Mi, članovi svjetskog pokreta za unapredjenje esperanta, upućujemo ovaj manifest svim vladama, medjunarodnim organizacijama i ljudima dobre volje, objavljujemo naše nastojanje da svim snagama nastavimo djelovati na ovdje izraženim ciljevima, te pozivamo sve organizacije i pojedince, da se priključe našim nastojanjima.

Wij, leden van de wereldwijde beweging ter bevordering van Esperanto, richten dit manifest aan alle regeringen, internationale organisaties en mensen van goede wil. Wij verklaren onze intentie om met vaste wil verder te werken aan de volgende doelen en nodigen elke organisatie en iedere persoon afzonderlijk uit zich hierbij aan te sluiten.

Lansiran 1887 godine kao projekt pomoćnog jezika za medjunarodno komuniciranje, esperanto se ubrzo razvio u živi jezik sa bogatim nijansama. Već više od jednog stoljeća on je u funkciji povezivanja ljudi i premoštavanja jezičnih i kulturnih prepreka. U tom vremenu ciljevi onih koji se njime koriste, nisu izgubili na svojoj važnosti i aktualnosti. Ni upotrebe nekih nacionalnih jezika diljem svijeta, ni napredak u tehnici komuniciranja, ni otkriće novih metoda jezične nastave neće zasigurno ostvariti one principe koje mi smatramo bitnima za pravedno i efikasno rješenje jezičnog poretka.

Het Esperanto, in 1887 gelanceerd als project voor een hulptaal ten behoeve van internationale communicatie en snel geëvolueerd tot een levende taal vol nuances, functioneert al meer dan een eeuw om mensen over grenzen van taal en cultuur heen te verbinden. Ondertussen hebben de doeleinden van zijn sprekers niet aan belang en actualiteit ingeboet. Waarschijnlijk zullen noch het wereldwijde gebruik van enkele nationale talen, noch de vorderingen in de communicatietechniek, noch het ontdekken van nieuwe methoden van taalonderricht de volgende principes verwezenlijken, die wij essentieel achten voor een rechtvaardig en doeltreffend taalgebruik.

1. Demokracija

1. Democratie

Sistem komunikacija, koji je cijelog života privilegija samo nekih ljudi, dok od onih drugih zahtjeva da ulože godine truda da bi postigli niži stupanj sposobnosti — u osnovi je nedemokratski. Iako esperanto, kao i svaki jezik, nije perfektan, on daleko nadmašuje sve druge na području ravnopravne svjetske komunikacije.

Een communicatiesysteem dat bepaalde mensen voor het leven bevoorrecht, maar dat van anderen eist, dat ze er jarenlang energie in investeren om een minder hoog niveau van taalbeheersing te bereiken, is fundamenteel ondemocratisch. Hoewel Esperanto, zoals elke taal, niet volmaakt is, overtreft het elke rivaal in hoge mate wat betreft een gelijkwaardige, wereldwijde communicatie.

Tvrdimo da jezična nejednakost uzrokuje komunikacijske nejednakosti na svim nivoima, uključivši i medjunarodni nivo. Mi smo pokret za demokraciju u komuniciranju.

Wij stellen dat taalongelijkheid, communicatie-ongelijkheid op alle niveau’s tot gevolg heeft, inclusief op internationaal niveau. Wij vormen een beweging voor democratische communicatie.

2. Transnacionalni odgoj

2. Transnationaal

Svaki nacionalni jezik vezan je za odredjenu kulturu i narodnost. Naprimjer, učenik koji uči engleski, uči o kulturi, zemljopisu i politici englesko-jezičnih zemalja, naročito SAD-a i Velike Britanije. Učenik koji uči esperanto, uči o svijetu bez granica, u kojemu se svaka zemlja predstavlja kao vlastiti dom.

