Εμείς, τα μέλη της παγκόσμιας κίνησης για την προώθηση της Εσπεράντο, απευθύνουμε αυτή τη διακήρυξη προς όλες τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς και τους ευνοϊκά διακείμενους ανθρώπους. Διακηρύσσουμε τη σταθερή μας πρόθεση να εργαστούμε περαιτέρω για τους σκοπούς που παρατίθενται σε αυτό το κείμενο και καλούμε κάθε οργανισμό και άνθρωπο ξεχωριστά να συμμετέχει στον αγώνα μας.

Ne, anëtarët e lëvizjes gjithë botërore për përparimin e Esperantos, i drejtojmë këtë Manifest të gjitha qeverive, organizatave ndërkombëtare dhe njerëzve me dëshirë të mirë, deklarojmë qëllimin tonë të vendosur për të punuar më tej për qëllimet e shprehura më poshtë dhe ftojmë njëherësh çdo organizatë dhe njeri të përfshihen në përpjekjet tona.

Έχοντας ξεκινήσει το 1887 ως εγχείρημα για τη δημιουργία γλώσσας που θα συνέβαλλε στη διεθνή επικοινωνία και αφού εξελίχθηκε ταχύτατα σε ζωντανή γλώσσα με πλήθος νοηματικών αποχρώσεων, η Εσπεράντο ήδη φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά εδώ και πάνω από εκατό χρόνια, υπερβαίνοντας γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια. Παρά την πάροδο του χρόνου, οι αξίες που ενέπνευσαν τους ανθρώπους που μιλάνε Εσπεράντο δεν έπαψαν να είναι το ίδιο σημαντικές και επίκαιρες. Προφανώς, ούτε η παγκόσμια χρήση κάποιων εθνικών γλωσσών, ούτε η πρόοδος που σημειώθηκε στην τεχνολογία των επικοινωνιών, ούτε η ανακάλυψη νέων μεθόδων για τη διδασκαλία ξένων γλωσσών θα υλοποιήσει ποτέ τις ακόλουθες αρχές που θεωρούμε ότι είναι θεμελιώδεις για μία δίκαιη και αποτελεσματική γλωσσική διευθέτηση.

E lançuar në 1887, si projekt i gjuhës ndihmëse për komunikim ndërkombëtar Esperanto, evuloi me shpejtësi në tërë jetën si gjuhë e pasur në nuanca dhe për më se një shekull funksionon për të lidhur njerëzit duke zhdukur pengesat gjuhësore e kulturore. Ndërkohë, qëllimet e folësve të saj nuk humbën rëndësinë e aktualitetin. As përdorimi mbarëbotëror i disa gjuhëve kombëtare, as progreset në teknikën e komunikimit, as zbulimi i metodave të reja të mësimit të gjuhës nuk do të realizojnë këto principe të cilët ne i konsiderojmë esenciale për një rend gjuhësorë të drejtë e efikas.

1. Δημοκρατια

1. Demokracia

Οποιοδήποτε σύστημα επικοινωνίας δίνει προβάδισμα εφόρου ζωής σε κάποιους ανθρώπους αλλά αναγκάζει κάποιους άλλους να επενδύουν χρόνια κοπιαστικής εργασίας για να επιτύχουν έναν χαμηλότερο βαθμό γλωσσικής επάρκειας είναι κατά βάση αντιδημοκρατικό. Αν και η Εσπεράντο, όπως κάθε γλώσσα, δεν είναι τέλεια, ξεπερνά κατά πολύ κάθε αντίπαλο στη σφαίρα της ισότιμης παγκόσμιας επικοινωνίας.

Sistemi i komunikimit, i cili gjithë jetën priviligjoi disa njerëz, kurse kërkon për të tjerët që ato të investojnë vite të tërë mundimi për të arritur një shkallë të ultë aftësie, është fondamentalisht antidemokratik. Sadoqë, si gjuhë, Esperanto nuk është prefekte, ajo superon shumë çdo rival në sferën e komunikimit të barazise gjithë-botërore.

