„To je nám jedno, jsou-li sopky vyhaslé nebo činné,“ řekl zeměpisec. „Pro nás je důležitá hora. Ta se nemění.“

— ჩამქრალია ვუკანი, თუ მოქმედი, ამას ჩვენთვის არავითარი მნიშნველობა არა აქვს, — თქვა გეოგრაფმა. — ჩვენთვის მთავარია მთა. იგი არ იცვლება.

„Ale co to znamená pomíjející?“ opakoval malý princ, neboť se jakživ nevzdal otázky, když ji jednou dal.

— კი მაგრამ, რა არის „ეფემერული“? — ისევ გაუმეორა პატარა უფლისწულმა, რადგან ვერ მოისვენებდა, სანამ კითხვაზე პასუხს არ მიიღებდა.

„To znamená něco, čemu hrozí blízký zánik.“

— ეფემერული არის ის, რასაც დიდი ხნის სიცოცხლე არ უწერია.

„Mé květině hrozí blízký zánik?“

— მაშ, ჩემს ყვავილს დიდი ხნის სიცოცხლე არ უწერია?

„Ovšem.“

— რა თქმა უნდა.

Má květina je pomíjející, řekl si malý princ, a má jen čtyři trny na obranu proti světu. A já jsem ji nechal doma úplně samotnou!

„ჩემი ყვავილი ეფემერულია, — გაიფიქრა პატარა უფლისწულმა. — მას მხოლოდ ოთხი ეკალი აქვს თავის დასაცავად. მე კი მარტოდმარტო მივატოვე იგი ჩემს პლანეტაზე“.

Tu se v něm poprvé ozvala lítost. Ale znovu si dodal odvahy.

და მან პირველად ინანა, რომ მიატოვა ყვავილი. მაგრამ მერე ისევ მოიკრიბა მხნეობა.

„Co mi radíte, abych teď navštívil?“ zeptal se.

— რომელი ქვეყნის ნახვას მირჩევდით? — ჰკითხა მან გეოგრაფს.

„Planetu Zemi,“ odpověděl zeměpisec. „Má dobrou pověst…“

— დედამიწის, — მიუგო გეოგრაფმა. — მას კარგი რეპუტაცია აქვს…

Malý princ odešel a myslel na svou květinu.

და პატარა უფლისწული გაუდგა გზას, მაგრამ ფიქრებით თავის ყვავილთან იყო.

XVI — ZEMĚ

თავი XVI

Sedmá planeta byla tedy Země.

მეშვიდე პლანეტა, რომელსაც იგი ეწვია, დედამიწა იყო.

Země není jen tak ledajaká planeta! Jsou na ní asi dvě miliardy dospělých. A mezi nimi je sto jedenáct králů (počítáme-li ovšem i černošské krále), sedm tisíc zeměpisců, devět set tisíc byznysmenů, sedm a půl miliónu opilců a tři sta jedenáct miliónů domýšlivců.

დედამიწა უბრალო პლანეტა არ გეგონოთ! ამ პლანეტაზე ასთერთმეტი მეფეა (მათ შორის, რა თქმა უნდა, ზანგი მეფეებიც), შვიდი ათასი გეოგრაფი, ცხრაასი ათასი საქმოსანი, შვიდი მილიონ ხუთასი ათასი ლოთი და სამასთერთმეტი მილიონი პატივმოყვარე — ესე იგი, სულ დაახლოებით ორ მილიარდამდე ადამიანი.

Abyste si dovedli představit poměry Země, řeknu vám, že před vynálezem elektřiny bylo třeba na všech šesti pevninách vydržovat celou armádu čtyř set šedesáti dvou tisíc pěti set jedenácti lampářů.

დედამიწის სიდიდე რომ უფრო კარგად წარმოიდგინოთ, საკმარისია იცოდეთ, რომ სანამ ელექტრონს აღმოაჩენდნენ, ექვსივე კონტინენტზე მეფარნეთა მთელი არმია ჰყავდათ, რომელიც ოთხას სამოცდაორი ათას ხუთას თერთმეტი კაცისაგან შედგებოდა.

Na toho, kdo viděl Zemi trochu z dálky, dělalo to ohromný dojem. Pohyby této armády byly řízeny jako operní balet.