Elke nationale taal is gebonden aan een bepaalde cultuur en een bepaald volk of land. De leerling, bijvoorbeeld, die Engels leert, leert ook over de cultuur, de geografie en politiek van Engelstalige landen, voornamelijk de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. De leerling die Esperanto leert, leert over een wereld zonder grenzen, waarin elk land als thuis wordt gepresenteerd.

Tvrdimo da je odgoj posredstvom bilo kojeg nacionalnog jezika vezan uz odredjeni nazor o svijetu. Mi smo pokret za transnacionalni odgoj.

Wij stellen, dat het onderricht in een nationale taal gebonden is aan een bepaald wereldbeeld. Wij vormen een beweging voor transnationaal onderricht.

3. Pedagoško djelovanje

3. Pedagogische effectiviteit

Samo mali postotak onih koji uče neki strani jezik, njime i vlada. Potpuno ovladavanje esperantom moguće je i samoučenjem. Razne studije izvještavaju o prednaobrazbenim učincima kod učenja drugih jezika. Esperanto se takodjer preporuča kao osnovni ključ u tečajevima za jezično usmjerenje učenika.

Slechts een klein percentage van degenen, die een vreemde taal leren, leren die echt beheersen. Volledige beheersing van Esperanto is zelfs mogelijk via zelfstudie. Verschillende onderzoeken hebben laten zien, dat het leren van Esperanto een propedeutisch effect heeft op het leren van andere talen. Men beveelt Esperanto ook aan als centraal onderdeel in cursussen, die leerlingen ervan bewustmaken wat taal is.

Tvrdimo da će teškoće nacionalnih jezika uvijek pretpostavljati prepreku za mnoge učenike koji bi se ipak trebali okoristiti poznavanjem drugog jezika. Mi smo pokret za učinkovitu jezičnu nastavu.

Wij stellen, dat de moeilijkheid van nationale talen altijd een belemmering vormt voor veel leerlingen, die toch voordeel zouden hebben van een tweede taal. Wij vormen een beweging voor doeltreffend taalonderricht.

4. Višejezičnost

4. Meertaligheid

Esperantska zajednica jedna je od malog broja jezičnih zajednica na svjetskoj razini, čiji su korisnici bez iznimke dvo- ili višejezični. Svaki pripadnik zajednice prihvatio je dužnost da nauči barem jedan strani jezik do govornog stupnja. U mnogim slučajevima to dovodi do znanja i ljubavi za više jezika i općenito do širokog osobnog vidokruga.

De Esperanto-gemeenschap is één van de weinige taalgemeenschappen op wereldschaal, waarvan de sprekers zonder uitzondering twee- of meertalig zijn. Elk lid heeft de taak op zich genomen ten minste één vreemde taal te leren tot op spreekniveau. In veel gevallen leidt dat tot de kennis van en de liefde voor meerdere talen en over het algemeen tot een bredere persoonlijke horizon.

Tvrdimo da bi pripadnici svih jezika, velikih i malih, trebali dobiti stvarnu priliku za usvajanje drugog jezika do visokog stupnja komunikacije. Mi smo pokret za pružanje takve prilike.

Wij stellen, dat de sprekers van alle talen, grote en kleine, zouden moeten beschikken over de reële kans zich een tweede taal eigen te maken tot op spreekniveau. Wij vormen een beweging die in die kans voorziet.

5. Jezična prava

5. Taalrechten

Nejednaka raspodjela moći medju jezicima je recept za stalnu jezičnu nesigurnost, ili izravnu jezičnu potlačenost, kod velikog broja stanovnika svijeta. U esperantskoj zajednici pripadnici velikih ili malih naroda, službenih ili neslužbenih, sastaju se na neutralnom terenu zahvaljujući medjusobnoj volji za kompromisom. Takva ravnoteža izmedju jezičnih prava i odgovornosti pruža presedan za razvijanje i prosudbu drugih rješenja kod jezičnih nejednakosti i jezičnih sporova.