Διακηρύσσουμε ότι η γλωσσική ανισότητα προξενεί επικοινωνιακή ανισότητα σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς στίβου. Είμαστε κίνηση υπέρ της δημοκρατικής επικοινωνίας.

Ne shpallim që pabarazia gjuhësore pason pabarizinë komunikuese në të gjithë nivelet, inkluzivisht të nivelit nërkombëtar. Ne jemi lëvizje për komunikim demokratik.

2. Υπερεθνικη εκπαιδευση

2. Edukimi transnacional

Κάθε εθνική γλώσσα είναι συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη κουλτούρα και ένα συγκεκριμένο έθνος ή ομάδα εθνών. Για παράδειγμα, ο μαθητής που σπουδάζει αγγλικά μαθαίνει για τον πολιτισμό, τη γεωγραφία και την πολιτική των αγγλόφωνων χωρών, κυρίως των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Μεγάλης Βρετανίας. Ο μαθητής που σπουδάζει Εσπεράντο μαθαίνει για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, όπου κάθε χώρα παρουσιάζεται σαν να ήταν η πατρίδα του.

Çdo gjuhë etnike është e lidhur ndaj kulturës së caktuar dhe kombit apo kombësive.P.sh; nxënësi, që studion anglishten mëson mbi kulturën gjeografinë dhe politikën e vendeve që përdorin anglishten, sidomos SH.B.A dhe Britani. Nxënësi,që studion Esperanton mëson mbi botën pa kufi, në të cilën çdo vend prezantohet si shtëpia e tij.

Διακηρύσσουμε ότι η εκπαίδευση μέσω οποιασδήποτε εθνικής γλώσσας είναι συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη άποψη για τον κόσμο. Είμαστε κίνηση υπέρ της υπερεθνικής εκπαίδευσης.

Ne shpallim që edukimi në cilën-cdo gjuhë etnike eshte i lidhur ndaj prespektivës së caktuar mbi botën. Ne jemi lëvizje për edukim transnacional.

3. Παιδαγωγικη αποτελεσματικοτητα

3. Efikasiteti pedagogjik

Μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτούς που μαθαίνουν κάποια ξένη γλώσσα καταφέρνουν να τη μιλήσουν άψογα. Η πλήρης εκμάθηση της Εσπεράντο είναι δυνατή ακόμη και χωρίς δάσκαλο. Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, η Εσπεράντο έχει ευεργετικά προπαιδευτικά αποτελέσματα στην εκμάθηση άλλων γλωσσών. Συνιστάται επίσης να χρησιμοποιείται η Εσπεράντο ως βασικός πυρήνας μαθημάτων που στοχεύουν στην ανάπτυξη της γλωσσικής αντίληψης των μαθητών.

Vetëm një përqindje e vogël nga ato, të cilët studiojnë gjuhën e huaj, fillojnë ta zotrojnë atë. Zotrimi i plotë i Esperantos është i mundshëm edhe me vestudim. Studime të ndryshme kanë raportuar për vlerat propedeutike të Esperantos ndaj gjuhëve të tjera. Bile shumë rekomandojnë Esperanton si thelbësore në kurset për koshiencë gjuhësore të nxënësve.

Διακηρύσσουμε ότι οι δυσκολίες στην εκμάθηση των εθνικών γλωσσών θα αποτελούν πάντοτε εμπόδιο για πολλούς μαθητές, οι οποίοι όμως θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη γνώση μιας δεύτερης γλώσσας. Είμαστε κίνηση υπέρ της παιδαγωγικής αποτελεσματικότητας.

Ne shpallim që vështirsia e gjuhëve etnike gjithmonë do të prezantojë pengesën për nxënës të shumtë, të cilët megjithatë do të përfitonin nga dija e gjuhës së dytë. Ne jemi lëvizje për mësim efikas të gjuhës.