შორიდან ეს დიდებული სანახაობა იყო. ამ არმიის მოძრაობა საბალეტო დასივით იყო აწყობილი.

Nejprve přišli na řadu lampáři na Novém Zélandě a v Austrálii. A ti, když rozžali lampy, šli spát. Po nich nastoupili do toho reje lampáři v Číně a na Sibiři. Potom také oni obratně zmizeli za kulisami.

პირველად სცენაზე ახალი ზელანდიისა და ავსტრალიის მეფარნეები გამოდიოდნენ, აანთებდნენ თავიანთ ფარნებს და დასაძინებლად მიდიოდნენ. შემდეგ რიგ-რიგობით გამოდიოდნენ ჩინეთისა და ციმბირის მეფარნეები. ჩამოუვლიდნენ წრეს და კულისებში გაიკრიფებოდნენ.

Tu nastoupili lampáři ruští a indičtí. Potom afričtí a evropští. Nato jihoameričtí a pak severoameričtí.

მათ შემდეგ დგებოდა რუსეთის და ინდოეთის მეფარნეთა რიგი. ამათ მოჰყვებოდნენ აფრიკისა და ევროპის, შემდეგ სამხრეთ ამერიკის, მერე კი ჩრდილოეთ ამერიკის მეფარნეები.

A nikdy se nezmýlili v pořadí nástupu na scénu. Bylo to velkolepé.

და არცერთს არ ეშლებოდა სცენაზე გამოსვლის რიგი. მართლაც რომ დიდებული სანახაობა იყო!

Pouze lampář jediné svítilny na severním pólu a jeho kolega na jižním pólu vedli lenivý a bezstarostný život: Pracovali dvakrát do roka.

მხოლოდ ორი მათგანი იყო არხეინად — ის, რომელსაც ჩრდილოეთ პოლუსის ერთადერთი ფარანი უნდა აენთო, და მისი სამხრეთპოლუსელი თანამოძმე. მათ მხოლოდ ორჯერ უნდა შეესრულებინათ წელიწადში თავისი მოვალოება.

XVII — HAD

თავი XVII

Když chce být člověk vtipný, stane se, že si někdy trochu zalže. Nebyl jsem moc poctivý, když jsem vám vyprávěl o tom lampáři. Riskuji, že vyvolám špatnou představu o naší planetě u těch, kdo ji neznají. Lidé zabírají na Zemi velice málo místa.

როცა მოსწრებული სიტყვა გინდა თქვა, ზოგჯერ უნებურად ტყუილიც უნდა მოიშველიო. აი ახლაც, მეფარნეებზე რომ გაიმბობდით, ცოტათი გადავაჭარბე კიდეც და ვინც საკმაოდ არ იცნობს ჩვენს პლანეტას, შეიძლება მცდარი წარმოდგენაც კი შეექმნას მასზე. ადამიანებს არც ისე დიდი ადგილი უჭირავთ დედამიწაზე.

Kdyby ty dvě miliardy obyvatel, kteří zalidňují Zemi, stály trochu stlačeny jako na táboru lidu, vešly by se snadno na náměstí dvacet mil dlouhé a dvacet mil široké. Mohli bychom vtěsnat lidstvo na nejnepatrnější ostrůvek v tichém oceánu.

დედამიწის ორი მილიარდი მკვიდრი რომ ერთად შეგროვილიყო, ისე როგორც ეს მიტინგებზე ხდება ხოლმე, თავისუფლად დაეტეოდა მოედანზე, რომელსაც ოცი მილის სიგრძე-სიგანე ექნებოდა. ამრიგად შესაძლებელი გახდებოდა მთელი კაცობრიობა წყნარი ოკეანის ერთ ყველაზე პატარა კუნძულზე მოგვეთავსებინა.

Dospělí vám ovšem nebudou věřit. Myslí si, že zabírají mnoho místa. Připadají si důležití jako baobaby. Poraďte jim tedy, aby se počítali. Zbožňují číslice, bude se jim to líbit. Ale vy neztrácejte čas takovou ohavnou úlohou. Je to zbytečné. Přece mi důvěřujete.

