i zabrać ze sobą. A ty nie możesz zrywać gwiazd.

“对我来说，如果我有一条围巾，我可以用它来围着我的脖子，并且能带走它。我有一朵花的话，我就可以摘下我的花，并且把它带走。可你却不能摘下这些星星呀！”

— Nie, lecz mogę je umieścić w banku.

“我不能摘，但我可以把它们存在银行里。”

— Co to znaczy?

“这是什么意思呢？”

— To znaczy, że ilość mych gwiazd zapisuję na kawałku papieru. Następnie zamykam ten papier na klucz w szufladzie.

“这就是说，我把星星的数目写在一片小纸头上，然后把这片纸头锁在一个抽屉里。”

— I to wszystko?

“这就算完事了吗？”

— To wystarczy.

“这样就行了。”

„To zabawne — pomyślał Mały Książę. — To poetyczne. Ale to nie jest zbyt poważne.”

小王子想道：“真好玩。这倒蛮有诗意，可是，并不算是了不起的正经事。”

Mały Książę miał zupełnie inne pojęcie o rzeczach poważnych, niż mają dorośli.

关于什么是正经事，小王子的看法与大人们的看法非常不同。

— Ja — dorzucił jeszcze — posiadam kwiat, który podlewam codziennie. Posiadam trzy wulkany, które przeczyszczam co tydzień. Przeczyszczam także wulkan wygasły. Nigdy nic nie wiadomo. Jestem pożyteczny dla wulkanów, które posiadam, dla kwiatu, który jest mój. A jaką korzyść mają z ciebie gwiazdy?

他接着又说：“我有一朵花，我每天都给她浇水。我还有三座火山，我每星期把它们全都打扫一遍。连死火山也打扫。谁知道它会不会再复活。我拥有火山和花，这对我的火山有益处，对我的花也有益处。但是你对星星并没有用处……”

Bankier otworzył usta, lecz nie znalazł odpowiedzi, więc Mały Książę ruszył w dalszą drogę.

实业家张口结舌无言以对。于是小王子就走了。

„Dorośli są jednak nadzwyczajni” — powiedział sobie po prostu podczas dalszej podróży.

在旅途中，小王子只是自言自语地说了一句：“这些大人们真是奇怪极了。”

ROZDZIAŁ 14

XIV

Piąta planeta była bardzo interesująca. Była najmniejsza ze wszystkich. Była tak mała, że zaledwie starczyło na niej miejsca na lampę uliczną i Latarnika.

第五颗行星非常奇怪，是这些星星中最小的一颗。行星上刚好能容得下一盏路灯和一个点路灯的人。

Mały Książę nie umiał sobie wytłumaczyć, do czego może służyć uliczna latarnia i Latarnik gdzieś we wszechświecie, na małej planetce pozbawionej domów i ludności. Jednak powiedział sobie:

小王子怎么也解释不通：这个坐落在天空某一角落，既没有房屋又没有居民的行星上，要一盏路灯和一个点灯的人做什么用。
但他自己猜想：

„Możliwe, iż ten człowiek jest niedorzeczny. Ale on jest mniej niedorzeczny niż Król, Próżny, Bankier i Pijak. Jego praca jest przynajmniej pożyteczna. Gdy zapala lampę, to tak jakby stwarzał jeszcze jedną nową gwiazdę lub kwiat. Gdy gasi lampę, to tak jakby usypiał gwiazdę lub kwiat. To bardzo ładne zajęcie. To rzeczywiście jest pożyteczne, ponieważ jest ładne.”

“可能这个人思想不正常。但他比起国王，比起那个爱虚荣的人，那个实业家和酒鬼，却要好些。至少他的工作还有点意义。当他点着了他的路灯时，就象他增添了一颗星星，或是一朵花。当他熄灭了路灯时，就象让星星或花朵睡着了似的。这差事真美妙，就是真正有用的了。”

Natychmiast po wylądowaniu Mały Książę ukłonił się z szacunkiem Latarnikowi.

小王子一到了这个行星上，就很尊敬地向点路灯的人打招呼：

— Dzień dobry. Dlaczego przed chwilą zgasiłeś swą lampę?

“早上好。——你刚才为什么把路灯灭了呢？”

— Taki rozkaz — odpowiedział Latarnik. — Dzień dobry.

“早上好。——这是命令。”点灯的回答道。

— Cóż to znaczy rozkaz?