4. Πολυγλωσσια

4. Shumegjuhesia

Η Εσπεραντική κοινότητα είμαι μία από τις λίγες παγκόσμιες γλωσσικές κοινότητες που τα μέλη τους είναι χωρίς εξαίρεση δίγλωσσα ή πολύγλωσσα. Κάθε μέλος αυτής της κοινότητας έχει προσπαθήσει να μάθει τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα σε προφορικό επίπεδο. Πολλές φορές, η προσπάθειά τους αυτή τους οδηγεί να μάθουν και να αγαπήσουν πολλές γλώσσες και γενικά να διευρύνουν τους προσωπικούς ορίζοντές τους.

Komuniteti i Esperantos është një nga të paktët komunitete gjuhësore në shkallë botërore, folësit e të cilës janë pa përjashtim dy ose shumëgjuhësh. Çdo anëtar i komunitetit ka pranuar detyrën që të mësojë të paktën një gjuhë të huaj deri në gradën e të folurit. Në raste të shumta ajo i ka çuar në dije dhe dashuri ndaj gjuhëve të shumëta dhe përgjithësisht ndaj horizontit më të gjërë personal.

Διακηρύσσουμε ότι σε οποιαδήποτε γλωσσική κοινότητα και αν ανήκει κανείς, μεγάλη ή μικρή, θα πρέπει να έχει μια πραγματική ευκαιρία να μάθει μια δεύτερη γλώσσα και να φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο επικοινωνίας. Είμαστε κίνηση υπέρ της προσφοράς αυτής της ευκαιρίας.

Ne shpallim që anëtaret e të gjitha gjuhëve, të mëdha e të vogëla, do të duhej të dispononin mbi shansin real për përvetësimin e gjuhës së dytë deri në nivel të lartë komunikimi. Ne jemi lëvizje për dhënien e mundësisë së atij shansi.

5. Γλωσσικα δικαιωματα

5. Te drejtat gjuhesore

Η άνιση κατανομή ισχύος μεταξύ των γλωσσών είναι η συνταγή για το διαρκές αίσθημα γλωσσικής ανασφάλειας ή την άμεση γλωσσική καταπίεση μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού. Στην Εσπεραντική κοινότητα τα μέλη των μεγάλων ή μικρών, αναγνωρισμένων ή μη γλωσσικών κοινοτήτων συναντώνται σε ουδέτερο έδαφος χάρη στην αμοιβαία θέληση για συμβιβασμό. Αυτή η ισορροπία μεταξύ γλωσσικών δικαιωμάτων και ευθυνών παρέχει τη βάση για τη διαμόρφωση και αξιολόγηση άλλων λύσεων στο πρόβλημα της γλωσσικής ανισότητας και διαπάλης.

Shpërndarja e pabarabartë e potencës ndërmjet gjuhëve është recetë për pasiguri konstante gjuhësore, ose nënshtrim direkt gjuhësore, në pjesën më të madhe të banorëve botëror. Në komunitetin Esperanto, anëtarët e gjuhëve të mëdha dhe të vogla, zyrtarisht dhe jo zyrtarisht, mblidhen mbi terren neutral, falë dëshirës reciproke për kompromis. Ekulibri i tillë ndërmjet të drejtave gjuhësore dhe përgjegjësive jep preçedencën për të evoluar dhe vlerësuar mbi zgjidhje të tjera ndaj pabarazisë gjuhësore e konflikteve gjuhësore.

Διακηρύσσουμε ότι η τεράστια διαφορά ισχύος μεταξύ των γλωσσών υποσκάπτει τις εγγυήσεις για ισότιμη μεταχείριση χωρίς γλωσσικές διακρίσεις, που περιλαμβάνονται σε πολλές διεθνείς συνθήκες. Είμαστε κίνηση υπέρ των γλωσσικών δικαιωμάτων.

Ne shpallim që diferencat pontenciale ndërmjet gjuhëve groposin garancitë, të shprehura në aq dokumenta ndërkombëtare të trajtimit të barazisë pa dallim në gjuhë. Ne jemi lëvizje për të drejtat gjuhësore.