დიდები ამას, რა თქმა უნდა, არ დაგვიჯერებენ. მათ ჰგონიათ, რომ ძალიან დიდი ადგილი უჭირავთ დედამიწაზე. მათ თავიანთი თავი ბაობაბებივით ბუმბერაზი ჰგონიათ. კარგი იქნებოდა, თუ ურჩევდით, ზუსტად გამოენგარიშებინათ ყველაფერი. ეს რჩევა ეამებოდათ კიდეც. მათ ხომ ძალიან უყვართ ციფრები. თქვენ კი ამაოდ ნუ დაკარგავთ დროს. თქვენ ანგარიში არ გჭირდებათ, ისედაც გჯერათ ჩემი.

Když byl tedy malý princ na Zemi, byl velice překvapen, že nikoho nevidí. Už měl strach, že si popletl planetu, když tu nějaký kroužek barvy měsíce se pohnul v písku.

დედამიწაზე რომ დადგა ფეხი, პატარა უფლისწულს ძალიან გაუკვირდა, რომ ვერავინ დაინახა. ვაითუ, სხვა პლანეტაზე მოვხვდი, გაუელვა ფიქრმა, მაგრამ ამ დროს სილაში რაღაც დაგორგლილი შეირხა, რომელსაც მთვარის სხივის ფერი დაჰკრავდა.

„Dobrou noc,“ řekl malý princ jen tak nazdařbůh.

— საღამო მშვიდობისა, — გაეხმიანა მას პატარა უფლისწული ყოველი შემთხვევისთვის.

„Dobrou noc,“ odpověděl had.

— საღამო მშვიდობისა, — მიუგო გველმა.

„Na kterou planetu jsem to spadl?“ zeptal se malý princ.

— რომელ პლანეტაზე ჩამოვედი? — იკითხა პატარა უფლისწულმა.

„Na Zemi, do Afriky,“ odpověděl had.

— დედამიწაზე, — მიუგო გველმა. — აფრიკაში.

„Ach! … A na Zemi nikdo není?“

— ა!.. დედამიწაზე ადამიანი არ ცხოვრობს?

„Tady je poušť. A na pouštích nikdo není. Země je veliká,“ řekl had.

— ეს უდაბნოა. უდაბნოში კი არავინ ცხოვრობს. დედამიწა დიდია, — უთხრა გველმა.

Malý princ si sedl na kámen, pohlédl k obloze a pravil:

პატარა უფლისწული ქვაზე ჩამოჯდა და ზეცას მიაპყრო თვალი.

„Tak si říkám, jestli hvězdy září proto, aby každý mohl jednoho dne najít tu svou. Podívej se na mou planetu. Je právě nad námi… Ale jak daleko!“

— ნეტავ რატომ კიაფობენ ვარსკვლავები, — ჩაილაპარაკა მან. — ალბათ იმიტომ, რომ ადრე თუ გვიან, ყველამ უნდა იპოვოს თავისი ვარსკვლავი. შეხედე, აი ჩემი პლანეტა — იგი სწორედ ჩვენს ზემოთაა, მაგრამ რა შორსაა აქედან!

„Je krásná,“ řekl had. „Proč jsi sem přišel?“

— ლამაზი პლანეტაა, — თქვა გველმა. — რამ მოგიყვანა აქ?

„Mám trampoty s jednou květinou,“ odpověděl malý princ.

— ყვავილს დავემდურე.

„Tak?“ řekl had.

— ა!..

Odmlčeli se.

და ორივენი დადუმდნენ.

„Kde jsou lidé?“ zeptal se zase malý princ. „V poušti je každý trochu osamělý…“

— ადამიანები სად არიან? — ისევ იკითხა პატარა უფლისწულმა. — უდაბნოში ცოტა არ იყოს, მარტოობაა…

„Osamělí jsme i mezi lidmi,“ namítl had.

— ადამიანთა შორისაც მარტოობაა, — მიუგო გველმა.

Malý princ se na něj dlouze zadíval.

პატარა უფლისწული ყურადღებით დააქცერდა გველს.

„Ty jsi podivné zvíře,“ řekl mu konečně, „tenké jako prst…“

— უცნაური არსება ხარ, — უთხრა მან ბოლოს, — თითივით წვრილი.