“命令是什么？”

— Rozkaz gaszenia lampy. Dobry wieczór.

“就是熄掉我的路灯。——晚上好。”

Zapalił lampę.

于是他又点燃了路灯。

— Dlaczego zapaliłeś?

“那么为什么你又把它点着了呢？”

— Taki jest rozkaz — odpowiedział Latarnik.

“这是命令。”点灯的人回答道。

— Nie rozumiem — rzekł Mały Książę.

“我不明白。”小王子说。

— Nic tu nie ma do rozumienia. Rozkaz jest rozkazem. Dzień dobry.

“没什么要明白的。命令就是命令。”点灯的回答说。“早上好。”

Zgasił lampę.

于是他又熄灭了路灯。

Następnie otarł sobie czoło chustką w czerwoną kratę.

然后他拿一块有红方格子的手绢擦着额头。

— Mam straszną pracę. Kiedyś miała ona sens. Gasiłem latarnię rano, a zapalałem wieczorem. W dzień mogłem odpoczywać, a w nocy spałem…

“我干的是一种可怕的职业。以前还说得过去，早上熄灯，晚上点灯，剩下时间，白天我就休息，夜晚我就睡觉……”

— A czy teraz zmienił się rozkaz?

“那么，后来命令改变了，是吗？”

— Rozkaz się nie zmienił. Na tym polega tragizm sytuacji. Z roku na rok planeta obraca się szybciej, a rozkaz się nie zmienia.

点灯的人说：“命令没有改，惨就惨在这里了！这颗行星一年比一年转得更快，而命令却没有改。”

— Więc? — spytał Mały Książę.

“结果呢？”小王子问。

— Więc dzisiaj, gdy planeta robi obrót w ciągu minuty, nie mam chwili odpoczynku. W ciągu każdej minuty muszę zapalić latarnię i zgasić ją!

“结果现在每分钟转一圈，我连一秒钟的休息时间都没有了。每分钟我就要点一次灯，熄一次灯！”

— U ciebie dzień trwa jedną minutę! Jakie to zabawne!

“真有趣，你这里每天只有一分钟长？”

— To wcale nie jest zabawne — powiedział Latarnik. — Już minął miesiąc, odkąd rozmawiamy.

“一点趣味也没有，”点灯的说，“我们俩在一块说话就已经有一个月的时间了。”

— Miesiąc?

“一个月？”

— Tak. Trzydzieści minut — trzydzieści dni. Dobranoc.

“对。三十分钟。三十天！——晚上好。”

Zapalił lampę.

于是他又点着了了他的路灯。

Mały Książę przyjrzał się Latarnikowi i poczuł sympatię dla tego człowieka, który tak wiernie wypełniał rozkaz.

小王子瞅着他，他喜欢这个点灯人如此忠守命令。

Przypomniał sobie zachody słońca na własnej planecie, kiedy podziwiał je wciąż na nowo, przesuwając tylko krzesełko. Chciał pomóc swemu przyjacielowi.

这时，他想起了他自己从前挪动椅子寻找日落的事。他很想帮助他的这位朋友。

— Czy wiesz… Znam sposób, dzięki któremu mógłbyś w dowolnej chwili odpocząć.

“告诉你，我知道一种能使你休息的办法，你要什么时候休息都可以。”

— Zawsze chciałby odpoczywać — odrzekł Latarnik.

“我老是想休息。”点灯人说。

Bowiem można być jednocześnie obowiązkowym i leniwym.

因为，一个人可以同时是忠实的，又是懒惰的。

— Twoja planeta jest tak mała, ze trzema krokami możesz ją okrążyć. Wystarczy, abyś szedł powoli i stale był w świetle słońca. Gdy zechcesz odpocząć, będziesz szedł przed siebie i dzień będzie trwać tak długo, jak długo zechcesz.

小王子接着说：
“你的这颗行星这样小，你三步就可以绕它一圈。你只要慢慢地走，就可以一直在太阳的照耀下，你想休息的时候，你就这样走……那么，你要白天又多长它就有多长。”

— Niewiele mi to da — powiedział Latarnik — najbardziej lubię spać.

“这办法帮不了我多打忙，生活中我喜欢的就是睡觉。”点灯人说。

— Szkoda — powiedział Mały Książę.

“真不走运。”小王子说。

— Szkoda — powiedział Latarnik. — Dzień dobry.

