ะะฐััะนัะบะฐ-ะผะฐะปะฐะณะฐััะนัะบะฐั ะบะฝัะณะฐ-ะฑัะปัะฝะณะฒะฐ
์ ์ธ๊ณ ์์คํ๋ํ ์ ๋ฐ์ ์ ์ํ ์ด๋์ ์ผ์์ธ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด ์ ์ธ์ ๊ฐ๊ตญ ์ ๋ถ์ ๊ตญ์ ๊ธฐ๊ตฌ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ชจ๋ ์ธ๋์ฃผ์์๋ค์๊ฒ ๊ณตํํ๊ณ ์ด ์ ์ธ์ ํํ๋ ๋ชฉํ๋ฅผ ํฅํ์ฌ ๋์๊ฐ ๊ฒ์์ ์ ์ธํ๋ฉฐ ๋ชจ๋ ๋จ๊ฒฐํ ์กฐ์ง๊ณผ ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ ธ๋ ฅ์ ๋์ฐธํ๋ ค๋ ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์ ํ์ํ๋ค.
Hetsiky ny fikambanana ho anโny teny iraisam-pirenena Esperanto. Isika mpikambana iraisam-pirenena ho anโny teny Esperanto mba ho fampandrosoana azy, dia hampita izao ezaka izao aminโireo fitondrampanjakana, fikambanana iraisam-pirenena sy olona tsara sitra-po, hanambara aminโny tanjona izay voasoritrโity ary manasa ny fikambanana tsirairay sy ny olom-pirenena mba hirotsaka ka hanohana izao ezaka ataontsika izao.
์์คํ๋ํ ๋ 1887๋ ๊ตญ์ ์ํต์ ์ํํ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ณด์กฐ์ด๋ก์ ์ฐฝ์๋์์ผ๋ฉฐ ๊ณง ํ๋ฐํ๊ณ ์ฌ์ธํ ์ธ์ด๋ก ๋ฐ์ ํ์๋ค. ์์คํ๋ํ ๋ ์ด๋ฏธ 100๋ ์ด ๋๋๋ก ์ธ์ด์ ๋ฌธํ์ ์ฅ๋ฒฝ์ ๋์ด ์ฌ๋๋ค๊ณผ ์ํตํ๋ ์ญํ ์ ํด ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ง๋ ์ด๋ฌํ ์์คํ๋ํ ์ ๋ชฉํ๋ ๊ทธ ์ค์ํจ๊ณผ ๊ธด๊ธํจ์ ์กฐ๊ธ๋ ์์ง ์์๋ค. ์ผ๋ถ ๋ฏผ์กฑ์ด์ ๊ด์ญ์ ์ฌ์ฉยทํต์ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ๋ฌยท์๋ก์ด ์ธ์ด ๊ต์ก ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌ๋, ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฌ๋ฐ๋ฅด๊ณ ํจ์จ์ ์ธ ์ธ์ด ์ง์์ ๋ถ๊ฐ๊ฒฐํ๋ค๊ณ ์ฌ๊ธฐ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์์น๋ค์ ๋ฌ์ฑํ์ง ๋ชปํ๋ค.
Ny taona 1887 nisy antso ho toy ny drafitrโasa ho aminโny fifandraisam-pirenena ary mba hampivoatra haingana eo aminโny tontolonโny fiainana, ny taonanโny Esperanto dia efa ho zato taona amperinโasa mba hampiray ny olombelona voazarazaram-pitenenana isan-karazany, ary koa voaefitry ny kolontsaina samy manana ny azy. Eo anelanelam-potoana, ireo mpiteny azy dia tsy nanary velively ireo zava-dehibe sy ny sotoavina. Na ny fampiasana teny vitsivitsy eran-tany, na ny fandrosoana maro entinโny fifandraisana ara-teknika, na koa ny fitrandrahana ireo fomba vaovao ho fampianaran-teny dia manamarina izao feinitra manaraka izao, izay isika no mampisy lanja mazava sy hampivoitra ny onjam-peonโny teny.
1. ๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์
1. Fanehoan-kevitra
์ผ๋ถ์๊ฒ ํน๊ถ์ ๋ถ์ฌํ๊ณ ๋๋จธ์ง๋ ์๋ ๊ฐ ๋ ธ๋ ฅ์ ํฌ์ํด๋ ์ด๋ฑํ ๋ฅ๋ ฅ๋ฐ์ ์ป์ง ๋ชปํ๊ฒ ํ๋ ์ธ์ด ์ฒด์ ๋ ๊ทผ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋น๋ฏผ์ฃผ์ฃผ์์ ์ด๋ค. ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ์ธ์ด์ฒ๋ผ ์์คํ๋ํ ๋ ์๋ฒฝํ์ง ์์ง๋ง ๋ฒ์ธ๊ณ์ ์์ฌ ์ํต์ ์์ด์๋ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ์ธ์ด๋ฅผ ๋ฅ๊ฐํ๋ค.
Fomba fifandraisana izay manome aina manokana ny olona tsirairay avy nefa mifampiankina ny tsirairay, dia tokony ho vonona izy ireo ho aminโny ezaka mandavan-taona mba hatratrarana ny dingana mazava mba ho fototry ny fanehoan-kevitra ary koa na dia tsy tonga lafatra aza ny Esperanto.
์ธ์ด์ ๋ถํ๋ฑ์ ๊ตญ์ ์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ํฌํจํ ๋ชจ๋ ๊ท๋ชจ์ ์ํต์ ๋ํ ๋ถํ๋ฑ์ ์ด๋ํ๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ฏผ์ฃผ์ ์ํต์ ์ง์งํ๋ค.
Isika manamafy fa tsy fitoviam-pitenenana dia mazร na mirona ho aminโny tsy fitoviam-pifandraisana eo aminโny sehatra samihafa. Isika dia fikambanana ho aminโny fifandraisanโny fanehoan-kevitra.
2. ๋ค๊ตญ์ ๊ต์ก
2. Fifandraisam-pirenena eo aminโny fanabeazana
๋ชจ๋ ๋ฏผ์กฑ์ด๋ ํน์ ํ ๋ฌธํ์ ๋๋ผ(๋ค)์ ์ฐ๊ด๋์ด ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด ์์ด๋ฅผ ๊ณต๋ถํ๋ ํ์์ ์์ด ๋ฌธํ๊ถ(์ฃผ๋ก ๋ฏธ๊ตญ๊ณผ ์๊ตญ)์ ๋ฌธํยท์ง๋ฆฌยท์ ์น๋ฅผ ์ตํ๊ฒ ๋๋ค. ์์คํ๋ํ ๋ฅผ ๊ณต๋ถํ๋ ํ์์ ์ ํ ์์ด ๋๊ตฌ๋ ์น์ํ ์ ์ธ๊ณ์ ๋ํ์ฌ ๋ฐฐ์ด๋ค.
Ny fiteny kely angaha atao hoe madinika dia mifamatotra ary voafaritra eo aminโny kolontsaina aminโny firenena tsirairay avy. Ohatra, ny mpianatra izay mianatra ny teny anglisy, na mianatra momba my kolontsaina, jeografia sy ny politika ho anโireo tany miteny anglisy, indrindra ny Amerika sy Angletera, araka izany dia voafetra hatreo ihany. Ireo mianatra ny Esperanto kosa dia mianatra eo aminโny tontolo tsy voafetra ary izay firenena na iza misy azy dia olona ao an-tranony ihany izy ireo.
ํน์ ๋ฏผ์กฑ์ด๋ฅผ ํตํ ๊ต์ก์ ํน์ ํ ์ธ๊ณ๊ด๊ณผ ์ฐ๊ด๋์ด ์๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ๋ค๊ตญ์ ๊ต์ก์ ์ง์งํ๋ค.
Isika manamafy fa ny fandalimana na aminโny teny inona na aminโny teny inona dia voafatotra sy voafetra ihany eo aminโny tontolo iainana. Isika dia fikambanana ho aminโny fifandraisam-pirenena eo aminโny fanabeazana.