„Ale jsem mocnější než prst krále,“ řekl had.

— სამაგიეროდ მე მეფის თითებზე მეტი ძალა მაქვს, — მიუგო გველმა.

Malý princ se usmál:

პატარა უფლისწულს გაეღიმა.

„No, příliš mocný nejsi… Nemáš ani nožky… Ani cestovat nemůžeš…“

— არც ისე ღონიერი ჩანხარ… ფეხებიც კი არა გაქვს… მოგზაურობასაც კი ვერ შეძლებდი…

„Mohu tě unést dál než loď,“ řekl had.

— მე შემიძლია ყოველ ხომალდზე უფრო შორს წაგიყვანო, — უთხრა გველმა.

Stočil se okolo kotníku malého prince jako zlatý náramek.

და ოქროს სამაჯურივით შემოეჭდო კოჭზე.

„Koho se dotknu, vrátím ho zemi, ze které vyšel,“ řekl ještě. „Ale ty jsi čistý a přicházíš z hvězdy…“

— ყველა სულდგმულს, რომელსაც კი შევეხები, მიწას ვუბრუნებ, რადგან ყველა მიწის შვილია, — თქვა მან. — მაგრამ შენ წმინდა ხარ და ვარსკვლავიდან მოფრენილი…

Malý princ neodpověděl.

პატარა უფლისწულმა არაფერი უპასუხა.

„Je mi tě líto, když tě vidím tak slabého na této Zemi ze žuly. Mohu ti jednoho dne pomoci, bude-li se ti příliš stýskat po tvé planetě. Mohu…“

— მებრალები, — განაგრძნო გველმა. — მეტისმეტად უმწეო ხარ ამ დედამიწაზე, რომელიც გრანიტისაგან არის შექმნილი. როცა ძალიან ინანებ, რომ მიატოვე შენი პლანეტა, მე შემიძლია დაგეხმარო. მე შემიძლია…

„Ó, já jsem ti dobře rozuměl,“ řekl malý princ. „Ale proč mluvíš stále v hádankách?“

— ო! მივხვდი, რისი თქმაც გსურს, — უთხრა პატარა უფლისწულმა. — მაგრამ მუდამ იგავებით რატომ ლაპარაკობ?

„Já je všechny rozluštím,“ odpověděl had.

— მე ყველა იგავის ამხსნელი ვარ, — თქვა გველმა.

A umlkli.

და ორივენი დადუმდნენ.

XVIII — POUŠŤ

თავი XVIII

Malý princ přešel poušť a setkal se jen s jedinou květinou. Byla to květina s třemi okvětními plátky. Úplně bezvýznamná květina…

პატარა უფლისწულმა მთელი უდაბნო გადასერა და მხოლოდ ერთადერთ ყვავილს წააწყდა, სამფურცელა, პატარა ყვავილს.

„Dobrý den,“ řekl malý princ.

— გამარჯობა, — უთხრა პატარა უფლისწულმა.

„Dobrý den,“ řekla květina.

— გაგიმარჯოს, — მიუგო ყვავილმა.

„Kde jsou lidé?“ zeptal se zdvořile malý princ.

— ადამიანები სად არიან? — თავაზიანად შეეკითხა პატარა უფლისწული.

Květina viděla jednoho dne přijít nějakou karavanu:

ყვავილს მხოლოდ ერთხელ ენახა ქარავანი, რომელმაც შორიახლოს ჩაუარა.

„Lidé? Je jich myslím šest nebo sedm. Je tomu již mnoho let, co jsem je spatřila. Kdo ví, kde asi jsou. Vítr jimi povívá. Nemají kořeny a to jim velice vadí.“

— ადამიანები? ვფიქრობ, ექვსი თუ შვიდი ადამიანი არსებობს მხოლოდ. მე ისინი ამ რამდენიმე წლის წინათ დავინახე. მაგრამ არავინ იცის მათი ასავალ-დასავალი. ალბათ ქარი თუ ერეკება სადმე. მათ ხომ ფესვები არა აქვთ. უფესვოდ კი ძალიან ძნელია ცხოვრება.

„Sbohem,“ řekl malý princ.

— მშვიდობით, — უთხრა პატარა უფლისწულმა.