“真不走运。”点灯人说。“早上好。”

I zgasił lampę.

于是他又熄灭了路灯。

Podczas dalszej podróży Mały Książę powiedział sobie:
„Tym człowiekiem pogardzaliby wszyscy, i Król, i Próżny, i Pijak, i Bankier. Mimo to on jeden nie wydaje mi się śmieszny. A to prawdopodobnie dlatego, że nie zajmuje się tylko sobą.”

小王子在他继续往前旅行的途中，自言自语地说道：
“这个人一定会被其他那些人，国王呀，爱虚荣的呀，酒鬼呀，实业家呀，所瞧不起。可是唯有他不使我感到荒唐可笑。这可能是因为他所关心的是别的事，而不是他自己。”

Westchnął z żalu i mówił sobie jeszcze:

他惋惜地叹了口气，

„Tylko ten człowiek mógłby być moim przyjacielem. Lecz jego planeta jest rzeczywiście za mała. Nie ma miejsca dla dwóch…”

并且又对自己说道：“本来这是我唯一可以和他交成朋友的人。可是他的星球确实太小了，住不下两个人……”

Mały Książę nie chciał się przyznać, że tym, co najbardziej pociągało go w tej błogosławionej planecie, było przede wszystkim tysiąc czterysta czterdzieści zachodów słońca w ciągu dwudziestu czterech godzin.

小王子没有勇气承认的是：他留恋这颗令人赞美的星星，特别是因为在那里每二十四小时就有一千四百四十次日落！

ROZDZIAŁ 15

XV

Szósta planeta była dziesięć razy większa. Mieszkał na niej Starszy Pan, który pisał olbrzymie księgi.

第六颗行星则要大十倍。上面住着一位老先生，他在写作大部头的书。

— Proszę! Oto badacz! — wykrzyknął, ujrzawszy Małego Księcia.

“瞧！来了一位探险家。”老先生看到小王子时，叫了起来。

Mały Książę usiadł za stołem, lekko dysząc. Bardzo długo już podróżował.

小王子在桌旁坐下，有点气喘吁吁。他跑了多少路啊！

— Skąd przybywasz? — zagadnął go Starszy Pan.

“你从哪里来的呀？”老先生问小王子。

— Co to za gruba księga? — spytał Mały Książę. — Co pan tu robi?

“这一大本是什么书？你在这里干什么？”小王子问道。

— Jestem geografem — odpowiedział Starszy Pan.

“我是地理学家。”老先生答道。

— Co to znaczy geograf?

“什么是地理学家？”

Jest to uczony, który wie, gdzie znajdują się morza, rzeki, miasta, góry i pustynie.

“地理学家，就是一种学者，他知道哪里有海洋，哪里有江河、城市、山脉、沙漠。”

— To bardzo ciekawe — powiedział Mały Książę. — Nareszcie odkryłem pożyteczne zajęcie!

“这倒挺有意思。”小王子说。“这才是一种真正的行当。”

I rozejrzał się po planecie geografa. Nigdy jeszcze nie widział tak wspaniałej planety.

他朝四周围看了看这位地理学家的星球。他还从来没有见过一颗如此壮观的行星。

— Pańska planeta jest bardzo ładna. Czy są na niej oceany?

“您的星球真美呀。上面有海洋吗？”

— Nie mogę tego wiedzieć — odpowiedział geograf.

“这我没法知道。”地理学家说。

— Ach… — Mały Książę był rozczarowany. — A góry?

“啊！”小王子大失所望。“那么，山脉呢？”

— Nie mogę tego wiedzieć — powiedział geograf.

“这，我没法知道。”地理学家说。

— A miasta, rzeki, pustynie?

“那么，有城市、河流、沙漠吗？”

— Tego też nie mogę wiedzieć — odparł geograf.

“这，我也没法知道。”地理学家说。

— Ależ pan jest geografem?!

“可您还是地理学家呢！”

— To prawda — rzekł geograf — lecz nie jestem badaczem. Bardzo brak mi badaczy. Zadanie geografa nie polega na liczeniu miast, rzek, gór, oceanów i pustyń.