3. ๊ต์กํ์ ํจ์จ์ฑ
3. Fiasana mahomby ara-pedagojia
์ธ๊ตญ์ด๋ฅผ ๋ฐฐ์ฐ๋ ์ด ๊ฐ์ด๋ฐ ์ค์ง ์์๋ง์ด ์ธ๊ตญ์ด๋ฅผ ์ ์ฐฝํ๊ฒ ๊ตฌ์ฌํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์คํ๋ํ ๋ ๋ ํ์ ํตํด์๋ ๋ฅ์ํ ๊ตฌ์ฌํ ์ ์๋ค. ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์์คํ๋ํ ๋ฅผ ๋จผ์ ๋ฐฐ์ฐ๋ ๊ฒ์ด ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด๋ฅผ ๋ฐฐ์ฐ๋ ๋ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ๋ค. ๋ํ ๋ค๋ฅธ ๊ณผ๋ชฉ์์, ์ฝ๊ฐ์ ๊ธฐ์ด ์์คํ๋ํ ๋ฅผ ํ์ต์์ ์ธ์ด์ ์๊ฐ์ฌ์ ์ผ๊นจ์ฐ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํฌํจ์ํค๋ ๊ฒ๋ ์ถ์ฒํ ๋งํ๋ค.
Ampahany ihany aminโireo mianatra ny teny vahiny no mahafehy azy tsara. Ny Esperanto kosa dia azo ianarana samy irery, azo lazaina fa feno eo aminโny lafiny rehetra. Ny fianarana maro isankarazany manome tatitra fa ny fampianarana aminโny teny vahiny angaha dia mitondra fahombiazana. Misy ihany koa sahy manambara fa ny Esperanto ihany vao mainka tsara eo aminโny fianaranโireo mpianatra mandalina ny teny.
๋ฏผ์กฑ์ด์ ๋ํดํจ์ด ๋ค๊ฐ๊ตญ์ด ๊ตฌ์ฌ์ ์ด๋์ ์ป๋ ๋ฐ ๋ฐฉํด๊ฐ ๋๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํจ์จ์ ์ธ ์ธ์ด ๊ต์ก์ ์ง์งํ๋ค.
Isika manamafy fa ny fahasarotanโireo teny vitsy manpiasa dia zary sakana loatra ho anโireo mpianatra, izay tsy maintsy mianatra teny roa. Isika dia fikambanana mikendry ny fahombiazam-pampianarana.
4. ๋ค๊ตญ์ด์ฃผ์
4. Fahamaroan-teny
์์คํ๋ํ ๊ณต๋์ฒด๋ ๋ชจ๋ ์ผ์์ด ๋ค๊ฐ๊ตญ์ด๋ฅผ ๊ตฌ์ฌํ๋ ๋ช ์๋๋ ์ธ๊ณ์ ์ธ์ด ๊ณต๋์ฒด์ ํ๋๋ค. ๋ชจ๋ ๊ตฌ์ฑ์์ ์ต์ํ ํ๋์ ์ธ๊ตญ์ด๋ฅผ ํํ ์์ค ์ด์์ผ๋ก ๋ฐฐ์ด๋ค. ์ด๋ ๋ค๊ฐ๊ตญ์ด์ ๋ํ ์ง์๊ณผ ์ ์ฐฉ์ ๊ธฐ๋ฅด๊ณ ๋ ๋์๊ฐ ๊ฐ์ธ์ ์์ผ๋ฅผ ๋ํ๋ ๋ฐ ๋์์ ์ค๋ค.
Ny fiaraha-monina eo aminโny Esperanto dia iray aminโireo fiaraha-monina misy eto an-tany ka ireo mpiteny azy dia tsy manavaka teny noa na maro. Ny fiaraha-monina eo aminy dia mandray andraikitra hianatra farafahakeliny teny vahiny iray hatraminโny hahaizany mifehy azy tsara. Antony maro moa no mahatonga hianatra ho aminโny fitiavana ny teny maro ary aminโny ankapobeny dia finiavanโny tsirairay ho aminโny fivelarana izany.
ํฌ๊ณ ์์ ๋ชจ๋ ์ธ์ด์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ธ๊ตญ์ด๋ฅผ ๋ฅํตํ๊ฒ ์ตํ ๊ธฐํ๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๋ฌํ ๊ธฐํ๋ฅผ ๋ง๋ จํ๋ ๊ฒ์ ์ง์งํ๋ค.