„Sbohem,“ odpověděla květina.

— მშვიდობით, — მიუგო ყვავილმა.

XIX — OZVĚNA

თავი XIX

Malý princ vystoupil na vysokou horu. Jediné hory, které kdy poznal, byly tři sopky, a ty mu sahaly po kolena. A vyhaslé sopky používal jako stoličky. Z téhle vysoké hory, pomyslil si, uvidím naráz celou planetu a všechny lidi… Ale spatřil jen hrotovité špičky skal.

შემდეგ პატარა უფლისწული ერთ მაღალ მთაზე ავიდა. მანამდე მას არასოდეს ენახა მთები, თავისი სამი ვულკანის გარდა, რომლებიც მხოლოდ მუხლამდე წვდებოდა. ჩამქრალ ვულკანს კი სკამად ხმარობდა ხოლმე. „ასეთი მაღალი მთიდან, — გაიფიქრა მან, — თვალის ერთი გადავლებით დავინახავ მთელ პლანეტას და ყველა ადამიანს…“ მაგრამ წაწვეტილი კლდეების გარდა ვერაფერი დაინახა.

„Dobrý den,“ zvolal nazdařbůh.

— გამარჯობა, — წარმოთქვა მან ყოველი შემთხვევისთვის.

„Dobrý den… Dobrý den… Dobrý den…,“ opakovala ozvěna.

— გამარჯობა… გამარჯობა… გამარჯობა… — გამოეხმაურა ექო.

„Kdo jste?“ řekl malý princ.

— ვინა ხართ? — იკითხა პატარა უფლისწულმა.

„Kdo jste?… Kdo jste?… Kdo jste?“ odpovídala ozvěna.

— ვინა ხართ?.. ვინა ხართ?.. ვინა ხართ?.. — გაიმეორა ექომ.

„Buďme přátelé, jsem tak sám,“ řekl.

— მიმეგობრეთ, მარტო ვარ ქვეყნად! — თქვა პატარა უფლისწულმა.

„Jsem tak sám… Jsem tak sám… Jsem tak sám…,“ opakovala ozvěna.

— მარტო ვარ ქვეყნად… მარტო ვარ ქვეყნად… მარტო ვარ ქვეყნად… — კვლავ გაიმეორა ექომ.

Pomyslil si tedy: To je nějaká divná planeta! Je celá vyprahlá, celá zašpičatělá a slaná.

„რა უცნაური პლანეტაა! — გაიფიქრა პატარა უფლისწულმა. — მთლად გამოფიტული წვეტიანი კლდეებით დაფარული და დაშაშრული.

A lidé nemají představivost. Opakují, co se jim řekne… Doma jsem měl květinu a ta mluvila vždycky první…

მის ბინადართ არაფრის მოფიქრების უნარი არ შესწევთ და მხოლოდ იმას იმეორებენ, რასაც ვინმე ეტყვით… ჩემი ყვავილი კი მუდამ თვითონ წამოიწყებდა საუბარს…“

XX — RŮŽE

თავი XX

Ale když tak malý princ šel dlouho pískem, skalinami a sněhem, stalo se, že objevil konečně cestu. A všechny cesty vedou k lidem.

ბოლოს ქვიშრობზე, კლდე-ღრესა და თოვლში დიდი ხნის ხეტიალის შემდეგ პატარა უფლისწული გზას წააწყდა. გზა კი მუდამ ადამიანის სადგომისაკენ მიემართება.

„Dobrý den,“ řekl.

— გამარჯობა, — თქვა პატარა უფლისწულმა.

Byla to zahrada plná růží.

იგი ვარდებით მოფენილ ბაღს მისდგომოდა.

„Dobrý den,“ odpověděly růže.

— გაგიმარჯოს, — მიუგეს ვარდებმა.

Malý princ se na ně zadíval. Všechny se podobaly jeho květině.

პატარა უფლისწული დააცქერდა მათ და შენიშნა, რომ ყველა ყვავილი მის ყვავილს ჰგავდა.

„Kdo jste?“ zeptal se jich užasle.

— ვინა ხართ? — შეეკითხა მათ გაოგნებული პატარა უფლისწული.

„Jsme růže,“ řekly růže.