“一点不错，”地理学家说，“但是我不是探察家。我手下一个探察家都没有。地理学家是不去计算城市、河流、山脉、海洋、沙漠的。

Geograf jest zbyt ważną osobistością, aby mógł pozwolić sobie na łazikowanie. On nie opuszcza swego biura, lecz przyjmuje badaczy, wypytuje i notuje ich spostrzeżenia. A gdy uwagi któregoś uzna za interesujące, wtedy każe robić wywiad o moralności danego badacza.

地理学家很重要，不能到处跑。他不能离开他的办公室。但他可以在办公室里接见探察家。他询问探察家，把他们的回忆记录下来。如果他认为其中有个探察家的回忆是有意思的，那么地理学家就对这个探察家的品德做一番调查。”

— Po co?

“这是为什么呢？”

— Ponieważ kłamiący badacz wywołałby katastrofy w księgach geografii. A także badacz, który zbyt dużo pije.

“因为一个说假话的探察家会给地理书带来灾难性的后果。同样，一个太爱喝酒的探察家也是如此。”

— A dlaczego? — pytał Mały Książę.

“这又是为什么？”小王子说。

— Ponieważ pijany widzi podwójnie, więc geograf zanotowałby dwie góry w miejscu, gdzie jest tylko jedna.

“因为喝醉了酒的人把一个看成两个，那么，地理学家就会把只有一座山的地方写成两座山。”

— Znam kogoś — rzekł Mały Książę — kto byłby bardzo złym badaczem.

“我认识一个人，他要是搞探察的话，就很可能是个不好的探察员。”小王子说。

— To bardzo możliwe. Kiedy więc moralność badacza wydaje się zadowalająca, sprawdza się prawdziwość jego odkrycia.

“这是可能的。因此，如果探察家的品德不错，就对他的发现进行调查。”

— Sprawdza się na miejscu?

“去看一看吗？”

— Nie. To zbyt skomplikowane. Żąda się od badacza dowodów. Gdy na przykład chodzi o odkrycie wielkiej góry, żąda się, a by dostarczył wielkich kamieni.

“不。那太复杂了。但是要求探察家提出证据来。例如，假使他发现了一座大山，就要求他带来一些大石头。”

Nagle geograf ożywił się:

地理学家忽然忙乱起来。

— Ależ ty przybywasz z daleka! Jesteś badaczem! Opisz mi twoją planetę!

“正好，你是从老远来的么！你是个探察家！你来给我介绍一下你的星球吧！”

Geograf otworzył księgę i zaostrzył ołówek. Raport badacza zapisuje się najpierw ołówkiem, a po dostarczeniu dowodów prawdziwości odkrycia — przepisuje się piórem.

于是，已经打开登记簿的地理学家，削起他的铅笔来。他首先是用铅笔记下探察家的叙述，等到探察家提出了证据以后再用墨水笔记下来。

— Więc? — zapytał geograf.

“怎么样？”地理学家询问道。

— Och, u mnie wcale nie jest ciekawie — odpowiedział Mały Książę. — Planeta jest bardzo mała. Mam trzy wulkany. Dwa czynne i jeden wygasły. Ale nigdy nic nie wiadomo.

“啊！我那里，”小王子说道，“没有多大意思，那儿很小。我有三座火山，两座是活的，一座是熄灭了的。但是也很难说。”

— Nigdy nic nie wiadomo — powtórzył geograf.

“很难说。”地理学家说道。

— Mam też kwiat.

“我还有一朵花。”

— Kwiaty nas nie interesują.

“我们是不记载花卉的。”地理学家说。

— A dlaczego? To najładniejsze z istniejących rzeczy!

“这是为什么？花是最美丽的东西。”

— Ponieważ kwiaty są efemeryczne.

“因为花卉是短暂的。”

— Co znaczy „efemeryczne”?

“什么叫短暂？”

— Księgi geografii są księgami najbardziej cennymi ze wszystkich ksiąg. Nigdy nie tracą aktualności. Bardzo rzadko zdarza się, aby góra zmieniła miejsce. Bardzo rzadko zdarza się, aby ocean wysechł. My opisujemy rzeczy wieczne.

“地理学书籍是所有书中最严肃的书。”地理学家说道，“这类书是从不会过时的。很少会发生一座山变换了位置，很少会出现一个海洋干涸的现象。我们要写永恒的东西。”

— Lecz wygasły wulkan może się obudzić — przerwał Mały Książę. — Co to znaczy „efemeryczny”?

“但是熄灭的火山也可能会再复苏的。”小王子打断了地理学家。“什么叫短暂？”