Isika dia manamafy fa ireo mpikambana aminโireo teny maro, na kely ireo na lehibe dia tokony hametraka mazava tsara ny fototra ho aminโny famaritana ny teny faharoa izay ianarana ka hatraminโny fahaizana azy avo lenta. Isika dia fimanbanan ho aminโny fampitaovana eo aminโny lafinโny fahombiazana.
5. ์ธ์ด์ ๋ํ ๊ถ๋ฆฌ
5. Ny zonโny teny
๊ฐ ์ธ์ด์ ๋ถํ๋ฑํ ์ธ๋ ฅ ๋ถ๋ฐฐ ๋๋ฌธ์ ์ธ๊ณ ์ธ๊ตฌ์ ์๋น์๋ ๋ชจ์ด๊ฐ ์ํ๋ฐ๊ฑฐ๋ ์์ ์ต์๋๋ ์๋์ ๊ฒช๋๋ค. ์์คํ๋ํ ๊ณต๋์ฒด์์๋ ํฌ๊ณ ์์ ๊ณต์์ ์ด๊ฑฐ๋ ๋น๊ณต์์ ์ธ ์ธ์ด๋ค์ ์ฌ์ฉ์๋ค์ด ์๋ก ํํํ์ฌ ์ค๋ฆฝ์ ์ง๋์์ ๋ง๋ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ์ด์ ๋ํ ๊ถ๋ฆฌ์ ์๋ฌด์ ํํ์ ์ธ์ด ๋ถํ๋ฑ ๋ฐ ์ธ์ด ๊ฐ๋ฑ์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ํด๋ฒ์ ๋ฐ์ ์ํค๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๋ ์ ๋ก๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค.
Tsy mitovy velively ny fizarazarana eo aminโny hery samihafa ireo teny tsirairay ho aminโny fahatsapana fa misy mizana tsindrianila eo aminโny sehatra maro aminโny mponina, maro tokoa io. Eo aminโny fiaraha-monina Esperanto kosa, ny mpikambana dia mivory tsy misy fiandamiana na teny kely na lehibe, na fiteny ofisialy na tsia, ary eo anivonโny tsy fiombana na eroa na etsy noho ny fifandraisana mazava iaraha-mientana. Izany fifandanjan-kery izany eo aminโireo teny samihafa dia manana ny andraikiny avy mba hampivoatra ary mitondra vahaolana ho aminโireo tsy fitoviam-pitenenana zary misy disadisa.
์ธ์ด ๊ฐ์ ์ธ๋ ฅ์ ํฌ๋ํฐ ๋ถ๊ท ํ์ ๊ฐ์ข ๊ตญ์ ๋ฌธ์์ ๋ช ์๋ ์ธ์ด ํ๋ฑ๊ถ์ ์นจํดํ๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ์ด์ ๋ํ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง์งํ๋ค.
Isika manamafy fa ireo hery maro misy eo aminโny fitenenana samihafa dia mihady lavaka ho aminโny tsy fahazoana antoka ireo tahirin-kevitra iraisam-pirenena ka ny fitoviana azo antoka eo aminโny teny no tsara. Isika dia fikambanana ho anโny zonโny teny.
6. ์ธ์ด์ ๋ค์์ฑ
6. Fahasamihafam-pitenenana
๊ฐ๊ตญ์ ์ ๋ถ๋ค์ ์ธ๊ณ ์ธ์ด์ ๋ค์ํจ์ ์ํต๊ณผ ๋ฐ์ ์ ๋ํ ์ฅ์ ๋ฌผ๋ก๋ง ์๊ฐํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์คํ๋ํ ๊ณต๋์ฒด์๊ฒ๋ ์ธ์ด์ ๋ค์์ฑ์ ๋์์๊ณ ํ์์ ์ธ ํ์๋ก์์ ๊ทผ์์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ๋ชจ๋ ์ธ์ด๋ (์๋ช ์ฒด์ ์ข ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก) ๊ณ ์ ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ง๋๋ฉฐ ๋ณดํธ๋๊ณ ๋ท๋ฐ์นจ๋์ด์ผ ํ๋ค.