— ჩვენ ვარდები ვართ, — მიუგეს ვარდებმა.

„Ó,“ řekl malý princ…

— საკვირველია… — აღმოხდა პატარა უფლისწულს.

A cítil se hrozně nešťastný. Jeho květina mu vypravovala, že je jediná svého druhu ve vesmíru. A tady jich bylo pět tisíc v jediné zahradě, jedna jako druhá!

და საშინელი სევდა შემოაწვა გულზე. მისი ყვავილი სულ იმას ეუბნებოდა, ჩემი მსგავსი არსად მოიძებნება მთელ ქვეყანაზეო. აქ კი, მხოლოდ ერთ ბაღში, ხუთი ათასი მსგავსი ყვავილი ხარობდა!

Strašně by ji to mrzelo, řekl si, kdyby to viděla… Moc by kašlala a předstírala by, že umírá, jen aby nebyla směšná. A musel bych dělat, že o ni pečuji, neboť jinak by raději opravdu umřela, jen aby mě taky pokořila…

„მას რომ ეს ვარდები დაენახა ძალიან განაწყენდებოდა… — გაიფიქრა პატარა უფლისწულმა. — საშინელ ხველას ატეხდა, ოღონდ კი სასაცილო არ გამხდარიყო, და მომაკვდავად მომაჩვენებდა თავს… მე კი იძულებული ვიქნებოდი ისე დამეჭირა თავი, თითქოს სიკვდილისაგან ვიხსენი, თორემ ჯიბრით მართლაც მოკვდებოდა, რომ მე შევერცხვინე…“ — გაიფიქრა პატარა უფლისწულმა.

Potom si ještě řekl: Myslil jsem, že jsem bohatý, že mám jedinečnou květinu, a zatím mám jen obyčejnou růži. Ta růže a mé tři sopky, které mi sahají po kolena a z nichž jedna je možná navždy vyhaslá, nedělají ze mne moc velikého prince…

„მე მეგონა, რომ უმდიდრესი ადამიანი ვიყავი, რაკი ისეთი ყვავილი მქონდა, რომლის მაგვარი მეორე არ მოიძებნება ქვეყნად. მაგრამ თურმე ჩვეულებრივი ვარდის პატრონი ვყოფილვარ. ჩვეულებრივი ვარდის და სამი ვულკანისა, რომლებიც მხოლოდ მუხლამდე მწვდებიან და რომელთაგან ერთი იქნებ სამუდამოდაა ჩამქრალი… ამ სამფლობელოს პატრონს დიდი უფლისწული არ მეთქმის…“

A lehl si do trávy a plakal.

იგი მოლზე დაემხო და ატირდა.

XXI — LIŠKA

თავი XXI

Tu se objevila liška.

ამ დროს მელია გამოჩნდა.

„Dobrý den,“ řekla.

— გამარჯობა, — მიესალმა მელია პატარა უფლისწულს.

„Dobrý den“, zdvořile odpověděl malý princ. Obrátil se, ale nic neviděl.

— გაგიმარჯოს, — თავაზიანად მიუგო პატარა უფლისწულმა და ირგვლივ მიმოიხედა, მაგრამ ვერავინ დაინახა.

„Jsem tady, pod jabloní…,“ řekl ten hlas.

— მე აქა ვარ, — გაისმა ხმა, — ვაშლის ხის ძირას.

„Kdo jsi?“ zeptal se malý princ. „Jsi moc hezká…“

— ვინა ხარ? — შეეკითხა პატარა უფლისწული, — სანდომიანი იერი გაქვს…

„Jsem liška,“ řekla liška.

— მე მელია ვარ, — მიუგო მელიამ.

„Pojď si se mnou hrát,“ navrhl jí malý princ. „Jsem tak smutný…“

— მოდი მეთამაშე, — შესთავაზე პატარა უფლისწულმა, — ძალიან უბედური ვარ.

„Nemohu si s tebou hrát,“ namítla liška. Nejsem ochočena.

— შენთან თამაში არ შემიძლია, — მიუგო მელიამ, — მე მოუშინაურებელი მელია ვარ.

„Ó promiň,“ řekl malý princ.

— მომიტევე, — უთხრა პატარა უფლისწულმა.