6. Γλωσσικη ποικιλομορφια

6. Diversiteti gjuhesore

Οι εθνικές κυβερνήσεις μάλλον θεωρούν τη μεγάλη γλωσσική ποικιλομορφία που υπάρχει στον κόσμο ως εμπόδιο στην επικοινωνία και την ανάπτυξη. Για την Εσπεραντική κοινότητα, όμως, η γλωσσική ποικιλομορφία είναι σταθερή και αναγκαία πηγή πλούτου. Συνεπώς, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός έτσι και κάθε γλώσσα έχει αξία από μόνη της και αξίζει να προστατευθεί και να υποστηριχθεί.

Qeveritë kombëtare duan të konsiderojnë diversitetin e madh të gjuhëve në botë si pengesë ndaj komunikimit, evolimit. Për komunitetin Esperanto, megjithatë, diversiteti gjuhësorë është burim konstant dhe i pashtershëm pasurie. Për rrjellojë, çdo gjuhë, si çdo specie e gjallë, është e vlefshme jo vetëm në vetvete, por meriton mbrojtje dhe përkrahje.

Διακηρύσσουμε ότι, εάν οι επικοινωνιακές και αναπτυξιακές πολιτικές δε βασίζονται στο σεβασμό και την υποστήριξη κάθε γλώσσας, τότε καταδικάζεται σε θάνατο η πλειοψηφία των γλωσσών ανά τον κόσμο. Είμαστε κίνηση υπέρ της γλωσσικής ποικιλομορφίας.

Ne shpallim që politika e komunikimit dhe evolimit, në qoftëse ajo nuk është e bazuar mbi respektin e përkrahjen ndaj të gjitha gjuhëve dënon dhe çon drejtë vdekjes shumicën e gjuhëve të botës. Ne jemi lëvizje për diversitet gjuhësor.

7. Χειραφετηση του ανθρωπου

7. Emancipimi i njeriut

Κάθε γλωσσική κοινότητα απελευθερώνει αλλά και σκλαβώνει τα μέλη της, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά αποκλείοντας την επικοινωνία με τους άλλους. Έχοντας σχεδιαστεί ως διεθνές όργανο επικοινωνίας, η Εσπεράντο είναι ένα από τα μεγαλύτερα ενεργά εγχειρήματα χειραφέτησης του ανθρώπου. Είναι ένα εγχείρημα που στοχεύει να επιτρέψει σε κάθε άνθρωπο να συμμετέχει ως άτομο στην πανανθρώπινη κοινότητα με στέρεες ρίζες στην τοπική του κουλτούρα και γλωσσική του ταυτότητα αλλά χωρίς να περιορίζεται από αυτή.

Çdo gjuhë çliron dhe burgos anëtarët e vet, duke u dhënë atyre mundësinë për të komunikuar ndërmjet tyre, duke penguar komunikimin me të tjerët. E planizuar si mjet komunikimi universal, Esperanto është një nga projektet e mëdhenj të emancipimit të njeriut, që funksionojnë-projekt që ka qëllim t'i mundësojë çdo njeriu të marrë pjesë si individ në komunikimin njerzorë me rrënjë të forta tek identiteti i vet vendas gjuhësor e kulturor, por jo me e kufizua atë nga ato.

Διακηρύσσουμε ότι η αποκλειστική χρήση εθνικών γλωσσών παρεμβάλλει αναπόφευκτα εμπόδια στην ελευθερία της έκφρασης, επικοινωνίας και συναναστροφής. Είμαστε κίνηση υπέρ της χειραφέτησης του ανθρώπου.

Ne shpallim që përdorimi ekskluziv i gjuhëve kombëtare në mënyrë të paevitueshme ngrepengesa ndaj lirive të vetshprehjes, komunikimit dhe asocimit. Ne jemi lëvizje për emancipim të njeriut.

Prago, jul. 1996

Prago, jul. 1996