Ny fitondrampanjakana eran-tany dia manamarika ny fisianโny fahasamihafa ny teny eto aminโizao tontolo izao ary sakana lehibe ho aminโny fifandraisana izany sy fivoarana ihany koa. Ho anโny fikambanana Esperanto kosa my fahasamihafana dia tsy vato misakana velively eo aminโny loharano azo tovozina.
์ํต๊ณผ ๋ฐ์ ์ ์ถ๊ตฌํ๋ ์ ์น์ ์ธ๋ ฅ๋ค์ด ์ธ์ด์ ๋ํ ์กด์๊ณผ ์ง์ง์ ๋ฐํ์ ๋์ง ์์ผ๋ฉด ์ธ์์ ์๋ง์ ์ธ์ด๋ค์ ๋ฉธ์ข ์ํฌ ์ ์๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ์ด์ ๋ค์์ฑ์ ์ง์งํ๋ค.
Araka izany ny teny tsirairay dia karazana zava-mahavelona lafo vidy tokoa ary mendrika harovana mandramaty. Isika dia fikambanana ho aminโny fandalร na ny fahafamihafam-pitenenana.
7. ์ธ๋ฅ ํด๋ฐฉ
7. Fahafahana maha-olona
๋ชจ๋ ์ธ์ด๋ ๊ทธ ์ฌ์ฉ์๋ค์ ํด๋ฐฉ์ํค๊ธฐ๋ ํ๊ณ ์ ์ฝ์ํค๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ธ์ด๋ ๊ฐ์ ์ธ์ด๋ฅผ ์ฐ๋ ์ฌ๋๊ณผ ์ํต์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ์ง๋ง ๋ค๋ฅธ ์ธ์ด๋ฅผ ์ฐ๋ ์ฌ๋๊ณผ๋ ์ํต์ ๋ง๋๋ค. ๋ง์ธ์ ์ํต ์๋จ์ผ๋ก ์ค๊ณ๋ ์์คํ๋ํ ๋ ์ธ๋ฅ ํด๋ฐฉ์ ๋ํ, ๋ค์ ๋งํด ๊ทธ ๋๊ตฌ๋ ๊ฐ์ธ์ผ๋ก์ ์ธ๋ฅ ๊ณต๋์ฒด์ ์ฐธ์ฌํ ์ ์๋๋ก ํ๋, ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฌ์ ๊ฐ์ด๋ฐ ํ๋๋ค. ์์คํ๋ํ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ด๋ฌํ ์ฐธ์ฌ๋ ๊ฐ์ธ์ ์ง์ญ์ ๋ฌธํ์ ์ธ์ด์ ์ ์ฒด์ฑ์ ๋ฐํ์ ๋์ง๋ง ์ด๋ก์ ์ ์ฝ๋ฐ์ง ์๋๋ค.
My teny tsirairay dia manafaka ny mpiteny azy ary manome azy ireo fifandraisana samy izy, kanefa zary sakana ho azy ireo ny fifandraisana aminโny fiteny hafa. Drafitra toy ny fifandraisana eran-tany, Esperanto dia iray sy goavana eo aminโireo sotoavina sy vinavinanโasa ho aminโny maha-olona. Drafitrโasa ho aminโny olona tsirairay mihitsy mba hahafahany mandray anjara eo aminโny fiaraha-monina, koa ny fototra hiaingana aminโizany dia ny kolontsaina, ny fitoviam-pitenenana nefa tsy mamatotra azy ireo.
๋ฏผ์กฑ์ด๋ง์ ๋ฐฐํ์ ์ธ ์ฌ์ฉ์ ํ์ฐ์ ์ผ๋ก ์๊ธฐ ํํ๊ณผ ์ํต, ์งํ์ ์์ ๋ฅผ ์นจํดํ๋ค๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ธํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ธ๋ฅ์ ํด๋ฐฉ์ ์ง์งํ๋ค.
Isika dia manamafy fa ao anatinโny fampiasana ny fitenim-pirenena tsirairay avy dia tsy midika fa misy sakana na fanerena anaty ho aminโny fananganana fikambanana. Isika dia fikambanana ho aminโny fahafahana maha-olona.
Prago, jul. 1996
Prago, jul. 1996
ะ ัะบะปะฐะผะฐ