De ongelijke machtsverdeling tussen de talen is een recept voor voortdurende taalonveiligheid of rechtstreekse taalonderdrukking bij een groot deel van de wereldbevolking. In de Esperantogemeenschap treffen sprekers van grote en kleine, officiële en niet-officiëe talen elkaar op neutraal terrein, dankzij de wederzijdse wil compromissen te sluiten. Zo’n evenwicht tussen taalrechten en verantwoordelijkheden levert een precedent op om andere oplossingen voor taalongelijkheid en taalconflicten te ontwikkelen en op waarde te schatten.

Tvrdimo da ogromne razlike u stupnjevima moći medju jezicima potkapaju garancije izražene u tolikim medjunarodnim dokumentima o istovjetnom tretiranju bez obzira na jezik. Mi smo pokret za jezična prava.

Wij stellen, dat de grote machtsverschillen tussen de talen garanties op gelijke behandeling zonder onderscheid naar taal ondergraven, zoals die in zoveel internationale documenten zijn gegeven. Wij vormen een beweging voor taalrechten.

6. Jezična raznolikost

6. Taalverscheidenheid

Pojedine vlade sklone su razmatrati velike jezične razlike u svijetu kao zapreku u komuniciranju i razvoju. Za esperantsku zajednicu raznolikost jezika je stalan i neophodan izvor bogatsva. Prema tome, svaki jezik kao i svaka životna vrata, vrijedan je već zbog sebe samog i zaslužuje zaštitu i podršku.

De nationale regeringen neigen ertoe de grote verscheidenheid in talen in de wereld te zien als belemmering voor communicatie en ontwikkeling. Voor de Esperantobeweging echter, is de verscheidenheid in talen een voortdurende en onmisbare bron van rijkdom. Bijgevolg heeft elke taal, zoals elke soort van leven, al waarde in zichzelf en verdient bescherming en ondersteuning.

Tvrdimo da politika komukacije i razvoja, ako se ne temelji na poštovanju i podršci svih jezika, osudjuje na izumiranje većinu jezika u svijetu. Mi smo pokret za jezičnu raznolikost.

Wij stellen, dat de politiek van communicatie en ontwikkeling, indien niet gebaseerd op respect voor en ondersteuning van alle talen, leidt tot het uitsterven van de meerderheid van de talen van de wereld. Wij vormen een beweging ten behoeve van taalverscheidenheid.

7. Jednakopravnost ljudi

7. Emancipatie van mensen

Svaki jezik istodobno oslobadja i sputava svoje korisnike pružajući im mogućnost medjusobnog komuniciranja, a ogradjujući komunikaciju sa drugima. Planiran kao opće sredstvo za komunikaciju, esperanto je jedan od velikih već dokazanih funkcionirajućih projekata ljudske jednakopravnosti — projekt koji omogućava svakom čovjeku da kao pojedinac djeluje u ljudskoj zajednici ostajući korjenito vezan za svoju lokalnu kulturnu i jezičnu samosvojnost, a ne ograničen njome.

Elke taal bevrijdt en beknot de sprekers ervan, enerzijds door ze de mogelijkheid te geven onderling te communiceren, anderzijds door de communicatie met anderen te belemmeren. Opgezet als een universeel communicatiemiddel, is Esperanto een van de grootste functionerende projecten van de emancipatie van mensen; een project om het ieder mens mogelijk te maken als individu deel te nemen aan de menselijke gemeenschap, met stevige wortels in zijn lokale culturele en taalkundige identiteit, maar zonder er door beperkt te worden.

Tvrdimo da isključiva upotreba nacionalnih jezika postavlja prepreke slobodama samoizražavanja, komunikaciji i udruživanju. Mi smo pokret za jednokopravnost ljudi.

Wij stellen, dat het exclusieve gebruik van nationale talen onvermijdelijk belemmeringen opwerpt voor de vrijheid van uitdrukken, communicatie en vereniging. Wij vormen een beweging voor de emancipatie van mensen.

Prago, jul. 1996

Prago, jul. 1996